Pytanie 1 Przedmiot logiki Logika jest nauką o myśleniu. Mamy tu na uwadze myślenie abstrakcyjne. Tego typu myślenie ma charakter myślenia złożonego. Myślenie dzieli się na: akt myślenia, treść myślenia, przedmiot lub stan rzeczy. Myślenie jest procesem rzeczywistym, przebiega w określonym czasie i ma charakter subiektywny ( przedmiotowy związany z człowiekiem, zawiązany z jednostkowa świadomością). Akt i treść dają się wyróżnić poprzez zwrócenie na nie uwagi. Warunkiem myślenia abstrakcyjnego jest operowanie językiem, wyrażeniami tego języka. Może być ono przekazywane i utrwalane za pomocą języka. Chcąc poznać prawa mylenia logika zmuszona jest posługiwać się wyrażeniami. Jeśli myśl wyrażana jest za pomocą zdań jest głównym przedmiotem badań logicznych.

Pytanie 2 Podstawowe zadania logiki

• Ustalanie tego, jakie są podstawowe właściwości poznawcze zdań, a także elementów tych zdań, jak również ustalanie tego, w jaki sposób dane zdanie zbudowane jest z elementów - logiczna teoria wyrażeń

• Ustalenie podstawowych stosunków stosunków związków miedzy zdaniami, których ustalenie jest dostateczna podstawa do wnioskowania jednego zdania z drugim

• Ustalanie schematów prawidłowego myślenia i schematów rozumowania, których sprawdzianem będzie zgodność z prawami logiki formalnej

• Badania dotyczące logiki teorii wyrażeń - dotyczą nazw i wyrażeń, które warunkują zachodzenie stosunków logicznych miedzy zdaniami. Do tego należy sens zdania, znaczenie nazw własności funktorów. Aby ten problem mógł być właściwie wyrażony potrzebna jest klasyfikacja wyrażeń. Trzeba rozpatrzyć wyrażenia należące do tej samej klasy.

• Podstawowym procesem myślowym w logice jest rozumowanie - jest ciągiem powiązanych ze sobą zdań lub sądów. Do zdań logiki należy ustalanie, a także zbadanie tych stosunków, które musza zachodzić miedzy zdaniami tego ciągu, po to, aby proces rozumowania był ciągły i nie prowadził od prawdy do fałszu - do takich stosunków należy wynikanie, wykluczanie i sprzeczności

• Uzasadnianie, dowodzenie, procesy myślowe to trzeci dział metodologii. Przedmiotem definiowanie i klasyfikacja. Te procesy maja charakter złożony, który prowadzi do zdań wcześniejszych do bezpośrednio po nich występujących.

Pytanie 3Działy logiki ogólnej

Semiotyka - nauka o znakach, w szczególności znakach słownych ( językowych), dzieli się na:

• Semantykę - ogólna nauka o stosunku zachodzącym miedzy znakami językowymi, a tym, do czego się te znaki odnoszą

• Syntatyke - ogólna nauka o rodzajach znaków językowych językowych regułach poprawnego wiązania tych znaków w wyrażenia złożone

• Pragmatykę - nauka zajmująca się zagadnieniami dotyczącymi stosunków miedzy znakami językowymi, a wypowiadającym się czy tez odbierającym wypowiedzi człowiekiem.

Pytanie 4Charakterystyka logiki formalnej jako nauki

Jest nauka o związkach zachodzących miedzy prawdziwością czy fałszywością jakiś zdań ze względu na ich budowę. Jest nauka dedukcyjna - to nauki, w których uzasadnia się twierdzenia bez powoływania się na doświadczenie, ale na przesłanki, z których logicznie wynika bezpośrednio lub pośrednio uzasadnione zdanie. Na czele każdej nauki są aksjomaty - to teza przyjęta bez dowodu. Stosunki zachodzące miedzy zdaniami nie zależą od ich tresci, ale od budowy. Prawa logiki formalnej maja charakter ogólny i mogą być stosowane w innych naukach.

Pytanie 5 Stosunek logiki do pozostałych nauk Na twierdzeniach logiki formalnej opierają się wszystkie nauki. Głównie w matematyce odgrywa role decydująca. Łączy je wspólna metoda badań, język i problematyka. Logika ogólna jej teoria wyrażeń ma ścisły związek z psychologią. Łączy je wspólny przedmiot badań - sądy i pojęcia. Są one odrębne i dalekie od siebie w obu naukach. Psychologia bazuje na doswidczeniu, opisuje założenia przyczynowo - genetyczne, związek między zjawiskami psychologicznymi, a fizycznymi. Logikę interesują zależności formalne między wyrażeniami ( subiektywny odcień).

Pytanie 6 Filozofia a logika Przedmiot logiki był tożsamy z przedmiotem VII / VI w p.n.e. filozofii. Tales to ojciec filozofii i posiadał umiejętności matematyczne i z zakresu logiki. Logika korzeniami tkwiła w filozofii, służyła uczonym do wypowiadania sadów i formułowania pojęć. Logikę interesuje problem prawdy, interesuje ja również prawdziwość ze względu na związki zachodzące miedzy zdaniami. Nie interesuje ja sens filozoficzny, ale poszukuje prawdziwości.

Pytanie 7Geneza logiki Powstała z poszukiwania kryterium prawidłowego rozumowania. Początki były w starożytnej Grecji. Wirtuozem i mistrzem był Sokrates.

Pytanie 8 Osiągnięcia Sokratesa z punktu widzenia logiki

I metoda indukcji prostej - Sokrates stosował indukcje oraz definiowanie. Indukcja niezupełna stosowana przez Sokratesa, chodziło mu o uzyskanie definicji nazwy, z reguły była to definicja ogólna.

• pierwszy krok: mamy zdefiniowana nawę ogólna, nieprecyzyjnie używana piszemy po prostu A

• drugi krok: w języku są pewne nazwy, które są powszechnie uznane za zrozumiale ( B₁, B₂, B₃, ..., B_m )

• trzeci krok: ( X_1, X₂, ..., X_n ) - konkretne przedmioty. Stwierdzamy, że X₁ jest B₁, B₂, B_m ; X₂ jest B₁, B₂, B_m itd.

• czwarty krok: w każdym wymienionym przedmiocie nie stwierdzamy..............., że A, X₂ jest A, ..., X_n jest A.

• piaty krok: zauważamy, że oprócz tych przedmiotów ( X₁, X₂, X_n ) istnieją jeszcze inne przedmioty, które są A

• szósty krok: o żadnym z tych przedmiotów, które są A nie wiemy czy są one B₁, B₂, ..., B_m.

Wniosek niepewny - jest przekształcony w definicje ( 6) punkt i mówimy, że A jest na podstawie definicji B₁, B₂,..., B_m.

II metoda dialektyczna - operowała przykładami, wychodziła z obserwacji, jednak zupełnie inaczej traktowała materiał empiryczny. Sokratesowi chodzi o podanie definicji ogólnie. Podaje listę przykładów, w której występuje własność, odpowiadająca nazwie ogólnej oraz druga listę, w której ta własność nie występuje. Proces budowania definicji zaczyna od próby określenia danej nazwy, opartej na jakimkolwiek przykładzie. Określenie takie okazuje się bądź za ciasne bądź za szerokie, czyli nieadekwatne. Jeżeli jest za ciasne trzeba uogólnić, dzieje się to na zasadzie listy obecności, stosujemy, metode zgodności. Zaś, jeżeli lista jest za obszerna, musimy je zawęzić. Postępujemy tu zgodnie z metodą różnicy dołączanie tych cech wspólnych wszystkim desygnatom definiowanego wyrażenia, oraz wyróżniają je od wszystkich innych przedmiotów. Na podstawie tej metody można określić definicję gatunku, ale tylko desygnatów definiowanej nazwy, Sokrates nie rozróżniał nazwy od definicji funktora.

III metoda eleuktyczna - jest to, metoda często stosowana przez Sokratesa. Przebieg metody: przeciwnik stwierdza zdanie, które to Sokrates chce odrzucić rękami przeciwnika. Sokrates prowizorycznie przejmuje tezę przeciwnika, czyli tezę te traktował jako założenie i stosuje pytania zmuszając go do wysnuwania dalszych wniosków założenia. Doprowadza do negacji założenia albo zdania sobie przez obydwie strony założenia, że dwa założenia są fałszywe. Jest to metoda dowodu nie wprost. Dowodu tej metody nie był w stanie podać.

Pytanie 9 Znaczenie Platona dla rozwoju logiki Platon świadomie zajmował się dialektyka jako osobnym działem. Owa dialektyka była niczym innym jak platońską nauką o operacjach logicznych, które ustalały związki między ideami. Przyjmuje się za podstawę dowodu człon alternatywy ( lub), który uważany jest za najsilniejszy, czyli najbardziej wiarygodny i uznaje się za prawdę te twierdzenia, które są z nimi zgodne, a za fałsz twierdzenia z nimi niezgodne. Możliwe jest, że Platon jest twórca metody aksjomatycznej. Tą metodę stosował i opisywał później Euklides. Platon pisał dialogi: np. „Sofista” - tam wprowadzone jest rozumowanie ( gramatyka, logika). Zajmuje się tam podziałem wyrażeń na różne rodzaje, a także budową zdań. Platon tworząc skrajny idealizm obiektywny określa mianem dialektyki. Poznanie prawdziwe wiedzie drogą niedoświadczalną to, co istnieje już w umyśle.

Pytanie 10 Arystoteles jako twórca logiki naukowej Uchodzi za ojca wielu nauk. Jako pierwszy założył instytut naukowy, uczelnie, jest autorem pierwszego dzieła logiki „ Organon „. Pochodzi od niego twierdzenie logiki: ( Logika - nauka o prawach i formułach prawdziwego myślenia oraz poprawnego przekazywania mysli). Zwraca, uwage, że myślenie i język pozostają w ścisłym związku. Wzajemnie warunkują swój rozwój. Arystoteles także uchodzi za twórcę teorii oznaczników - jest podstawą rozumowań dedukcyjnych. Sam Arystoteles nie ograniczał się do rozumowań dedukcyjnych, ale i redukcyjnych. To takie rozumowania są oparte na doświadczeniu i eksperymentach. Pochodzą od niego działy logiki: dedukcyjna ( zajmuje się rozumowaniem dedukcyjnym - od przesłanek do następstw), redukcyjna ( inaczej indukcyjna, zajmuje się rozumowaniem redukcyjnym - od następstw do przesłanek). Wprowadził 3 zasady myślenia: identyczności ( rzecz jest identyczna z samą sobą a = a), niesprzeczności ( rzecz nie może być i nie być jednocześnie A = ~ A), wyłączonego środka ( nie musi być albo nie być A v ~ A).

Pytanie 11 Dlaczego w średniowieczu była tylko logika dedukcyjna? W okresie średniowiecza na pierwszy plan wysuwały się problemy teologiczne, które odsunęły na dalszy plan praktykę życiową, a także matematykę i fizykę. Rozwój nauk odbywał się na zasadzie dedukcji.

Pytanie 12 Logika w czasach nowożytnych - trendy i kierunki Tam nie potwierdzono teorii Arystotelesa. Zrobił to Ramus, uważał, że wszystko, co zrobił Arystoteles jest fałszem. Krytykuje całość logiki Arystotelesa. Swoją własną logikę określa mianem dialektyki naturalnej. Od tej dialektyki naturalnej wymaga, aby każde jej twierdzenie było odbiciem rzeczywistości materialnej. Zajmuje stanowisko materialistyczne. Reprezentuje płaski materializm. Jego logika znalazła wielu zwolenników, ale i przeciwników. Kartezjusz - bardzo ostro występował przeciwko logice scholastycznej. Jest twórcą geometrii analitycznej. Tworząc ją jako pierwszy wprowadził do nauki pojęcie przyporządkowania jednoznacznego. Połączył geometrie z algebrą.

Pytanie 13 Zasługi Leibniz'a dla rozwoju logiki Wprowadził do logiki symbole, które są podobne do symboli matematycznych. Wprowadził je do oznaczenia stosunków między przedmiotami. Wprowadził je do oznaczania stosunków miedzy przedmiotami. Wprowadza symbole stałe i zmienne. Za ich pomocą zamierza budować ogólną teorię rzeczywistości o charakterze dedukcyjnym. Wprowadził nazwę logika matematyczna jako odrębny dział.

Logika nazw - podanie ścisłej definicji identyczności przez niego. Identyczne są tylko te przedmioty, z których jeden można zastąpić drugim bez zmiany wartości logicznej ( prawdziwość)

Metalogika - pomysł zbudowania uniwersalnego, sztucznego języka wzorcowego ( wzorował się na symbolice matematycznej). Miał służyć wszystkim naukom. Nazwał go characterisica uniwersalia.

Pytanie 14 Kant a logika Zauważył, że logika nie jest w pełni nauką formalną. Prawa logiki nie są zmienne od treści zmiennej i przypadkowej. Prawa logiki zależą od koniecznej treści sądów. Musi uwzględnić, że przedmioty fizyczne są czasowe i przestrzenne i zachodzą między nimi stosunki przyczynowe. Ta logika nie jest nauką formalną, staje się teorią poznania.

Pytanie 15 Kierunki współczesnych badań logicznych W II połowie XIX wieku rozwinęły się dwa kierunki badań logicznych: psychologizm logiczny ( reprezentowany przez myślicieli niemieckich, logika jest działem psychologii, traktuje ona o sądach, które są elementami świadomości, albo o zdaniach, które są wytworem świadomości, co ma charakter subiektywny. Logikę interesują stosunki poznawcze. Logika bada ją pod względem poprawności), logika matematyczna ( nosiła nazwę algebry logiki, dzięki Russellowi, wykształciła się jako dział matematyki).

Pytanie 16 W jaki sposób logika wpływa współcześnie na kierunki rozwoju nauk szczegółowych Rozwój logiki przyczynia się do szybkiego dojrzewania innych nauk, dając nowe modele budowy nauk.

Pytanie 17 Rodzaje języków

Język jest to system sygnałów, poprzez które następuje porozumiewanie się ludzi.

Rodzaje języków:

• język akustyczny ( mowa )

• język graficzny ( pismo )

• język gestowo - mimiczny

To jest podział rozłączny np. język gestowo - mimiczny nie jest graficzny czy akustyczny. Adaptacja pisma była później niż mowa. Zgodnie z wprowadzonym podziałem należy odróżnić dwa języki: polski graficzny i polski akustyczny.

Pytanie 18 Argumenty przeciwko utożsamianiu dowolnego języka akustycznego z jego odpowiednikiem akustycznym Jest możliwość znania języka ojczystego akustycznie, lecz nie znając zarazem języka ojczystego graficznego, tzw. analfabetyzm. W każdym wypadku język akustyczny powstaje przed graficznym. Adaptacja pisma jest późniejsza niż mowa. Bywa, że dwa języki akustyczne mają jeden odpowiednik graficzny np. amerykański i angielski. Znany jest język graficzny, ale nie żywy akustycznie np. łacina albo staroegipski.

Pytanie 19 Języki naturalne i sztuczne i mieszane. Charakterystyka.

• Język naturalny - język obsługujący całe społeczeństwo, powstał w drodze żywiołowej, ale pewne fragmenty powstały w sposób planowy np. terminologia techniczna

• Język sztuczny - język stworzony świadomie przez poszczególnych ludzi w sposób umowny. Obejmuje znaczny zakres społeczeństwa

• Język mieszany - powstały z języka sztucznego i naturalnego

Pytanie 20 Co to są wyrażenia językowe? Każdy język składa się z wyrażeń.

Wyrażenia - są to przedmioty fizyczne, w których nasz ludzki umysł przydzielił dowolnie, pewne własności niemające charakteru fizycznego. Znaczenie, treść, zakres, itd.. Wyrażenia językowe nadają się do oznaczania lub opisywania przedmiotów.

Przedmioty fizyczne mogą posiadać na mocy ustaleń umysłu pewne właściwości. Pewne wyrażenia np. napisy wyryte w skale, będą zachowywały swój kształt fizyczny. Napisy, które były wyrażeniami są nieaktualne, bo nie można ich odczytać. Ten język uległ zapomnieniu. W każdym wyrażeniu wydzielamy dwie strony: materialną ( dowolnego wyrażenia jest zawsze napisem lub rysunkiem), znaczeniową.

Pytanie 21 Co to są znaki? Znak - W sensie ogólnym jest pewnym przedmiotem fizycznym, który występuje w jakimś czasie i miejscu wskazując komuś, że w tym samym miejscu lub określonym innym znajduje się inny przedmiot fizyczny, zjawisko lub zachodzi określony stan rzeczy z nim w jakiś sposób powiązany. Możemy wyróżnić: znaki naturalne ( wszelkie zjawiska fizyczne, zawsze towarzyszą pewnym innym zjawiskom), znaki sztuczne ( wytworzone w celu informacji np. znaki interpunkcyjne).

Pytanie 22 Kiedy w nauce stosujemy znaki? W logice szczególna rola przypada znakom, która pokazuje nam jak są połączone ze sobą wyrażenia, oraz jaki stosunek zachodzi między wyrażeniami, a osobą, która dane przypuszczenie będzie traktowała jako twierdzące lub przeczące. A także czy pełni funkcję informacyjną, gdy jest umieszczony we właściwym miejscu.

Pytanie 23 Co nazywamy zdaniem w sensie logicznym? Zdanie logiczne - każde wyrażenie, które jest prawdziwe albo fałszywe. Można też określić jako wypowiedź myśli prawdziwej bądź fałszywej. Tylko zdania orzekające są zdaniami w sensie logiki. Zdania te są utworzone z pewnych wyrażeń, przy czym wyrażenia, z których składa się zdanie, mogą być zdaniami lub należeć do innych kategorii.

Pytanie 24 Co to jest sąd logiczny? Sąd logiczny - to uobecnienie w logice stanu rzeczy. Sąd logiczny jest przedmiotem abstrakcyjnym, do którego dochodzi się przez analizę rzeczywistych procesów myślowych. Czynności lub akty w procesach myślowych, których wytworem są sądy logiczne są najczęściej stwierdzeniami. Kiedy mówimy, że sąd został wydany to czynność tę nazywamy asercją. Sad jest rozważany złożony, a czynność przypuszczenie lub supozycja.

Pytanie 25 Procesy myślowe, których treścią są sądy

Czynności lub akty w procesach myślowych, których wytworem są sądy logiczne są najczęściej stwierdzeniami. Akt występujący w procesie myślenia może polegać nie na stwierdzeniu, że jest tak, a tak, ale na przypuszczeniu tego lub przedstawienia sobie, że to a to stwierdzenie, chociaż tego nie musimy być pewni. Poznawane procesy myślenia za pośrednictwem mającej treści odnoszą się do przedmiotu. Proces myślenia jest zjawiskiem subiektywnym, zależnym od człowieka.

Pytanie 26Co nazywamy formą zdania?

Forma zdania - gra istotną rolę w logice formalnej zdania, jest podstawą dowodzenia i astronomiczności.

Pytanie 27Prawdziwość zdań a logika

Zdanie prawdziwe jest to zdanie, które opisuje rzeczywistość taką, jaka ona jest. Obrazowo można by powiedzieć, że prawdziwe jest zdanie, które wiernie odbija rzeczywistość. Prawdziwość zdania albo fałszywość nazywamy wartościami logicznymi zdania. Rozróżniamy w praktyce codziennego myślenia dwie wartości logiczne zdania, stąd powiada się, że nasza logika jest logiką dwuwartościową.

Pytanie 28Jakie własności powinny posiadać zdania, aby stosowały się do nich prawa logiki formalnej?

Zdanie to wyrażenie sensowne o charakterze oznajmującym, które można zakwalifikować tylko jako prawdziwe lub fałszywe. Zdaniem logicznym jest taka wypowiedź, coś się o czymś orzeka. Znaczenie takiego zdania ( jego treścią, sensem) jest sąd przez niewyrażony. Może występować w trzech postaciach:

• „ nieprawda, że X”

• „ prawdą jest, że X”

• „, jeżeli X to Y”

Pytanie 29Stosunki zachodzące między zdaniami

Między zdaniami zachodzą stosunki. Logikę interesują stosunki, które powstają w związku z funkcją poznawczą zdań. Do takich stosunków należą: wynikanie, sprzeczność, wyłączenia, równoważność. Zachodzenie miedzy zdaniami takich stosunków zależy od ich treści, a także od ich formy.

Pytanie 30Co nazywamy nazwami w sensie logiki i jakie są ich rodzaje?

Nazwy - są to wyrażenia, za pomocą, których określamy przedmiot, za pomocą, którego coś orzekamy. Nazwami w sensie logiki mogą być rzeczowniki, liczebniki, zaimki, przyimki. Są dwa rodzaje nazw: puste ( nie oznaczają żądnego przedmiotu np. Córka bezdzietnej matki), niepuste ( oznacza, co najmniej jeden przedmiot).

Pytanie 31Co to są wyrażenia okazjonalne?

Wyrażenia okazjonalne - które tak czy inaczej rozumiane są w danym języku w zależności od okoliczności np. ja, ty, on, człowiek, tak, nie. Jeżeli w roli nazw występują zaimki to mamy do czynienia z wyrażeniami okazjonalnymi.

Pytanie 32Pojęcie - desygnat pojęcia oraz jego denotacja

Pojęcie - jest przedmiotem abstrakcyjnym, wytwór procesu myślowego, przyporządkowana jest nazwa. Zostaje scharakteryzowane poprzez zespół cech istotnych dla pojęcia i które stanowią konstrukcję pojęcia. Za pomocą pojęć uobecniamy sobie pewne przedmioty ( desygnaty pojęcia). Ogół desygnatów stanowi zakres pojęcia, czyli denotacje. Pojęcia mogą mieć różne desygnaty: konkretne i abstrakcyjne. Ilość może być skończona i nieskończona. Mogą być pojęcia posiadające jeden desygnat.

Pytanie 33Pojęcie w sensie logicznym

Pojęcie logiczne - jest abstrakcją, która jest wyodrębniona z indywidualnych procesów myślowych, jest w nich zawarta. Pojęciu może być przypisany charakter obiektywny lub intersubiektywny. Pojęcia mogą być w zupełności określone przez zespół cech.

Pytanie 34Funkcje nazw

Nazwa - służy do utrwalania, a także do uzewnętrzniania wytworów konkretnych procesów myślowych. Stanowią oparcie w odniesieniu do owych procesów. Kierują nasze myśli na dziedzinę przedmiotu. Zostają w określonych stosunkach. Każda nazwa posiada swoją treść, znaczenie, sens, którym jest pojęcie logiczne. Nazwy podobnie, jak zdania są przedmiotami fizycznymi, posiadają postać zewnętrzną ( kształt). Ten kształt jest scharakteryzowany przez strukturę. Za pomocą nazw, osiągamy wiedzę, ustalamy ją, przekazujemy. To wszystko dzięki funkcjom nazw. Za pomocą nazw wymieniamy te cechy, które przedmiotom tym przysługują.

Pytanie 35Własności nazw i terminów

Nazwie mogą być przypisane wartości ze względu na stosunek do pojęcia logicznego, a także są wyrażeniami sensownymi, posiadają znaczenie ze względu na oznaczony zespół cech, posiadają treść i konotację, mogą być orzekane. Nazwy symbolizują swe zakresy denotację.

Termin - jest to nazwa posiadająca, znaczenie, treść, zakres i budowę.

W mowie potocznej posługujemy się nazwami wieloznacznymi, niewyraźnymi, nieostrymi. Mogą być przedstawiane za pomocą terminów. Tym terminom przeciwstawiają się terminy jednoznaczne, wyraźne i ostre.

Pytanie 36Stosunki między zakresami terminów

1. stosunek równoważności:

S - czworokąt

P- czworokąt

2. stosunek podrzędności:

S - kwas

P - związek chemiczny

3. stosunek nadrzędności:

S - substancja

P - pierwiastek

4. stosunek krzyżowania: kiedy obydwa zakresy mają wspólne ale różne desygnaty

S - kwas

P - związek organiczny

5. stosunek przeciwieństwa: gdy oba zakresy nie mają wspólnych desygnatów

S - kwas

P - pierwiastek

6. stosunek sprzeczności: oba zakresy nie mają wspólnych desygnatów, nie istnieją desygnaty należące do żadnego z nich. Istnieją desygnaty, które należą do jednego zakresu.

S - minerał

P - nieminerał P

Pytanie 37Podział nazw ze względu na zakres

Nazwy:

• ogólne ( wiele desygnatów )

• jednostkowe ( 1 desygnata )

• puste ( nie ma desygnat )

Pytanie 38Podział nazw ze względu na ich ostrość

Nazwy:

• ostre ( są to nazwy, których zakres jest w zupełności określony, czy dany przedmiot jest czy nie jest desygnatem )

• nieostre ( są to nazwy, których zakres nie jest ostatecznie określony )

Nazwy:

1. jednoznaczne

• wyraźne ( posiadają jedno stałe znaczenie oznaczone przez konotacje )

• niewyraźne ( posiadają jedno znaczenie, ale nie są określone przez konotacje, mogą występować w charakterze terminów )

chwiejne

wieloznaczne

Pytanie 40Podział nazw ze względu na sposób ich użycia

Nazwy:

• supozycja zwykła ( należą do języka przedmiotowego, oznaczają przedmioty, które nie są wyrażeniami tej nauki )

• supozycja materialna ( nie oznacza liczby ale wyrażenia )

• supozycja formalna ( występuje w naukach dedukcyjnych i przyrodniczych )

Pytanie 41Podział nazw ze względu na sposób istnienia desygnatów

Nazwy:

• konkretne ( przysługują zawsze przedmiotom osobowym lub czasowo - przestrzennym )

• abstrakcyjne ( nazwami przedmiotów pomyślanych, nie mają lokalizacji czasowej i przestrzennej. Występują w teoriach dedukcyjnych np. punkt, prosta, sąd. Mogą to też być nazwy właściwości: sprawiedliwość, nazwa, znaczenie.)

• fikcyjne ( przysługują osobom i przedmiotom pomyślanych i istniejących np. Zeus, Jacek Soplica. )

• sprzeczne ( dotyczą przedmiotów wewnętrznie sprzecznych, nie istnieją w żadnym sensie. )

Pytanie 42Co to są funktory?

Funktor - to wyraz lub wyrażenie, które służy do budowania złożonych nazw, zdań i bardzo złożonych funktorów.

Pytanie 43Podział funktorów

Funktory:

• zdaniotwórcze

• nazwotwórcze

• funktorotwórcze

Pytanie 44Wyrażenia zmienne i funkcje

W teoriach naukowych różnych dziedzinach występują zmienne, które są literami małymi albo dużymi. Aby jakaś litera mogła wystąpić w charakterze zmiennej, musi istnieć zbiór przedmiotów, którym jest podporządkowana. Za wyrażenie zmienne można podstawić te przedmioty, które zmienna reprezentuje, gdy reprezentuje zbiór wyrażeń lub nazw.

( x + y )² = x² + 2 xy + y²

x, y - podstawiamy liczby rzeczywiste

Podstawiamy nazwę konkretnej liczby rzeczywistej, a nie samą liczbę rzeczywistą. Mogą występować zmienne innego rodzaju, czyli różnorodne przedmioty. Mogą być litery, lub sąsiadujące ze sobą przedmioty indywidualne.

x, y, z ....

}przedmioty indywidualne

a, b, c ....

Funkcje - we wszystkich teoriach gdzie występuje zmienna musi być ustalone jak z tych zmiennych i funktorów mogą być tworzone wyrażenia złożone. Także wyrażenia, które tworzymy ze zmiennych czy funktorów oraz sposób, przez jaki został wskazany nazwę funkcji. Funkcje to wyrażenia, które zawierają zmienne, które są tak zbudowane, czyli za podstawione wyrazy otrzymujemy sensowne nazwy i zdania. Za pomocą funkcji można budować twierdzenia naukowe jak i tezy. Funkcje zawierają 1, 2 lub więcej zmiennych. Wyróżniamy funkcje nazwowe i zdaniowe.

Pytanie 45Podział zdań

1. ze względu na formę

• proste

• złożone

ze względu na występujące spójniki

• warunkowe „jeśli A to B”

• dysjunkcyjne „A albo B”

• proste kategoryczne „każde A jest B”

3. zdania problematyczne ( wyrażają przypuszczenie, że coś musi zajść )

4. zdania apodyktyczne ( wyrażają pewność, że tak jest )

5. ze względu na opisywany stan rzeczy

• prawdziwe

• fałszywe

6. ze względu na jakość

• twierdzące

• przeczące

7. ze względu na wyrażany akt

• twierdzenia

• przypuszczenia

• rozumiane

Pytanie 46Uzasadnianie zdań - schemat dedukcyjny i redukcyjny

Zdanie jest uzasadnione wtedy, gdy zdanie to jest twierdzeniem, gdy jest tezą tego systemu wiedzy. Zdanie jest uznane przez kogoś gady treścią tego zdania będzie przekonanie, jakie ono żywi. Aby było uzasadnione musi być uznane. Potencjalnie bądź aktualnie.

Pytanie 47Sposób uzasadniania zdań

Sposoby:

1. bezpośrednie

• spostrzeżenie niezmysłowe

• spostrzeżenie zmysłowe zewnętrzne

• spostrzeżenie zmysłowe wewnętrzne

pośrednie

Uzasadnianie bezpośrednie - dokonuje się na drodze spostrzeżeń i doświadczeń zewnętrznych i wewnętrznych.

Uzasadnianie pośrednie - odwołuje się do uprzednio powiedzianych zdań. Uzasadniamy zdania poprzez wnioskowanie. Służy do poszerzenia naszej wiedzy.

Pytanie 48Wnioskowanie i jego rola

Wnioskowanie - jest porządkowaniem wiedzy, nie jest tylko prostym wnioskowaniem zdań. Muszą być one uporządkowane hierarchicznie ze względu na stosunek zachodzący między zdaniami.

Pytanie 49Wnioskowanie niepoprawne i błędy wnioskowania

Mówimy o błędzie między przesłankami a wnioskiem wynikania i wnioskiem nie zachodzi stosunek wynikania. Gdy jako rację przytacza się zdania, których następstwo jest różne od zdania to mówimy o błędzie stracenia wątku.

Błąd materialny - popełniamy wtedy, jeżeli bierzemy we wniosku przesłanki fałszywe, czyli uważając je za właściwe.

Błąd formalny - polega na tym, że ktoś uważa swoje wnioskowanie za wnioskowanie dedukcyjne, a w rzeczywistości dany wniosek nie wynika logicznie z przesłanek.

Pytanie 50Wnioskowanie poprawne uprawdopadabniajace i takie, których poprawność przesłanek gwarantuje poprawność wniosku

Wnioskowanie poprawne uprawdopodabniające - to takie, w których wychodząc od prawdziwych przesłanek nie jest wykluczone, że dojdziemy do prawdziwego wniosku.

Pytanie 51Wnioskowanie dedukcyjne

Wniosek wynika logicznie z przesłanek - wnioskowanie dedukcyjne. Traktujemy je wtedy, gdy wnioskowanie uznajemy za uzasadnioną prawdziwość wniosku lub wniosek wynika logicznie z przesłanek.

Pytanie 52Wnioskowanie logiczne

Jeśli jakieś zdanie powstaje przez właściwe podstawienia jakiegoś wyrażenia na miejsce zmiennych występujących w poprzedniku prawa logicznego o postaci implikacji, a inne zdanie powstaje przez także same podstawienia w następniku takiego prawa, to mówimy, że z pierwszego zdania wynika logicznie drugie zdanie.

Pytanie 53Pojęcie wynikania semantycznego, syntaktycznego rachunku logicznego.

Wynikanie semantyczne - wniosek wynika semantycznie ze zbioru przesłanek wtedy i tylko wtedy, gdy wynika z niego semantycznie.

Wynikanie syntaktyczne - dotyczy relacji, jaka zachodzi między zdaniami i relacje zachodzące między liczbami z dwóch liczb wynika liczba trzecia np. 2 + 2 = 4. Jest przeprowadzone w danej teorii i posługuje się tą teorią i przeprowadza na gruncie logiki i arytmetyki.

Rachunek logiczny - używa tych samych wyrażeń językowych tym samym sensie, wymaga, więc specjalnego języka, musi być jednoznaczny.

Pytanie 54Co to jest logika zdań?

Logika zdań jest logiką języka. Ze zdań prostych ( atomowych) przy użyciu spójników znaków interpunkcyjnych konstruuje się pozostałe zdania złożone. W języku zdaniowym elementy zdania są wyrażane za pomocą spójników zdań. Język logiki zdań jest językiem fikcyjnym, ale zasady logiczne zdań stosuje się do innych za pomocą abstrakcji zdań prostych. Klasyczne rachunki zdań są fragmentami dla logiki języka.

Predykaty - wyrażenia będące wyrażeniami składowymi dla zdań. Dla rachunku logicznego korzystniej jest użyć klasyfikację logiki zdań dla spójników prawdziwościowych.

Pytanie 55Klasyczna logika a język.

Logika zdań jest logiką języka. Ze zdań prostych ( atomowych) przy użyciu spójników znaków interpunkcyjnych konstruuje się pozostałe zdania złożone. W języku zdaniowym elementy zdania są wyrażane za pomocą spójników zdań. Język logiki zdań jest językiem fikcyjnym, ale zasady logiczne zdań stosuje się do innych za pomocą abstrakcji zdań prostych. Klasyczne rachunki zdań są fragmentami dla logiki języka.

Predykaty - wyrażenia będące wyrażeniami składowymi dla zdań. Dla rachunku logicznego korzystniej jest użyć klasyfikację logiki zdań dla spójników prawdziwościowych.

P = S

S

P

P

S

P

S

P

S

S

---