put. 15

Temat: Podaj czynniki zjadliwości gronkowca złocistego i związane z nim objawy chorobowe.

Staphylococcus aureus wykazuje wyjątkową zjadliwość wśród innych drobnoustrojów, szczególnie tych powodujących zakażenia skóry i tkanki podskórnej. Wynika ona z:

1. obecności licznych struktur powierzchniowych umożliwiających skuteczną adhezję

2. zaopatrzenia w całą gamę czynników zjadliwości takich jak te zebrane w poniższej tabelce:

czynniki powierzchniowe	Funkcja
Glikokaliks polisacharydowy, białko wiążące fibronektynę, białko wiążące kolagen, białko wiążące fibrynogen] Białko A	Umożliwiają adhezję i penetrację w głąb organizmu Odpowiada za wiązanie regionu Fc cząsteczki IgG, a więc zapewnia ochronę przed opsonizacją i fagocytozą
WYDZIELANE ENZYMY	FUNKCJA
Koagulaza	Ścina osocze krwi w obecności aktywatora koagulaty poprzez przekształcenie go w związek podobny do trombiny przekształcającej fibrynogen w fibrynę; ochrona przed fagocytozą przez opłaszczenie neutrofilów fibryną
Czynnik CF (koagulaza związana)	Ścina fibrynogen bez udziału aktywatora koagulaty; ochrona przed leukocytami i przeciwbakteryjnymi czynnikami osocza
Nukleazy (Dnaza)	Uszkadzają kwasy nukleinowe
Hialuronidaza	Powoduje rozkład matrix, przez co umozliwia w tkankach penetrację innych czynników chorobotwórczych
Fosfataza	Determinuje patogenność
Fosfolipaza	Decyduje o zjadliwości
Lipazy	Szczególne znaczenie w patogenezie zmian ropnych na skórze; hydrolizuja lipidy w skórze, przez co ułatwiają penetrację/ izolowane z czyraków pojedynczych i mnogich
Katalaza	Rozkłada nadtlenek wodoru do tlenu i wody
Penicylinaza	Odpowiada za rozkład pierścienia betalaktamowego
Proteinazy	Odpowiadają za chorobotwórczość…
Stafylokinaza (fibrynolizyna)	Rozpuszcza fibryne poprzez aktywację plazminy
TOKSYNY GRONKOWCOWE	FUNKCJA
Toksyna alfa	Powoduje lizę RBC i uszkadza płytki krwi poprzez wytwarzanie porów w błonach lipidowych, co prowadzi do utraty jonów i wody, a w konsekwencji do lizy komórek
Toksyna beta	Uszkadza RBC dzięki swojej aktywności fosfolipazy
Toksyna gamma	Uszkadza lizosomy
Toksyna delta	Wbudowuje się w hydrofobowe struktury błonowe, zwiększając przez to przepuszczalność naczyń skóry. Hamuje ponadto wchłanianie wody w jelicie grubym, aktywując cyklozę adenylową
Toksyna epidermolityczna (złuszczająca, eksfoliatywna)	Ma działanie cytotoksyczne ograniczone do warstwy ziarnistej skóry, którą rozszczepia, przez co prowadzi do powstania pęcherzy i złuszczenia naskórka. Jest odpowiedzialna za uszkodzenie naskórka w gronkowcowym zespole oparzenia skóry (SSSS= Staphylococcal Scaleń Skin Syndrome) i w liszajcu oraz innych gronkowcowych zapaleniach złuszczających skóry
Toksyny wstrząsu toksycznego (TSST-1, -2)	Odpowiadają za wstrząs toksyczny, mają właściwości pirogenne (wzrost IL-1, -6, TNF alfa), oprócz gorączki powodują niewydolność wielonarządową i wstrząs
Toksyna pirogenna	Odpowiadają za gorączkę
Leukocydyny	Niszczą neutrofile i makrofagi poprzez ziarninowanie lizosomalne komórek i fosforyzowanie białek błonowych
Enterotoksyny A-F	Pobudzają receptory w górnej części przewodu pokarmowego i mózgowe receptory nerwu błędnego (?), przez co wywołują biegunki i odruch wymiotny; mają poza tym działanie pirogenne

Zjadliwość gronkowca złocistego przejawia się w wywoływanych przez niego chorobach. Są nimi:

1. (najczęściej) choroby skóry i tkanki podskórnej:

- liszajec zakaźny

- ropne zapalenie mieszków włosowych

- figówka (dotyczy owłosionej skóry twarzy)

- czyraczność (czyraki pojedyncze i mnogie)

- jęczmienie (=małe czyraki na brzegach powiek)

- ropnie mnogie pach

- ropnie mnogie niemowląt

- zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków

- celulitis (zapalenie podskórnej tkanki łącznej)

- ropne zakażenie ran pooperacyjnych

2. Zakażenia układowe

- zapalenie szpiku i kości

- zaplenie płuc

- ostre zapalenie wsierdzia zastawkowego (szczególnie po przeszczepie zastawki)

- zapalenie stawów, bakteriemia, posocznica, ropnie narządów wewnętrznych (mózgu, nerek, płuc)

- ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych]

- zapalenie żył

- zakażenia układu moczowego

- zapalenie tchawicy

3. Choroby wywołane toksynami gronkowcowymi

- toksyna epidermolityczna: SSSS, czyli tzw. choroba Rittera u dzieci, choroba Lyella u dorosłych

- TSST-1: gronkowcowy wstrząs toksyczny

- enterotoksyny: zatrucia pokarmowe

JustynaPapierz/ Czynniki zjadliwości gronkowca złocistego i związane z nim objawy chorobowe

1

Mikroby05

---