ANIOŁY I DEMONY W ISLAMIE

I. DANECKI:

ANIOŁY

• po arabsku anioł=malak, termin wspólny dla wszystkich języków semickich

• wiara w nie jest przepisana w Koranie i sunnie proroka

• jako zbiorowość nazywa się ich „” najwyższa radą, najw. dostojnikami

• w Koranie anioły to słudzy Boga, mają różne funkcje na niebie i ziemi -

• w niebie: głoszą chwałę Boga, ochraniają mury nieba przed podsłuchującymi szatanami i dżinnami, podczas sądu Ostatecznego będą otwierać księgi z uczynkami, podtrzymywać tron Boga, niektórzy są posłańcami do ludzi, ludzie wolą ich jako posłańców niż innych ludzi

• na ziemi ochraniają ludzi (znajdują się z przodu, boku lub z tyłu człowieka), wspierają w trudnych sytuacjach, pilnują - dlatego nazywa się ich strażnikami, spisują uczynki, ale w innym miejscu jest napisane, że to Bóg je spisuje - ważne, że są zanotowane

• są istotami rozumnymi, jak ludzie, ale stworzeni nie z gliny, ale z światła, są bezcieleśni, czasem dżinny uważa się za podgrupę aniołów, są one zrobione z ognia

• może mają płeć, Koran mówi o nich jako o istotach żeńskich, ale w innych miejscu znowu mówi się, że jest odwrotnie

• w Koranie wymieniani często, ale niewielu z imienia, maja zróżnicowane funkcje, ale w rozważaniach o aniołach natury teologicznej - w muzułmańskiej angelologii wymienia się ich wielu, mówi się o nich jako o substancjach świetlistych

• ich systematyka jest trudna, bo rozważania muzułmańskich teologów zostały poszerzona o wierzenia ludowe, a tam wiara w anioły jest szeroka

• jest ich kilka grup:

1. najbliżsi Bogu - stale głoszą Jego chwałę, maja specjalne funkcje zlecone przez Boga:

- Gibril - (Gabriel) - posłaniec Boga do Jego wysłanników, zwany „wiernym duchem”, przynosi Mahometowi jego objawienie, oraz „naszym duchem” - on to przybywa od Boga do Maryam - przeniesienie chrześcijańskiej koncepcji Ducha Świętego na Gibrila, również zwany „duchem świętości”

- Izrail (Azrael) - anioł śmierci, w Koranie nei wymieniany z imienia

- Mikail (lub Mikal) - równy Gibrilowi, strażnik sił przyrody

- Israfil - nie ma go w Koranie, będzie dął w trąbę w dniu Sądu Ostatecznego

2. Strażnicy piekła, jest ich 19, są okrutne, na ich czele stoi Malik

3. Dwaj aniołowie stróże Nakir i Munkar, przychodzą po pogrzebie do zmarłych, sprawdzają ich wiarę - jeśli człowiek jest niewierzący, to grób jest dla niego prowizorycznym piekłem, jeśli człowiek jest wierzący, to jest dla niego ogniem oczyszczającym, a jeśli człowiek jest święty, to grób może być dla niego od razu rajem

4. Dwaj aniołowie: Harut i Marut - jako ostrzeżenie przed pokusą - wysłannicy Boga, by nauczać ludzi, uwiedli kobietę i zabili jej męża, za karę pozostali na ziemi w Babilonie, tam nauczali ludzi czarów i magii - źródłem tych opowieści może być midrasz

DEMONY(DŻINNY), IBLIS, SZATAN:

• stosunek aniołów, dżinnów, demonów jest w Koranie przedstawiony dość niejasno, objaśnienia różnic między nimi to dzieło muzułmańskich teologów

• arabska nazwa ginn w tradycji muzułmańskiej pochodzi z wyrazu ignitan - zasłonięcie, albo od wyrazu genius

• może różnica między nimi wynika z substancji, z jakiej powstali (anioły - światło, dżinny - ogień, człowiek - glina)

• dżinny są rozumne, mogą wykonywać ciężką pracę, przyjmować różne formy cielesne

• w życiu pustynnym - ucieleśnienie wrogich człowiekowi sił przyrody

• ich dzieje: zamieszkiwali ziemię, ale były między nimi konflikty, które doprowadziły do przelewu krwi, więc Bóg wysłał do nich anioły pod wodza młodego Iblisa, miał on je rozsądzić i on przyprowadził je z powrotem do nieba.

• Iblisa nazywa się wrogiem Boga, zalicza się go w Koranie i do dżinnów, i do aniołów - stąd różne problemy interpretacyjne

• Bo zbuntował się przeciw Bogu - nie oddał czci człowiekowi , gdy został on stworzony, bo miał go za kogoś gorszego - więc Bóg go przeklął i przegnał

• W dodatku to on kusił Ewę pod drzewem (tu nazywany jest saytan), zjawił się pod postacią węża, albo schowany w jego brzuchu - lub tez między zębami, Bóg wypędzając Adama i Ewę, wygnał również Iblisa, stąd Iblis wciąż czyha na ludzi, wodząc ich na pokuszenie

• W muzułmańskiej literaturze ludowej szatany są brzydkie, obojga płci, mogą pojawiać się pod postacią ludzką

• Przebywają w miejscach nieczystych - jak łaźnie, śmietniki, cmentarze, w walce posługują się chorobami, zarazami

• W czasie ramadany są spętane i nie mogą kusić ludzi

• Najpotężniejsze są szatany z Syrii i Indii

• Ochrona przeciw szatanom są koguty ;-)

• W końcu Iblis będzie wtrącony do piekła z przeklętymi ludźmi

• Saytan - tak zwany jest Iblis podczas kuszenia Ewy, ale również uważany za dżinna, który opanowuje poetów, poszeptuje im słowa poezji, więc może mieć pozytywny wpływ na twórców, jest ich duchem ochronnym , decyduje o talencie - tacy szatani mają często imiona własne - poeta ma własnego szatana

• A więc saytanowie są rodzaje dżinnów

• Metodą ochrony są egzorcyzmy - jednym z najlepiej znanych jest zar, popularny w wierzeniach ludowych

II. ANDRZEJ SARWA

• W czasie Sądu osądzeni zostaną również dżinny, jak ludzie

• Anioł dosłownie oznacza posłańca

• Przychodzi po człowieka w chwili śmierci, anioły witają u bram raju lub piekła

• Stworzeni przed Adamem, Allah wezwał ich do oddania Adamowi pokłonu, bo chciał go postawić wyżej w hierarchii

• Bezpłciowi, mogą przybierać widzialna postać

• Niosą tron Allaha, adorują Go, wstawiają się za ludźmi, służą Bogu bez znużenia

• Nie maja boskich atrybutów, nie wolno oddawać im boskiej czci - Mahomet tego zabronił

• Wg literatury muzułmańskiej jest kilka rodzajów aniołów (patrz wyżej, oraz:)

• Aniołowie wyznaczający dzieciom życie w łonie matki, ich działalność

• Spisujący nasze uczynki, Mahomet miał powiedzieć, że spisują imiona wchodzących do meczetu w piątki, a potem przysłuchują się modlitwie

• Pytający zmarłych po śmierci ich Boga, religię...

• dżinny nie są tylko złe, ale różne - jak ludzie, są dobre i są grzeszne

• one nas widza, ale my nie możemy ich widzieć, jak nie można widzieć prądu i fal ultrafioletowych

• stworzone przed człowiekiem

• dostały to samo posłanie co Mahomet

• nie mają wstępu do nieba, bo odgradza je od nich mur z ognia

• ich wiedza i zdolności umysłowe są ograniczone jak u ludzi - oddawanie im czci i przypisywanie wiedzy o skrytym świecie było zwyczajem pogan

• część dżinnów poszła za Iblisem, są zwane szatanami, chcą szkodzić ludziom

III. RYSZARD PIWIŃSKI - MITY I LEGENDY W KRAINIE PROROKA - ANIOŁY I DEMONY A TRADYCJI LUDOWEJ;

STWORZENIE NIEBIOS I ANIOŁÓW;

• po stworzeniu ziemi, gór, morza, z morskich oparów w ciągu 2 dni stworzył niebo, rozdzielił je na 7 niebios, każde o innej nazwie i kolorze, zamieszkane przez inne anioły

• w przedostatnim dniu stworzenia uformował ze światła aniołów

• ponad niebiosami są tajemne zasłony, one oddzielają tron Allacha od niebios, w nich niezliczona ilość aniołów, tak dużo że aż się nie znają nawzajem;-)

• ponad zasłonami są jeszcze inne anioły, wielkość jednego równa się 500 latom marszy

• najwyższy ranga jest Gibril - ma 4 skrzydła, a każde z nich 100 innych

• po stworzeniu nieba i aniołów Allach stworzył słońce - z blasku swego tronu i księżyc - ze światła swego turbanu, potem dla każde stworzył rydwan - do tych granic sięga wiedza wtajemniczonych

POCHODZENIE DEMONÓW:

- różne wersje mitu, sprzeczności, niekonsekwencje - z czystego ognia Allach uformował Dżanna i jego żonę, mieli syna, Dżinna, potomstwo

Dżanna i Dżinna łączyło się ze sobą, aż powstało 70 tys plemion, czasem zamiast Dżanna - jest Iblis

- Allach stworzył tez 2 przybytki, niebo dla wyznawców Allacha i piekło dla tych, co zaprzeczają, że Allach jest tylko 1!!! (str 62)

• Allach chciał stworzyć człowieka, wysłał na ziemię Gibrila, żeby wziął garść z nizin i gór, ze wschodu i zachodu, ale Iblis przybył na ziemię pierwszy i ostrzegł ją, żeby nie oddawała ziemi, bo to stworzenie będzie nieposłuszne Bogu, Gibril wrócił więc bez niczego, ale Allach wysłał potem Azraila, który mu te ziemie przyniósł i w nagrodę to on ma mieć władze nad człowiekiem i to on zabiera jego duszę, Allach zaś przeznaczył połowę ziemi dla raju, a połowę dla piekieł

• Opis dżinna str 65

• zalicza się do nich również ghule i ifrity

• ghule - w postaci strasznych wiedźm, pożerały podróżnych albo żywiły się trupami w cmentarzy - powstały one z upadłych aniołów, które spadły i zamieniły się w krokodyle, część się po drodze spaliła

• ifrity to dusze pomordowanych i nie pochowanych, domagają się one krwi swoich zabójców

• ochrona przed nimi to recytowanie Koranu, zwłaszcza „wersetu tronu”

• do ochrony służy też żelazo, pierścienie ze stopu złota i stali, oraz amulety jak wilcze kły, kawałki pergaminu z zaklęciem lub cytatem z Koranu, zapisane zielonym lub czerwonym atramentem, owijane w skórę, chowane do pudełeczka i wieszane na szyi

• są również dżinny pomocne, trzeba im jednak złożyć krwawa ofiarę z czarnego zwierzęcia lub ptaka - gdy są już ujarzmione służą w sposób fantastyczny, budują wielkie pałace, dają bogactwo, przenoszą człowieka w mgnieniu oka

---