FINANSE

1. Mechanizmy rynkowe.

2. Wartość pieniądza w czasie.

3. Dzwignia finansowa i operacyjna.

4. Rachunek.

5. płynność finansowa.

6. zarządzanie majątkiem obrotowym.

7. papiery wartościowe (obligacje, czeki, akcje).

1. Finanse przedsiębiorstw.

2. Finanse publiczne.

3. Finanse banków i innych pośredników finansowych.

4. Finanse ubezpieczeń osobowych i majątkowych (składki ubezpieczeń - przychody, wypłata odszkodowań - wydatki).

5. Finanse gospodarstw domowych.

Finanse przedsiębiorstw.

Kapitał własny to kapitał pochodzący od właścicieli: w sp. Z o.o. - kapitał udziałowy, w S.A. - kapitał akcyjny.

Podstawowym prawem gospodarki rynkowej jest prawo popytu i podaży, którego regulatorem jest cena. Podmioty w warunkach gospodarki rynkowej działają w niepewności i ryzyku rynkowym.. Nieodłącznym elementem każdej decyzji jest ryzyko. Im dłuższego okresu czasu dotyczy podejmowana decyzja tym ryzyko jest większe. Źródła ryzyka mogą być mikro lub makro ekonomiczne.

Czynniki makroekonomiczne są niezależne od przedsiębiorcy.

• polityka banków - stopy procentowe,

• koniunktura rynkowa,

• polityka fiskalna,

• polityka gospodarcza z zagranicą (cła).

Czynniki mikroekonomiczne zależne od przedsiębiorcy.

• sektor , w którym działa przedsiębiorstwo,

• i samo przedsiębiorstwo,

• inwestycje,

• posiadany majątek i jego stan,

• polityka kadrowa i finansowa.

W gospodarce rynkowej najistotniejsza jest informacja. Ryzyko może być ograniczone przez:

1. rzetelną analizą koniunktury gospodarczej,

2. ubezpieczenia,

3. rezerwy - na przewidywane straty

Podział ryzyka.

Ryzyko właściwe - nie związane z działalnością właściciela - pożary, powodzie.

Ryzyko obiektywne -związane z niedoskonałością działań ludzkich.

Ryzyko działań gospodarczych.

Ryzyko operacyjne jest związane z rodzajem prowadzonej działalności, obejmuje ono brak lub zmniejszenia popytu, ryzyko wzrostu kosztów produkcji.

Stopień ryzyka operacyjnego zależy także od struktury majątku przedsiębiorstwa.

Aktywa trwałe 40% 60%

Majątek obrotowy 60% 40%

.......................

Majątek przedsiębiorstwa 100% 100%

Ryzyko finansowe występuje wtedy, gdy część naszego majątku jest finansowane przez kapitał obcy. Ryzyko to może spowodować brak zdolności do terminowego regulowania zobowiązań wobec kontrahentów i banków.

Kapitał własny 20% 80%

Kapitał obcy 80% 20%

......................

Kapitał 100% 100%

1) Co rozumiemy pod pojęciem finansów i gospodarki finansowej.

2) Na czym polega ruch okrężny środków pieniężnych.

3)Omówić ryzyko finansowe i operacyjne.

4) Z czego wynika ryzyko towarzyszące decyzjom gospodarczym.

Kapitał jest to wartość, która finansuje majątek firmy a jednocześnie określa prawo własności do majątku.

Założycielski kapitał własny wnosi do przedsiębiorstwa właściciel lub współwłaściciel, który tym samym nabierają prawo do uczestniczenia w podziale zysku lub do zwrotu kapitału w chwili likwidacji przedsiębiorstwa.

Kapitał obcy jest własnością wierzycieli, jest oddawany przez nich do dyspozycji konkretnego przedsiębiorstwa na określony czas w zamian za określone odsetki.

Kapitały obce występują w formie pożyczek, kredytów i innych zobowiązań z tytułu dostaw i usług.

Kapitał obcy jest uprzywilejowany w porównaniu do kapitału własnego ponieważ otrzymuje odsetki bez względu na sytuację finansową firmy.

W przypadku likwidacji roszczenia pożyczkodawców są regulowane przed roszczeniami właścicieli i współwłaścicieli.

Stabilność finansowa firmy.

1) Płynność finansowa - jest to sytuacja, w której podmiot gospodarczy jest w stanie, w sposób trwały i bez żadnych przeszkód, na bieżąco, regulować swoje zobowiązania.

Znamiona posiadania płynności.

1. Możliwość przedterminowej spłaty kredytu w momencie zmiany stopy %.

2. Stałe stosowanie upustów przez dostawców.

3. Elastyczność w zarządzaniu finansami.

Wskaźniki płynności (wskaźniki statystyczne)

1. Płynność płatnicza I-go stopnia

Środki pieniężne

L₁ =

Bieżące zobowiązania krótkoterminowe

Wyznacza relacje pomiędzy gotówką w kasie i na bieżącym rachunku bankowym, czyli środki pieniężne będące do natychmiastowej dyspozycji przedsiębiorstwa.

Zobowiązania bieżące krótkoterminowe.

• podatki - zobowiązania publiczno-prawne,

• kredyty krótkoterminowe, raty kredytów długoterminowe,

• zobowiązania wobec dostaw i usług

• zobowiązania wobec pracowników

2) Płynność finansowa II-go stopnia (wskaźnik szybkiej spłaty zobowiązań)

środki obrotowe ogółem minus zapasy rzeczowe + rozliczen. międzyokresowe

L₂ = bieżące zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik ten wyznacza relacje środków płynnych do bieżących zobowiązań z uwzględnieniem faktu, że środki te mogą być przekształcone w efektywny pieniądz po upływie krótkiego czasu przeznaczonego na ich spieniężenie.

Wskaźnik ten oscyluje w przedziale > jedności, L₂ > 1, gdyż wtedy potwierdza, że firma może szybko pokryć zaciągnięte zobowiązania.

3) płynność płatnicza III-go stopnia - wskaźnik bieżącej płynności

środki obrotowe ogółem

L₃ = Bieżące zobowiązania krótkoterminowe

Dobrze, gdy L₃ > 2.

Jeżeli różnica między L₂ a wskaźnikiem L₃ jest nieduża świadczy to o racjonalnej gospodarce zapasami.

Jeżeli L₂ jest wysoki to świadczy o wydłużonym cyklu rozliczeniowym (czyli są duże należności) i wówczas przy analizie warto sprawdzić wskaźnik L₁ - jeżeli on również jest wysoki to świadczy o nieproduktywnym gromadzeniu środków pieniężnych w kasie i na rachunku, świadczy o nadpłynności.

Zasady polityki finansowej firmy na podstawie ustawy o rachunkowości.

Zmienność pieniądza w czasie.

Pieniądz otrzymany dziś jest więcej warty od otrzymanego w przyszłości

21.01.02r. 21.01.03r.

1.000,00 > 1.000,00

Dochód jaki właściciel środków pieniężnych otrzymuje za odstąpienie prawa nim dysponowania stanowi cenę kapitału i nazywany jest procentem. W transakcjach finansowych cena pożyczki ustalana jest w formie stopy procentowej.

Stopa procentowa jest to stosunek kwoty uzyskanych odsetek (czyli opłaty za korzystanie z tego kapitału)

Stopa % = kwota uzyskanych odsetek

Wartość kapitału

Wskaźniki kształtujące stopę procentową:

• inflacja,

• polityka pieniężno- kredytowa państwa,

• od popytu i podaży kapitału.

Stopa % ustalana jest w umowie pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą i nosi nazwę nominalnej stopy %

21.01.02r. 21.01.03r.

1.000,00 20% 1.200,00

1. i_i = 4%

2. i_r = 9%

i _n minus i _i x 100%

i_r = 1 + i _i

i _r - realna stopa procentowa

i _n - nominalna stopa procentowa w ujęciu ułamkowym

i _i - stopa procentowa inflacji

Przykład: kredyt, odsetki płacone są na koniec roku

i _n = 20%

i _i = 8,6%

0,2 - 0,086

i _r = x 100% = 11,4 %

1 + 0,086

Lokata bankowa 1-roczna,

Oprocentowanie nominalne 11,6%

Stopa inflacji 3,8 %

Realna stopa procentowa

11,6 - 3,8 0,116 - 0,038

i _r = x 100 = = 7,5 %

1 + 3,8 1 + 0,0038

Odsetki proste.

O = k x i x t

O - odsetki

k - kapitał

i - stopa procentowa

t - liczba lat, ale także okresów.

k = 100.000 PLN

t = 2 lata

i = 30 %

O = ( 100.000 x 0,3) x 2 = 60.000

Wp = k + o

Wp = 100.000 + 60.000 = 160.000

W warunkach ustabilizowanej gospodarki rynkowej wiele umów na pożyczki i lokaty zamieniane jest na okresy dużo dłuższe, przy czym pożyczek nie podejmuje na bieżąco, są one dopisywane do kwoty pierwotnego kapitału, aby od powiększonej w ten sposób sumy naliczyć odsetki w kolejnym okresie bazowym. Jest to tzw. Kapitalizacja odsetek albo procent składowy.

Pożyczka 100.000,00 która zostanie spłacona jednorazowo po upływie 3 lat. Odsetki wynoszą 24% rocznie są one ustalone jednorazowo po upływie roku, kapitalizowane a płatne wraz z kapitałem po upływie 3 lat.

Koniec I roku

Kapitał początkowy 100.000

Odsetki 24% 24.000

Koniec II roku

Kapitał podstawowy 124.000

Odsetki 24% 29.760

Koniec III roku

Kapitał podstawowy 153.760

Odsetki 24% 36.902

O = 24.000 + 29.760 + 36.902 = 90.662

Odsetki proste

O = 100.000 x 0,24 x 3 = 72.000

Odsetki skapitalizowane

O = K { (1 + i)ⁿ - 1 }

O - odsetki

K - wartość kapitału

i - stopa procentowa w ujęciu ułamkowym

n - liczba okresów kapitalizacji

O = 100.000 { (1 + 0,24)³ - 1 } = 90.662

Efektywna stopa procentowa

i _e = (1 - i _n )^m

m - 1

i _e - efektywna stopa procentowa

i _n - nominalna stopa procentowa

m - częstotliwość kapitalizacji (liczba naliczeń odsetek)

K = 100.000

I _n = 20%

m = kwartalna ( 4 ) jeden rok

i _e = (1 - 0,2

4 ) ⁴ - 1

i _e = 21,55%

Zadanie:

Wpłacamy na rachunek bankowy 50.000 zł na 12 miesięcy

Bank oprocentowanie kapitalizacja odsetek

A 18,5 miesięczna

B 19,0 kwartalna

C 20,0 roczna

Bank „A” 18,5 : 12 = 1,54167 miesięcznie

50.000 { ( 1 x 0,0154167) ¹² - 1 } = 50.000 x 0,201522 = 10.076,08

i_e = ( 1 -

Bank „B” 19,0%:12=1,58333 miesięcznie

50,000[(1+0.0158333)⁴)]=50.000x0.064854=10.198.55

Bank „C”

50.000x20%=10.000

Wartość przyszła

W_p=K(1+i)ⁿ

Dane w tabeli

i - w ujęci ułamkowym

Przykłady:

K - 200.000

n - 6 W_p=200.000x2.313=

i - 15%

K - 150.000

i - 1%

n - 2 lata czyli 24 okresy

W_p=150.000x1.270=190.500

K - 200.000

16% - oprocentowanie roczne

4 - kwartały kapitalizacja kwartalna

3 lata

3x4=12 okresów

200.000x1.601=320.200

i - w ujęciu rocznym

m - ≠ roku

m - częstotliwość kapitalizacji

Wartość bieżąca - dyskontowanie szukanie wartości bieżącej, wartość zaktualizowana

Dyskontowanie jest to operacja odwrotna do odsetek

W_B=Wx(
)

Przykłady:

100.000 - kapitał

2 lata

15% - rocznie W_B=100.000x0.756=75,600

W_p=75,600x1,323

W_p=100,000

K=75,600

i=2

n=15% w ujęciu ułamkowym 0,15

W_B2=100,000x0,592=

W=30,000

i=20% rocznie

n=10 lat

W_B=4,860 W=300,000

i=10% rocznie

n=24 lata

W_B=30,600

W_B=Wx

i₁=20% - 1 rok

i₂=10% - 2 i 3 rok W_B=Wx(
)

i₃=5% - 4 i 5 rok W_B=Wx0,833x0,826x0,864

Zgodnie z umową gmina pdjeła decyzje o sprzedaży mieszkań komunalnych zakładając, że transakcja zostanie zrealizowana za 3 lata i przyniesie budżetowi gminy dochód w wysokości 50 mln zł.,

Przy założeniu, że:

1. stopa % stała i wynosi 25%

2. stopa % zmienna i będzie malec z powodu spadającej inflacji i tak

• w 1 roku 25%

• w 2 roku 22%

• w 3 roku 18%

Obliczyć wartość bieżącą, którą gmina otrzyma za 3 lata

W_B=50,000,000x
=

W_B=50,000,000x0,512=

Rodzice chcą wypłacić córką posag w wysokości 5 mln. w chwili osiągnięcia przez córki wieku 25 lat. Anna ma 18 lat a Dominika jest o 2 lata starsza jaką kwotę trzeba wpłacić do banku, stopa procentowa utrzyma się na stałym poziomie 16%.

Anna 7 lat

Dominika 5 lat

W_BA=5,000,000x
= 5,000,000x0,3538=1,770,000

W_BB=5,000,000x
=2,383,000

Wartość bieżąca - stałych płatności rocznych

W_B=A

A - stałe płatności roczne

∑ - suma

W_B=100,000x7,442=744,200

Planowanie inwestycji kapitałowych

Dzielimy na:

1. Inwestycje rzeczowe - realizowane jako rozbudowa, budowa, zakup rzeczowych aktywów trwałych

2. Inwestycje finansowe - kapitałowe , udziały w spółkach giełdowych, zakup obligacji, bonów skarbowych, deponowanie wolnych środków na lokatach terminowych

3. Inwestycje niematerialne - czyli inwestycje w badania, prace naukowe, prace marketingowe w dziedzinie reklamy

Metody oceny opłacalności inwestycji:

1. Metoda okresu zwrotu opiera się na założeniu, że im szybciej uda się odzyskać wydatkowane środki tym lepiej.

Projekt inwestycyjny:

zakup automatu do sprzedaży napojów

nakłady inwestycyjne I = 4,000 dodatkowe wpływy roczne z tego automatu po odjęciu kosztów wynoszą 500 zł.

Czas zwrotu:

t=

Ta metoda nie uwzględnia zmiany pieniądza w czasie

I=4,000

t=8 lat

i=8%

2. Metoda wartości zaktualizowanej netto „NPV” uzyskiwana jest poprawka dyskontowanie oddzielnie dla każdego roku różnicy pomiędzy wpływami a wydatkami pieniężnymi, przez cały okres funkcjonowania obiektu. Metoda ta polega na porównywaniu zaktualizowanej wartości przyszłych przychodów z dokonanymi dzisiaj nakładami inwestycyjnymi

NC - wpływy środków pieniężnych w kolejnych latach

I - nakłady inwestycyjne

NPV>O czyli zdyskontowane środki, które wygeneruje ta inwestycja jest wyższa od nakładów

Zalety tej metody

1. uwzględnia wartość pieniądza w czasie

2. sprowadza do porównywalności dochody i wydatki dokonywane w różnych okresach cyklu realizacji inwestycji

Wady tej metody

1. czasochłonność

2. aby uzyskać właściwe wyniki należy przyjąć odpowiednią wartość stopy dyskontowej oraz prawidłowo oszacować wpływy środków pieniężnych w następnych latach (NC)

Stosując metodę NPV mamy ocenić opłacalność przedsięwzięcia inwestycyjnego, którego nakłady inwestycyjne wynoszą „O” roku 24,000 zł i są ponoszone jednorazowo

Wpływy w poszczególnych latach wynoszą

1. rok 1,200

2. rok 15,000 i=15%

3. rok 20,000

4. rok 20,000

Lata	Strumienie pieniężne wpływ środków pieniężnych	Współczynnik dyskonta 15%	Zdyskontowane strumienie
0	-24,000	1,000	-24,000
1	1,200	0,870	1,044
2	15,000	0,756	11,340
3	20,000	0,658	13,160
4	20,000	0,572	11,440
			12,984
NPV>O inwestycja powinna być realizowana NPV=12,984

Nakład inwestycyjny w „O” 12,000 zł.

1. rok 1,200

2. rok 15,000

3. rok 20,000

4. rok 20,000

Lata	Strumienie pieniężne Wpływ środków pieniężnych	Współczynnik dyskonta 20%	Zdyskontowane strumienie
0	-12,000	1,000	-12,000
1	-10,000	0,833	-8,996
2	15,000	0,694	10,410
3	20,000	0,579	11,580
4	20,000	0,482	9,640
			10,634
NPV>O inwestycja powinna być realizowana NPV=10,634

3. Metoda wewnętrznej stopy zwrotu zainwestowanego kapitały IRR metoda ta posługuje się zdyskontowanymi strumieniami pieniężnymi, czyli uwzględnia zmianę pieniądza w czasie

IRR - jest to stopa zaktualizowanego efektu z inwestycji, jest równa zaktualizowanej wartości nakładów inwestycji

NPV=∑NC x Kd_j -I

∑NC x Kdj=I x Kd_j




i_no - stopa dyskontowa dla której NPV<O (NPV - jest ujemne)

i_n1 - stopa dyskontowa, dla której NPV>O (NPV - jest dodatnie)

NPV_o - zaktualizowana wartość netto (dla i_no)<O

NPV₁ - zaktualizowana wartość netto (dla i_n1)>O

Lp.	Strumienie pieniężne Wpływ środków pieniężnych	Współczynnik dyskonta Kdj 20 %	Zdyskontowane strumienie pieniężne	Kdj i 33%	Zdyskontowane Strumienie pieniężne	Kdj i 34%	Zdyskontowane strumienie pieniężne
0	-24,000	1,000	-24,000	1,000	-24,000	1,000	-24,000
1	1,200	0,769	922,8	0,752	902,4	0,746	895,2
2	15,000	0,592	888,0	0,565	847,5	0,557	835,5
3	20,000	0,455	910,0	0,425	850,0	0,416	832,0
4	20,000	0,350	700,0	0,320	640,0	0,310	620,0
			1902,8		277		-230

i_no=0,33 NPV_o=277

i_n1=0,34 NPV₁=-230




IRR=0,335 to IRR=33,5%

4. Księgowa stopa zwrotu - polega na uaktualnieniu miernika wyznaczającego stosunek pomiędzy zyskiem netto przedsiębiorstwa a wielkością kapitału zaangażowanego w danym przedsięwzięciu

Zysk brutto - amortyzacja



ARR =

wartość księgowa środka trwałego na początku

ARR - oblicza się dla każdego roku eksploatacyjnego po czym wyliczamy średnią dla tych stóp

Majątek trwały - w myśl nowej ustawy jest to Rzeczowe aktywa trwałe

ARR=


ARR=


Musimy eliminować wpływ amortyzacji na wynik

Obliczyć księgową stopę zwrotu dla inwestycji o 4 letnim okresie zwrotu, planowany zysk brutto (Zb) 65.000 zł amortyzacja liniowa

I-196,000

t-4 lata

Zb-65.000 rocznie

Lata	Zysk brutto	Amortyzacja	Zysk brutto Minus amortyzacja	Wartość księgowa na początku roku	ARR
1	65,000	49,000	16,000	196,000	0,0816
2	65,000	49,000	16,000	147,000	0,1088
3	65,000	49,000	16,000	98,000	0,1633
4	65,000	49,000	16,000	49,000	0,3265
					0,6802

ARR = 0.6802:4lata = 0,17005x100≈17%

Wady

1. nie uwzględnia zmiany pieniądza w czasie

Finansowanie mieszane dźwignia finansowa

Struktura kapitału - jest to relacja pomiędzy kapitałem własnym a zobowiązaniami od, których płacone są zobowiązania

Kapitał własny

Struktura Kapitału

Zobowiązania (dług)



Pożyczki Kredyt

Kapitał obcy

Wskaźnik rentowność kapitału

Zysk brutto


ROE=

Kapitał obcy

Ile złoty przynosi nam zysku złotówka zainwestowanego kapitału

ROE=


Każda zainwestowana złotówka przynosi nam 10% zysku czyli 10 groszy

Wybór struktury kapitały

Operacje	Wariant I	Wariant II	Wariant II
Kapitał własny	6,000	3,000	1,000
Kapitał obcy	-	3,000	5,000
Zysk operacyjny	1,400	1,400	1,400
Koszty finansowe 20%	-	600	1,000
Zysk brutto	1,400	800	400
Podatek 40%	560	320	160
Zysk netto	840	480	240
ROE	14%	16%	24%

Zmiana rentowności kapitału własnego spowodowana zaangażowaniem kapitału obcego nosi nazwę dźwigni finansowej

Próg rentowności kapitału własnego jest to graniczny poziom zysku operacyjnego (przed spłatą odsetek i opodatkowaniem) przy, którym zysk netto jest nie zależny od stosowanej struktury finansowania

Wraz ze wzrostem zysku rośnie nam rentowność kapitału własnego



ROE













1400



















1 600 1400 zysk operacyjny

Poniżej granicznego punktu DFL czyli takiego poziomu zysku operacyjnego dla, którego struktura finansowa niema znaczenia.

Poniżej granicznego zysku operacyjnego koszt korzystania z kredytu jest tak wysoki, że nie wystarcza zysku na pokrycie zaciągniętych kosztów finansowych

Osłona podatkowa z korzystania z kredytu ponieważ odsetki od kredytu są kosztem

Zysk netto


r_w= x 100%

Kapitał własny

Kapitał 6,000	100% kapitału własnego	50% kapitału własnego
Wariant I
Kapitał własny	6,000	3,000
Kapitał obcy	-	3,000
1. Zysk operacyjny	300	300
2. Koszty finansowe	0	600
3. Zysk brutto	300	-300
4. Podatek 40%	120	0
5. Zysk netto	180	-300
6. ROE	180:6000x100=3%	-300:3000x100=(-10%)
Wariant II
1. Zysk operacyjny	600
2. Koszty finansowe	0
3. Zysk brutto	600
4. Podatek 40%	240
5. Zysk netto	360
6. ROE	360:6000x100=6%	0%
Wariant III
1. Zysk operacyjny	1,000
2. Koszty finansowe	0
3. Zysk brutto	1,000
4. Podatek 40%	400
5. Zysk netto	600
6. ROE	600:6,000x100=10%	240:3,000x100=8%
Kapitał 1,400	100% kapitału własnego	50% kapitału własnego
Wariant IV
1. Zysk operacyjny
2. Koszty finansowe
3. Zysk brutto
4. Podatek 40%
5. Zysk netto
6. ROE	14%	16%
Wariant V
1. Zysk operacyjny	2,000
2. Koszty finansowe	0
3. Zysk brutto	2,000
4. Podatek 40%	800
5. Zysk netto	1200
6. ROE	1,200:6,000x100=20%	840:3,000x100=28%


ROE








28%






14%




10%



8%




6%




3%








300 600 1000 1400 2000

Rg=



Rg - rentowność graniczna d - wielkość zobowiązań odsetkowych kapitał Zo - zysk operacyjny obcy

Kw - kapitał własny Kw - kapitał własny

O - odsetki i - stopa oprocentowania kapitałów obcych T T - podatek (odsetki)







Przy 12% Rg (rentowności granicznej) przy, której działa efekt dźwigni finansowej czyli użycie kapitału obcego powoduje wzrost rentowności własnego

Firma X stoi przed wyborem alternatywnych planów finansowania przedsięwzięcia przy założeniach

1. wariant 100% kapitału własnego wartość kapitału 7,000

2. wariant 50% kapitału własnego 50% kapitału akcyjnego

3. wariant 20% kapitału własnego 80% kapitału obcego

4. wariant 80% kapitału własnego 20% kapitału obcego

Zakładany zysk operacyjny w wysokości 1500 przy Zopg 1400

1.Kapitał własny	7,000	3,500	5,600	1,400
2.Kapitał obcy	-	3,500	1,400	5,600
3.Zysk operacyjny	1500	1,500	1,500	1,500
4.Koszty finansowe 20%	-	700	280	1,120
5. Zysk brutto	1500	800	1,220	380
6. Podatek dochodowy 40%	600	320	488	152
7. zysk netto	900	480	732	228
8.ROE	12,85%	13,71%	13,07%	16,30%

Dzwignia operacyjna

Podział kosztów na koszty stałe i zmienne.

Koszty stałe - jest to ta grupa kosztów, które przedsiębiorstwo musi ponosić niezależnie od tego czy i ile wytwarza (energia elektryczna - częściowo, amortyzacja koszty ogóle zarządu).

Koszty zmienne - są to koszty, które zmieniają się wraz ze zmianą ilości produkcji wytworzonej przez przedsiębiorstwo (koszty zużycia materiałów, płace bezpośrednie, energia elektryczna - częściowo).

KOSZTY STAŁE



koszty koszty

w zł jednostkowe

produktu

Ilość Ilość

produkcji w szt. produkcji w szt.

KOSZTY ZMIENNE



koszty koszty

w zł jednostkowe

produktu

Ilość ilość

produkcji w szt. produkcji w szt.

Przyrost zysku operacyjnego


Zysk operacyjny


Poziom dźwigni operacyjnej= x100


Przyrost produkcji x cena

Produkcja x cena

Poziom dźwigni operacyjnej informuje nas o ile % wzrośnie zysk operacyjny jeżeli przychody ze sprzedaży zwiększą się o 1%

W przedsiębiorstwie „A” i „B” sprzedaż produktu po 8 zł/szt.

Koszty stałe A - 240

B - 80

Koszty zmienne A - 4 zł/ szt.

B - 6 zł/ szt.

Sprzedaż w tys. zł	Przychody w tys. zł 8 zł	Koszty ogółem „A” ............4 zł	Zysk operacyjny „A”	Koszty ogółem „B” ...........6 zł	Zysk operacyjny „B”
0 20 40 60 80 100 120 140	0 160 320 480 640 800 960 1.120	240 320 400 480 560 640 720 800	(-) 240 (-) 160 (-) 80 0 80 160 240 320	80 200 320 440 560 680 800 920	(-) 80 (-) 40 0 40 80 120 160 200

20 tys. x 4 = 80 40 x 4 = 160 60 tys. zł x 4 = 240

240 240 240

160 - 320 = (-160) 320 - 400 = (-) 80 480 - 480 = 0

80 tys. zł x 4 = 320 100 x 4 = 400 100 x 6 = 600

240 240 +80

640 - 560 = 80 800 - 640 = 160 800 - 680 = 120

120 x 4 = 480 140 x 4 = 560 40 x 6 = 240

240 240 + 80

860 - 720 = 240 1.120 - 800 = 320 320 - 320 = 0

120 x 6 = 720 140 x 6 = 840

+ 80 80

960 - 800 = 160 1.120 - 920 = 200

Wzrost produkcji ze 100.000 do 120.000



(240 - 160) : 160 x 100
= (80 : 160) x 100

Poziom dzwigni operacyjnej „A” = (960 - 800) : 800 (160 : 800)

p.d.o = 250% = 2,5 krotny

(160 - 120) : 120 x 100


Poziom dźwigni operacyjnej „B” = = 166,5%

(960 - 800) : 800

p.d.o = 166,5 % = 1,665 krotny

Koszty stałe „A” = 240 „B” = 80

Koszty zmienne „A” = 4 zł/szt. „B” = 6 zł/szt.


przychody

koszty

w zł.






Próg rentowności

koszty

stałe

Q sprzedaż

Próg rentowności - przy jakiej sprzedaży pokryjemy koszty całkowite

Ks + Q x Kz = Q x c

Ks koszty stałe Ks=QxKz=Qxc

Q ilość produkcji Ks=Qxc-QxKz

Kz koszty jednostkowe zmienne Q(c-Kz)=Ks

c jednostkowa cena produkcji Q=


A =


B =


Im wyższe koszty stałe tym wyraźniejsze jest działanie dźwigni operacyjnej koszty stałe maleją wraz ze wzrostem produkcji.

Gospodarka środkami trwałymi.

Środki trwałe - są rzeczowymi składnikami aktywów, są to grunty, wieczyste prawo do użytkowania gruntów.

Czym się różni umorzenie od amortyzacji.

Umorzenie - jest to proces sukcesywnego zmniejszenia wartości śr. trw. ze względu na ich zużycie fizyczne i ekonomiczne.

Amortyzacja - jest to proces sukcesywnego zmniejszania wartości śr. Trw. poprzez stopniowe przenoszenie ich wartości na nowe produkty wytwarzane za ich pomocą zaliczane do kosztów produkcji.

Rodzaj zużycia śr. trwałych.

• Fizyczne - wynikające z uczestnictwa śr. trw. w procesach produkcyjnych oraz oddziaływania na ten środek sił przyrody i warunków zewnętrznych.

• Ekonomiczne (moralne) - jest to zużycie wynikające z tempa postępu technicznego i unowocześniania technologii produkcji (komputery, telefony komórkowe)

Funkcja amortyzacji - budynki się umarza , a nie amortyzuje w spółdzielni mieszkaniowej.

1. Funkcja umorzeniowa - korekta wartości środka trwałego.

2. Funkcja kosztowa amortyzacji - obciążenie kosztów przedsiębiorstwa kwotą amortyzacji.

3. Funkcja finansowa - amortyzacja jest kosztem a nie jest wydatkiem i teoretycznie powinna być przeznaczona na reprodukcję śr. trwałych.

Metody amortyzacji.

1. Liniowa.

2. Degresywna.

3. Jednorazowa.

Raz wybraną metodę amortyzacji stosuje się do pełnego zamortyzowania środka trwałego. Stawki amortyzacyjne - można okresowo weryfikować te stawki biorąc pod uwagę okres ekonomicznej użyteczności i od intensywności wykorzystania i tempa postępu technologicznego.

Czy wybór rodzaju amortyzacji ma wpływ na wynik finansowy - tak, może menedżer wybrać rodzaj metody amortyzacji.

Kapitał obrotowy - zwany kapitałem pracującym jest to część kapitałów stałych firmy, która przekracza wartość majątku trwałego i finansuje majątek obrotowy.

Kapitał stały - jest to kapitał własny plus zobowiązania długoterminowe - są to zobowiązania inne niż dostawy i usługi, które staja się wymagalne w okresie dłuższym niż 12 w okresie okresu bilansowego.


Kapitał obrotowy = kapitał stały minus majątek trwały

(kapitał pracujący)

kapitał własny

plus

zobowiązania długoterminowe

Kapitał obrotowy jest równy zero „0” - dobrze czy źle.

Jaki ma być poziom kapitału obrotowego.

Optymalny poziom kapitału obrotowego - zapotrzebowanie. Wysoki poziom kapitału obrotowego wpływa na bezpieczeństwo firmy.

Kapitał obrotowy = kapitał pracujący = kapitał stały minus majątek trwały

Kapitał obrotowy minus zobowiązania

Ko > 0

Ko = 0 kapitał obrotowy w całości sfinansowany zobowiązaniami.

K < 0 firma sprzedaje za gotówkę, ale kupuje z odwrotnym terminem płatności.

Złota reguła bilansowa majątek trwały w całości finansowany jest kapitałem stałym, a majątek obrotowy zobowiązaniami.

Wartość majątku obrotowego, którego nie możemy sfinansować bieżącymi zobowiązaniami nazywamy zapotrzebowaniem na kapitał obrotowy.

Wskaźniki dynamiczne.

Konwersja - zamiana

1) Cykl konwersji zapasów - jest to okres przez jaki w firmie przetrzymywane są zapasy, a więc ilość dni od zakupu materiału do sprzedaży wyrobów gotowych.

Średnia wartość zapasów plus liczba dni

C _{k z} = koszt własny sprzedanych produktów

2) Cykl konwersji należności - jest to okres w dniach po jakim następuje wpływ środków pieniężnych za sprzedane produkty

średnia wartość należności x liczba dni

C _{k n} = wartość sprzedaży brutto w okresie

3)Cykl konwersji zobowiązań - cykl odroczonej płatności. Jest to okres w dniach po jakim płacimy dostawcy ( od dnia otrzymania towaru do dnia zapłaty)

Średnia wartość zobowiązań brutto x liczba dni

C _{k z ob}= łączna wartość zakupów materiałów i towarów w okresie

Wszystkie wzory bazują na wartościach średnich mogą być obliczone dla roku, kwartału i innego dowolnego okresu.

Dłuższy okres przyjęty do liczenia tych cykli powoduje eliminacje upływu wahań sezonowych i otrzymujemy bardziej efektywne wyniki.

4) Cykl kapitału obrotowego - okres w dniach jaki mija od dnia zakupu materiałów do produkcji lub towarów handlowych do dnia otrzymania gotówki za sprzedane produkty lub towary nazywamy cyklem kapitału obrotowego brutto (C_kob).

1) C_kob = cykl konwersji zapasów + cykl konwersji należności.

Jeżeli kupujemy za gotówkę wówczas ten cykl pokazuje nam jaki kapitał pracujący jest potrzebny by firma mogła funkcjonować.

2) Cykl kapitału obrotowego netto (C_kon )

C_kon = C_kob - cykl konwersji zobowiązań

Przedsiębiorstwo handlowe sprzedaje towary po 10 dniach od dnia zakupu, zapłatę otrzymamy po (14) 36 dniach korzystamy z 14 dniowego odroczenia terminu płatności. Obliczyć cykl kapitału obrotowego netto.

C_kon = 10 + 36 - 14 = 32

32 x 600 zł = 19.200 zł

500 zł - wartość zakupionych materiałów

100 - inne koszty

600 - razem 14 x 10 - 14 = 10 dni

Cykle konwersji stanowią dodatkowe źródło informacji dla zarządzających.

1) pozwalają porównać rzeczywisty cykl płatności należności z udzielonymi przez firmę odroczonych terminów płatności i w razie wystąpienia znacznych różnic zbadać skuteczność procesów windykacji;

2) sprawdzić jak długi był rzeczywisty cykl obrotu zapasami i przeanalizować czy jest on dostosowany do poziomu sprzedaży;

3) porównać rzeczywisty cykl odroczenia płatności za dostawy wynikający z kontraktów i jeżeli jest dłuższy niż rzeczywiście udzielone terminy płatności to sprawdzić powód tak zaistniałej sytuacji i ile to przedsiębiorstwo kosztowało.

Przedsiębiorstwo „A” produkuje drobny sprzęt kuchenny.

Dane z ksiąg	01.01.	31.12.
zapasy	750.000	600.000
Należności z tyt. dostaw	900.000	980.000
Zobowiązania z tyt. dostaw	750.000	900.000
Sprzedaż brutto za rok	5.000.000
Wartość zakupu materiałów za rok	4.000.000




C_kz =


Ckz = 61,59 dni

Ckn = 68,62 dni

Ckzob = 75,28 dni

Ckob = 130,21 dni

Ckon = 54,93 dni

Optymalizacja zapasów.

Celem zarządzania zapasami jest optymalizacja stanu zapasów poprzez zbilansowanie korzyści związanych z utrzymaniem zapasów są bowiem koszty, które rosną wraz ze wzrostem zapasów i są takie które maleją wraz ze wzrostem zapasów.

Koszty rosnące

1. koszt alternatywny, czyli koszt zamrożonego w zapasach kapitału

2. koszty magazynowania

3. koszty ubezpieczenia

4. koszt przeładunku - koszty siły roboczej i urządzeń mechanicznych niezbędnych do przemieszczania zapasów

5. koszty zużycia i starzenia się zapasów

Koszty malejące

1. koszty realizacji zamówień przyjmuje się, że stałe czynności administracyjne związane z zamówieniami są rozliczne na jedno zamówienie. Im większe zamówienie tym niższe koszty.

2. rabaty od wielkości zamówienie - zmniejszenie wielkości zamówienia może spowodować wyższą cenę jednostkową z tytułu wielkości zamówienia.

3. Koszty wyczerpania zapasów - jeżeli wyczerpią się zapasy surowców, p[powoduje to przerwy i straty produkcji. Utrzymanie zbyt małych zapasów wyrobów gotowych powoduje utratę potencjalnego utargu a nawet odbiorcy.

Zarządzanie należnościami.

1. Przyznawanie kredytu kupieckiego - wymaga ustalenia instrumentów kredytowych czyli form prawnych zabezpieczenia. Ustalenie zdolności kredytowej odbiorcy (wielkość kapitału odbiorcy). Ustalenie warunków kredytowania i dodatkowych bodźców. Wydłużenie terminu płatności może spowodować wzrost sprzedaży, jest to równoznaczne z obniżką cen (zmiana pieniądza w czasie) . Przedsiębiorstwo może stosować bodźce finansowe skłaniające do natychmiastowej płatności czyli skonto. Firma daje odroczony termin płatności ale jednocześnie ustala, jeżeli płatność zostanie zrealizowana w ciągu miesiąca to udzieli 2% skonta, czyli zmniejszenia wartości faktury.

Przykład: firma udziela 60 dniowy termin płatności.

1. płatność gotówkowa to 4% skonta

2. płatność w ciągu 30 dni to 2% skonta

Wartość faktury 100 zł

1. 100 zł minus 4% 100 zł = 96 zł

2. 100 zł minus 2% x 100 zł = 98 zł







Skonto to świadoma zachęta do wcześniejszego płacenia celem ograniczenia ryzyka przeterminowanych należności. Przedsiębiorstwo gotowe jest odstąpić od realnego zysku dla uniknięcia opóźnień w płatności ponieważ może ono przekształcić się w nieściągalne długi.

Przykład: termin płatności 30 dni

1. zapłata w ciągu 10 dni to 3% skonto 3/10 30

termin płatności 60 dni

2. zapłata po 30 dniach to 5% skonto 5/30 60

2. Inkasowanie należności.

Firma musi mieć opanowaną politykę niespłaconych kredytów kupieckich oraz ustalone procedury postępowania w przypadkach opóźniających się płatności. Ostra polityka ściągania należności może spowodować spadek sprzedaży

Zarządzanie gotówką

Celem zarządzania gotówka jest zmniejszenie jej ilości w firmie bez ograniczenia działalności i narażenia na dodatkowe ryzyko.

Utrzymanie płynnych środków uzasadnione jest:

1. motyw transakcyjny - trzymanie gotówki jest konieczne ponieważ wpływy i wydatki nie mogą być zsynchronizowane

2. motyw ostrożności - zawsze istnieje możliwość wystąpienia nieprzewidzianych wydatków

3. motyw spekulacyjny - utrzymywanie zasobów gotówkowych - przewidywanych zyskownych możliwości inwestycyjnych

Zarządzanie zobowiązaniami

Im szybciej wywiązujemy się z naszych zobowiązań tym dłuzsze terminy płatności możemy uzyskać

Jedna z metod finansowania jest faktoring pozwala on szybko zamienić należności na gotówkę nie powoduje powstania zobowiązań, jest on droższy niż kredyt ale łatwiejszy do uzyskania i wymaga łatwiejszych zabezpieczeń.

Faktoring nie jest rodzajem kredytu, na świadczenie tego rodzaju usług podpisujemy umowę z bankiem lub inna instytucja finansową tak zwanym faktorem po wystawieniu faktury z odroczonym terminem płatności przekazujemy go faktorowi a ten od razu wypłaca nam kwotę pomniejszona o swoje wynagrodzenie.

Dwa rodzaje umowy faktoringu

1. pełny - faktor - przejmuje na siebie całe ryzyko czyli obowiązek dochodzenia i ewentualnej windykacji należności

2. niepełny - kiedy dłużnik nie zapłaci za fakturę w określonym terminie musimy zwrócić pieniądze i sami dochodzić zwrotu należności

Podstawowym kosztem faktoringu są pobierane z góry odsetki, oraz prowizje od limitu, a także często od poszczególnych faktur.

Formy prawne przedsiębiorstw i ich kapitałów.

Nowy kodeks spółek handlowych od obowiązujący od września 2001roku

1. spółki kapitałowe

2. spółki osobowe

3. przedsiębiorstwa państwowe

4. spółdzielnie

5. osoby fizyczne

6. działalność prowadzona pod imieniem wspólników - dawne spółki cywilne

W rachunkowości kapitał podstawowy

Kapitał odzwierciedla udziały wspólników , wnoszone są w formie pieniężnej lub aportu. Kapitał nie mniej niż 50,000 zł i 500zł jeden udział w spółkach z o.o.

Spółka z o.o. może mieć także kapitał zapasowy, musi utworzyć kapitał zapasowy z nadwyżek osiągniętych z udziałów sprzedanych powyżej ich wartości nominalnej, może tworzyć kapitał zapasowy z zysku z przeznaczeniem na pokrycie strat i inne wydatki jeśli jest to zapisane w umowie spółki.

Spółka może tworzyć różne kapitały rezerwowe częścią kapitałów własnych jest zysk niepodzielny

Spółka akcyjna - odzwierciedleniem liczby akcji i ich wartości nominalnej, mogą być obejmowane akcje za wkłady pieniężne i aport 500,000zł kapitał podstawowy a wartość nominalna 1 akcji 1 zł.

Kapitał zapasowy - obligatoryjnie tworzy z nadwyżek z emisji powyżej ic wartości inaczej niż w sp. z o.o. 8% z zysku z poszczególnych lat obrotowych na pokrycie strat do chwili aż wysokość kapitały osiągnięcia 1/3 kapitału podstawowego.

Obligatoryjnie wysokość dopłat, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich akcjom.

Przedsiębiorstwa państwowe

Zamiast kapitału są fundusze, organ założycielski podejmując decyzje o powołaniu przedsiębiorstwa wyposaża je w środki niezbędne do działalność w fundusz założycielski = fundusz podstawowy

Fundusz przedsiębiorstwa może nosić nazwę fundusz zakładu występuję w ZOZ

Spółdzielnie

Mogą tworzyć fundusz podstawowy -zakładowy jest fundusz udziałowy, wnoszone przez spółdzielców udziały.

Spółdzielnie mogą tworzyć fundusz zapasowy, który nosi nazwę funduszu zasobowego

Ponadto może występować fundusz z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie odrębnych przepisów Ministra Finansów

Kapitał z przeszacowania wylicza się w przypadku sprzedaży lub likwidacji środka trwałego objętego przeszacowaniem

Wartość tego przeszacowania zwiększa kapitał lub fundusz zapasowy

Inne kapitały zapasowe lub rezerwowe mogą być tworzone nieobowiązkowo

Spółka komandytowa

Kapitał w tej spółce podlega wpisowi do rejestru jest to tak zwana suma komandytowa, która oznacza pieniężną wysokość odpowiedzialności komandytariuszy wobec wierzycieli.


Komandytariusz suma komandytowa


Komplementariusz prowadzi sprawy spółki i odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia

Spółka komandytowo - akcyjna




Komandytariusz akcjonariusze emisja akcji

Komplementariusz

Suma komandytowa jest to kapitał akcyjny, wysokość kapitału 50,000

Spółka jawna jest spółką osobową nie musi mieć żadnego kapitału

Spółka partnerska - nie musi mieć zadnego kapitału, wspólnicy muszą świadczyć pracę na rzecz spółki

25

---