LEKI P/NOWOTWOROWE
Nieswoiste
Swoiste dla cyklu /działające na kom. znajdujące się w cyklu kom., a nie w G0/
leki alkilujące
(pochodne iperytu azotowego)
chlormetyna
cyklofosfamid
chlorambucil
melfalan
(pochodne kwasu sulfonowego)
busulfan
(pochodne nitrozomocznika)
karmustyna
lomustyna
semustyna
fotemustyna
bendamustyna
streptozocyna
(triazeny)
dakarbazyna
(inne leki alkilujące)
cisplatyna
karboplatyna
antybiotyki cytostatyczne /bez bleomycyny/
(I generacja antracyklin)
daunorubicyna
doksorubicyna
(II generacja antracyklin)
aklarubicyna
epirubicyna
idarubicyna
mitoksantron
(inne antybiotyki cytostatyczne)
mitomicyna
mitramicyna
daktinomycyna
Swoiste dla fazy /działające na kom. znajdujące się w określonej fazie cyklu kom./
FAZA S
antymetabolity
(antagoniści kwasu foliowego)
metotreksat
edatrksat
trimetreksat
ralitreksed
(antagoniści pirymidyn)
fluorouracyl
floksyurydyna
cytarabina
kapecitabina
eniluracyl
(antagoniści puryn)
merkaptopuryna
tioguanina
azatiopryna
(analogi nukleozydów)
pentostatyna
azacytydyna
gemcitabina
fludarabina
hydroksykarbamid
prokarbazyna
FAZA M
alkaloidy
winblastyna
winkrystyna
windezyna
winorelbina
lignany
etopozyd
tenipozyd
taksoidy
docetaksel
paklitaksel
FAZA G2
(inhibitory topoizomerazy)
topotekan
irinotekan
bleomycyna /antybiotyk/
mitoksantron / antracyklina II/
amsakryna /inny lek/
razoksan /inny lek/
FAZA G1
asparaginaza /enzym/
LECZENIE NIEKTÓRYCH CHORÓB NOWOTWOROWYCH
ALL, AML
- daunorubicyna /antracyklina I/
- aklarubicyna /antracyklina II/
- idarubicyna /antracyklina II/
- metotreksat /antymetabolit kw. foliwowego/
- cytarabina /antagonista pirymidyn/
- merkaptopuryna /antagonista puryn/
- winkrystyna /alkaloid/
- windezyna /alkaloid/
- amsakryna /inny lek/
CLL, CML
- cyklofosfamid - CLL / lek alkilujący/
- melfalan - CLL /lek alkilujący/
- fludarabina - CLL /antymetbolit nukleozydu/
- busulfan - CML /lek alkilujący/
Rak piersi
- cyklofosfamid /związek alkilujący/
- karboplatyna /związek alkilujący/
- metotreksat /antymetabolit kw. foliowego/
- mitoksantron /antracyklina II generacji/
- bleomycyna /antybiotyk cytostatyczny/
- winkrystyna /alkaloid/
- winblastyna /alkaloid/
- docetaksel /taksoid/
- paklitaksel /taksoid/
- hormony płciowe
Działania uboczne leków p/nowotworowych:
- fototoksyczność
5-fluorouracyl
- zmiany płucne
busulfan
metotreksat
bleomycyna
- wymioty
aktynomycyna D
cisplatyna
mechloretamina
streptozocyna
- neurotoksyczność
winkrystyna
winblastyna
- supresja szpiku - wszystkie bez:
bleomycyny
winkrystyny
- późna supresja szpiku
karmustyna
- zapalenie jamy ustnej
metotreksat
etopozyd
cytarabina
- nieodwracalna kardiomiopatia
adriamycyna
- hepatotoksyczność
metotreksat
- działanie wrzodotwórcze
metotreksat
5-fluorouracyl
aktynomycyna D
kortykosteroidy
- nefrotoksyczność
cisplatyna
streptozocyna
metotreksat
- krwotoczne zapalenie pęcherza
cyklofosfamid
ifosfamid
Mechanizm działania leków przeciwnowotworowych
leki alkilujące
- przyłączanie wysoce reaktywnych rodników alkilowych do ujemnie naładowanych grup
- uszkodzenie biologicznej aktywności DNA
antymetabolity
- konkurencyjne hamowanie reakcji enzymatycznych
- wbudowanie zamiast jednostki budulcowej - uszkodzenie produktu
- metotreksat -> blokowanie dehydrogenazy kwasu foliowego
- fluorouracyl -> blokowanie syntetazy tymidylanowej i biosyntezy DNA
- pentostatyna -> blokowanie deaminazy adenozynowej i deoksyadenzynowej
- fludarabina -> inhibitor polimerazy DNA i reduktazy rybonukleotydowej
antybiotyki cytostatyczne
- wolne rodniki -> stabilizowanie lub rozrywanie podwójnej spirali DNA
alkaloidy
- zniekształcenie wrzeciona podziałowego -> śmierć komórki
taksoidy
- hamowanie polimeryzacji mikrotubul, zahamowanie reorganizacji mikrotubul
-> uniemożliwienie rozdziału wrzeciona podziałowego
lignany
- mechanizm nieznany
LEKI IMMUNOSUPRESYJNE
- glikokortykosteroidy
- cyklosporyna
- globulina antylimfocytarna i antymonocytarna
- metotreksat
- azatiopryna
- gusperimus
- mykofenolan mofetilu
- takrolimus
- bazyliksimab
- daklizumab
- muromonab CD3
HORMONY W TERAPII NOWOTWORÓW
- glikokortykosteroidy
- hormony płciowe
(estrogeny)
dietylstilbestrol
fosfestrol
(androgeny)
propionian testosteronu
metylotestosteron
drostalonon
(progestageny)
medroksyprogesteron
(antyestrogeny)
tamoksyfen
razoksyfen
(antyandrogeny)
cyproteron
flutamid
anandron
- analogi LH-RH
goserelina
leuprorelina
buserelina