TEORIA FREUDA - przeszła prze 3 fazy. Pod wpływem francuskich psychiatrów - była teorią lekarską. W ciągu kilkunastu lat F rozwijał swą teorię i doszedł do wniosku że procesy nieświadome występują także w psychice moralnej. Po 1915 rozszerzył swą doktrynę dając jej podłoże metafizyczne. Ujawnił nieświadome czynniki życia psychicznego. To zrzeszenie było śmiałe i zrywało z podstawowym. Z przekonaniami psychologii XIX w dla której świadomość jest istotną cechą psychiki, a myśl o psychice nieświadomej jest sprzeczna. Pewne wyobrażenie zespalają się ze sobą i utrwalają w psychice. Człowiek pozbawi się kompleksu gdy go wyrzuci z siebie. W snach występuje to symbolicznie. F uznawał marzenia senne za procesy psychiczne równe z innymi, mające swą celowość i stanowiące w całości życia psychologicznego. Kompleksy wyładowują się w marzeniach na jawie, a także w błędach życia codziennego. F stwierdził że wyobrażenia nieświadome kierują psychiką. Psychika nieświadoma nie tylko istnieje w człowieku ale działa nieustannie w życiu. Działa ale na nią nie można działać, ponieważ jest nieuświadomiona, nie można jej zniszczyć i w tym leży jej potęga. Musimy przyjąć istnienie psychiki nieświadomej, choć wiemy tylko tyle o niej ile się z niej przedostanie do psychiki świadomej. W wieku XX utworzyło się wiele nowych szkół psychologicznych, a najważniejsze i najbardziej rozpowszechnione to :funkcjonalizm, psychologia postaci, behawioryzm, psychoanaliza. Myślą centralną psychoanalizy F było że psychika nie jest identyczna ze świadomością że istnieje także życie psychicznie nieświadome
F.NIETZSCHE: Pogldy:1)relatywistyczna teoria poznania - był przekonany, że wszystkie czynności i wytwory ludzi uwarunkowane są potrzebami życiowymi. Sądził, że umysł nasz nie tylko nie ujmuje wiernie rzeczywistości ale ją fałszuje. Nasza prawda jest utrwalona, uporządkowana . Jest dla nas prawdą ale w rzeczywistości jest fałszem. 2) relatywistyczna teoria wartości - każdy ma taką moralność, jaką ma naturę. Silni cenią dostojność, godność osobistą, stanowczość, sprawność, pewność działania. Słabi muszą cenić litość, miękkość serca, altruizm. 3) Krytyka moralności współczesnej, moralność opiera się na: równości, wolności, założenia wartości moralnych, 4) Przedstawienie wszystkich wartości 5) Postawa Apollińska i Dionizyjska. Podstawowym przekonaniem N było, że życie cielesne, fakt biologiczny jest osnową ludzkiej egzystencji, a życie duchowe tylko jego odroślą. Z przekonania tego wypłynął jego naturalizm i relatywizm epistemologiczny i etyczny oraz koncepcja nowej moralności, przewartościowaniu wszystkich wartości, wyjście poza dobro i zło. Filozofia buntu przeciw zastanym wartościom, przeciw przeciętności i słabości człowieka
PASCAL Stawiał wiedzy te same wymagania co Kartezjusz i inni racjonaliści, uważał geometrię za wzór wiedzy. Przekonał się jednak że te wymagania są zbyt wygórowanie. Geometrii nie da się stosować przy poznawaniu nieskończoności, jaka nas otacza, nie rozwiązuje zagadnień etycznych i religijnych. Bezradność racjonalnej metody przeżył jako wewnętrzną tragedię. Z racjonalizmu wyrósł jego sceptycyzm. Przyznawał że znamy fakty ale ich nie rozumiemy. Znalazł wyjście ze zwątpień, nie tak jak Kartezjusz przez rozum, lecz przez serce i wiarę. Serce to właściwa człowiekowi zdolność poznawania rzeczy nadprzyrodzonych. Istnieje porządek serca inny od porządku rozumu. Pascal początkowo wzorował się na poglądach Kartezjusza. Później jednak zaczął wyciągać inne wnioski i zajmował odmienne stanowisko. Różnił się tym od Kartezjusza: 1) Kartezjusz zajmował się teologią i metodologią, filozofia posiadała dwa bieguny - Boga i metodę. 2) P. przejął się argumentami sceptycyzmu, odrzucił dogmatyczną drogę. 3) P; zajmował się zagadnieniami etycznymi. Poglądy P: bezradność rozumu, porządek serca, porządek dóbr, wielkość i miłość człowieka. Dowód istnienia Boga skonstruowany przez P ; Bóg albo jest, albo go nie ma, albo żyć będziemy z Bogiem albo bez niego. Decyzja taka jest nieuchronna. Nie próbował dowieść, że Bóg na pewno istnieje. Próbował obliczyć o ile uznanie Boba jest dla człowieka korzystne - to zrozumienie nosi nazwę „zakładu Pascala” Według P dobra materialne nigdy nie osiągną poziomu dóbr duchowych. P reprezentuje umiejętność filozoficzną XVII w , umiejętność przejętą sprawami człowieka. RACJONALIZM KARTEZJUSZA utworzył nowy typ filozofii, toteż od jego wystąpienia do pierwszej połowy XVII w przyjęte jest zaczynać nowy okres filozofii. Fil. była dla niego uniwersalną nauką. Mówił że cała fil. jest jak drzewo, którego korzeniem jest metafizyka, pniem fizyka, gałęziami medycyna, mechanika, etyka. Zależało mu na opinii wybitnych uczonych, z którymi prowadził obszerną korespondencję. Fil. Kartezjusza zapanowała nad umysłami epoki i zdecydowała o kierunku dalszego rozwoju filozofii. Kartezjusz twierdził, iż nauce jest potrzebna metoda, która wykrywa proste składniki myśli. Zastosował tę metodę w geometrii i zbudował geometrię analityczną. Chciał aby pod względem ścisłości i pewności wszystkie nauki stały się podobne do matematyki. Metoda jego przeznaczona była do szczegółowych badań naukowych, ale i zagadnienia metafizyki rozwiązywał analogicznie. Chodziło mu o znalezienie twierdzenia bezwzględnie pewnego. Szukał twierdzenia, które oprze się wszelkim wątpliwościom FIL ŚW AUGUSTYNA Św. Augustyn (354 - 430) był nauczycielem retoryki. Wychowany przez matkę w chrześcijaństwie. Od 395 jako biskup Hippony spełniał kapłaństwo w Afryce. Poglądy św. Augustyna: 1) Teoria poznania. Do szczęścia potrzebna jest poznania trzeba je posiąść ważne jest tylko poznanie Boga i własnej duszy. Słynna zasada Augustyna „wejdź” w samego siebie we wnętrzu człowieka mieszka prawda. 2) Umysł poznaje prawdy wieczne (Platonizm). Dochodził do uznania idealnego świata, który był złączony z Bogiem - tym różnił się od Platona. Prawdy wieczne istnieją w Bogu. 3) Illuminizm - Bóg udziela oświecenia duszy. U św. Augustyna oświecenie jako fakt nadprzyrodzony, dzieło łaski. Nadprzyrodzoność i łaska sedno nauki chrześcijańskiej o intuicji. Święty Augustyn był wczesnochrześcijańskim filozofem i teologiem. Ojciec i doktor kościoła, autorytet fil chrześcijańskiej.
.EGZYSTENSJONALIZM- kierunek filozoficzny, który pojawił się w XX w nawiązując do wcześniejszych idei S. Kierkegearda, F. Nietzchego. E zajmował się głównie człowiekiem. Tezą dającą się odnaleźć u większości egzystencjonalistów jest że istnienie (egzystencja) poprzedza istotę ( esencję) Oznacza to że naturę ludzką wyznacza bieg życia i podejmowane przez człowieka wybory. Człowiek jest skazany na ich nieustanne podejmowanie
PLATON- poglądy jego stanowią punkt wyjścia dla zach fil polit oraz naszej etyki i metafizyki. Jest jednym z wielkich ojców zach fil. Napisał 36 książek poświęconych polit i etyce oraz metafiz i teologii. Najbardziej znanym jego dziełem jest „Rzeczpospolita” gdzie opisuje poglądy polityczne, gdzie przedts swoją koncepcję idealnego społeczeństwa. Najlepszą formą rządu wg P jest arystokracja, są to rządy najlepszych i najmądrzejszych ludzi w państwie. Osoby będące członkami klasy zarządzającej , klasy strażników, powinni przyjmować do swoich szeregów dodatkowych członków wyłącznie na podstawie ich zasług. P uważa że wszystkim ludziom należy dać możliwość wykazania ich przydatności dla klasy strażników. Aby zapewnić równe szanse opowiadał się za wychowaniem i kształceniem dzieci przez państwo. Koncepcji P na temat idealnego państwa nie przyswoiła sobie żadna partia polityczna. Jednak istnieją uderzające podobieństwa między pozycją Kościoła w średniowiecznej Europy a klasa strażników u P. Ocena znaczenia P jest trudna jego wielowątkowy wpływ w prawdzie szeroki i głęboki, ale subtelny i pośredni. Oprócz teorii politycznych istnieją rozważania na temat etyki i metafizyk.
. J.J. ROUSSEAU Słynny fil W 1750 otrzymał nagrodę w której dowodził że w ostatecznym rozrachunku rozwoju nauki i sztuki wcale nie wyszedł ludzkości na dobre. Dzięki tej nagrodzie kontynuował twórczość literacką. Miał poważne kłopoty z powodu polit wymowy jego dzieł. Dzieła jego odegrały istotną rolę w powstaniu socjalizmu, nacjonalizmu, romantyzmu, totalitaryzmu, tendencji irracjonalistycznych oraz że utorowały drogę rewolucji franc. i stanowiły ważny wkład do rozwoju nowoczesnych ideałów demokracji i równości. Niektórzy uważają że z jego dzieł wywodzi się pogląd iż człowiek jest niemal całkowicie produktem swojego środowiska. Z jego osobą kojarzy się teza że nowoczesna technika i nowoczesne społeczeństwo są złe a ideałem czł jest „ szlachetny dzikus”. Wiele twierdzeń przypisujących mu te idee trzeba uznać za niesłuszne lub b przesadne. R mówił że społeczeństwo jest dla czł czymś niezbędnym, postulował równość społeczną i szacunek dla wspólnego dobra. Zarzuca się R że był skrajnym neurotykiem, antyfeministą i szalonym myślicielem, którego idee nie miały żadnego związku z praktyką. Krytyka ta jest w dużym stopniu usprawiedliwiona ale ważniejsze od jego wad są przebłyski wnikliwej i wspaniałej oryginalności, która już ponad dwa stulecia wywierała na nowoczesny sposób myślenia..