INWESTYCJA - to nakłady gospodarcze zmierzające do stworzenia nowych lub powiększenia istniejących środków trwałych (słownik jęz. pol. PWN )

INWESTYCJA BUDOWLANA - to nakłady finansowe, które przechodzą przez budowlany proces inwestycyjny, dokonywane w celu uzyskania zamierzonych efektów.

Materialnym wyrazem inwestycji budowlanych są roboty budowlane.

ROBOTY BUDOWLANE - to budowa , a także prace polegające na montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego . Inwestycje budowlane o przeznaczeniu gospodarczym po ich realizacji przekształcają się w środki trwałe.

BUDOWLANA DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA - polega na dokonywaniu inwestycji budowlanych i stanowi jeden z przejawów działalności gospodarczej.

PROCES INWESTYCYJNY - to zbiór wzajemnie połączonych czynności i działań związanych z przekształceniem decyzji ustalającej potrzebę i cel inwestowania w obiekty majątku trwałego, zdolne do pełnienia funkcji, do których są przeznaczone.

Proces inwestycyjny rozpoczyna się z chwilą powzięcia - na podstawie wcześniej przeprowadzonych badań i studiów - decyzji o potrzebie i celu inwestowania, upoważniającej do podjęcia prac związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji a kończy się z chwilą osiągnięcia określonego w dokumentacji projektowej efektu gospodarczego / osiągnięcie projektowanej zdolności produkcyjnej, tj. usługowej lub użytkowej /.

PROCES INWESTYCYJNO-BUDOWLANY - to całokształt czynności niezbędnych do zrealizowania określonej inwestycji, czynności związanych z:

• podjęciem decyzji, przygotowaniem,

• realizacją,

• rozruchem,

• oddaniem do eksploatacji i osiągnięciem założonej zdolności produkcyjnej lub usługowej określonego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego.

CYKL INWESTYCYJNY - czas, w którym przebiega proces inwestycyjny

CYKL REALIZACJI INWESTYCJI - to okres czasu trwający

• od dnia rozpoczęcia realizacji inwestycji tzn. od dnia przekazania placu budowy wykonawcy (generalnemu wykonawcy) przez inwestora (generalnego realizatora inwestycji, zamawiającego )

• do dnia zakończenia realizacji inwestycji, tzn. do dnia odbioru inwestycji przez inwestora do użytku lub eksploatacji , a jeżeli tego inwestycja wymaga po przeprowadzeniu rozruchu technologicznego.

Podstawowe czynności procesu inwestycyjnego

• prace studialne

• określenie potrzeb inwestycyjnych

• studia przedprojektowe

• opracowanie i zatwierdzenie założeń techniczno-ekonomicznych inwestycji

• planowanie inwestycji

• czynności związane z zawarciem porozumień

/np. z projektantem - z wykonawcą/

• kontrola postępu robót

Fazy procesu inwestycyjnego

• programowanie

• planowanie

• projektowanie

• wykonawstwo

• rozruch

Etapy procesu inwestycyjnego

• przygotowanie inwestycji

/ programowanie - planowanie - projektowanie /

• realizacja inwestycji

/ wykonawstwo - rozruch /

PODZIAŁ PROCESU INWESTYCYJNEGO

1. Faza przedinwestycyjna

• identyfikacja możliwości inwestycyjnych

• wstępna selekcja wariantów koncepcji

• formułowanie koncepcji

• ocena koncepcji

2. Faza realizacyjna

• opracowanie dokumentacji projektowej

• pozwolenia na budowę

• negocjacje lub przetargi i zawieranie kontraktów

• rozruch i pozwolenie na użytkowanie.

3. Faza eksploatacji ocena efektywności - ostateczna decyzja inwestycyjna

Podstawowe ogniwa procesu inwestycyjno-budowlanego

Zasadnicze części procesu:

1. przygotowanie inwestycji

• sporządzenie programu i oceny ekonomicznej efektywności przedsięwzięcia / biznesplan /

• sporządzenie odpowiednich stadiów dokumentacji projektowo-kosztorysowej i projektu budowlanego,

• uzyskanie zezwolenia na budowę.

2. realizacja inwestycji

• rozpisanie i przeprowadzenie przetargu na wykonanie robót budowlanych,

• przejęcie i zagospodarowanie placu budowy,

• budowanie,

• oddawanie do użytku obiektów budowlanych,

• rozpoczęcie eksploatacji lub użytkowanie obiektów,

• uzyskanie zamierzonych zdolności produkcyjnych lub usługowych.

FAZA INWESTYCYJNA ( REALIZACJI) - etapy

/ rozpoczyna się od podjęcia decyzji o realizacji zamierzonej inwestycji/.

1. etap opracowania planów obiektów:

• opracowanie harmonogramu prac,

• poszukiwanie i badanie możliwości realizacji,

• przygotowanie planów obiektów,

• opracowanie szczegółowych projektów prac inwest.-budowlanych,

• ostateczny wybór technologii.

• etap zawierania umów i kontraktów stanowi kontynuacja negocjacji, które miały miejsce w fazie przedinwestycyjnej .

• etap budowy:

• przygotowanie budowy,

• budowa obiektów,

• szkolenie załogi

4. etap oddania obiektu do eksploatacji - rozruch technologiczny

Oddanie i rozruch jest zazwyczaj krótkim, ale technicznie krytycznym etapem realizacji projektu. Sukces osiągnięty w tym punkcie jest dowodem efektywności planowania i wykonania projekty, a zarazem stanowi zapowiedź jakości jego funkcjonowania w przyszłości.

5. etap osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej.

W przypadku jej niewłaściwego zaplanowania faza ta może przebiegać zbyt długo. Taka sytuacja spowoduje zagrożenie potencjalnej rentowności projektu.

Faza inwestycyjna kończy się z chwilą zakończenia realizacji inwestycji oraz oddaniem obiektu do eksploatacji.

Rodzaje inwestycji

1. Klasyfikacja inwestycji budowlanych i konsekwencje jej zastosowania.

Klasyfikacja inwestycji budowlanych może być dokonywana w oparciu o różne kryteria. Wynikające stąd podziały inwestycji mają bardzo ważne praktyczne znaczenie, bowiem do odpowiedniego rodzaju inwestycji budowlanych znajdują lub nie znajdują zastosowania określone przepisy prawa. W szczególności , w zależności od rodzaju inwestycji budowlanej przepisy te normują w określony sposób prawa i obowiązki zarówno inwestora budowlanego jak i innych uczestników procesu inwestycyjnego.

Podziały inwestycyjne - rodzaje inwestycji

1. Kryterium - dot. pozwolenia na budowę

• Inwestycje wymagające pozwolenia na budowę - art. 29

• Inwestycje wymagające zgłoszenia- art. 30

• Inwestycje pozostałe

2. Kryterium - dot. stopnia skomplikowania inwestycji - art. 19

• Inwestycje wymagające ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego i autorskiego

• Inwestycje nie wymagające ustanowienia nadzoru inwestorskiego i autorskiego

3. Kryterium - dot. przeznaczenie obiektów - art. 5

/ dostępność dla osób niepełnosprawnych/

• inwestycje stanowiące obiekty użyteczności publicznej oraz mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego,

• inwestycje pozostałe

4. Kryterium - dot. uzyskania zezwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków przed wydaniem pozwolenia na budowę

• inwestycje zabytkowe

• inwestycje pozostałe

5. Kryterium -dot. zakresu inwestowania

• przedsięwzięcia inwestycyjne / zamierzenia budowlane/

• zadanie inwestycyjne

• obiekty budowlane

• roboty poza obiektami

Przedsięwzięcie inwestycyjne - jedno lub wiele zadań inwestycyjnych

Zadanie inwestycyjne - to część zakresu rzeczowego przedsięwzięcia, która może być z niego wyodrębniona

Zadanie - to jeden lub więcej obiektów budowlanych

Obiekt budowlany to;

• budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,

• budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz instalacjami i urządzeniami

• obiekt małej architektury

Podział obiektów ze względu na czas wykorzystania

obiekty:

• stałe - wykorzystywane przez czas dłuższy po realizacji inwestycji

• tymczasowe - wznoszone na czas realizacji inwestycji

Podział obiektów ze względu na funkcję:

• obiekty podstawowe - to te, w których odbywa się zasadniczy proces produkcyjny np. hala fabryczna

• obiekty pomocnicze - zapewniają prawidłowe funkcjonowanie obiektów podstawowych np. obiekty magazynowe administracyjne, transportowe gospodarki energetycznej

• obiekty socjalno-bytowe - np. obiekty mieszkalne wychowawcze szkolne, lecznicze

6. Kryterium - dot. technicznej struktury nakładów inwestycyjnych

• Nakłady na roboty budowlane,

• Nakłady na wyposażenie - to nakłady na :

• maszyny i urządzenia

• narzędzia i inwentarz,

• pierwsze wyposażenie w przedmioty nie będące środkami trwałymi

• Pozostałe nakłady - to nakłady na :

• przygotowanie inwestycji do realizacji,

• nadzór i obsługa inwestorska,

• przygotowanie inwestycji do eksploatacji

Roboty budowlane wykonywane mogą być w ramach:

• budownictwa ogólnego:

- budynki mieszkalne,

• budynki administracyjne,

• budynki szkolne

• budynki przeznaczone na cele kulturalne

• budownictwa przemysłowego - budynki fabryczne

• budownictwa specjalnego to:

• roboty górnicze,

• roboty o charakterze przemysłowym np. budowa pieców przemysłowych, zbiorniki, fundamenty pod maszyny i urządzenia

• roboty z zakresu lądowo-inżynieryjnego np. budowa dróg, torów kolejowych, tuneli, mostów kolejowych i drogowych

• roboty z zakresu wodno-inżynieryjnego np. budowa dróg wodnych, portów, nabrzeży, kanałów zbiorników wodnych, tam,

• roboty energetyczne i telekomunikacyjne,

• roboty leśne i rolne

Przedstawione rodzaje robót budowlanych wpływają na specjalizację jednostek wykonawczych

7. Kryterium - dot. źródła finansowania

• inwestycje centralne - przewidziane w ustawach budżetowych i finansowane z budżetu państwa

• inwestycje pozostałe - mieszczą się w gestii samych inwestorów

8. Kryterium - dot. procedury postępowania

• inwestycje stanowiące zamówienia publiczne

• inwestycje pozostałe

9. Kryterium - dot. przeznaczenie

• inwestycje budowlane o przeznaczeniu gospodarczym - dokonywane w celu odtworzenia zużytych środków trwałych lub uzyskania ich przyrostu

Reprodukcja prosta - to powtarzanie działalności w tych co dotychczas rozmiarach.

Reprodukcja rozszerzona - powtarzanie działalności gospodarczej w większym niż dotychczas rozmiarach.

• inwestycje o przeznaczeniu niegospodarczym - to obiekty mieszkalne, obiekty w zakresie państwowej i samorządowej administracji, obiekty w zakresie państwowego szkolnictwa, obiekty państwowej służby zdrowia.

10. Kryterium - dot. oddziaływanie na środowisko

• inwestycje szczególnie szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi,

• inwestycje mogące pogorszyć stan środowiska

Rozp. Min. Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - w sprawie określenia rodzajów inwestycji szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz ocen oddziaływania na środowisko

• inwestycje pozostałe:

• mające charakter obojętny dla środowiska

• przyjazne środowisku np. inwestycje ekologiczne - preferencje finansowe

11. Kryterium - dot. związek z efektem

• inwestycje podstawowe - bezpośrednio związane z realizacją głównego celu inwestowania

• inwestycje towarzyszące - są wywołane inwestycją podstawową, zapewniają inwestycji podstawowej niezbędne zaopatrzenie w odpowiednie media np. urządzenia komunikacyjne, wodne, służące ochronie środowiska, ochronie przeciwpożarowej itp.

• inwestycje pośrednie - dzięki tym nakładom można zapewnić dla inwestycji podstawowej prawidłowe zaopatrzenia i zbyt.

12. Kryterium - dot. koncentracji nakładów

• inwestycje indywidualne - przeznaczone są dla pojedynczych użytkowników

• inwestycje wspólne - przeznaczone są dla więcej niż jednego użytkownika - co ma dodatni wpływ na opłacalność. Inwestycje wspólne pozwalają na zmniejszenie sumy nakładów inwestycyjnych w stosunku do sumy nakładów na inwestycje indywidualne.

13. Kryterium - dot. sposobu realizacji

• inwestycje modernizacyjne - podejmowane są w istniejących jednostkach gospodarczych w ramach posiadanych powierzchni użytkowych i mają na celu podniesienie technicznego oraz ekonomicznego poziomu wytwarzania przez unowocześnienie wyposażenia

• inwestycje rozwojowe - polegają na rozbudowie istniejących obiektów lub na budowie nowych obiektów. W obu przypadkach chodzi o uzyskanie nowych powierzchni użytkowych. Bardziej efektywną jest rozbudowa istniejących obiektów, odbywa się bowiem w ramach istniejących lokalizacji, na uzbrojonym terenie, co wpływa na obniżenie kosztów inwestycji / ok. 30 % /.

14 Kryterium - dot. miejsca jakie inwestycja zajmuje w procesie inwestycyjnym

• inwestycje rozpoczęte

• inwestycje kontynuowane

• inwestycje wstrzymane

• inwestycje zakończone

Z inwestycjami rozpoczętymi i kontynuowanymi wiąże się pojęcie zaangażowania i zamrożenia inwestycyjnego.

Zaangażowanie inwestycyjne - stanowi różnicę między wartością kosztorysową inwestycji a nakładami poniesionymi na rozpoczętą, lecz jeszcze nie zakończoną inwestycję

Zamrożenie inwestycji - stanowi różnicę między wartością kosztorysową inwestycji a zaangażowaniem inwestycyjnym. Zamrożenie można zmniejszy oddając inwestycję do eksploatacji etapami

15. Kryterium - dot. rodzaju źródeł finansowania

• inwestycje finansowane z własnych środków inwestora

• inwestycje finansowane ze źródeł zewnętrznych - np. kredyty bankowe, pożyczki, dotacje budżetowe itp.

16. Kryterium - dot. preferencji

• inwestycje uprzywilejowane

• inwestycje pozostałe

17. Kryterium - dot. znaczenia inwestycji

• inwestycje międzynarodowe

• inwestycje krajowe

• inwestycje regionalne

• inwestycje wojewódzkie

• inwestycje lokalne

---