Weryfikacja decyzji w trybach nadzwyczajnych.

System nadzwyczajnych trybów postępowania składa się

• Z postępowania w sprawie wznowienia postępowania,

• Postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji,

• Postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętej wadami niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowej.

System trybów nadzwyczajnych oparty jest na zasadzie niekonkurencyjności, tj., że poszczególne tryby nadzwyczajne mają na celu usunięcie wadliwości i nie mogą być stosowane zamiennie. Weryfikacja decyzji w trybach nadzwyczajnych może się odbywać w drodze sądowej oraz w drodze administracyjnej.

Prawomocność orzeczeń NSA a nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego?

Weryfikacja decyzji w drodze sądowej nie wyłącza możliwości wykorzystania nadzwyczajnych trybów postępowania administracyjnego. Prawomocność orzeczeń NSA nie wyklucza zastosowania art. 154, 155 i 161 kpa. (zmiana lub uchylenie decyzji prawnie niewadliwych).Dopuszczalne jest wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną, co, do której sąd oddalił skargę, jeżeli po wyroku sądowym zostaną ujawnione przesłanki wadliwości z art. 145§1 pkt. 1,2,5,7,8 kpa.

1. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania.

Wznowienie postępowania- jest to instytucja procesowa, która stwarza prawną możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej, zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie, w którym ona zapadła dotknięte było wadą kwalifikowaną, wyliczoną wyczerpująco w przepisach prawa procesowego. Wznowienie postępowania ma charakter mieszany (występują w niej elementy charakterystyczne jednocześnie dla odwołalności i środka nadzoru). Następuje ono z urzędu lub na żądanie strony.

Przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego: (art. 145 kpa)

1. Dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe- fakt sfałszowania dowodu w postępowaniu administracyjnym musi jednak wynikać z orzeczenia sądu lub innego organu;

2. Decyzja wydana została w wyniku przestępstwa - przestępstwo to musi być związane z wydaniem decyzji. Chodzi tutaj o przestępstwo zdefiniowane w k.k.

Musi zaistnieć tutaj fakt popełnienia przestępstwa, stwierdzony prawomocnym wyrokiem sądu lub innego organu, oraz pomiędzy wydaniem decyzji a popełnieniem przestępstwa istniej związek przyczynowy

1. Decyzja została wydana przez pracownika lub przez organ administracji państwowej, podlegający wyłączeniu.

2. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu - konieczne jest w tym przypadku spełnienie dwóch przesłanek:

• Strona nie brała udziału w postępowaniu; chodzi jednak o czynności, które mają istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy;

• Brak winy strony; chodzi tu o dwie sytuacje, gdy:

• Strona nie została dopuszczona do udziału w postępowaniu.

Nastąpi to w 3 przypadkach:

1. Organ nie zawiadamia pozostałych stron o wszczęciu postępowania na wniosek i prowadzi je bez ich udziału;

2. Organ nie zawiadamia wszystkich stron w sprawie o wszczęciu postępowania;

3. Organ zawiadamia strony o wszczęciu postępowania, ale nie wzywa ich do udziału w czynnościach przygotowawczych lub nie zapewnia im aktywnego udziału w postępowaniu.

• Strona prawidłowo zawiadomiona o wszczęciu postępowania nie mogła wziąć w nim udziału z powodu przeszkód nie do przezwyciężenia.

Wznowienie postępowania nie może nastąpić w tym przypadku z urzędu.

1. Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję. Przy czym muszą tutaj być spełnione przypadku trzy przesłanki:

• Muszą zachodzić okoliczności n o w e dla sprawy, co oznacza, że okoliczności takie mogły mieć wpływ na rozstrzygnięcie "nowe" okoliczności nie były znane organowi, który wydał decyzję Nowe dowody lub okoliczności, to są te, które zostały nowo odkryte lub po raz pierwszy zgłoszone przez stronę.

• Okoliczności faktyczne i dowody muszą istnieć w dniu wydania ostatecznej decyzji.

• Nowe fakty i dowody nie były znane organowi wydającemu decyzję, co związane jest z zasadą swobodnej oceny dowodów.

1. Wydanie decyzji bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu. Podstawa wznowienia postępowania jest tutaj naruszenie norm prawa procesowego i materialnego. Wznowienie postępowania następuje niezależnie od tego, czy brak współdziałania miał wpływ na treść decyzji.

2. Wstępne zagadnienie zostało rozstrzygnięte przez organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji. Jeżeli pomiędzy rozstrzygnięciem przyjętym przez dany organ a rozstrzygnięciem organu właściwego istnieje różnica w istotnych punktach, to stanowi to przesłankę wznowienia postępowania, ponieważ od rozstrzygnięcia wstępnego zależy treść decyzji.

3. Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sadu, które następnie zostało uchylone lub zmienione. Decyzja jest tutaj oparta na rozstrzygnięciu kompetentnego w sprawie sądu lub innego organu, a rozstrzygnięcie to wchodzi w skład podstawy prawnej. Uchylenie lub zmiana tej podstawy musi wywrzeć odpowiedni wpływ na moc obowiązującą decyzji i doprowadzić do rozpatrzenia sprawy w nowych warunkach prawnych.

4. Podstawą do wznowienia postępowania jest również orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją. Strona, której sprawa administracyjna została rozpoznana i rozstrzygnięta decyzją (postanowieniem), na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą może żądać wszczęcia wznowienia postępowania. (Art.145a). Wznowienie postępowania nie może w tym przypadku nastąpić z urzędu.

Stadia postępowania w sprawie wznowienia postępowania.

Wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia postępowania może nastąpić na wniosek lub z urzędu.

Organ wszczyna postępowanie z urzędu:

• Z własnej inicjatywy;

• Na wniosek organizacji społecznej;

• Na skutek złożenia przez osobę trzecią skargi powszechnej;

• Wskutek sprzeciwu wniesionego przez prokuratora.

W postępowaniu o wznowienie postępowania legitymację do wniesienia wniosku o wznowienie postępowania ma podmiot, który twierdzi, że decyzja dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku, tj. strona. Legitymację posiadają też pozostali uczestnicy postępowania, o ile postępowanie ich dotyczyło. Wniosek o wznowienie postępowania powinien mieć formę podania.

Strona wnosi podanie o wznowienie postępowania w terminie 1 miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia postępowania lub, gdy ona żąda postępowania, gdy bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. W przypadku żądania wznowienia postępowania na podstawie orzeczenia TK, termin miesięczny liczy się od dnia wejścia w życie orzeczenia TK.

Konstrukcja prawna wznowienia postępowania nie zawiera elementu dewolucji kompetencji, bo organem właściwym do wznowienia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Dewolucja nie następuje wtedy, gdy decyzję wydał minister lub, SKO. Jedynym przypadkiem dewolucji kompetencji przy wznowieniu postępowania jest działanie lub zaniechanie, które daje podstawę do wznowienia postępowania-, np. niezastosowanie przepisów o wyłączeniu organu.

O wznowieniu postępowania organ orzeka w formie postanowienia. Odmowa wznowienia postępowania następuje w formie decyzji.

Wznowienie postępowania ma konstrukcję względnie suspensywną, bo wykonanie decyzji nie zostaje wstrzymane z mocy prawa. Organ właściwy w sprawie wznowienia postępowania może wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji z urzędu lub na żądanie strony, gdy okoliczności sprawy dają powody do przypuszczenia, że decyzja będzie uchylona w wyniku wznowienia postępowania.

Postępowanie rozpoznawcze.

Jego celem jest ustalenie podstaw do wznowienia postępowania i przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w celu rozstrzygnięcia istoty sprawy, będącej przedmiotem weryfikowanej decyzji ostatecznej.

Podjęcie decyzji.

Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania może być zakończone decyzją, w której organ:

• Odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 kpa

• Uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy - niedopuszczalne jest w takim przypadku orzeczenie o przekazaniu sprawy organowi niższej instancji do ponownego rozpoznania.

Dopuszczalność uchylenia decyzji jest ograniczona 2 przesłankami:

• Termin- uchylenie nie może nastąpić z przyczyn określonych w art., 145§1 pkt.1, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145§1 pkt.3- 8 oraz w art. 145a od dnia ogłoszenia decyzji upłynęło lat 5.

• Decyzja odpowiadająca w swojej istocie decyzji dotychczasowej.

Uchylając decyzję, organ jest zobowiązany nową decyzją rozstrzygnąć o istocie sprawy administracyjnej, będącej przedmiotem weryfikowanej decyzji.

• Wydaje decyzję stwierdzającą niezgodność zaskarżonej decyzji z prawem, w przypadku, gdy nastąpiła 1 z przesłanek niedopuszczalności uchylenia decyzji dotychczasowej. Decyzja stwierdzająca wydanie weryfikowanej decyzji z naruszeniem prawa nie eliminuje wadliwej decyzji z obrotu prawnego.

Wydanie decyzji w ordynacji podatkowej.

Po przeprowadzeniu postępowania rozpoznawczego, organ podatkowy wydaje decyzję:

1. Odmawiającą uchylenia decyzji dotychczasowej, w przypadku, gdy:

• Stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia;

• Od dnia doręczenia decyzji ostatecznej upłynęło 5 lat;

• Została wydana decyzja odpowiadająca w swojej istocie decyzji dotychczasowej;

• Organ nie może wydać nowej decyzji z uwagi na upływ terminów określonych w art. 68 i 70 op. (odpowiednio 3 i 5 lat).

1. Uchylającą w całości lub części decyzję dotychczasową. Tego rodzaju decyzję organ wydaje, gdy stwierdzi, że w uchylonej decyzji występują przesłanki określone w art. 245§1 (upłynęło 5 lat od dnia doręczenia decyzji)

Roszczenie odszkodowawcze.

Dochodzenie odszkodowania przez stronę, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem art. 145 § 1 kpa albo uchylenia takiej decyzji w wyniku wznowienia postępowania, służy roszczenie o odszkodowanie w zakresie i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego, którego dochodzenie następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym. W ordynacji podatkowej stronie służy odszkodowanie za rzeczywiście poniesiona szkodę. Odszkodowania strona może dochodzić w trybie administracyjno- sądowym i sądowym (przed sądem powszechnym). O odszkodowaniu decyduje organ podatkowy, który uchylił lub odmówił uchylenia decyzji.

1

---