Technik urządzeń ruchu lotniczego

Kod klasyfikacji: 314501

Rozdział klasyfikacji: Transport i łączność

Klasa klasyfikacji: Transport lotniczy

Zadania i czynności

Technicy urządzeń ruchu lotniczego odpowiadają za zapewnienie ciągłego działania wymaganych przepisami naziemnych urządzeń zabezpieczenia ruchu lotniczego. Sprawne działanie tych urządzeń umożliwia załogom statków powietrznych prowadzenie nawigacji, a kontrolerom ruchu lotniczego stosowanie wymaganych przepisami separacji (odległości) pomiędzy statkami powietrznymi.

Czynności robocze techników urządzeń ruchu lotniczego dzielą się na pięć zasadniczych kategorii:

- rutynowa kontrola stanu technicznego i operacyjnego systemów i urządzeń - zgodne z zaleceniami i wymaganiami porównanie stanu i parametrów pracy z instrukcjami producenta i wymaganiami użytkowników, za pomocą właściwych urządzeń pomiarowych bądź obserwacji urządzeń monitorujących pracę tych urządzeń;

- rutynowa konserwacja i wymiana podzespołów - zgodnie z zaleceniami wynikającymi z instrukcji fabrycznych, za pomocą właściwych urządzeń i zestawów naprawczych;

- natychmiastowe (możliwie szybkie) przywrócenie sprawności operacyjnej systemów i urządzeń w wypadku awarii, dokonywane w miejscu zainstalowania urządzenia (najczęściej przez wykrycie wadliwie działającego elementu i jego wymianę);

- naprawy warsztatowe uszkodzonych elementów celem przywrócenia ich do sprawności (jako części zapasowe);

- prace związane z instalacją i uruchamianiem nowych urządzeń i systemów - samodzielnie, w oparciu o instrukcje i wymagania albo we współpracy z przedstawicielami producenta.

Działalność służb technicznych ruchu lotniczego można podzielić na cztery tradycyjne dziedziny: radionawigację, radiolokację, radiokomunikację i teletransmisję. Ostatnio coraz większą rolę odgrywa dziedzina najnowsza - przetwarzanie danych (bez względu na źródło informacji, sposób przesyłania i końcowy sposób prezentacji).

Technicy urządzeń radionawigacyjnych dbają o sprawność kilkuset naziemnych urządzeń nawigacyjnych zwanych radiolatarniami, rozmieszczonych na obszarze całego kraju i wyznaczających korytarze powietrzne, oraz w pobliżu lotnisk dla wyznaczenia tras dolotu i odlotu. Radiolatarnie pozwalają pilotom na określenie pozycji statku powietrznego nawet w trudnych warunkach atmosferycznych, w nocy czy w chmurach. Dzięki ich bezawaryjnemu działaniu pilot może prowadzić nawigację oraz informować kontrolę ruchu lotniczego o aktualnej pozycji (odległości i azymucie od danej pomocy nawigacyjnej) i przewidywanym postępie lotu (przewidywanych następnych pozycjach i czasie ich osiągnięcia). Prawidłowe działanie naziemnych urządzeń radionawigacyjnych jest niezbędne dla bezpiecznego wykonywania lotów i właściwego działania służb ruchu lotniczego, szczególnie w przestrzeniach poza pokryciem radarowym.

Technicy urządzeń radiolokacyjnych zapewniają sprawność urządzeń radarowych, dzięki którym kontrolerzy mogą obserwować na wskaźnikach postęp lotu statków powietrznych znajdujących się pod ich kontrolą, pozycje i trajektorie lotu innych statków powietrznych oraz niektóre zjawiska atmosferyczne groźne dla statków powietrznych.

Technicy urządzeń radiokomunikacyjnych zapewniają sprawność urządzeń łączności radiowej ziemia-powietrze. Dbają o bezawaryjną pracę kilkudziesięciu nadajników i odbiorników radiowych usytuowanych w pobliżu lotnisk i na terenie całego kraju. O ile w wypadku awarii radarów można zapewnić bezpieczny, aczkolwiek ograniczony przepływ ruchu lotniczego, to bez bezpośredniej łączności kontrolerów z załogami nie ma mowy o kontroli ruchu lotniczego.

Technicy urządzeń teletransmisji umożliwiają wymianę danych planów lotu statków powietrznych pomiędzy komputerami systemów kontroli ruchu lotniczego i łączność telefoniczną i telegraficzną pomiędzy kontrolerami ruchu lotniczego w tych samych i współpracujących ośrodkach kontroli ruchu lotniczego.

Informatycy i technicy przetwarzania danych pełnią coraz istotniejszą rolę we współczesnych systemach zarządzania ruchem lotniczym. Zapewniają bezawaryjną pracę sieci informatycznych, dzięki którym dokonywana jest wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi komputerami systemu oraz pomiędzy systemami. Przesyłaniu i przetwarzaniu podlegają dane radarowe (o trójwymiarowych pozycjach statków powietrznych), dane planów lotu (o planowanej przez załogę trasie, wysokościach i czasach przelotu), sygnały sterujące radiostacjami i transmisje foniczne w formie cyfrowej, informacje pogodowe z różnych źródeł (np. z automatycznych urządzeń pomiarowych).

Osobną grupę specjalistów stanowi technicy - inspektorzy dokonujący - za pomocą specjalistycznego sprzętu zainstalowanego na pokładzie samolotu pomiarowego i przy udziale techników urządzeń radionawigacyjnych - sprawdzenia z powietrza poprawności działania urządzeń naziemnych i ich kalibracji. Funkcja ta jest niezbędna z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu lotniczego, gdyż utrzymanie sprawności urządzeń z technicznego tylko punktu widzenia nie jest wystarczające. Dopiero połączenie sprawności technicznej (nieprzerwane, prawidłowe funkcjonowanie) z prawidłowością i dokładnością wskazań zapewnia możliwość ich wykorzystania przez załogi statków powietrznych i służby ruchu lotniczego.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Materialne środowisko pracy jest bardzo zróżnicowane, począwszy od komfortowych, często niemal laboratoryjnych, warsztatów wyposażonych w technologicznie bardzo zaawansowane narzędzia i sprzęt pomiarowy, diagnostyczny i naprawczy po bardzo prymitywne (w skali skomplikowania i zaawansowania technologicznego) urządzenia zainstalowane w miejscu pracy. Od doskonale przygotowanych i wyposażonych warsztatów po ciasne, źle oświetlone pomieszczenia. Dodatkowo występuje konieczność posługiwania się prostymi, wymagającymi dużego wysiłku fizycznego narzędziami oraz skomplikowanym i precyzyjnym sprzętem specjalistycznym.

warunki społeczne

Technicy urządzeń ruchu lotniczego w zasadzie nie współpracują bezpośrednio z pracownikami innych służb i działów, jednak znajdują się pod dużą presją użytkowników urządzeń, stykając się nierzadko z zachowaniami nieprzyjaznymi, a nawet agresywnymi. Powinni być w równym stopniu przygotowani do pracy samodzielnej, jak i zespołowej.

warunki organizacyjne

Praca wykonywana jest w dwóch systemach, ośmiogodzinnym oraz zmianowym, w ruchu ciągłym. Ponadto wymaga się od większości personelu technicznego dużej dyspozycyjności (trudno przewidzieć awarie) oraz podporządkowania wszystkich czynności wymaganiom operacyjnym użytkowników urządzeń.

Wymagania psychologiczne

W zawodzie tym niezbędne jest duże poczucie odpowiedzialności i zrozumienie swojej usługowej roli w stosunku do służb ruchu lotniczego. Niezbędna jest umiejętność ustalania priorytetów działań i podejmowania samodzielnych decyzji. Konieczna jest odporność na stres związany z bardzo dużą odpowiedzialnością oraz presją czasu, szczególnie w wypadku usuwania awarii. Od pracowników wymaga się umiejętności natychmiastowego przejścia od stanu gotowości do pełnej aktywności zawodowej.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Wykonywanie tego zawodu wymaga dobrego ogólnego stanu zdrowia oraz odporności na długotrwały wysiłek fizyczny i umysłowy. Bardzo ważna jest zdolność koncentracji uwagi w trudnych warunkach (uciążliwe warunki pracy, niewygodna pozycja, praca w nocy). Technicy - inspektorzy muszą ponadto spełniać podwyższone wymagania zdrowotne ze względu na pracę w powietrzu.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Rekrutacja kandydatów jest organizowana w miarę potrzeb w danym ośrodku kontroli ruchu lotniczego, a kandydaci z formalnymi tytułami również przechodzą przeszkolenie wewnętrzne. Warunki wstępne:

- wykształcenie średnie techniczne

- co najmniej bierna znajomość języka angielskiego

- umiejętność obsługi komputera

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Po ukończeniu wewnętrznego szkolenia specjalistycznego pracownikowi może awansować do samodzielnego stanowiska pracy, a kolejnymi szczeblami w karierze zawodowej są stanowiska kierownika i inspektora.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Wszyscy kandydaci, bez względu na wiek i kwalifikacje, przechodzą szkolenie wewnętrzne, zapoznające ze specyfiką urządzeń technicznego zabezpieczenia lotów, ich roli i miejsca w kontroli ruchu lotniczego.

Polecana literatura

The Controller - pismo IFATCA (International Federation of Air Traffic Controller”sAssociations),

Cole H. W., Understanding radar, Blackwell Scientific Publications 1992

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---