SPO�ECZE�STWO POLSKIE WOBEC ZA-

BORC�W W II PO�OWIE XIX WIEKU

Pozytywizm - ruch spo�eczno-polityczny przeciwsta-

wiaj�cy si� postawom idealistycznym i romantyzmowi.

Odrzuca� mo�liwoœ� odzyskania niepodleg�oœci Polski

drog� zbrojn�, krytykowa� powstania i tradycje szla-

checkie, opowiada� si� za swobodnym rozwojem ka-

pitalistycznej gospodarki, k�ad� nacisk na rozw�j

oœwiaty i szerszy jej dost�p tak�e do œrodowisk wiej-

skich tzw. praca u podstaw, dostrzega� tak�e

koniecznoœ� integracji spo�ecze�stwa (postulaty r�w

nouprawnienia i asymilacji �yd�w polskich, emancy

pacja kobiet);- g��wny oœrodek pozytywizmu na ziemiach

polskich to Warszawa,- tw�rcy pozytywizmu

warszawskiego: Aleksander Œwi�tochowski, Boles�aw

Prus, tak�e Eliza Orzeszkowa i in.

Polityka ugody z zaborcami:

- specjalny adres galicyjskiego Sejmu Krajowego do

cesarza Franciszka J�zefa I - „przy tobie najjaœniejszy

Panie stoimy i sta� chcemy" 1866,

- og�oszenie programu ugody, sformu�owanego

w utworze „Teka Sta�cyka" na �amach krakowskiego

„Przegl�du Polskiego". Autorzy: Walerian

Kalinka, J�zef Szujski, Stanistaw Tarnowski i Sta-

nis�aw KoŸmian pot�pili koncepcj� walki zbroj-

nej o niepodleg�oœ� i lansowali teori� rozszerzenia

autonomii poprzez lojaln� wsp�prac� z zaborc�

1869,

- tr�jlojatizm - postawa polityczna cz�œci spo�ecze�-

stwa polskiego po powstaniu styczniowym, oparta

na przekonaniu, �e tylko lojalnoœ� wobec zabor-

c�w umo�liwi Polakom przetrwanie. Tr�jlojalizm

popularny by� zw�aszcza w Galicji ,cz�œciowo w zaborze

rosyjskim (arystokracja i bur�uazja); minimalny oddŸwi�k

w zaborze pruskim, gdzie trwa�a brutalna germanizacja.

Walka z germanizacj�:- strajki polskiej m�odzie�y

szkolnej (Wrzeœnia1901-1902),- polskie towarzystwa

gospodarcze, kredytowe chroni�y polska w�asnoœ�

ziemsk� przed zakusami Komisji Kolonizacyjnej

(a nawet wykupywa�y grunty z r�k Niemc�w) - ksi�dz

Piotr Wawrzyniak inicjatorem tego typu dzia�alnoœci,

- dzia�alnoœ� oœwiatowa, cz�sto pod opiek� Koœcio�a

katolickiego - prasa polska („G�rnoœl�zak"wydawany przez

Wojciecha Korfantego),- dzia�alnoœ� naukowa (Wojciech

K�trzy�ski za�o�y� Towarzystwu Mazurskiej Inteligencji

Ludnowej 1872),- dzia�alnoœ� literacka, indywidualne przyk�.

walki z antypolskim prawodawstwem (Micha� Drzyma�a

nie uzyskawszy pozwolenia na budow� domu prowadzi�

gospodarstwo �yj�c w wozie cyrkowym 1904),

- zaj�cia sportowe w Towarzystwie Gimnastycznym

„Sok�" 1866.

Walka z rusyfikacj�:- walka o przetrwanie narodu g��wnie

przez prac� organiczn� (z inicjatywy polskiego kapita�u po-

wstaje Szko�a Handlowa i Szko�a Techniczna),

- rozw�j tajnego nauczania w j�zyku polskim (odpo-

wiedŸ na rusyfikacj� szk�),- oœwiata ludowa (m.in. szereg

elementarzy autorstwa Konrada Pr�szy�skiego).

---