Normy wysiewu nasion
Normą wysiewu nazywamy masę nasion potrzebną do obsiania określonej powierzchni szkółki. Wielkość jej zależy przede wszystkim od sposobu siewu i jakości nasion.
Ponadto normy są modyfikowane w zależności od takich czynników, jak pora siewu, cel i warunki produkcji. Dla każdego gatunku drzewa lub krzewu ustalane są osobne normy. W lasach państwowych masa wysiewanych nasion podawana jest na 1 ar powierzchni produkcyjnej szkółki oddzielnie dla siewu pełnego i częściowego.
Normy wysiewu nasion wyrażone liczbą nasion zdolnych do kiełkowania na 1 m2 powierzchni obsiewnej (wg Burzyńskiego i Kłoskowskiej 1977)
Rodzaj drzewa |
Cel produkcji |
Liczba nasion zdolnych do kiełkowania |
1/0 |
2000 |
Takie ujęcie normy tylko przy pełnym siewie daje pewną orientację, co do ilości potrzebnych nasion na 1 ar szkółki. Przy siewie częściowym, jeśli nie jest określony schemat rozmieszczenia rzędów i taśm siewnych oraz ich szerokość, norma nie jest ścisła i prowadzi do różnych gęstości siewu. Dla uściślenia normy lepiej ją ujmować na 1 m2 powierzchni obsiewnej, tzn. tę część powierzchni produkcyjnej szkółki, która jest zajęta bezpośrednio pod pełny siew, rządki czy taśmy siewne. Podawanie masy wysiewanych nasion na 1 m2 powierzchni obsiewnej stwarza warunki do określenia wydajności siewek w szkółkach.
Dalszym uściśleniem obecnie obowiązujących norm wysiewu, nie uwzględniających dokładnie jakości materiału siewnego, jest opracowany w Instytucie Badawczym Leśnictwa (Burzyński, Kłoskowska 1977) sposób określenia norm wysiewu nasion zdolnych do skiełkowania na 1 m2 powierzchni obsianej dla podstawowych gatunków drzew leśnych. Zastąpienie normy wysiewu nasion (masy) wyrażonej w kilogramach lub gramach na 1 ar powierzchni produkcyjnej szkółki lub 1 mb rządka siewnego — normą określoną w postaci liczby nasion zdolnych do skiełkowania na 1 m2 powierzchni obsiewnej wymaga każdorazowo wyliczenia rzeczywistej masy nasion potrzebnej na powierzchnię obsiewną szkółki. Służy do tego wzór empiryczny:
Normy wysiewu nasion wyrażone liczbą nasion zdolnych do kiełkowania na 1 m2 powierzchni obsiewnej (wg Burzyńskiego i Kłoskowskiej 1977)
N kg = nk x p x t / 100 x z x c
gdzie:
nk — norma gęstości siewu określona liczbą nasion zdolnych do kiełkowania na 1 m2 powierzchni obsiewnej,
p — powierzchnia obsiewu w szkółce (w m2),
t — masa 1000 nasion (w g),
z — zdolność kiełkowania lub zdrowotność (w %),
c — czystość plonu (w %).
Powierzchnię obsiewną (p) należy obliczyć wg wzoru:
p = l x k x s
gdzie:
l — długość (w m) pojedynczego rzędu w szkółce,
k — liczba rzędów w szkółce o długości l,
s — szerokość pojedynczego rządka siewnego (w m).
Stosowanie w praktyce tego wzoru pozwala na pełniejsze wykorzystanie danych zawartych w karcie oceny nasion, a także stwarza możliwość dokładnego porównania wydajności szkółek.
W stosunku do pozostałych gatunków, które nie były objęte badaniami, należy stosować normy podane w tabeli traktując je jako orientacyjne, gdyż zawsze powinno się uwzględniać wyniki oceny nasion. Ogólnie mniej należy siać nasion o wysokiej zdolności kiełkowania w I klasie jakości, a więcej przy dolnej granicy zdolności kiełkowania dla I klasy. Wysiew nasion II klasy jakości dopuszcza się także, ale tylko w wyjątkowych przypadkach i wtedy normę podwyższa się o 30—50%. Więcej nasion należy stosować także przy wysiewie jesiennym niż przy wiosennym.
Cel produkcji, a zwłaszcza okres przetrzymywania siewek na miejscu wysiewu, modyfikuje wielkość normy. Gęściej sieje się wówczas, gdy projektuje się wydobyć siewki po jednorocznym pozostawieniu ich na grzędzie. Niższą normę wysiewu stosujemy, jeśli celem produkcji jest wyhodowanie 2- lub 3-letniego materiału sadzeniowego bez przesadzania, a więc sadzonek oznaczonych symbolem 2/0 lub 3/0.