Ćwiczenia do tematu Państwo Franków (rozdz. VI)

Dla uczniów zainteresowanych

1. Wypisz zasługi Karola Wielkiego oraz zdarzenia, które miały miejsce za jego panowania i zadecydowały o nadaniu mu przydomku „Wielki”.

2. Opisz w kilku zdaniach życie i zajęcia mieszkańców państwa Franków.

3. Wyjaśnij, na czym polegał „renesans karoliński”.

4. Wyobraź sobie, że jesteś dziennikarzem i przeniosłeś się w czasy Karola Wielkiego. Wypisz pytania, które chciałbyś zadać cesarzowi, gdybyś miał przeprowadzić z nim wywiad (wykorzystaj inne niż podręcznik źródła wiedzy o Karolu Wielkim).

5. Dlaczego Karola Wielkiego uważa się za jednego z „ojców” zjednoczonej Europy? Odpowiedź uzasadnij.

Dla uczniów z trudnościami

1. Porównując mapkę w podręczniku (s. 106) z aktualną mapą Europy, wypisz nazwy państw europejskich, które znajdują się współcześnie na terenach zajmowanych przez państwo Karola Wielkiego.

2. Dopisz do podanych wydarzeń odpowiednią datę i dopasuj postać historyczną z ramki. Następnie narysuj oś czasu i zaznacz te wydarzenia.

Karol Wielki, Chlodwig

Przyjęcie chrztu przez państwo Franków - ......................... - ....................................

Koronacja władcy frankońskiego na cesarza - ............................ - .............................

3. Przeczytaj uważnie tekst źródłowy zamieszczony w podręczniku (s. 108) i zaznacz krzyżykiem cechy, które według kronikarza miał Karol Wielki.

[ ] był umiarkowany w piciu [ ] był świetnym mówcą

[ ] nie przeszkadzało mu opilstwo u innych ludzi [ ] nie znał żadnego języka obcego

[ ] bardzo lubił pieczeń [ ] lubił słuchać muzyki przy obiedzie

4. Uzupełnij poniższy tekst wyrazami z ramki w odpowiedniej formie.

Karol Wielki, gnuśni, 496, Chlodwig, majordomowie,

cesarz, Pepin Mały, Karolingowie, 800

W ........... r. król Franków, ............................ z dynastii Merowingów, przyjął chrzest. Jego następcy byli

nazywani „władcami .................................” z powodu nieudolności swoich rządów. Faktycznie władzę

sprawowali urzędnicy nazywani ................................ Jeden z nich - .................................... - obalił

dynastię Merowingów i sam został królem. Największym władcą nowej dynastii ...................................

był ......................................, który stworzył wielkie państwo i w roku ......................... koronował się

na ...................................... jako spadkobierca cesarstwa rzymskiego.

Ćwiczenia do tematu Początki państwa polskiego (rozdz. VII)

Dla uczniów zainteresowanych

1. Narysuj drzewo genealogiczne pierwszych Piastów.

2. Korzystając z podręcznika, wypisz teksty źródłowe, które opisywały panowanie Mieszka I. Czy znasz inne
relacje na ten temat? Jakie informacje zdobyłeś na ich podstawie?

3. Wyobraź sobie, że jesteś Mieszkiem I. Na podstawie zdobytych informacji rozważ pozytywne i negatywne skutki decyzji dotyczącej chrztu Polski. Co zrobiłbyś na miejscu Mieszka I? W przemyśleniu tej kwestii pomoże ci wypełnienie schematu drzewka decyzyjnego.

Dla uczniów z trudnościami

1. Wybierz i wykonaj jedno z podanych niżej poleceń.

a) Wypisz zajęcia mieszkańców Biskupina.

b) Wyobraź sobie, że jesteś mieszkańcem Biskupina. Opisz swój dzień w tej osadzie.

2. Wpisz na poniższą mapkę nazwy plemion, które zjednoczył Mieszko I.

3. Zaznacz krzyżykiem te regiony Polski, których nazwy pochodzą od plemion słowiańskich. W miejsce kropek wpisz nazwę właściwego plemienia.

[ ] Pomorze - .............................. [ ] Wielkopolska - ........................

[ ] Warmia - ............................... [ ] Mazowsze - ............................

[ ] Mazury - ............................... [ ] Małopolska - ..........................

[ ] Śląsk - ...................................

4. Dopisz do podanych wydarzeń daty i nanieś je na oś czasu.

a) wygrana bitwa Mieszka I pod Cedynią - ...................................

b) chrzest Polski - ...................................

5. Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij hasło.

					1.
						2.
						3.
		4.
			5.
6.
						7.

1. Nazwa plemienia mieszkającego nad Bałtykiem

2. Najstarsza osada z epoki żelaza odkryta na ziemiach polskich

3. Miejsce bitwy wygranej przez Mieszka w 972 r.

4. Przyjęty przez Mieszka I w 966 r.

5. Pierwsza stolica Polski

6. Należał do drużyny Mieszka I

7. Księżniczka czeska, żona Mieszka

Hasło: .................................... - ............................................................................................................................

Ćwiczenia do tematu Państwo Bolesława Chrobrego (rozdz VII)

Dla uczniów zainteresowanych

1. Jakie zmiany struktury Kościoła w Polsce wprowadził zjazd w Gnieźnie?

2. Znajdź w Słowniku wyrazów obcych znaczenie poniższych pojęć i postaraj się zapisać je własnymi słowami: ekspansja, suwerenność, arbiter.

3. W podręczniku (s. 128) znajdują się dwa fragmenty relacji różnych kronikarzy ze zjazdu w Gnieźnie. Porównaj je ze sobą i zaznacz, co jest opinią, a co faktem. Skąd wynikają różnice między tymi opisami?

4. Przygotuj pytania na konferencję prasową z Bolesławem Chrobrym. Zaplanuj taką konferencję
i przeprowadź ją w klasie. Oceń w niej panowanie króla, analizując konkretny problem, np. czy ciągłe walki osłabiały młode państwo, czy przydawały mu prestiżu.

Dla uczniów z trudnościami

1. Porównaj mapki w podręczniku (s. 123 i 127) i wypisz ziemie, o które powiększyło się państwo polskie za panowania Bolesława Chrobrego.

2. Co oznaczał przydomek „Chrobry” i dlaczego Bolesław go otrzymał?

3. Dopasuj odpowiednie daty do wydarzeń i nanieś je w kolejności chronologicznej na oś czasu.

1018 r., 1000 r., 1025 r.

zjazd w Gnieźnie - ....................

pokój zawarty z cesarstwem w Budziszynie - ....................

koronacja Bolesława Chrobrego - ....................

4. Spośród podanych niżej zdań dotyczących koronacji Bolesława Chrobrego wybierz i zaznacz krzyżykiem fałszywe.

[ ] Koronacja Bolesława Chrobrego nie miała dużego znaczenia dla Polski.

[ ] Dzięki koronacji Chrobrego Polska stała się równorzędnym partnerem dla państw europejskich.

[ ] Bolesław Chrobry był drugim królem Polski, po swym ojcu Mieszku I.

[ ] W 1025 r. w katedrze gnieźnieńskiej cesarz Otton III ukoronował Bolesława Chrobrego.

Ćwiczenia do tematu Sprowadzenie Krzyżaków do Polski (rozdz. VIII)

Dla uczniów zainteresowanych

1. Na osi czasu zaznacz daty najważniejszych wydarzeń z dziejów zakonu krzyżackiego oraz napisz, jakie to były wydarzenia (na podstawie podręcznika i innych źródeł).

2. Wymień cechy świadczące o bardzo dobrej organizacji państwa zakonnego.

3. Korzystając z tekstu źródłowego zamieszczonego w podręczniku (s. 148), przedstaw przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do Polski. Oceń politykę zakonu wobec Prusów oraz państwa polskiego.

4. Wyjaśnij w kilku zdaniach, dlaczego zakon krzyżacki stał się zagrożeniem dla Polski.

Dla uczniów z trudnościami

1. Na poniższej mapce zaznacz literą A ziemie nadane Krzyżakom przez Konrada Mazowieckiego.

2. Uzupełnij poniższy tekst dotyczący sprowadzenia zakonu krzyżackiego do Polski, wstawiając w miejsca kropek wyrazy z ramki w odpowiedniej formie.

Konrad, Malbork, 1226, kolonizacja, Krzyżacy, pruskie

W .......... r. książę mazowiecki ............................. sprowadził na ziemie polskie .................................

Z czasem rycerze zakonni podbili plemiona ................................... i założyli silne państwo. Swoją stolicę

przenieśli do zamku zbudowanego w .............................. Do największych sukcesów krzyżackich

należała ................................, czyli zakładanie nowy0,00mmch miast i wsi.

3. Na podstawie rysunku z podręcznika (s. 150-151) wyjaśnij, dlaczego zamek krzyżacki w Malborku nie został nigdy zdobyty w trakcie walk.

4. Narysuj rycerza zakonu krzyżackiego. Skąd się wzięła nazwa „Krzyżacy”?

Ćwiczenia do tematu Kultura wieków średnich (rozdz. X)

Dla uczniów zainteresowanych

1. Wyjaśnij, na czym polegał uniwersalizm kultury średniowiecza.

2. Napisz krótką charakterystykę następujących zakonów: benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie.

3. Opracuj scenariusz scenki „Pasowanie na rycerza” lub „ Nauka w średniowieczu” i odegraj ją na lekcji z grupą kolegów i koleżanek z klasy.

4. Porównaj kulturę średniowiecza z kulturą starożytną, uwzględniając rolę religii, stosunek do człowieka,
poziom wiedzy o świecie, dorobek artystyczny oraz inne aspekty.

5. Czy, według Ciebie, kodeks rycerza średniowiecznego jest aktualny w dzisiejszym świecie? Swoją odpowiedź uzasadnij.

Dla uczniów z trudnościami

1. W miejsce kropek wstaw cyfry odpowiadające właściwym określeniom.

asceta ( ........ ) 1. szkoła wyższa

rycerz ( ........ ) 2. człowiek żyjący skromnie, wyrzekający się przyjemności

uniwersytet ( ........ ) 3. przedstawiciel średniowiecznej grupy społecznej, walczył z wrogami
państwa i Kościoła

uniwersalny ( ........ ) 4. powszechny, dotyczący wszystkich

2. Na podstawie tekstu źródłowego z podręcznika (s. 181) wypisz cechy, które powinien posiadać rycerz średniowieczny.

3. Zaznacz krzyżykiem te wartości, które były najważniejsze dla ludzi w okresie średniowiecza.

[ ] człowiek [ ] rozum

[ ] Bóg [ ] wiara

4. Wypisz przedmioty szkolne, które wykładano w średniowieczu oraz te, których uczysz się dzisiaj. W której epoce wolał(a)byś chodzić do szkoły?

---