Teologia moralna
Bliższe wniknięcie w treść Objawienia pozwala dostrzec, że zostaliśmy wezwani i wybrani w Chrystusie (“W Nim zostaliśmy wezwani i wybrani przed założeniem świata” Ef 1, 4). Ten podstawowy fakt naszego stworzenia i zbawienia w Chrystusie winien stanowić punkt wyjścia dla chrześcijańskiej nauki moralnej, która ma ukazywać, że całe nasze moralne działanie - jako chrześcijan - ma wyrastać z życiowej więzi z Chrystusem.
Scholastyczna zasad głosiła: “agere sequitur esse”- działanie, sposób działania jest następstwem sposobu bytowania. Ontycznie (bytowo) łączy nas z Chrystusem chrzest (“w Chrystusie umarliście dla grzechu i żyjecie dla Boga” Rz 6, 11-12, takie jest nasze “esse” po przyjęciu chrztu). Konsekwentnie powinno zmienić się nasze “agere”. Z faktu “życia w Chrystusie” (esse in Christo) wynika określony sposób działania chrześcijańskiego. Chrystus ma się więc stać ontyczną (bytową) i etyczną (działaniową) zasadą dla chrześcijańskiego życia.
Teologia moralna nie może wszak zadowolić się tylko ukazaniem ideału życia, ale musi też wskazać drogę do jego osiągnięcia. Stąd podwójne zadanie teologii moralnej:
- ukazać ideał chrześcijańskiego życia religijno-moralnego człowieka w świetle Objawienia Bożego;
- opracować zespół norm postępowania moralnego (w oparciu o to Objawienie), czyli ukazać praktycznie drogę dochodzenia do tego ideału.
Takie rozumienie teologii moralnej odpowiada soborowemu postulatowi nauczania teologii moralnej w oparciu o ideę Bożego powołania i życiowej więzi człowieka. Powyższe zadania teologii moralnej wyznaczają także wyraźnie linię jej podziału na dwie części:
- część I, ogólna, ma za zadanie ukazać istotę chrześcijańskiego powołania w świetle Objawienia; często nosi nazwę “teologii moralnej fundamentalnej”, bo jest poświęcona wykładowi zasadniczych podstaw i założeń moralności chrześcijańskiej;
- część II, szczegółowa, ma za zadanie przedstawić szczegółowe konsekwencje powołania chrześcijańskiego w życiu człowieka, a także właściwe sposoby odpowiedzi człowieka na Boże wezwanie.
“...której (teologii moralnej) naukowy wykład karmiony w większej mierze nauką Pisma świętego niech ukazuje wzniosłość powołania wiernych w Chrystusie i ich obowiązek przynoszenia owocu w miłości za życie świata”. DFK Optatam totius 16.