Znieczulenie ogólne (narkoza)

Polega na wprowadzeniu pacjenta w stan podobny do bardzo  głębokiego snu. W czasie znieczulenia ogólnego pacjent śpi, nie odczuwa bólu i nic nie słyszy. Chory oddycha wtedy mieszaniną tlenu i gazów usypiających. Nie ma takiej możliwości, aby pacjent obudził się w trakcie albo przed zakończeniem operacji. Gdy zabieg operacyjny zostaje zakończony, następuje wtedy obudzenie (wybudzenie) pacjenta.

Typowe znieczulenie ogólne składa się z 4 elementów:

	Analgezji, czyli zniesienia czucia bólu.
	Arefleksji - zniesienia wszelkich odruchów.
	Atonii - zniesienia napięcia mięśni: pacjent w czasie znieczulenia jest zupełnie „wiotki” nie może wykonywać żadnych ruchów, nie może także oddychać. Oddychanie przejmuje za niego aparat do znieczulenia. Atonię, czyli rozluźnienie mięśni wywołuje się przy pomocy środków zwiotczających - jednym z nich jest "sławny" Pavulon. Podanie środka zwiotczającego powoduje zwiotczenie / ustanie funkcji większości mięśni, w tym również mięśni odpowiadających za oddychanie. Dlatego tak ważne jest, aby o bezpieczeństwo operowanego pacjenta dbała doskonale wyszkolona osoba - lekarz-anestezjolog...
	Snu - pacjent w czasie znieczulenia ogólnego bardzo głęboko śpi.

 

Przebieg typowego znieczulenia ogólnego:

	Podanie pacjentowi leków uspokajająco-przeciwlękowych - jeszcze na oddziale, gdzie pacjent jest hospitalizowany. Jest to tzw. premedykacja. Znosi ona lek pacjenta przed czekającym go zabiegiem operacyjnym. W potocznet terminologii zastosowanie premedykacji określane jest mianem "głupiego Jasia", ale my, anestezjolodzy bardzo nie lubimy tego określenia ;-)
	Przewiezienie pacjenta na blok operacyjny.
	Pacjentowi zostaje podłączona kroplówka przez założoną uprzednio do ręki plastikową igłę - Venflon.
	Pacjent zostaje podłączony do różnych "kabelków", ekranów, przez które aparatura monitorująca będzie zbierała dane o stanie jego zdrowia.
	Początek znieczulenia następuje zwykle po dożylnym wstrzyknięciu leków nasennych i przeciwbólowych - zaczyna wtedy szybciej bić serce, robi się sucho w ustach, może pacjent odczuwać nieznaczne zawroty głowy, może zacząć swędzieć nieznacznie nos. Podanie leku nasennego do żyły może niekiedy powodować nieznaczne, przemijające pieczenie. Niekiedy mogą się zdarzyć odruchy wymiotne lub niewielki kaszel. Początek znieczulenia niektórzy pacjenci określają bardzo obrazowo: że są na rauszu. Nic nie następuje znienacka - o wszystkim zostaniesz wcześniej poinformowany i uprzedzony. Jak szybkie jest zasypianie? Błyskawiczne! Od momentu podania środka nasennego do zaśnięcia mija ok. 10 sekund.
	Możliwy jest także inny scenariusz, chętnie stosowany w przypadku dzieci. Początek snu następuje wtedy po nabraniu przez pacjenta kilku głębokich wdechów gazu usypiającego z plastikowej maseczki przyłożonej przez anestezjologa do jego twarzy.
	Gdy pacjent śpi, zostaje wprowadzona do tchawicy rurka intubacyjna, przez którą będzie prowadzony sztuczny oddech (pacjent w czasie znieczulenia ogólnego nie oddycha, czynność oddychania przejmie za niego za chwilę aparat do znieczulenia). Przez rurkę intubacyjną będą doprowadzone do pacjenta tlen i gazy znieczulające.
	Pacjent zostaje podłączony do aparatu do znieczulenia.
	Możliwe są inne modyfikacje i scenariusze znieczulenia ogólnego: Pacjent nie ma założonej rurki intubacyjnej - oddycha wtedy przez plastikową maskę  przyłożoną do twarzy, którą trzyma anestezjolog. Jeszcze inna modyfikacja polega na tym, że pacjent co prawda bardzo głęboko śpi, ale oddycha sam - aparat do znieczulenia nie przejmuje funkcji oddychania. Opcja ta stosowana jest do krótkich, drobnych zabiegów np. do wyłyżeczkowania jamy macicy czy do nastawiana złamań, zwichnięć. Jeszcze inna opcja polega na tym, że sen jest podtrzymywany lekami podawanymi dożylnie, czy to w postaci pojedynczych, podawanych przez anestezjologa dawek, czy też w postaci ciągłego wlewu środka znieczulającego. W takim przypadku pacjent nie ma podawanych gazów usypiających. O tym, który sposób znieczulenia zastosować zadecyduje anestezjolog - będzie on z całą pewnością najbardziej odpowiedni w stosunku do mającego odbyć się u Ciebie zabiegu operacyjnego.
	Po zakończonym znieczuleniu rurka intubacyjna zostaje usunięta a pacjent obudzony. Po operacji pacjent może mieć skłonności do nudności i wymiotów. Może mieć przemijające trudności w oddychaniu, które będą polegały na niewielkiej duszności. Często pojawiają się nieprzyjemne dreszcze. Po zakończonym zabiegu pacjent z reguły dość szybko odczuwa dolegliwości bólowe, będzie wtedy otrzymywał środki przeciwbólowe.
	Po zakończonym znieczuleniu pacjent trafia na oddział wybudzeniowy, na którym będzie przebywał / będzie obserwowany do czasu pełnego obudzenia się (ok. 1,5 - 2 godziny). Pobyt pacjenta na oddziale wybudzeniowym jest obowiązkowy, spowodowane jest to względami bezpieczeństwa. Nadzór nad pacjentem na oddziale wybudzeniowym sprawują pielęgniarki anestezjologiczne i lekarze-anestezjolodzy.

            

Znieczulenie ogólne jest podstawowym i historycznie najstarszym rodzajem znieczulenia, które wykonują anestezjolodzy. Wykonywane jest głównie w chirurgii ogólnej, jest ono także zasadniczym (bazowym) znieczuleniem w chirurgii dzieci, na którego podstawie wykonywane są znieczulenia dodatkowe, np. miejscowe. Połączenie znieczulenia ogólnego i miejscowego nazywa się znieczuleniem złożonym.

Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej, jak wyglądały znieczulenia ogólne na przestrzeni dziejów, to polecam świetną książkę Jurgena Thorwalda "Stulecie chirurgów" (właściwie to powinna ona nosić tytuł: „Stulecie anestezjologów").

 

Typowe, najczęściej zdarzające się po znieczuleniu ogólnym powikłania są następujące:

	Ból głowy.
	Trudności z otwieraniem oczu.
	„Brak sił” - pacjent ma trudności z poruszaniem kończynami.
	„Brak powietrza” - pacjent ma nieznaczne trudności po obudzeniu się z oddychaniem, ma wrażenie ciężaru na piersiach i duszenia się.
	Skłonność do nudności i wymiotów.
	Niewyraźne widzenie.
	Ból w ranie pooperacyjnej.
	Uszkodzenie tchawicy lub strun głosowych.
	Uszkodzenie uzębienia.

 

Rzadkie powikłania znieczulenia ogólnego:

Dzięki nowoczesnym technikom znieczulania i pełnemu monitorowaniu (nadzorowaniu stanu pacjenta) wszelkie powikłania znieczulenia ogólnego zdarzają się obecnie b. rzadko ( niemniej lot samolotem jest bezpieczniejszy, niż znieczulenie ogólne). Oto one:

	Uszkodzenie tkanek miękkich w obrębie jamy ustnej.
	Zachłyśnięcie się pacjenta kwaśną treścią żołądkową, prowadzące do ciężkiego zapalenia płuc.
	Krytyczne niedotlenienie mózgu pacjenta, powodujące jego nieodwracalne uszkodzenie.
	Nagłe zatrzymanie pracy serca.
	Gorączka złośliwa -- niezmiernie rzadkie powikłane spowodowane użytymi do znieczulenia lekami. Nie leczona kończy się śmiercią znieczulanego pacjenta.
	Zgon na stole z przyczyn anestezjologicznych.
	Uszkodzenie rogówki oka.
	Trudności z wybudzeniem pacjenta lub przedłużone budzenie pacjenta spowodowane ukrytymi wadami genetycznymi.

1

---