PRZYKŁADY MINERAŁÓW UJĘTYCH W KLASYFIKACJI CHEMICZNEJ
Nazwa grupy |
Nazwa min. i wzór chemiczny |
Barwa |
Barwa rysy |
Połysk |
Twardość według skali Mohsa |
Łupliwość |
Przełam |
Ciężar właściwy g⋅cm-3 |
Układ krystalograficzny |
Formy występowania |
Miejsce występowania |
Inne właściwości |
Pierwiastki |
Złoto rodzime /Au/ |
Jasnożółta lub mosiężnożółta |
Jak poprzednio |
Metaliczny |
2,5 - 3 |
Niewyraźna |
Haczykowaty |
15-5 - 19,3 |
Regularny /ośmiościany/ |
Ziarna większe skup. tzw. rodzimki lub samorodki |
Płd. Afryka, Rosja |
Doskonała ciągliwość i kowalność |
|
Srebro rodzime /Ag/ |
Cynowobiała |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
9,6 - 12 |
Regularny |
Nieregul. drucikow. sklepienia rodzimki |
USA, Kanada, Meksyk |
Doskonała kowalność, b. dobra przewod. prądu i ciepła |
|
Miedź rodzima /Cu/ |
Miedziano-czerwona |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
8,5 - 9 |
Jak wyżej |
Nieregul. skupienia i dendryty |
USA - J. Górne, Boliwia, Ural, Kazachstan |
Dobra kowalność, b. dobra przewod. prądu i ciepła |
|
Siarka rodzima /S/ |
Żółta |
Jasnożółta |
Niemetaliczny tłusty |
2 |
Jak wyżej |
Muszlowy |
2 - 2,1 |
Rombowy |
Nieregul. zbite lub ziemiste masy |
USA, Włochy - Sycylia, Tarnobrzeg |
Krucha, t.t. 113°C, t.w. 450°C |
|
Diament /C/ |
Bezbarwny lub o odcieniu żółtawym lub niebieskawym |
- |
Niemetaliczny diamentowy |
10 |
Doskonała |
Brak |
3,5 |
Regularny /prawidłowe ośmiościany foremne/ |
Skupienia nieforemne |
Kongo, Płd. Afryka, Brazylia, Rosja - Jakutia |
|
|
Grafit /C/ |
Żelazno-czarna |
Jak poprzednio |
Metaliczny lub matowy |
1 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2,1 - 2,2 |
Heksagonalny /tabliczki lub blaszki/ |
Zbite masy o bud. blasz., łusk., nerk. |
Rosja, Cejlon, Madagaskar |
|
Siarczki |
Piryt /FeS2/ |
Mosiężno-żółta |
Czarna z niebieskim odcieniem |
Metaliczny |
6 - 6,5 |
Niewyraźna |
Słabo muszlowy |
5,0 - 5,2 |
Regularny /sześciany, ośmiościany, dwunastościany/ |
Skupienia ziarniste zbite lub naciekowe |
Hiszpania, Japonia, Norwegia, Szwecja, Rosja, Góry Świętokrzyskie |
Słabe właściwości magnetyczne, 46,6% Fe 53,4% S |
|
Sfaleryt - blenda cynkowa /ZnS/ |
Ciemno-brunatna lub czerwonawa, przeświecająca zielonawożółta |
Od żółtej do brunatnej |
Niemetaliczny diamentowy |
3,5 - 4 |
Doskonała |
Brak |
3,9 - 4,2 |
Regularny /2czworość., dwunastościany rombowe/ |
Skupienia o pokroju skorupowym graniastym nerkowatym zbitym |
USA, Australia, Kanada |
Zawartość cynku Zn 67%, stała domieszka Fe do 27% |
|
Galenit - blenda ołowiowa /PbS/ |
Ołowiano szara z czerwonawym odcieniem |
Szarawo czarna |
Metaliczny |
3 |
Doskonała |
Brak |
7,2 - 7,6 |
Regularny /sześciany i ich kombinacje/ |
Gniazda, żyły i soczewki |
USA, Hiszpania, Góry Świętokrzyskie |
86% Pb, jest pochodzenia hydrotermalnego |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Nazwa grupy |
Nazwa min. i wzór chemiczny |
Barwa |
Barwa rysy |
Połysk |
Twardość wg skali Mohsa |
Łupliwość |
Przełam |
Ciężar właściwy g⋅cm-3 |
Układ krystalograficzny |
Formy występowania |
Miejsce występowania |
Inne właściwości |
|
Tlenki i wodorotlenki |
Kwarc /SiO2/ |
Szara lub biała, bezbarwny kryształ górski, fioletowy ametyst, złotawo-żółty cytryn |
Jak poprzednio |
Szklisty tłusty |
7 |
Brak |
Muszlowy |
2,65 |
Trygonalny, połączenie słupa z piramidą |
Mały ziar. - kryst. /kwarcyty/ |
Rosja - Ural, Brazylia, Cejlon, Madagaskar |
|
|
|
Magnetyt /Fe3O4/ 72% Fe |
Czarna z odcieniem niebieskawym |
Czarna |
Słaby metaliczny |
5,5 |
Brak |
Nierówny muszlowy |
4,3 - 5,2 |
Regularny /ośmiośc. i dwunastośc. rombowe/ |
Ziarniste, zbite, nieforemne masy |
Rosja |
Właściwości magnetyczne, zawartość Fe do 60% |
|
|
Hematyt /Fe2O3/ 70% Fe |
Czerwono - żelazista |
Wiśniowo - czerwona |
Metaliczny błękitny |
6,0 - 6,5 |
Jak wyżej |
Ziarnisty zbity |
5,2 - 5,3 |
Trygonalny /płaskie tabliczki/ |
Ziarniste masy nasiąkowe lub włókniste |
Rosja /Krzywy Róg/, Rudki - Góry Świętokrzyskie |
|
|
|
Limonit /Fe2O3 ⋅ nH2O/ Getyt |
Rdzawobrunatna, czarna |
Żółtawo - brunatna, rdzawo - brunatna /jaśniejsza od minerału/ |
Niemetaliczny |
4,5 - 6,0 |
Jak wyżej |
Różny |
3,2 - 4,5 |
- |
Skupienie i konkrec. W postaci gruszkow., nerkow. I naciekowej |
Góry Świętokrzyski, rudy darniowe |
|
|
Chlorowce |
Sól kamienna /NaCl/ Halit |
Bezbarwna lub biała /szara, pomarańczowa, brązowa, czerwona/ |
Jak poprzednio |
Szklisty |
1,0 - 2,0 |
Doskonała |
Brak |
2,1 - 2,2 |
Regularny /sześc./ |
Skupienia grubokrys., ziarniste, włókniste |
Wieliczka, Wapno, Inowrocław, Kłodawa |
Słony smak |
|
|
Sylwin /KCl/ |
Bezbarwna lub mlecznobiała |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
2,0 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
1,9 - 2,0 |
Regularny prawidłowe sześc. w kombinacji z ośmiośc. |
Zbite ziarniste masy |
Rosja - Ural, Niemcy - Magdeburg |
|
|
Sole kwasów tlenowych |
Węglany |
Kalcyt /CaCO3/ |
Biała, żółtawa, zielonawa, brunatna |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
3,0 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2,6 - 2,8 |
Trygonalny /romboedry/ |
Skupienia żylne, naciekowe szczotki i druzy |
b. pospolity minerał |
Rozpuszcza się w 10% HCl |
|
|
Dolomit /CaMg[CO3]2 |
Biała, żółtawa, szara |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
3,5 - 4,0 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2,8 - 2,9 |
Trygonalny |
Skupienia drobnokrystaliczne, zbite, nieregularne |
b. pospolity minerał |
Burzy się z HCl na gorąco |
|
|
Magnezyt /MgCO3/ |
Brunatna, białoszara, żółta |
Jak poprzednio |
Szklisty matowy |
4,0 - 4,5 |
Brak |
Muszlowy |
2,9 - 3,1 |
Trygonalny |
Zbite masy o pow. graniasto - naciekowych |
Rosja, Korea, Czechy, Austria, Dolny Śląsk - Sobótka |
Burzy w HCl tylko w stanie sproszkowanym |
Nazwa grupy |
Nazwa min. i wzór chemiczny |
Barwa |
Barwa rysy |
Połysk |
Twardość wg skali Mohsa |
Łupliwość |
Przełam |
Ciężar właściwy g⋅cm-3 |
Układ krystalograficzny |
Formy występowania |
Miejsce występowania |
Inne właściwości |
|
Sole kwasów tlenowych |
Siarczany |
Gips /CaSO4⋅2H2O/ anhydryt |
Biała, szara, żółtawa, śnieżnobiała - alabaster |
Jak poprzednio |
Szklisty, jedwabisty, perłowy |
2,0 |
Doskonała |
Brak |
2,3 - 2,4 |
Jednoskośny - tabliczkowate i pręcikowate kryształy |
Bliźniaki, zrosty i druty krystaliczne |
nad Nidą |
Kruchy |
|
Azotany |
Saletra sodowa /NaNO3/ |
Biała, szara, żółta do czerwonobrun. |
Jak poprzednio |
Szklisty |
1,5 - 2,0 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2,24 - 2,29 |
Trygonalny /romboedry/ |
Zbite masy - wykwity, naskorupienia |
Peru, Chile |
Lekko słonawy smak |
|
Fosforany |
Apatyt fluorowy /Ca5[PO4]3F/ chlorowy /Ca5[PO4]3Cl/ |
Zielona, odm. fioletowe, brązowe, bezbarwne |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
5,0 |
Niewyraźna |
Muszlowy ziarnisty |
3,2 |
Heksagonalny |
Zbite, ziarniste drobnoziar. Masy |
Rosja - półwysep Kola |
|
|
Krzemiany wyspowe /nezokrzemiany/ |
Oliwiny: np. fajalit, fosteryty, parybtyt |
Szara, żółtawa, zielona, brunatna, czarna |
Jak poprzednio |
Szklisty, tłusty |
6,5 - 7,0 |
Niewyraźna |
Muszlowy ziarnisty |
3,3 - 4,2 |
Rombowy |
Skupienia ziarniste |
W znacznych ilościach budują skorupę ziemską |
|
|
|
Granaty: np. pirop, almadyn A3B2[SiO4]3 A-Mg, Fe, Mn, Ca B-Al., Fe, Cr, Mn, Ti |
Czerwona, brunatna, czarna, biała, zielona |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
6,5 - 7,5 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
3,2 - 4,6 |
Regularny |
Skupienia ziarniste zbite |
Jak wyżej |
|
|
Krzemiany grupowe /sorokrzemiany/ |
Turmaliny: np. elbait, rubelit |
Różne barwy, nigdy szara |
Jak poprzednio |
Szklisty |
7,0 |
Brak |
Muszlowy, pręcikowy, włóknisty |
3 - 3,25 |
Trygonalny |
Skupienia nieforem. Promieniste |
Jak wyżej |
|
|
|
Beryl B3Al2[Si6O18] |
Bezbarwna, zielona, woskowy, niebieskawy, różowy |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
7,5 - 8 |
Wyraźna |
Brak |
2,6 - 2,9 |
Heksagonalny |
Skupienia ziarniste promieniste |
Jak wyżej |
|
|
Krzemiany łańcuchowe /inokrzemiany/ |
Pirokseny: np. diopsyd, augit, egiryn M2/Si,Al./2O6 M2 Mg, Fe2, Ca NaAl, LiAl |
Zielona, szara, czarna, brunatna |
Zielona |
Szklisty |
5 - 6 |
Doskonała |
Jak wyżej |
3,2 - 3,5 |
Jednoskośny lub rombowy |
Skupienia zbite, ziarniste, nieforemne |
Jak wyżej |
|
|
|
Amfibole np. hornblenda Mg[OH(SiAl)4O11]2 |
Zielona, niebieska |
Szarozielona |
Jak wyżej |
5 - 6 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
3 - 3,5 |
Jak wyżej |
Skupienia ziarniste promieniste |
Jak wyżej |
|
Nazwa grupy |
Nazwa min. i wzór chemiczny |
Barwa |
Barwa rysy |
Połysk |
Twardość wg skali Mohsa |
Łupliwość |
Przełam |
Ciężar właściwy g⋅cm-3 |
Układ krystalograficzny |
Formy występowania |
Miejsce występowania |
Inne właściwości |
|
Sole kwasów tlenowych |
Minerały warstwowe /fyllokrzemiany/ |
Miki, np. muskowit (mika potasowa) KAl2[/OH,F/2 AlSi3O10] |
Biała, szara, żółtawa, brunatna |
Jak poprzednio |
Perłowy lub migotliwy |
2,5 |
Dokładna |
Brak |
2,8 - 2,9 |
Tabliczki o przekroju sześciokątnym |
Skupienia blaszkowe |
Indie, Brazylia, Kanada, Rosja |
Odporny na wietrzenie |
|
|
Biotyt KMg3[/OH,F/2 AlSi3O10] |
Brunatna, ciemnozielona, czarna |
Jak poprzednio |
Jak wyżej |
2,5 - 3 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2,8 - 3,2 |
Tabliczki, słupki, piramidy |
Skupienia ziarniste płytkowe |
Rosja - Ural |
Mało odporny na wietrzenie |
|
|
Minerały ilaste /min. Grupy kaolinitu, mik uwodnionych, montmorillonitów i zbliżone/ |
Biała, zielonawa, czerwonawa, brunat., czarna |
Jak poprzednio |
Matowy |
1 - 2,5 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2 - 2,6 |
Trójskośny lub jednoskośny |
Skupienia ziarniste zbite, łuseczkowe |
Powszechny wynik procesów wietrzenia |
|
|
Krzem. warstw. /fyllo- krzem./ |
Talk Mg3[/OH/8Si4 O10] |
Biała, zielonawa, żółta, brunatna, różowa |
Jak poprzednio |
Perłowy, tłustawy |
1 |
Doskonała |
Jak wyżej |
2,7 - 2,8 |
Jednoskośny |
Zbite, naciekowe, ziemiste skupienia |
Okolice Jeleniej Góry |
Odporność na działanie kwasów |
|
Krzemiany przestrzenne /tektokr./ |
Skalenie: plagioklazy /kombinacja albitu i anortytu/ |
Biała, szara, żółta, brunatna, czerwona |
Jak poprzednio |
Szklisty, perłowy, tłusty |
6 - 6,5 |
Doskonała |
Jak wyżej |
2,6 - 2,8 |
Trójskośny |
Ziarniste zbite masy |
Jak wyżej |
|
|
|
Ortoklaz K2OAl2O3⋅6SiO2 |
Bezbarwny, białawy, mięsisty, czerwonawy, brunatnawy |
Jak poprzednio |
Szklisty, perłowy |
6 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
2,5 - 2,6 |
Jednoskośny |
Ziarniste masy |
Jak wyżej |
|
Węglowce |
Bursztyn /C10H16O/ |
Żółtawa, biaława |
Jak poprzednio |
Tłusty |
2 - 2,5 |
Brak |
Muszlowy |
1 - 1,1 |
- |
Grudkowe |
Rejon Morza Bałtyckiego |
|
|
|
Ozokeryt /wosk ziemny/ |
Brunatna, żółta, czarna |
Bladobrunatna, żółtawa |
Jak wyżej |
1 |
- |
Jak wyżej |
0,85 - 0,93 |
- |
Skupienia nieforemne |
Towarzyszy pokładom ropy naftowej |
|
|
|
Asfalt |
Czarna, ciemnobrunatna |
Jak poprzednio |
Smołowy, tłusty |
1,5 - 2 |
Jak wyżej |
Jak wyżej |
1,1 - 1,2 |
- |
Zbite skupienia |
Trynidad, Palestyna |
|
|