OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU

OBRÓBKA SKRAWANIEM METALI

Wymagania ogólne dotyczące stanowiska

Informacje dotyczące wyma­gań, odnoszących się do tego stanowiska pracy, znaleźć można m.in. w

Rozporządzeniu Mini­stra Gospodarki z dn. 6 listopada 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ob­rabiarek skrawających do metali (Dz. U. nr 204/2002, poz.1723). Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeń­stwa i higieny pracy (tekst jednolity: Dz. U. nr 169/2003, poz. 1650).

Zgodnie z pierwszym Rozporządze­niem przez „obrabiarki skrawające do metali" rozumie się maszyny służące do nadawania obrabianym przedmiotom żądanego kształtu metodą skrawania, m.in.: tokar­ki, frezarki, strugarki, wiertarki i szlifierki.

Montaż i eksploatacja obrabia­rek powinna być zgodne z doku­mentacją techniczno-ruchową. Na­leży dbać szczególnie o właściwe posadowienie maszyn. Obrabiarki powinny być wyposażone w osłony chroniące przed urazami, w tym powodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzą­cych. Podczas przerw w pracy ob­rabiarki, narzędzia skrawające mu­szą być odsunięte od obrabianego przedmiotu. Stanowisko pracy przy obrabiarce powinno znajdować się na powierzchni równej, bez progów i śliskich nawierzchni. Na stanowi­sku musi znajdować się aktualna instrukcja BHP. W pomieszczeniu pracy należy dokonywać pomiaru wartości NDN i NDS, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 29 listo­pada 2002 r. w sprawie najwyż­szych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środo­wisku pracy (Dz. U. nr 217/2002, poz. 1833 ze zm.).

Transport zmechanizowany przedmiotów przeznaczonych do obróbki skrawaniem i ich odbiór po wykonanej obróbce powinny być tak zorganizowane, aby nie powodowały zagrożenia bezpie­czeństwa dla ruchu pracowników i transportu wewnętrznego. Drogi transportowe w pomieszczeniu lub hali fabrycznej, w której zainstalo­wano obrabiarki, powinny spełniać wymagania określone w przepi­sach. Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami powinny mieć szerokość co naj­mniej 0,75 m; jeżeli w przejściach tych odbywa się ruch dwukierun­kowy, to szerokość ich powinna wynosić co najmniej 1 m. Na każ­dego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi, nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż 3 m w świetle, jeżeli nie wystę­pują czynniki szkodliwe dla zdrowia. W pomieszczeniu należy zapewnić: oświetlenie zgodne z normami, od­powiednią wentylację naturalną lub sztuczną (mechaniczną), a także wymaganą temperaturę otoczenia, dostosowaną do stanowiska, nie mniejszą jednak niż 14°C.

Opis stanowiska pracy.

Miejscem zatrudnienia pracowni­ka jest pomieszczenie warsztatowe, w którym znajdują się obrabiarki skrawające do metali. Zatrudniony posiada uprawnienia do obsługi tych maszyn, przeszedł wymagane badania lekarskie oraz szkole­nie w zakresie BHP. Pracownik, w zależności od potrzeb, oprócz toczenia wykonuje także frezowanie i struganie elementów metalowych. Dokonuje również wiercenia oraz szlifowania detali, na przeznaczo­nych do tego celu maszynach

Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska obróbki skrawaniem metali według PN-N-18002/2000

Lp.

Zagrożenia

Źródło zagrożenia

Możliwe skutki Zagrożenia

Ryzyko przed oceną

Środki profilaktyczne

Ryzyko po realizacji

Ciężkość (C)

Prawdopodobieństwo (P)

Ryzyko (R)

Ciężkość (C)

Prawdopodobieństwo (P)

Ryzyko (R)

1.

Upadek na tym samym poziomie.

Śliskie i nierówne powierzchnie na terenie zakładu.

Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy we­wnętrzne.

S

S

S

Wyposażenie pracownika w odpowiednie obu­wie. Utrzymywanie porządku na terenie zakładu, a szczególnie na drogach transportu wewnętrznego. Natychmiastowe usuwanie z podłoża plam oleju, pły­nu chłodzącego, wody - jeżeli takie się pojawią.

S

M

M

2.

Urazy spowo­dowane przez ruchome elementy maszyn.

Narzędzia skrawające. Mechanizmy napędowe.

Uszkodze­nia ciała. Śmierć.

D

D

D

Stosowanie wymaganych w dokumentacji, sprawnych osłon. Podczas pracy na obrabiarce używać wyłącznie narzędzi skrawających i przyrządów dostosowanych do określonych procesów skrawania. Prace prowadzić w zapiętym, bez luźnych części, ubraniu i z nakryciem głowy. Podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarki niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu pod­dawanego wierceniu. Przed przystąpieniem do czyszcze­nia lub konserwacji obrabiarki należy wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym załączeniem. Wokół strugarki podłużnej, w krańcowym położeniu jej stołu i obrabianego przedmiotu zapewnić wolną przestrzeń. Przy ustawianiu strugarki poprzecznej uwzględnić wolną przestrzeń o szerokości co naj­mniej 0,6 m za tylnym i przednim końcem suwaka lub w jego krańcowych położeniach.

S

S

S

3.

Uderzenie przedmiotem. Skaleczenie.

Źle za mocowa­ny obrabiany materiał lub źle umocowane narzędzia skra­wające. Pęknięta tarcza ścierna w szlifierce. Wióry powstające podczas pracy obrabiarki.

Uszkodze­nie ciała. Śmierć.

D

D

D

Prawidłowo mocować materiał obrabiany. Właściwie mocować narzędzia skrawające w uchwycie. Stoso­wać urządzenia pomocnicze do podnoszenia i zakła­dania ciężkich elementów na obrabiarkę. Obrabiarki wyposażone w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny muszą być wyposażone w sprawne urządzenie blo­kujące, uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania. Nie usuwać bezpośrednio ręcznie wiórów, lecz wykorzystywać do tego celu szczotkę lub środki techniczne. Stosować sprawne osłony zabezpieczają­ce. W razie potrzeby stosować środki ochrony indywi­dualnej, w tym okulary ochronne i osłony twarzy.

S

S

S

4.

Oparzenie.

Rozgrzane wióry, ciecz chłodząca.

Rany oparzeń iowe.

S

S

S

Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony chroniące obsługującego przed urazami spowodo­wanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzących. Podczas usuwania wiórów stosować szczotkę lub wymagane środki techniczne.

M

M

M

5.

Hałas.

Maszyny służące do skrawania ma­teriałów. Dźwięki dochodzące z innych stano­wisk i środków transportu.

Uszkodzenia narządu słuchu. Nerwice.

S

D

D

Zapewnić sprawność techniczną stosowanych maszyn i właściwe ich posadowienie. Przy wartościach progowych (80 dB) wyposażyć pra­cowników w ochronniki słuchu, a przy przekroczeniu NDN (85 dB) zapewnić kontrolę stosowania tychże ochronników.

M

M

M

6.

Porażenie prądem.

Przetarte przewo­dy, uszkodzony osprzęt, przebicie elektryczne.

Śmierć.

D

S

D

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony prze­ciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji elektrycznej. Systematyczne sprawdzanie działania zabezpieczeń różnicowo-prądowych. Stosowanie lamp elektrycznych, przeznaczonych do oświetlania bezpośredniego, zasilanych napięciem 24 V.

S

M

M

7.

Przeciążenia narządu wzroku.

Niedostateczne oświetlenie stano­wiska pracy.

Osłabienie wzroku, bóle oczu, łzawienie.

S

D

D

Zapewnić, w miarę możliwości, oświetlenie natu­ralne. Stosować zgodne z normami oświetlenie sztuczne.

M

M

M

8.

Przeciążenie narządu ruchu.

Źle zorganizowane stanowisko pracy - nadmiar pracy w pozycji stojącej.

Bóle mięśniowe. Zwyrodnienia kręgosłupa i stawów.

D

S

D

Przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale pozycji stojącej zapewnić pracownikowi możliwość siedzenia. Przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji stojącej lub chodzenia zapewnić pra­cownikowi możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca pracy w pozycji siedzącej.

S

M

M

9.

Stres.

Zbyt duże wyma­gania w stosunku do możliwości pra­cownika. Konflikty międzyludzkie.

Choroby ogólno-ustrojowe, nerwice.

S

S

S

Dostosowanie wymagań do możliwości psycho­fizycznych, wykształcenia i praktyki zawodowej pracownika. Ustalenie jasnych zasad wynagradza­nia, premiowania i kar regulaminowych. Wyjaśnianie zaistniałych nieporozumień i łagodzenie konfliktów przez kierownictwo zakładu.

S

M

M

Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracownika warsztatu samochodowego metodą risk score

lp.	Zagrożenia	Możliwe źródła zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia	Przed oceną				Środki profilaktyczne	Po realizacji zadań
									Skutki (S)	Ekspozycja (E)	Prawdopodobieństwo (P)	Ryzyko (R)		Skutki (S)	Ekspozycja (E)	Prawdopodobieństwo (P)	Ryzyko (R)
1.	Upadek na tym samym poziomie.	Śliskie i nierów­ne powierzch­nie na terenie zakładu.	Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy we­wnętrzne.	3	6	6	108 Śred­nie	Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie. Utrzy­mywanie porządku na terenie zakładu, a szczególnie na drogach transportu wewnętrznego. Natychmiastowe usuwanie z podłoża plam oleju, płynu chłodzącego, wody - jeżeli takie się pojawią.	3	6	3	54 Małe
2.	Urazy spowodo­wane przez ruchome elementy maszyn.	Narzędzia skrawające. Mechanizmy napędowe.	Uszkodze­nia ciała. Śmierć.	7	6	6	252 Duże	Stosowanie wymaganych w dokumentacji, sprawnych osłon. Podczas pracy na obrabiarce używać wyłącznie na­rzędzi skrawających i przyrządów dostosowanych do okre­ślonych procesów skrawania. Prace prowadzić w zapiętym, bez luźnych części, ubraniu i z nakryciem głowy. Podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarki niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu poddawanego wierce­niu. Przed przystąpieniem do czyszczenia lub konserwacji obrabiarki należy wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym załączeniem. Wokół strugarki podłużnej, w krańcowym położeniujej stołu i obrabianego przedmiotu zapewnić wolną przestrzeń. Przy ustawianiu strugarki poprzecznej uwzględnić wolną prze­strzeń o szerokości co najmniej 0,6 m za tylnym i przednim końcem suwaka lub w jego krańcowych położeniach.	7	6	3	108 Śred­nie
3.	Uderzenie przedmio­tem. Skale­czenie.	Zle zamocowa­ny obrabiany materiał lub źle umocowane narzędzia skrawające. Pęknięta tarcza ścierna w szli­fierce. Wióry powstające podczas pracy obrabiarki.	Uszkodze­nie ciała. Śmierć.	7	6	6	252 Duże	Prawidłowo mocować materiał obrabiany. Właściwie mocować narzędzia skrawające w uchwycie. Stosować urządzenia pomocnicze do podnoszenia i zakładania ciężkich elementów na obrabiarkę. Obrabiarki wyposażone w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny muszą być wypo­sażone w sprawne urządzenie blokujące, uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania. Nie usuwać bezpośrednio ręcznie wiórów, lecz wykorzystywać do tego celu szczotkę lub środki techniczne. Stosować sprawne osłony zabez­pieczające. W razie potrzeby stosować środki ochrony indywidualnej, w tym okulary ochronne i osłony twarzy.	7	6	3	108 Śred­nie
4.	Oparzenie.	Rozgrzane wióry, ciecz chłodząca.	Rany oparzeniowe.	3	6	6	108 Śred­nie	Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony chronią­ce obsługującego przed urazami spowodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzących. Pod­czas usuwania wiórów stosować szczotkę lub wymagane środki techniczne.	1	6	1	6 B. małe
5.	Hałas.	Maszyny służą­ce do skrawa­nia materiałów. Dźwięki docho­dzące z innych stanowisk i środków transportu.	Uszkodzenia narządu słuchu. Nerwice.	7	6	6	252 Duże	Zapewnić sprawność techniczną stosowanych maszyn i właściwe ich posadowienie. Przy wartościach progowych (80 dB) wyposażyć pracowników w ochronniki słuchu, a przy przekroczeniu NDN (85 dB) zapewnić kontrolę stosowania tychże ochronników.	3	6	3	54 Małe
6.	Porażenie prądem.	Przetarte prze­wody, uszko­dzony osprzęt, przebicie elektryczne.	Śmierć.	15	6	6	540 B. duże	Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwpo­rażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji elektrycz­nej. Systematyczne sprawdzanie działania zabezpieczeń różnicowo-prądowych. Stosowanie lamp elektrycznych, przeznaczonych do oświetlania bezpośredniego, zasila­nych napięciem 24 V.	7	6	1	42 Małe
7.	Przeciążenia narządu wzroku.	Niedostateczne oświetlenie stanowiska pracy.	Osłabienie wzroku, bóle oczu, łzawienie.	7	6	6	252 Duże	Zapewnić, w miarę możliwości, oświetlenie naturalne. Stosować zgodne z normami oświetlenie sztuczne.	3	6	3	54 Małe
8.	Przeciążenie narządu ruchu.	Źle zorganizo­wane stano­wisko pracy - nadmiar pracy w pozycji stojącej.	Bóle mię­śniowe. Zwy­rodnienia kręgosłupa i stawów.	7	6	6	252 Duże	Przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale pozycji stojącej zapewnić pracownikowi możliwość siedzenia. Przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji sto­jącej lub chodzenia zapewnić pracownikowi możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca pracy w pozycji siedzącej.	3	6	3	54 Małe
9.	Stres.	Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika. Konflikty mię­dzyludzkie.	Choroby ogólno--ustrojowe, nerwice.	3	6	6	108 Śred­nie	Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych, wykształcenia i praktyki zawodowej pracownika. Ustale­nie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar re­gulaminowych. Wyjaśnianie zaistniałych nieporozumień i łagodzenie konfliktów przez kierownictwo zakładu.	3	6	3	54 Małe

5

---