A. PRESENT SIMPLE ORAZ PRESENT CONTINUOUS

1. THE PRESENT SIMPLE

a) wzór zdania twierdzącego, zastosowanie, charakterystyczne przysłówki częstotliwości oraz określenia przysłówkowe

Wzór zdania twierdzącego:
PODMIOT + (przysł.częstotl.) + CZASOW. GŁÓWNY (3 os.l.poj. -(e)s) + … + (określ.przysł.)

Zastosowanie:
- czas PRESENT SIMPLE jest stosowany głównie dla określenia czynności zwyczajowych, powtarzających się oraz takich czynności lub stanów, które są stałe, charakterystyczne, typowe lub właściwe dla podmiotu zdania.

I drink much coffee. - Pijam dużo kawy.
He always goes to bed at 11. - On zawsze chodzi spać o 11.
The sun sets in the west. - Słońce zachodzi na zachodzie.
He plays bridge very well. - On gra w brydża bardzo dobrze.
I love animals but hate people. - Kocham zwierzęta, lecz nienawidzę ludzi.
Nowadays people smoke a lot. - W dzisiejszych czasach ludzie dużo palą.

- czas ten można również zastosować w nagłówkach gazet, narracji, relacjach zdarzeń oraz w przypadku czyn-ności mających się odbyć w przyszłości, z tym, że są one objęte harmonogramem, programem, planem (np. imprez) lub wynikają z rozkładu jazdy.

Key witness dies. - Główny świadek ginie.
John enters and shoots at her. - John wchodzi i strzela do niej.
Lendl wins the first set. - Lendl wygrywa pierwszego seta.
The match starts at 11. - Ten mecz zaczyna się o 11.
I leave today at 14:30. - Wyjeżdżam dzisiaj o 14:30 (tak zaplanowano).

Charakterystyczne przysłówki częstotliwości oraz określenia przysłówkowe:
ALWAYS - zawsze, NEVER - nigdy, OFTEN/FREQUENTLY - często, RARELY/SELDOM - rzadko, USUALLY - zwykle, SOMETIMES - czasami, OCCASIONALLY - od czasu do czasu, EVER - kiedykolwiek, NOWADAYS - w dzisiejszych czasach, EVERY MORNING (DAY, TUESDAY, WEEK, YEAR etc.) - każdego ranka (codziennie, w każdy wtorek, co tydzień, co roku itd.), ON FRIDAYS, SUNDAYS - w piątki, niedziele

ONCE - raz
TWICE - 2 razy A WEEK, A YEAR etc - w tygodniu, roku itd
THREE TIMES - od czasu do czasu
FOUR TIMES etc - 4 razy itd
FROM TIME TO TIME - od czasu do czasu

b) budowa pytań i przeczeń (z wyjątkiem czasowników: TO BE - BYĆ oraz TO HAVE - tut.: POSIADAĆ, z którymi pytania budujemy przez inwersję, czyli zmianę szyku wyrazów)

- w 1 i 2 osobie l.poj. oraz w 1, 2 i 3 osobie l.mn. pytania i przeczenia budujemy przy pomocy czasownika po-siłkowego DO.

STOP !
Wyjątek stanowią pytania o podmiot.

Zdanie twierdzące:
His parents give him pocket money every week. - Jego rodzice dają mu kieszonkowe co tydzień.

Pytania ogólne:
Do his parents give him pocket money every week? - Czy jego rodzice dają mu kieszonkowe co tydzień?
Don't his parents give (/Do his parents not give) him pocket money every week? - Czy jego rodzice nie dają mu kieszon-kowych co tydzień?

Pytania szczegółowe o podmiot:
Who gives him pocket money every week? - Kto daje mu kieszonkowe co tydzień? 3 OS.L.POJ.
Whose parents give him pocketmoney every week? - Czyi rodzice dają mu kieszonkowe co tydzień?

STOP !
Natomiast, np.:
Who doesn't give him any money? - Kto nie daje mu pieniędzy?

Pozostałe pytania szczegółowe mają następujący szyk:
WYRAZ PYTAJ. + SZYK PYT.OGÓL. (ale bez wyrazu(ów), o który(e) pytamy)
What do his parents give him every week? - Co dają mu jego rodzice co tydzień?
Who(m) do his parents give pocket money every week? - Komu jego rodzice dają kieszonkowe co tydzień?
What money do his parents give him every week? - Jakie pieniądze dają mu jego rodzice co tydzień?
How often do his parents give him pocket money? - Jak często jego rodzice dają mu kieszonkowe?

Zdanie przeczące:
His parents don't give him pocket money every week.
- w 3 osobie l.poj. pytania I przeczenia budujemy przy pomocy czasownikaposiłkowego DOES.

STOP !
Wyjątek stanowią pytania o podmiot.

Zdanie twierdzące:
His father gives him pocket money every week. - Jego ojciec daje mu kieszonkowe co tydzień.

Pytania ogólne:
Does his father give him pocket money every week? - Czy jego ojciec daje mu kieszonkowe co tydzień?
Doesn't his father give (/Does his father not give) him pocket money every week? - Czy jego ojciec nie daje mu kieszon-kowych co tydzień?

Pytania szczegółowe o podmiot:
Who gives him pocket money every week? - Kto daje mu kieszonkowe co tydzień?
Whose father gives him pocket money every week? - Czyj ojciec daje mu pieniądze co tydzień?

Pozostałe pytania szczegółowe mają następujący szyk:
WYRAZ PYTAJ. + SZYK PYT.OGÓL. (ale bez wyrazu(ów), o który(e) pytamy)
What does his father give him every week? - Co jego ojciec daje mu co tydzień?
Who(m) does his father give pocket money every week? - Komu jego ojciec daje kieszonkowe co tydzień?
What money does his father give him every week? - Jakie pieniądze daje mu jego ojciec co tydzień?
How often does his father give him pocket money? - Jak często jego ojciec daje mu kieszonkowe?

Zdanie przeczące:
His father doesn't give him pocket money every week. - Jego ojciec nie daje mu kieszonkowych co tydzień.


2. THE PRESENT CONTINUOUS

a) wzór zdania twierdzącego, zastosowanie, charakterystyczne określenia czasu

Wzór zdania twierdzącego:
PODMIOT + BE (AM/ARE/IS) + CZASOW.GŁÓWNY z końc. -ING + … + (określenie czasu)

Zastosowanie:
- czas PRESENT CONTINUOUS jest stosowany głównie dla określenia zdarzeń lub czynności, które mają miejsce (trwają) teraz, lecz niekoniecznie w tej właśnie chwili, ale również w teraźniejszości obejmującej dłuższy okres trwania, np.: OBECNIE, W TYM TYGODNIU itd.

He's listening to the radio now. - On słucha radia teraz.
It's snowing now. - Pada śnieg teraz.
I'm working a lot at present. - Dużo pracuję obecnie.

- czas ten można również zastosować w przypadku czynności zamierzonych lub zaplanowanych (przez wyko-nawcę czynności), które mają się odbyć w przyszłości.

I'm going to London tomorrow. - Jadę do Londynu jutro.
He is giving a party tonight. - On wydaje przyjęcie wieczorem.

Charakterystyczne określenia czasu:
NOW - teraz, AT PRESENT - obecnie, AT THE (PRESENT) MOMENT - w tej chwili, w chwili obecnej, TODAY - dzisiaj, THIS MORNING (WEEK etc) - tego ranka (w tym tygodniu itd), TOMORROW - jutro

STOP !
Można również zastosować w czasie PRESENT CONTINUOUS przysłówki takie, jak: ALWAYS - zawsze, REPEATEDLY - częstokroć, CONTINUALLY - ciągle, CONSTANTLY - stale itp., z tym, że w tego rodzaju zdaniach stwierdzamy wyraźnie rozdrażnienie mówcy spowodowane często (czasami zbyt często) powtarzającą się czynnością.

I can't stand it any more. He is continually (always) coming back home so drunk. - Nie mogę już tego dłużej znieść. On ciągle (zawsze) wraca do domu taki pijany.

b) budowa pytań i przeczeń
W czasie PRESENT CONTINUOUS pytania budujemy przez inwersję, czyli zmianę szyku wyrazów.

STOP !
Proszę zwrócić uwagę na pytania o podmiot.

Zdanie twierdzące:
The American tourists are talking to your friend now. - Ci amerykańscy turyści rozmawiają z twoim kolegą teraz.

Pytania ogólne:
Are the American tourists talking to your friend now? - Czy amerykańscy turyści rozmawiają z twoim kolegą teraz?
Aren't the American tourists talking (/Are the American tourists not talking) to your friend now? - Czy nie amerykańscy turyści rozmawiają z twoim kolegą teraz?

Pytania szczegółowe o podmiot:
Who is talking to your friend now? - Kto rozmawia z twoim kolegą teraz? 3 OS.L.POJ.
Which tourists are talking to your friend now? - Którzy turyści rozmawiają z twoim kolegą teraz?

STOP !
Natomiast, np.:
Who isn't talking now? - Kto nie rozmawia teraz?

Pozostałe pytania szczegółowe mają następujący szyk:
WYRAZ PYTAJ. + SZYK PYT.OGÓL. (ale bez wyrazu(ów), o który€ pytamy)
Who(m) are the American tourists talking to now? - Z kim amerykańscy turyści rozmawiają teraz?
Whose friend are the American tourists talking to now? - Z czyim kolegą rozmawiają amerykańscy turyści teraz?

Zdanie przeczące:
The American tourists aren't talking to your friend now. - Ci amerykańscy turyści nie rozmawiają z twoim kolegą teraz.

STOP !
Czasowniki wyrażające stany emocjonalne, osąd, przekonanie, posiadanie oraz czasowniki wyrażające percepcję przy pomocy zmysłów zwykle nie występują w czasie PRESENT CONTINUOUS, lecz w czasie PRESENT SIMPLE. Oto najczęściej spotykane:
TO BELIEVE - wierzyć, TO BELONG - należeć, TO CARE - dbać; troszczyć się o, TO CONSIST OF - składać się z, TO CONTAIN - zawierać, TO COST - kosztować, TO DEPEND - zależeć, TO DISLIKE - nie lubić, TO EXPECT - oczekiwać, TO FORGET - zapomi-nać, TO FORGIVE - przebaczać, TO HATE - nienawidzieć, TO HAVE - tut.: posiadać, TO HEAR - tut.: słyszeć, TO HOPE - mieć nadzieję, TO KNOW - wiedzieć; znać, TO LIKE - lubić, TO LOVE - kochać, TO MEAN - znaczyć; mieć na myśli, TO MIND - mieć coś przeciwko, TO NOTICE - zauważyć, TO OWN - posiadać, TO POSSESS - posiadać, TO REALIZE - zdawać sobie spra-wę, to recall - przypominać, TO RECOGNIZE - rozpoznawać, TO RECOLLECT - przypominać sobie, TO REFUSE - odmawiać, TO REMEMBER - pamiętać, TO SEE - tut.: widzieć, TO SEEM - wydawać się, TO SMELL - tut.: pachnieć, TO SUPPOSE - przy-puszczać, TO THINK - tut.: sądzić, TO UNDERSTAND - rozumieć, TO WANT - chcieć

Niektóre z tych czasowników można jednak tównież użyć w czasie present continuous, przy czym ich znaczenie ulega zmianie w taki sposób, że wyrażają one celową, rozmyślną czynność. Oto kilka przykładów:


!!! I THINK - I AM THINKING
I THINK that - UWAŻAM, że; SĄDZĘ, że - wyraża osąd
I AM THINKING about/of - ROZWAŻAM; MYŚLĘ o - wyraża czynność
I think that this is a perfect plan. - Uważam, że to jest doskonały plan.
I'm thinking about this plan. - Myślę o tym planie.

!!! I (CAN) SEE - I AM SEEING
I (CAN) SEE - WIDZĘ - wyraża percepcję zmysłową
I AM SEEING - PRZYCHODZĘ Z WIZYTĄ; SPOTYKAM SIĘ - wyraża czynność
I (can) see my aunt. - Widzę swoją ciotkę.
I am seeing my aunt tomorrow. - Do ciotki przychodzę z wizytą jutro.

!!! I TASTE - I AM TASTING, IT TASTES
I TASTE - CZUJĘ SMAK - wyraża percepcję zmysłową
I AM TASTING - KOSZTUJĘ - wyraża czynność
IT TASTES - TO SMAKUJE (ma smak)
I taste pepper in the soup. - Czuję smak pieprzu w zupie.
I'm tasting the soup now. - Kosztuję zupy teraz.
It tastes terrible. - To smakuje okropnie.

Proszę również zwrócić uwagę na różnice między blisko spokrewnionymi ze sobą czasownikami:

!!! TO SEE - TO LOOK; TO HEAR - TO LISTEN
TO SEE - WIDZIEĆ - wyraża percepcję
TO LOOK - PATRZEĆ - wyraża czynność celową, rozmyślną
TO HEAR - SŁYSZEĆ - wyraża percepcję
TO LISTEN TO - SŁUCHAĆ - wyraża czynność celową, rozmyślną
They (can) see the soldiers. - Oni widzą tych żołnierzy.
They're looking at the soldiers. - Oni patrzą na tych żołnierzy.
I (can) hear her song. - Słyszę jej piosenkę.
I'm listening to her song. - Słucham jej piosenki.


Wstaw odpowiednią formę w PRESENT SIMPLE lub PRESENT CONTINUOUS:

1. He (not smoke) cigarettes at all. doesn't smoke
2. I (think) about the book I read yesterday. am thinking
3. Who (go) to the cinema every week? goes
4. We (see) our boss tonight. are seeing
5. _____ you (realize) your mistake? do you realize
6. We (see) their cottage in the distance. (can) see
7. He (study) a lot at present. is studying
8. What he (want)? what does he want
9. The cook (taste) the mutton stew at the moment. is tasting
10. Who (take) you to the disco tonight? is taking
11. Who (play) tennis from time to time? plays
12. She usually (come) back home very late. comes
13. _____ your friends (not like) you? don't your friends like
14. Horses are very expensive, although, nowadays people (use) cars. use
15. Listen, the Rolling Stones (sing). are singing

Przetłumacz wyrazy w nawiasach stosując PRESENT SIMPLE lub PRESENT CONTINUOUS:

16. (O kim) they (rozmawiają) now? who are they talking about
17. What they (sądzą) of us? do they think
18. I (znam) the man who (patrzy) at us now. know; is looking
19. (Którzy) pupils (nie słuchają) to the teacher now? which; aren't listening
20. (Czy) she (nie odrabia) her homework now? isn't she doing

---