1. ISTOTA FAKTORINGU

Powszechnie stosowany w krajach Europy Zachodniej instrument finansowy, jakim jest faktoring, służący przede wszystkim poprawie płatności firm, w szybkim tempie nabiera coraz większego znaczenia w Polsce.

ISTOTA FAKTORINGU polega na tym, że dostawca (faktorant) na podstawie umowy przenosi na bank (faktora) swoją wierzytelność wynikającą z faktury obciążającej (płatnika), a bank natychmiast wypłaca faktorantowi kwotę należności określaną na fakturze pomniejszoną o odpowiednie dyskonto i/lub prowizję należną faktorowi (dyskonto pobierane za okres od momentu przedstawienia faktury do wykupu, do momentu upływu terminu płatności określonego na fakturze), płatnik zaś otrzymuje pożądany termin płatności.

Faktoring jest instrumentem finansowym, który polega na odpłatnej odsprzedaży nie przeterminowanych i niespornych płatności przysługujących wierzycielowi od dłużnika z tytułu zrealizowanych dostaw towarów i wykonanych usług w celu przyspieszenia cyrkulacji kapitału.

Będące przedmiotem faktoringu wierzytelności pochodzą z umów kupna-sprzedaży, z wyjątkiem sprzedaży rzeczy przeznaczonych do użytku osobistego lub rodzinnego w ramach gospodarstwa domowego nabywcy. Są to wierzytelności pieniężne związane z obrotem gospodarczym, najczęściej krótkoterminowe, które powinny być uregulowane w ciągu 14 do 210 dni.

Faktoring jest formą finansowania tworzoną, by pomagać rozwiązywać problemy z przepływem gotówki, które pojawiają się wraz z wydłużeniem płatności bądź brakiem możliwości zaproponowania swoim odbiorcom odpowiednich terminów płatności. Może być więc jednocześnie formą finansowania należności, jak również gwarancją zabezpieczającą przedsiębiorstwa przed ryzykiem ich ściągania, a także operacją rozliczeniową polegającą na inkasowaniu należności.

Faktoring jest formą współpracy przynoszącą wszystkim stroną, które w nim uczestniczą, wymierne korzyści. Bank (faktor) otrzymuje prowizję i odsetki. Dłużnik może negocjować dłuższe terminy płatności, a wierzyciel (faktor) otrzymuje dostęp do należnych mu z tytułu zrealizowanych dostaw lub usług środków finansowych przed terminem płatności określonym w umowie.

Z punktu widzenia małego czy średniego przedsiębiorstwa faktoring to trzy usługi dla potrzeb właściciela, który:

- chce mieć zapewnioną wypłacalność odbiorcy;

- nie chce marnować czasu na ściąganie należności;

- chce móc dysponować środkami na rachunku bieżącym, gdy ma taką potrzebą.

ISTOTA DZIAŁANIA FAKTORINGU

DOSTAWCA-FAKTORANT		A		ODBIORCA-PŁATNIK
						B
					E
BANK FAKTORANTA		D		FAKTOR

A - Faktorant dostarcza towar dla odbiorcy, co potwierdzone jest fakturą, na której jest określony odroczony termin płatności.

B - Po sprawdzeniu prawidłowości wystawienia faktury płatnik potwierdza ją i zwraca faktorantowi. Na fakturze musi być ściśle określony termin płatności oraz wymagane umową klauzule np.zgodnie z umową faktorowania należności. Jako miejsce zapłaty musi być wskazany rachunek banku faktoranta.

C - Faktorant potwierdzoną fakturę przedstawia faktorowi (bankowi) do wykupu.

D - Faktor przekazuje na rachunek bieżący faktoranta kwotę faktury, pomniejszoną o odsetki i prowizję.

E - Płatnik (odbiorca) w dni płatności faktury, ściśle określonym na fakturze, dokonuje zapłaty na rachunek faktora. Powoduje to uwolnienie określonego dla danego płatnika limitu i umożliwia faktorantowi przedstawienie kolejnych faktur.

Motywami skorzystania z usług faktoringowych są:

- możliwość dopasowani terminów płatności do czasu zwrotu kapitału z wcześniej zakupionego towaru;

- występowanie sezonowych wahań sprzedaży;

- możliwość zwiększania jednorazowych zakupów;

- utrudniony dostęp do kredytów bankowych;

- ryzyko podwyżki cen towarów;

- chęć posiadania pełnego asortymentu towarów;

- chęć zwiększenia obrotów;

- konieczność dokonania określonej inwestycji.

Korzyści dla odbiorców:

- zyskanie u dostawcy terminów płatności dochodzących nawet do 90 dni;

- w okresach zwiększonego popyt możliwość dokonania większego zakupu bez konieczności angażowania dodatkowych środków obrotowych;

- w okresach spadku popytu brak konieczności natychmiastowej zapłaty za zakupiony towar;

- oszczędności na kosztach transportu;

- uzyskanie kredytu kupieckiego u dostawcy bez konieczności przedstawienia materialnych zabezpieczeń;

- uniknięcie podwyżki cen u dostawców poprzez zakup większej partii towarów;

- możliwość posiadania w swej ofercie trudniej zbywalnego towaru dzięki odroczonemu terminowi płatności;

- utrzymanie pełnego asortymentu towarów co przyciąga większe rzesze klientów;

- możliwość wycofania własnego kapitału obrotowego i zastąpienie go kapitałem instytucji finansowej.

Korzyści dla dostawców:

- zwiększenie płynności finansowej firmy przez skrócenie spływu należności do maksimum dwóch dni;

- zwiększenie sprzedaży bez angażowania dodatkowych środków finansowych;

- polepszenie konkurencyjności na rynku poprzez możliwość wydłużenia terminów płatności dla swoich najlepszych płatników;

- pozyskanie taniego źródła finansowania kapitału obrotowego firmy;

- uwolnienie własnego kapitału obrotowego i przeznaczenie go np. na budowę sieci dystrybucji lub inwestycje długoterminowe (wyeliminowanie konieczności zaciągania kredytów inwestycyjnych);

- poszerzenie własnej oferty handlowej dzięki uzyskaniu możliwości współpracy z nowymi dostawcami poprzez wydłużenie terminów.

Korzystanie z usług faktoringu posiada- widzenia przedsiębiorstwa (faktoranta)- wiele istotnych zalet do których można zaliczyć:

- szybszy wpływ środków pieniężnych za dostarczone towary/usługi, dzięki czemu można je natychmiast włączyć do obrotu gospodarczego, zwiększając obrót oraz zysk;

- możliwość finansowania firm, które nie mają szans na uzyskanie kredytu z powodu krótkiego okresu działalności lub braku odpowiednich zabezpieczeń prawnych, mimo posiadania dobrej oferty z uwzględnieniem rozwoju technicznego, jakości i ceny;

- prostsza niż przy kredycie procedura załatwiania formalności, a co się z tym wiążę- szybkość uzyskania środków pieniężnych;

- wzrost samofinansowania w firmie;

- możliwe zmniejszenie kosztów administracyjnych związanych z monitoringiem odbiorców, telekomunikacyjnych, kadrowych, związanych z dochodzeniem odsetek karnych za okres opóźnienia;

- zmniejszenie kosztów obsługi należności;

- skuteczne zarządzanie należnościami;

-możliwość właściwego kształtowania struktury zapasów;

- poprawę płynności finansowej (krótsze blokowanie pieniędzy w postaci należności)- wpływa pozytywnie na relacje pomiędzy aktywami i pasywami bieżącymi;

- zabezpieczenie się przed zwłoką w zapłacie;

- możliwość przeniesienia ryzyka spłaty faktorowanej wierzytelności na faktora, w przypadku faktoringu właściwego;

- przyspieszenie obiegu kapitału obrotowego;

- zmniejszenie rotacji odbiorców, co umożliwia długofalowe planowanie produkcji i obrotów;

-umowa faktringu nie podlega opłacie skarbowej ani opodatkowaniu podatkiem VAT;

-możliwość zaliczenia opłat faktoringowych do kosztów uzyskania przychodów;

- alternatywa wobec kredytu zwłaszcza dla małych i średnich firm; efektem faktoringu jest poprawa wielu wskaźników ekonomicznych- płynności i zadłużeni, przede wszystkim przez zmiany w strukturze finansowej i bilansowej firmy;

- skuteczniejsze zarządzanie finansami firmy;

- skuteczne narzędzie w walce z konkurencją- umożliwia wydłużenie terminów płatności odbiorcom bez pogorszenia płynności finansowej firmy.

Oprócz niewątpliwych korzyści ta forma finansowania posiada także wady, do których zalicza się:

- jest droższym źródłem finansowania od kredytu obrotowego;

- często jest postrzegany jako „pożyczkodawca w ostateczności”, tylko dla słabych finansowo przedsiębiorstw, które nie są w stanie skorzystać z tańszych źródeł finansowania; taka opinia może przyczynić się do pogorszenia reputacji firmy;

- często właściciele przedsiębiorstw źle rozumieją faktoring traktując go jako rozwiązanie na pojawiające się problemy w firmie, głównie z dostępem do gotówki;

- uzależnienie od firmy faktoringowej;

- może osłabić więź przedsiębiorstwa z klientami (odbiorcami), którzy poprzez obsługę faktoringową nie mają już możliwości przedłużenia terminu spłaty zobowiązań.

a) Prawne uwarunkowania faktoringu

Faktoring jest realizowany na podstawie pisemnej umowy, która jest umową nie nazwaną, której regulacji dotychczas w polskim prawie brak. Określenie umowy mianem faktoringu zgodnie z wyrokiem NSA z dn. 30.07.1975 nie zmienia faktu, że pozostaje ona umową sprzedaży wierzytelności i tak należy ją traktować.

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach brak jest regulacji dotyczących tego rodzaju umów. Zgodnie z art. 353 kodeksu cywilnego „Strony zawierające umowę mogą ułożyć sobie stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadą współżycia społecznego”. W praktyce do umowy faktoringu stosuje się przepisy dotyczące innego rodzaju umów.

Istoty faktoringu nie można sprowadzić tylko do cesji wierzytelności bowiem zawiera ona w sobie elementy takich umów, jak: umowa pożyczki, dyskonta, a przede wszystkim łączy się ze świadczeniem przez instytucję finansową (faktora) wielu dodatkowych usług na rzecz faktoranta takich jak min: prowadzenie księgowości przedsiębiorstwa w zakresie należności, ściąganie należności od dłużników, kierowanie upomnień od dłużników, okresowe sprawdzanie stanu wypłacalności dłużników, prowadzenie ksiąg handlowych i finansowych przedsiębiorcy.

Do zawarcia umowy faktoringu może dojść w ciągu całego okresu trwania stosunku dostawy, przy czym umowa ta musi być zawarta na piśmie i ma na ogół charakter formularzowy.

Stronami zawierającymi umowy faktoringu są:

- faktor- wyspecjalizowana instytucja nabywająca wierzytelność potwierdzoną fakturą z tytułu sprzedaży towaru, usługi oraz świadcząca dodatkowe usługi na rzecz faktoranta

- faktorant- dostawca uprawniony na mocy umowy kupna- sprzedaży do świadczenia pieniężnego ze strony dłużnika, sprzedający wierzytelność faktorowi. Inaczej mówiąc, jest to podmiot, który wystawia fakturę i przedstawia ją do wykupu bankowi przelewając na bank wierzytelność z jej tytułu.

Dłużnik (płatnik)jako zobowiązany do świadczenia pieniężnego na rzecz dostawcy, a więc faktoranta, jest trzecim podmiotem faktoringu jednakże nie jest stroną umowy. Dłużnik nie ma wpływu na dojście do skutku faktoringu przy czym należy przestrzegać jego praw, a mianowicie:

- jego sytuacja nie może pogorszyć się na skutek cesji wierzytelności

- jeżeli dłużnik w umowie z faktorantem zastrzegł, że wierzytelność nie może być zbywana osobie trzeciej, wówczas nie może dojść do zawarcia umowy faktoringu.

Z reguły umowa faktoringu jest realizowana w ten sposób, że faktor wypłaca faktorantowi zaliczkę (ok. 70-80%), a pozostałą część faktorant otrzymuje po uregulowaniu należności przez odbiorcę (płatnika), która pozostaje pomniejszona o prowizję faktora na pokrycie przez niego kosztów jego działalności i zapewnienia zysku. W praktyce działalności gospodarczej koszty te dzielą się na trzy grupy obejmujące: prowizję operacyjną faktora, marżę faktoringową oraz odsetki faktoringowe.

b) Rodzaje i sposoby obsługiwania faktoringu

W Polsce w ramach faktorowania i handlu wierzytelnościami- ze względu na kryterium odpowiedzialności faktora banki proponują:

- faktoring pełny (faktoring właściwy) - polegający na tym, że faktorant przenosi definitywnie wierzytelność na faktora, który przejmuje ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika. Oznacza to, iż przelana wierzytelność nie powraca już nigdy do faktranta i nie musi się on obawiać, że zostanie obarczony ryzykiem ściągnięcia wierzytelności od dłużnika.

- faktoring niepełny (faktoring niewłaściwy) - kiedy to faktorant przenosi wierzytelność na faktora, ale bez przejęcia przez niego ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika. Oznacza to, że jeżeli dłużnik nie zapłaci to wierzytelność wraca do faktoranta, a on zobowiązany jest do zwrotu faktorantowi wcześniej pobranej kwoty.

- faktoring modyfikowany (mieszany) - łączy cech obu powyżej wymienionych postaci.

Praktyka gospodarcza dowodzi, że w Polsce banki w większości stosują faktoring niepełny. Wynika ta w głównej mierze z ich niechęci do przejmowania na siebie ryzyka niewypłacalności dłużnika. Inną przyczyną niechętnego stosowania faktoringu pełnego jest perspektywa dochodzenia wierzytelności. Faktoring właściwy wstępuje najczęściej w obrocie eksportowym.

Istnieją dwa sposoby obsługiwania faktoringu:

1) Pierwszy zbliżony jest do funkcjonowania kredytu w rachunku bieżącym.

Faktor zaliczkuje faktoranta na poczet wykupionych wierzytelności. Kwoty zaliczek obciążają rachunek faktoranta. W momencie spłaty jakiejkolwiek z wykupionych wierzytelności zmniejsza się saldo zadłużenia na rachunku, przy czym nie może ono przekroczyć kwoty określonej przyznanym limitem. Faktor płaci odsetki z dołu, podobnie jak przy kredycie w rachunku bieżącym. Są więc one naliczane do realnego zadłużenia.

2) Drugi polega na księgowaniu poszczególnych wierzytelności, na odrębnych kontach przy czym suma zadłużenia na poszczególnych kontach nie może przekroczyć kwoty przyznanego limitu. Opłaty są pobierane z góry. Na odrębnych rachunkach są blokowane kwoty wierzytelności stanowiące tzw. fundusz gwarancyjny, który tworzy się zawsze od kwoty wierzytelności. Na oddzielnym koncie księgowane są kwoty dyskonta, które przeksięgowuje się w dochody banku (faktora) po uregulowaniu wierzytelności.

Faktoring podobny jest do dyskonta weksla handlowego. W obydwu przypadkach przedsiębiorstwo (faktorant) otrzymuje należność zdyskontowaną o odsetki - w przypadku weksla lub opłat - w przypadku faktoringu, z góry przed terminem płatności weksla czy wierzytelności.

2. USŁUGI FAKTORINGOWE W POLSCE

W Polsce usługami faktoringowymi zajmują się banki, wyspecjalizowane spółki faktoringowe, a także inne podmioty gospodarcze, dla których obrót wierzytelnościami stanowi przedmiot zarobkowej działalności gospodarczej.

Usługi faktoringowe obecnie proponuje ponad 50 banków, wyspecjalizowane firmy działające najczęściej w formie spółek bankowych, jak handlowy-Heller, PKO Faktoring, Polfactor, Bankowy Dom Faktoringowy, Forin, oraz kilka biur obrotu wierzytelnościami.

Faktorzy z reguły są w posiadaniu fachowej wiedzy dotyczącej różnych aspektów zarządzania przedsiębiorstwem i mogą w tym zakresie służyć firmom profesjonalną pomocą. Oferują oni szeroki zakres usług konsultingowych. Często dysponują obszernymi bazami danych, które np. mogą pozwolić na sprawdzenie wiarygodności kredytowej potencjalnych klientów i wyeliminowanie ze współpracy złych dłużników.

Faktoring na ogół jest adresowany do wszystkich firm wytwarzających bądź sprzedających towary lub świadczących usługi. Z reguły usługa ta najchętniej przeznaczona jest dla przedsiębiorstw produkujących i sprzedających towary konsumpcyjne oraz trwałe artykuły powszechnego użytku przeznaczone dla szerokiego kręgu odbiorców na rzecz odbiorców będących podmiotami gospodarczymi.

Najczęściej na korzystanie z tej fory finansowania decydują się firmy małe i średnie, sprzedające z odroczonym terminem płatności, które potrzebują krótkotrwałego finansowania swojej bieżącej działalności. Firmy należące do tej grupy przedsiębiorstw odgrywają w rozwiniętych gospodarkach rynkowych ważną rolę, będąc postrzegane przede wszystkim jako podmioty kreujące nowe miejsca pracy oraz dające możliwość powstania zdrowej konkurencji wymuszającej wysoką jakość wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług zgodnie z oczekiwaniami klientów. Rozwój wszystkich przedsiębiorstw zależy głownie od ich możliwości finansowych. Wielu menadżerów w dzisiejszych czasach koncentruje uwagę na przepływach pieniężnych wiedząc, ze w najbardziej trafny sposób odzwierciedlają one kondycję finansową firmy.

Faktoring nie jest panaceum na wszystkie finansowe kłopoty przedsiębiorstwa. Firmy zainteresowane tą opcją finansową muszą posiadać odpowiednio wysoką marżę lub pole manewru do podnoszenia cen, aby pokryć wszystkie koszty związane z jego obsługą, a więc prowizję operacyjną faktora, marżę faktoringową oraz odsetki wiedząc, iż jest on droższy niż tradycyjne bankowe finansowanie w postaci kredytu. Korzystanie a faktoringu powinno być poprzedzone stosownym rachunkiem opłacalności, a praktyka pokazuje, że jego stosowanie ma sens dopiero po przekroczeniu obrotu wysokości 2-3 milionów złotych.

W Polsce występują istotne przeszkody utrudniające przedsiębiorstwom czerpanie korzyści z usług faktoringowych:

Po pierwsze, większość banków oferuje faktoring niepełny, czyli nie gwarantujący przejęcia ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika, co nie pozwala na całkowitą swobodę w kształtowaniu płynności finansowej przedsiębiorstw.

Po drugie, banki, które godzą się na przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużników robią to z daleko posuniętą ostrożnością. W tym przypadku faktoring uwarunkowany jest wieloma klauzulami i wiąże się z wysokimi kosztami, a przeznaczony jest tylko dla dobrze znanych klientów banku, których dłużnikami są firmy o uregulowanej sytuacji na rynku, posiadające dobry standing finansowy.

Po trzecie, proponowana przez banki oferta faktoringu dotyczy przede wszystkim obrotów krajowych, natomiast obroty z zagranicą uwzględniane są w niewielkim stopniu.

Po czwarte, większość banków pobiera od wartości wierzytelności odsetki z góry jednocześnie z realizowaniem przyjętych do wykupu faktur, co istotne wpływa na podwyższenie kosztów uzyskania przez przedsiębiorstwo środków finansowych.

Po piąte, prowizja płacona przez firmy wydaje się zbyt wysoka i sprawia, że koszt faktoringu jest relatywnie duży w porównaniu z kosztami kredytu.

Praktyka dowodzi, że w warunkach polskich faktoring funkcjonuje jako kredyt udzielony przez bank w okresie od wystawienia faktury dla odbiorcy do wyznaczonego mu czasu płatności.

3. FAKTORING JAKO INSTRUMENT KRÓTKOTERMINOWEGO FINANSOWANIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

Firmy należące do grupy małych i średnich przedsiębiorstw odgrywają w rozwiniętych gospodarkach rynkowych ważną rolę, będąc postrzegane przede wszystkim jako podmioty kreujące nowe miejsca pracy oraz dające możliwość powstania zdrowej konkurencji wymuszającej wysoką jakość wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług zgodnie z oczekiwaniami klientów. Rozwój wszystkich przedsiębiorstw zależy głównie od ich możliwości finansowych. Wielu menedżerów w dzisiejszych czasach koncentruje swoją uwagę na przepływach pieniężnych wiedząc, że w najbardziej trany sposób odzwierciedlają one kondycję finansową firmy. Zdają sobie sprawę, że zyskowność i wypłacalność są warunkiem koniecznym dla prawidłowego funkcjonowania firmy na rynku w długim okresie, a posiadanie płynności finansowej, czyli zdolności do bieżącego regulowania wszystkich swoich wymagalnych zobowiązań gwarantuje jej prawidłową działalność na co dzień.

Relatywnie niskie obroty sektora małych i średnich przedsiębiorstw powodują, że możliwość zaspokojenia przez nie swoich potrzeb finansowych poprzez samofinansowanie, czyli reinwestowanie wypracowanych zysków, czy też pozyskania nowych inwestorów poprzez przystąpienie nowych udziałowców lub emisję papierów wartościowych jest mocno ograniczona.

I) Pojęcie małych i średnich przedsiębiorstw

Podział przedsiębiorstw na małe, średnie i duże ujmowany jest w literaturze ekonomicznej niejednolicie i niejednoznacznie. W teorii i praktyce przyjęło się łączenie małych i średnich przedsiębiorstw w jedną grupę, w odróżnieniu od przedsiębiorstw dużych. W Polsce małe i średnie przedsiębiorstwa określa się skrótem MSP.

Pojęcie MSP nie jest zdefiniowane nigdzie w sposób ścisły, a istniejące definicje nie mają charakteru powszechnie obowiązującego. Najczęściej stosowane definicje oparte są na kryteriach ilościowych i jakościowych. Spośród kryteriów ilościowych najczęściej bierze się pod uwagę przy definiowaniu MSP liczbę zatrudnionych, wielkość obrotów i wartość posiadanego majątku.

4. FAKTORING A KREDYT

Faktoring jest źródłem finansowania działalności gospodarczej alternatywnym do kredytu obrotowego. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na różnice między kredytem a faktoringiem, z punktu widzenia przedsiębiorstwa:

1. Wystąpienie o udzielenie kredytu obrotowego wiąże się każdorazowo z dokonaniem określonych formalności zgodnie z obowiązującą procedurą bankową. Umowa faktoringowa ma zazwyczaj charakter długoterminowy i zawiera klauzulę o jej automatycznym przedłużeniu, jeżeli strony nie postanowią inaczej. Dzięki takiemu rozwiązaniu faktorant może zaoszczędzić czas poświęcony na załatwienie formalności. Skraca się również czas oczekiwania na środki finansowe.

2. W przeciwieństwie do kredytu, zawarcie umowy faktoringowej nie wymaga od przedsiębiorstwa przedstawienia zabezpieczenia, gdyż jego rolę pełnią wierzytelności będące przedmiotem umowy i wypłacalności dłużnika. Dla wielu przedsiębiorstw ma to podstawowe znaczenie, ponieważ przedstawienie wymaganych przez banki zabezpieczeń może być niemożliwe.

3. Otrzymanie kredytu wiąże się również z bieżącym spłacaniem rat, co powoduje konieczność wycofania z obrotu części środków pieniężnych. W przypadku umowy faktoringowej, po przedstawieniu do wykupu wierzytelności faktorant otrzymuje od faktora zaliczkę ok. 70-80% na poczet ceny zakupu wierzytelności, w wysokości określonej w umowie. Faktorant uzyskuje więc środki pieniężne pozwalające na poprawienie bieżącej płynności finansowej bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z dodatkowym źródłem finansowania bezpośrednio po jego uzyskaniu.

Umowa faktoringowa nie wyklucza możliwości korzystania przez przedsiębiorstwa z kredytów. Może przyczynić się do uproszczenia formalności oraz skrócić czas oczekiwania, jeżeli faktorant wystąpi o przyznanie kredytu do swojego faktora lub stowarzyszonego z nim banku. Zastosowanie faktoringu pozwala na efektywniejsze niż przy użyciu kredytu obrotowego utrzymanie płynności, polegające na skróceniu cyklu należności, poprawieniu obrotowości, uzyskaniu większej gotówki. Dodatkowo korzystając z faktoringu istnieje możliwość scedowania na faktora uciążliwej procedury monitoringu należności oraz windykacji.

Faktoring jest droższy od kredytu, co wynika z wysokości pobieranych opłat przez faktorów z tytułu świadczenia tych usług, które obejmują:

• Odsetki faktoringowe, naliczane z góry, metodą dyskontową od wartości wykupywanej wierzytelności za dany cykl rozliczeniowy, z reguły według obowiązującej stawki WIBOR + marża. Dyskontowanie odsetek z góry sprawia, że koszt faktoringu jest relatywnie droższy w porównaniu z kosztami kredytu;

• Marżę faktoringową z tytułu wykonywanych dodatkowych czynności, której wysokość jest z reguły negocjowana;

• Prowizję operacyjną, która potrącana jest każdorazowo od kwoty wykupywanej faktury i wynosi od 0,1% do 3%, a jej wysokość podlega negocjacji;

• Prowizję przygotowawczą, w zależności od banku liczoną jako procent kwoty limitu odnawialnego, która pobierana jest każdorazowo w dniu wykupu pierwszej faktury.

Przykład, pokazujący, że faktoring jest droższy od kredytu:

Przedsiębiorstwo zamierza skorzystać z faktoringu zakładając następujące warunki (tab 1)

Tabela 1 - Warunki przedsiębiorstwa

Warunki przyjęte przez przedsiębiorstwo

- czas trwania faktoringu będzie równy okresowi odroczenia spływu należności, który wynosi 14 dni od dnia zakupu; - bank (faktor) weźmie w obsługę faktoringową 100% wartości faktur;

Bank w swojej ofercie przedstawił następujące warunki (tab 2):

Tabela 2 - Warunki faktora (banku)

Warunki oferowane przez bank

- marża faktoringowa: 0,1% wartości faktury za każdy tydzień faktorowania; - prowizja operacyjna: 0,15% wartości faktury; - odsetki faktoringowe: 21,5% - wartość faktury przedstawionej do faktoringu: 70-100%

Przedsiębiorstwo chce wiedzieć, jaki będzie koszt wykorzystania faktoringu wyrażony w rocznej stopie procentowej?

Koszty faktoringu za czas jego trwania wyniosą łącznie:

• Marża faktoringowa - 0,2% wartości faktury,

• Prowizja operacyjna - 0,15% wartości faktury,

• Odsetki faktoringowe, które wynoszą:

(21,5% : 365) * 14 = 0,825%

W sumie potrącenia za 14 dni faktoringu wyniosą 1,175% wartości faktury, co w przeliczeniu na roczną stopę procentową daje 30,63%. Wynika z tego, że koszt faktoringu wyrażony w rocznej stopie procentowej jest wyższy w porównaniu chociażby z kosztem kredytu krótkoterminowego.

5. FAKTORING A BILANS

Zawarcie umowy faktoringowej jest dla przedsiębiorstwa korzystne z punktu widzenia struktury bilansu. W przeciwieństwie do umowy kredytowej nie powoduje wzrostu obcych źródeł finansowania. Przekazanie do wykupu wierzytelności powoduje zmniejszenie stanu należności od odbiorców o wysokość uzyskanej zaliczki na poczet ceny wierzytelności i zwiększenie środków finansowych. Nie wypłacona część ceny zakupu wierzytelności stanowi należność od faktora do momentu jej rozliczenia. Po zamknięciu transakcji faktoringowej koszty prowizji i odsetek ponoszonych przez faktoranta zaliczane są do kosztów finansowych. Transakcja wpływa więc na bilans przez wynik finansowy. W przypadku faktoringu zwiększa się samofinansowanie w przedsiębiorstwie.

6. CECHY FAKTORINGU I KREDYTU - PODSUMOWANIE

Faktoring:

• Szczególnie dobry dla firm chcących maksymalizować obroty (środki pozyskane dzięki faktoringowi mogą być szybciej wprowadzane do obrotu),

• Pozytywnie wpływa na strukturę bilansu (odwrotnie niż kredyt); nie kreuje nowego zobowiązania, ponieważ środki w jego przypadku nie są pożyczane, lecz pochodzą ze sprzedaży księgowych należności

• Jest relatywnie drogą formą zewnętrznego finansowania działalności,

• Pozwala na pozbycie się ryzyka związanego ze spływem należności,

Kredyt bankowy:

• Jego uzyskanie jest czasochłonne, wymaga zabezpieczeń,

• Negatywnie wpływa na strukturę bilansu, ograniczając zdolność kredytową firmy,

• Spłata rat kapitałowych nie stanowi kosztu działalności, co może być w określonych sytuacjach bardzo niekorzystne dla firmy,

• Nie pozwala na pozbycie się ryzyka związanego ze spływem należności,

C

---