Ćwiczenia 5 23.11.2007
Finansowanie kampanii wyborczej z punktu widzenia zasady równości
Czy problem finansowania powinno się rozpatrywać w ramach zasady równości?
Tak, bo finansowanie partii ma wpływ na wynik wyborczy.
Węgry - 80% ludzi korzysta z prawa do przekazania 1% podatków na Organizacje Pożytku Społecznego
Sposoby refundacji w Polsce:
- dotacja - płacona po wyborach w zależności od tego ile…
- subwencja - wypłacana corocznie w zależności od % poparcia w ostatnich wyborach (od 3%)
Ten system stawia w pozycji uprzywilejowanej partie parlamentarne.
Inny pomysł: Obywatele powinni wskazać w deklaracji podatkowej na która partię chcą aby były przekazane pieniądze. Wg stosunku z deklaracji obliczałoby się jak ma być dzielona kwota subwencji z budżetu państwa.
Partia może utracić prawo do finansowania z budżetu jeżeli:
- w corocznym sprawozdaniu nie spełni wymogów formalnych
- będzie źle użytkowała pieniądze
- przekroczy dozwolone kwoty dla wpłat poszczególnych obywateli (wpłata obywatela nie może przekraczać pewnej sumy)
- będzie przejmowała pieniądze drogą, która nie pozwala na ustalenie ich źródła
- przekroczy limity wydatków - nie można wydać na kampanię więcej niż 1zł na mieszkańca kraju (obecnie)
Limity wydatków są ustanowione wszędzie na świecie i wszędzie próbuje się je obchodzić.
Limity wydatków wyższe na wybory parlamentarne niż na wybory prezydenckie.
Clinton miał problemy ze względu na finansowanie wyborów.
Sprawozdania finansowe kontroluje PKW. Jeśli PKW zakwestionuje sprawozdanie, partia może się odwołać do Sądu Najwyższego.
Kampania wyborcza a zasada równości
- równy bezpłatny udział w czasie antenowym przeznaczonym na audycje wyborcze w publicznym Radiu i Telewizji dla tych partii, które zarejestrowały kandydatów do sejmu przynajmniej w połowie okręgów wyborczych
- kolejność emisji ww. spotów jest losowana
W telewizji publicznej ze względu na upolitycznienie zasada równości nie jest respektowana np.
Obecność w mediach publicznych (suma czasu obecności na antenie niezależnie od kontekstu) przed wyborami prezydenckimi w 2000r:
33% Kwaśniewski
30% Kalinowski
2% Wałęsa
W Polsce zasada równości czasu antenowego nie obowiązuje mediów prywatnych.
W Niemczech Sąd w sytuacji gdy prywatna gazeta odmówiła wydrukowania ogłoszenia wyborczego kandydatowi ze względu na odmienność linii programowej przychylił się do skargi kandydata i nakazał gazecie wydrukowanie ogłoszenia.
- zakaz agitacji w:
- koszarach
- miejscu pracy
- …
- cisza wyborcza
- możliwość plakatowania tak aby plakat mógł być usunięty bez szkody - Polska (ew. możliwość plakatowania tylko w wyznaczonych miejscach i w wyznaczonym formacie - Francja)
- musi być określone kto jest autorem materiału wyborczego (ulotki, plakatu, spotu etc.)
- nie można robić „festynów”, loterii
SYSTEMY WYBORCZE
Systemy wyborcze:
większościowe
Podział systemów większościowych
- względny - Wielka Brytania w wyborach do Izby Gmin, Kanada, USA, w wielomandatowych okręgach w Polsce
- bezwzględny - wybory prezydenckie
Francja - do drugiej tury przechodzi tylu kandydatów ilu uzyskało przynajmniej 12% poparcia
Wady systemu większościowego:
- prowadzi do deformacji wyniku wyborów z punktu widzenia poparcia społecznego np. system brytyjski
1986 - Partia Pracy 23%, Partia Liberalna 20% - PP 230 mandatów, PL 20 mandatów
- mała reprezentatywność parlamentu (kilkanaście procent poparcia to za mało by dostać się do Sejmu)
proporcjonalne
Powstał na krytyce systemu większościowe. Zaczął się rozwijać w XX wieku.
Wybory aby nazwać je proporcjonalnymi:
- odbywać się w okręgach wielomandatowych
- konkurujące partie polityczne
Podział mandatów zależy od:
- wielkości okręgów wyborczych - większy okręg sprzyja mniejszym partiom politycznym (więcej mandatów do wzięcia)
- metody liczenia głosów
Metody liczenia głosów w Polsce w wyborach do:
- Sejmu - St. League
- Samorządu - d'Hondta
- progów wyborczych
kombinowane
System Irlandzki
Niektórzy nie klasyfikują go.
2