1.Dualizm pojęcia „polityka społeczna”.
-jako nauka -jako praktyka
2.Geneza polityki społecznej na świecie i w Polsce (nauka, praktyka)
Świat.-jako praktyka (kompleksowe przepisy z zakresu pol. społ.-> Niemcy, Bismarck, „triada bismarckowska”-1883 ustawa o obowiązkowych ubezpieczeniach społ. Na życie, 1884- w razie wypadków przy pracy, 1889- w razie starości i inwalidztwa.)-jako nauka (II poł. XXw. Publicystyka polityczna (Fourler, pierwszy użył terminu pol. społ.) 1873-Związek Polityki Socjalnej (w jakim kierunku pol. społ. powinna podążać?) Weber- obiektywność nauk społecznych.)
Polska.-jako praktyka (1918- Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, dekret o 8h dniu pracy, dekret o ochronie lokatorów. 1919-dekret o obow. ubezp. robotników na wypadek choroby, obowiązek szkolny 7-14lat. Konst marcowa 1921-procedury scaleniowe w 3 zaborach, stopniowe ujednolicenie pol. społ.)-jako nauka (Skarbek, Cieszowski, Staszic, Luksemburg, Marchlewski. 1907- Tow Popierania Pracy Społ. 1920- Inst. Gosp Społecznego (problemy życia i pracy robotników, problemy wsi, zjawisko emigracji) (Ludwik Krzywicki) 1931- Inst. Spraw Społ.(ubezp społ, polska koncepcja opieki zdrowotnej) (Kaziu Korniłowicz, Edward Strzelecki). Lata 1950-57 nie istnieje kwestia pol. społ. 1957- reaktywacja Inst. gosp Społ.
3.Przedmiot polityki społecznej.
Kwestie społeczne
Polityka ludnościowa i rodzinna
· Polityka zatrudnienia
· Polityka mieszkaniowa
· Polityka ochrony zdrowia
· Polityka zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej
· Polityka edukacyjna
· Polityki kulturalnej
· Polityka ochrony środowiska
· Polityka prewencji i przezwyciężania zjawisk patologii społecznej
· Polityka zapewnienia bezpiecznej starości
4. Metody badawcze polityki społecznej.
Są to badanie jakościowe dotyczące zaspakajania potrzeb i metody ilościowe. Najpopularniejszą metodą mierzenia zaspokojenia potrzeb społeczeństwa poprzez obliczanie naturalnego miernika poziomu życia jest metoda genewska.
Inne metody:
-metoda genewska (dystansowa lustracji społecznej)
-obserwacji towarzyskiej
-sondażu społecznego
-samooceny
-pamiętnikarska (obiegowa)
-studium przypadku
5.Podmioty krajowe polityki społecznej
-podmiot ustawodawczy- sejm, senat (parlament) prezydent
-podmiot wykonawczy- rząd i ministerstwa, urzędy wojewódzkie, powiatowe, gminne, samorządy terytorialne, urzędy pracy, kasy chorych, szpitale, szkoły itd. (naczelne org. wł. państwowej i org. wł. administracyjnej.)
-podmioty kontrolne- NIK, Państwowa inspekcja Pracy, Rzecznik Praw Obywatelskich, Inspekcja Sanitarno-Higieniczna)
-podmioty sądownicze- Trybunał konstytucyjny, NSA, sądy pracy, sądy rodzinne.
-podmioty pozarządowe- Polska Akcja Humanitarna, PCK, Caritas.
6.Międzynarodowe podmioty polityki społecznej.
-ONZ
San Francisco 1945. Karta Narodów Zjednoczonych. 1948- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (nie ma charakteru wiążącego.) Promuje: rozwój społeczny, pomoc głodującym, chorym, zwalczanie analfabetyzmu, przeciwstawianie się dyskryminacji.
Deklaracje:
1969- o postępie społecznym i rozwoju
1969- o eliminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej
1979- o eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet
1989- konwencja o prawach dziecka
Szczyty:
1990- w sprawach dzieci
1995- w sprawach rozwoju społecznego
2000- w sprawie ubóstwa
2005- w sprawie reformy „milenijnych celów rozwoju” i finansowania rozwoju krajów biednych oraz kwestii praw człowieka.
-Rada Społeczno- Gospodarcza ONZ
54 państw, 1/3 składu wymienia się co roku. 2 razy w roku na sesjach zwyczajnych.
Cele: rozwijanie współpracy, przestrzeganie praw człowieka, koordynacja działalności wyspecjalizowanych org. przez zawieranie z nimi porozumień o współpracy.
-Działa przez:
-Komisje funkcjonalne (ludności, rozwoju społecznego, praw człowieka, statusu kobiet, narkotyków)
-Komitety (org. pozarządowych, planowania rozwoju, osiedli ludzkich)
-Komisje Regionalne (ECE, ESCAP, ECLAC, ECA, ESCWA)
-Komisja ONZ ds. wyżywienia FAO
Neutralne forum międzynarodowej współpracy przy ONZ, celem likwidowania głodu przez wspieranie rozwoju rolnictwa, podnoszenie wyżywienia narodów, udzielanie pomocy technicznej, zbieranie info o sytuacji żywnościowej świata, prowadzenie badań nt. produkcji rolnej, zwierzęcej, leśnictwa.
-ONZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury- UNESCO
Popiera:
- wzajemne poznanie, poszanowanie i zrozumienie narodów
-rozwój kultury, powszechnej oświaty i badań naukowych
-rozwój wymiany kulturalnej
UNESCO poświęca dużo uwagi- prawom człowieka, walce z dyskryminacją społeczną, skutkom industrializacji w krajach rozwijającym się.
-Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom- UNICEF
Wyłącznie dzieciom. Z inicjatywy polskiego lekarza Rajchmana na sesji w 1946. W systemie ONZ UNICEF jest od 1953.
-pomoc dzieciom poszkodowanym w skutek wojen, nędzy, głodu, klęsk żywiołowych, przemocy, nadużyć
-razem z WHO- szczepienia
-razem z UNESCO-bezpłatne kształcenie dzieci w zakresie szkoły podstawowej
-propaguje wiedze nt. AIDS.
-Konwencja o Prawach Dziecka 1999
-ochrona dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym i stosowaniem przemocy wobec nich
-Międzynarodowa Organizacja Pracy ILO
1919 jako część Traktatu Wersalskiego, autonomiczna org. współpracująca z Ligą Narodów. Zasady uniwersalności, rozwiązywania problemów społ. z dążeniami do pokoju, trójgrupowości (2 delegatów rządu, 1 delegat pracodawców, 1 delegat pracobiorców).
Zakresy działań:
-poprawa warunków pracy-likwidacja bezrobocia
-zagwarantowanie odp. Zarobków
-uznanie prawa do rokowań zbiorowych
-ochrona pracy dzieci, kobiet i młodzieży
-likwidacja dyskryminacji w zatrudnieniu i szkolnictwie
-ochrona pracowników (choroby, schorzenia)
-zasada swobodnego stowarzyszania się
-organizowanie kształcenia zawodowego i technicznego
-Światowa Organizacja Zdrowia WHO
1946, Międzynarodowa Konferencja Zdrowia, Nowy Jork, weszła w życie 7 kwietnia 1948 (7.IV światowy dzień zdrowia), Genewa, Przejęła funkcje Międzynarodowego Biura Higieny Publicznej oraz Stałej Org. Higieny.
-Cele:
-ujednolicenie metod diagnostycznych
-popieranie opieki nad matka i dzieckiem
-projekty konwencji dot. międzynarodowych spraw zdrowia
-inicjowanie i popieranie prac zmierzających do likwidacji chorób epidemicznych, endermicznych i in.
-udzielanie rządom pomocy technicznej w umacnianiu służby zdrowia
-rozwijanie współpracy z ONZ i in.
8.Europejskie podmioty polityki społecznej.
-Rada Europy
1949 powstała.
1961- Europejska Karta Społeczna (1996- zrewidowana)
1964-Europejski Kodeks Zabezpieczenia Społecznego (1990- zrewidowany)
1972- Europejska Konwencja o Zabezpieczeniu Społecznym
1977- o Statusie Prawnym Pracownika Migrującego
1985- Europejska Karta Samorządu Terytorialnego
Polska ratyfikowała:
-1994- Eur. Karta Samorządu Terytorialnego
-1997- Eur. Karta Społeczna
-1999- Eur. Konwencja o Statusie Prawnym Dziecka Pozamałżeńskiego
-1999- Eur. Konwencja o Przysposobienie Dzieci
-Unia Europejska
1989- Karta Podstawowych Praw Socjalnych Pracobiorców
1961- Europejska Karta Społeczna (opiera się na niej w działaniach, ale stawia wyższe wymagania)
Organy Unii Europejskiej:
-Rada UE
-Komisja Europejska (organ wykonawczy)
-Trybunał Sprawiedliwości
-Komitet Ekonomiczno-Społeczny
-Parlament Europejski
-Rzecznik Praw Obywatelskich
9.Modele polityki społecznej
Autor/Model |
Liberalny |
Konserwatywny |
Socjalny |
Titmuss |
marginalny |
motywacyjny |
Instytucjonalno-redystrybucyjny |
Furniss, Tilton |
państwo powytywne |
bezpieczeństwa socjalnego |
dobrobytu społecznego |
Esping-Andersen |
liberalny |
konserwatywno-korporacyjny |
socjaldemokratyczny |
M.Księżopolski |
rezydualny |
korporacyjny |
opiekuńczy |
Titmuss: (wzajemne relacje między pol. społ a ekonomiczną)
1) model marginalny - państwo może pomóc tylko gdy zawodzi rynek i rodzina
2) model motywacyjny - wydatki socjalne mają służyć gospodarce; priorytet zasług i wydajności przy zaspokajaniu potrzeb
3) model instytucjolnalno-redystrybucyjny - pol. społ. redystrybuuje dochody i gwarantuje powszechny dostęp do usług na podstawie potrzeb
Furniss i Tilton: (możliwe formy ingerencji państwa kapitalistycznego w wolną grę sił rynkowych)
1) państwo pozytywne - pol. społ. ma bronić włścicieli kapitału przed trudnościami gry sił rynkowych i przed rządaniami redystrybucji dochodów
2) państwo bezpieczeństwo socjalnego - gwarancja min. dochodu wszystkim obywatelą (równe szanse)
3) państwo dobrobytu społecznego - obok równości szans wyrównywanie warunków życiowych
Espring-Andersen: (kryterium dostępu do świadczeń i usług, podziałów społ, relacji państwo-rynek w ubezp.)
1) model liberalny świadczenia nie mogą być głównym źródłem utrzymania; panstwo pomaga gdy jednostka nie może pomóc sobie sama; rynek odgrywa rolę decydującą w zaspokajaniu ludzkich potrzeb, podatki zależne od dochodu (brak ulg)
2) model konserwatywno-korporacyjny - dążenie do zachowania różnic wynikających z wykształcenia, silne wpływy tradycji, rodziny, kościoła, uwzględnia możliwości podatkowe płatnika (np. wielkość rodziny)
3) model socjaldemokratyczny - prawa socjalne też dla klasy średniej, państwo dobrobytu, zapewnia pracę, podatek równy niezależnie od zdolności (równe dochody->równe podatki), płacą wszyscy dostają potrzebujący.
Księżopolski:
a) Państwo minimalne:
Model rezydualny - rolą państwa jest nauczyć jak sobie radzić, pomaga ono w ostateczności.
Model rudymentarny (elementarny) - wynika z braku środków z powodu złej sytuacji ekonomicznej kraju
Większość działań oddaje organizacją pozarządowym opiera się na dobroczynności (Grecja, Portugalia, Irlandia)
b) Państwo opiekuńcze
Model korporacyjny (motywacyjny; społeczna gospodarka rynkowa) - duży stopień ingerencji państwa, obywatele pracując ubezpieczają się na czas kiedy pracować nie będą mogli, wysokość świadczeń zależy od miejsca człowieka na rynku pracy (Niemcy, Holandia, Belgia, Finlandia)
Model skandynawski (socjaldemokracja) - wysokie świadczenia, udogodniania, opieka państwa nad człowiekiem przez całe życie, podatki około 50% pensji.
10.Doktryny polityki społecznej
-liberalizm
-socjalizm
-chrześcijańska
(opisane wszystko w skrypcie, nie będę przepisywać)
11.Pojęcie polityki gospodarczej.
Polityka gospodarcza- świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, na jej dynamikę, strukturę i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz jego relacje gospodarcze za granicą. (B. Winiarski)
12.Związki polityki społecznej z polityką gospodarczą.
Cel: osiągniecie wzrostu gospodarczego warunkującego zaspokojenie potrzeb społecznych i umożliwienie zrównoważonego rozwoju społeczno- gospodarczego.
-wzrost konkurencyjności państwa na arenie międzynarodowej, wysokie PKB przy jednoczesnym pamiętaniu o potrzebach jednostek.
-procesy gospodarcze i społeczne realizowane przy udziale obydwu polityk a nie kiedy jedna dominuje nad druga i traktuje je instrumentalnie
-główny problem: zakres udziału państwa w procesach gospodarczych oraz w zaspokajaniu potrzeb społecznych
13.Demograficzne uwarunkowania polityki społecznej.
Czynniki demograficzne wpływające na pol. społ.:
-urbanizacja
-transformacje demograficzne ludności
-struktura ludności wg. płci i wieku
-migracja
Demografia wyznacza kierunki polityce społecznej np., gdy dużo os starszych w społ.
14.Źródła informacji o ludności.
-spis powszechny ludności (wykonywany w latach „0” w Polsce- 1950,1960,1970,1978,1988,2002,1946-spis sumaryczny)
Cechy:
-powszechność
-obowiązkowość
-jednoczesność (moment krytyczny spisu- g.24:00, 20/21.V.(2002))
-bezpośredniość
-tajność
-regularność (co 10 lat w latach na „0”)
-komparatywność (takie same dane, kryteria)
-łączność (poza problematyka ludnościową także inne dodatkowe np. o syt. mieszkaniową, spis rolny, płodność kobiet itd.)
-centralizacja (sejm zarządza spis, czuwa GUS)
Rodzaje pytań:
-cechy demograficzne (wiek, płeć, stan cywilny, wyznanie, język)
-cechy geograficzne (m. urodzenia, pracy, stałego zamieszkania)
-cechy ekonomiczne (aktywność zawodowa, zawód wykonywany, gł. źródło utrzymania)
-spis reprezentatywny (mikrospis)
-spis próbny
-bieżąca ewidencja ludności
Info dot. ruchu naturalnego ludności (ur./zgony, śluby/rozwody), ruchu wędrówkowego ludności (zmiany m. zamieszkania).
-źródła wtórne (np. dokumenty)
15.Istota i zakres polityki ludnościowej.
Polityka ludnościowa- wszelkie świadome działania władz mające na celu wywołanie określonych zmian w strukturze, ruchu i stanie społeczeństwa.
Polityka ludnościowa obejmuje:
-współuczestnictwo, współodpowiedzialność państwa w realizowaniu polityki ludnościowej
-popularyzowanie danego modelu rodziny
-legalizacja/zakaz usuwania ciąży
-system podatków, ulg, stypendiów zw. z lansowanym modelem rodziny
-istnienie ekonomicznych bodźców zw. z zachowaniami prokreacyjnymi
Zakres polityki ludnościowej w szerszym znaczeniu to regulacja stosunków społecznych i ekonomicznych wpływających na procesy demograficzne.
16.Instrumenty oddziaływania państwa na procesy demograficzne.
-ekonomiczne
-zasiłki (macierzyńskie, wychowawcze, opiekuńcze)
-stypendia dla dzieci
-preferencyjna polityka mieszkaniowa
-system edukacji i oświaty
-(?) darmowe rozdawnictwo środków antykoncepcyjnych
-dystrybucja żywności, dóbr materialnych tylko dla rodzin stosujących się do zaleceń władz o dzietności
-premiowanie sterylizacji
-przymusowa aborcja lub sterylizacja os. Posiadających już dzieci (Chiny, Indie)
-prawno administracyjne
-akty dot. przerywania ciąży (ust. liberalna/restrykcyjna)
-prawna ochrona kobiety w ciąży i macierzyństwa
-określenie nim. wieku zawarcia małżeństwa
-określenie warunków rozwodu
-urlop macierzyński, opiekuńczy, wychowawczy
-świadomościowe, wychowawcze, popularyzatorskie
-edukacja seksualna w szkołach
-środki masowego przekazu kształtują klimat wokół problematyki natalistycznej
-tworzenie prestiżu społ.-obyczajowego wokół macierzyństwa
17.Klasyfikacja polityki ludnościowej.
-pronatalistyczna, antynatalistyczna(aktywne), neutralna(bierna)
-aktywna, bierna
-ilościowa, jakościowa
-bezpośrednia, pośrednia
-restrykcyjna(uwarunkowana istniejącymi ograniczeniami), propulsywna
-prewencyjna(zapobieganie), interwencyjna
18.Sytuacja demograficzna Polski.
Przyrost naruralny i przyrost rzeczywisty od dawna maleja. W 1999 roku po raz pierwsza zanotowaliśmy ujemny przyrost rzeczywisty i od tamtego czasu ilość Polaków stale się zmniejsza, zarówno na skutek ujemnego przyrostu naturalnego, jak i (zwłaszcza po wejściu do UE) emigracji zarobkowej za granicę. która jeszcze pogłebia niekorzystny bilans pomiędzy liczbą ludności w wieku przedprodukcyjnym (spada liczba urodzeń) i produkcyjnym, a ludnością w wieku poprodukcyjnym (ta grupa będzie rosnąć, z uwagi na odchodzenie osób urodzonych w powojennym wyżu demograficznym na emerytury). Społeczeństwo polskie starzeje się i weszło w fazę zaawansowanej starości demograficznej, co rodzi wiele niebezpieczeństw dla państwa (opieka zdrowotna, edukacja, rynek pracy, emerytury) i wyzwań dla polityki społecznej +naściemniać więcej o problemach dla opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego, zależnie od czasu ;) powiązane mocno z pyt 22
19.Rodzina jako instytucja prawna i społeczna.
Rodzina-grupa ludzi powiązana ze sobą więzami małżeństwa, pokrewieństwa, powinowactwa, adopcji, ale także więzami prawnymi, ekonomicznymi, emocjonalnymi.
Jest instytucją społeczną ze względu na pełnione przez na funkcje niezbędna dla społeczeństwa. Zapewnia potomstwu warunki rozwoju biopsychicznego, i przygotowuje je do życia w społeczeństwie, kształtuje osobowość, przekazuje dziedzictwo kulturowe (proces socjalizacji).
20.Struktura i funkcje rodziny oraz ich związek z polityką społeczną.
Polityka rodzinna-całokształt norm prawnych, działań i środków przeznaczonych przez państwo w celu stworzenia odpowiednich warunków dla rodziny, jej powstania, funkcjonowania i spełniania przez nią wszystkich ważnych społecznie ról. (Adam Kurzynowski)
Funkcje rodziny:
Biopsychiczne
-prokreacyjna
-seksualna
Ekonomiczne
-materialno- ekonomiczna (zaspokajanie materialnych potrzeb)
-opiekuńczo- zabezpieczająca
Społeczno-wyznaczające
-klasowa (określenie pozycji w społeczeństwie)
-legalizacyjno-kontrolna (nadzorowanie zachowania czł. rodziny)
Socjopsychiczne
-socjalizacyjno-wychowawcza (proces socjalizacji)
-kulturowa (zapoznanie z działami kultury)
-rekreacyjno-towarzyska (dom nasze schronienie)
-emocjonalno-ekspresyjna (poczucie bezpieczeństwa, oparcia w rodzinie)
Struktura rodziny:
-pełna/ niepełna
-duża(wielopokoleniowa)/ mała (nuklearna)
-patrylokalne/ matrylokalne/ neolokalne (m. zamieszkania)
-patrialchalne/ matriarchalne/ eglitarne (partnerskie)
-inteligenckie/chłopskie/rzemieślnicze/robotnicze(pochodzenie)
-matrylinearna/patrylinearna (dziedziczenie nazwiska, majątku)
-endogamiczne małżeństwa( w ramach jednej zbiorowości) egzogamiczne (różne zbiorowości)
Inne formy życia społecznego:
-rodzina homoseksualna
-kółko przyjacielskie
-rodzinna układanka
-DINKS (double income no kids)
-rodzina „nomadyczna” (na odległość)
-kohabilitacja (konkubinat)
21.Pojęcie starości demograficznej i indywidualny wymiar starości.
Starość demograficzną oblicza się za pomocą współczynnika starości- udział osób w wieku 60 lat i więcej, lub 65 i więcej w ogólnej lb. ludności.
-poniżej 8% brak oznak starości demograficznej
-8-10% wczesna faza przejściowa m. okresem młodości a starości
-10-12% późna faza przejściowa m. okresem młodości a starości
-12-15% stan starości demograficznej
-powyżej 15% faza zaawansowanej starości demograficznej
Indywidualny wymiar starości
Granice starości
-chronologiczna (wiek kalendarzowy, 60l.)
-biologiczna (testy sprawnościowe, samodzielne funkcjonowanie)
-ekonomiczna (wiek poprodukcyjny/ kryt. wieku produkcyjnego,60,56 lat)
-prawna (prawo do emerytury, do niewykonywania pracy)
22.Proces starzenia się ludności Polski i jego konsekwencje dla polityki społecznej
Polska od 1990 roku jest w 5 fazie starzenia się społeczeństw (faza zaawansowanej starości demograficznej, stopa starości powyżej 15%.) W roku 2000-16,4%, w 2005-16,1%. Prognozy z GUSu przewidują, że w 2010 będzie to już 17,8% i będzie rosnąć.
Konsekwencje:
-rosnące koszty świadczeń społecznych
-wzrost zapotrzebowania na usługi medyczne, opiekuńcze i socjalne
-wzrastające koszty leczenia
-konieczność rozbudowy odpowiedniej infrastruktury społecznej ukierunkowanej na potrzeby ludzi starych
-konieczność reformy systemu szkolnego i przedszkolnego, z uwagi na zmniejszającą się liczbę urodzeń.
23.Potrzeby człowieka starego i sposoby ich zaspokajania.
Potrzeby z punktu widzenia pol. społ.:
-zdrowie i jego utrzymanie (profilaktyka/promocja zdrowia, opieka medyczna, rehabilitacja lecznicza, usługi opiekuńczo-pielęgnacyjne)
-bezpieczeństwo ekonomiczne (środki na godna egzystencję, możliwość pracy zarobkowej, inne stałe dochody)
-odpowiednie mieszkanie (bez barier architektonicznych, o przystępnych kosztach utrzymania, infrastruktura i placówki usługowo-handlowe, odp. Urządzenia i instalacje)
-integracja społeczna (kontakt z os. w różnym wieku, aktywny udział w życiu społecznym i w formułowaniu i realizowaniu pol. dot. tej gr. ludności.)
-bezpieczeństwo w środowisku zamieszkania (łatwy dostęp do wszelkich służb, posiadanie osób zapewniających wsparcie)
-samorealizacja i kształcenie się (możliwość rozwijania swoich zainteresowań np. uniwersytety trzeciego wieku)
24.Podstawowe prawa osób starszych w świetle dokumentów międzynarodowych.
Rezolucja ONZ z 1991 (16.XII)
-niezależność
-współuczestnictwo
-opieka
-samorealizacja
-godność „By dodać życia do lat, które dodano do życia”
Zrewidowana Europejska Karta Społeczna z 1996 (art. nr 23 prawa os. w podeszłym wieku do ochrony socjalnej)
-pełne uczestnictwo w społeczeństwie
-swobodny wybór miejsca zamieszkania
-dla osób w domach opieki- godność
ONZ Madryt 2002- Światowe Zgromadzenie w Sprawie Starzenia się Społeczeństw
25. Czynniki wpływające na pozycje człowieka starego w społeczeństwie.
-wykształcenie
-pozycje w rodzinie
-zawód
-stan finansów publicznych/ ich podział
-system emerytalny
-długość pracy
-oszczędności
-stereotyp starości w danym społeczeństwie
26.Zadania polityki społecznej wobec osób starszych.
oświaty, kultury, ochrony zdrowia, organizacji czasu wolnego, ochrony pracy ludzi starszych, pomocy obłożnie chorym, pracy socjalnej z osobami starszymi, kształtowania odpowiednich warunków mieszkaniowych, pomocy instytucjonalnej oraz warunków materialnych seniorów.
Polityka społeczna uwzględniając prawa człowieka starszego uwzględniać powinna przede wszystkim jego godność. Stosunek do człowieka starszego jest miarą humanistycznych stosunków
w społeczeństwie.
-prawo do samostanowienia i decydowania o swojej przyszłości i kształtowania hierarchii własnych potrzeb
-współodpowiedzialność za swoje losy.
Podejścia do pomocy osobom starszym mogą być następujące:
- Autonomia - to zachowanie przez nich suwerenności w podejmowaniu decyzji o sposobach życia w starości,
- Integracja - zapewnienie starszej generacji warunków do udziału w życiu społecznym,
- Opieka - zapewnienie pomocy w razie wynikającego z wieku lub stanu zdrowia ubytku sił fizycznych lub psychicznych,
- Organizacja- której zadaniem jest koordynacja działania podmiotów polityki wobec ludzi starszych.
27.Pojęcie zabezpieczenia społecznego.
Def. System świadczeń, do którego obywatele mają prawo, lub z których mają możliwość korzystania w wypadkach i na warunkach określonych w odpowiednich przepisach.
Na zabezpieczenie społeczne składa się ubezpieczenie społeczne, zaopatrzenie społeczne i pomoc społeczna (char. uznaniowy).
Chronologicznie:
-1942, Anglia, raport Beveridge'a (najczęstsza przyczyną nędzy to zdarzenia losowe)
-1948, ONZ, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (zabezpieczenie w przypadku choroby, inwalidztwa, bezrobocia, starości, wdowieństwa)
-1952 MOP Konwencja nr 102 (pomoc lecznicza, chorobowa, świadczenia na starość, rodzinne, z tytułu bezrobocia, w razie macierzyństwa, inwalidztwa, śmierci żywiciela rodziny)
-1966, ONZ, Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (potwierdzenie tego z 1948) jest on umową, czyli nakłada zobowiązania prawne na strony paktu.
Po raz pierwszy terminu użyto w Związku Radzieckim w 1919 w dekrecie Komisarzy Ludowych.
28.Techniki administracyjno-finansowe zabezpieczenia społecznego.
Ubezpieczeniowa
Objęci są wszyscy, którzy płaca składki, ma charakter roszczeniowy. Podstawowymi elementami są: składka, fundusz, określone ryzyko losowe, szkoda, kompensata szkody.
Ubezpieczenie opiera się na kalkulacji prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka, wartości szkody i wysokości odszkodowania oraz związanej z tym wysokości składki.
Wyróżniamy ubezpieczenia gospodarcze i społeczne.
Zaopatrzeniowa
Ustawodawca ustala, kto będzie nią objęty, finansowana jest z budżetu państwa, także posiada charakter roszczeniowy.
Opiekuńcza
Dotyczy tych obywateli, którzy nie mogą sami sobie poradzić, finansowana z budżetu państwa lub budżetów terenowych, ma charakter uznaniowy.
29.Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenie gospodarcze.
Ubezpieczenie gospodarcze
-nieobowiązkowe
-komercyjne
-dzieli się na majątkowe (mienia OC- wyj obowiązkowe) oraz osobowe (na życie od nieszczęśliwych wypadków)
Ubezpieczenie społeczne
-obowiązkowe (od triady bismarckowskiej)
-niekomercyjne
-dzieli się na ZUS (zakład ubezpieczeń społecznych) i KRUS (kasa rolniczego ubezpieczenia społecznego).
30.Struktura organizacyjna ubezpieczeń społecznych w Polsce
KRUS
-1990- ustawa o ubezpieczeniach społ. rolników (ubezp. wypadkowe, macierzyńskie, chorobowe- 72zł/kwartał, do: Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników(FSUSR), ubezp. emerytalno-rentowe, do: Funduszu Emerytalno-Rentoweho (FE-R) w 94% finansowane z budżetu państwa)
ZUS Obejmuje os. pracujące.
Ubezpieczenia:
-emerytalne (z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(FUS) oraz Funduszu Rezerwy Demograficznej(FRD))
-rentowe ( z Funduszy Rezerwowych)
-w razie choroby, macierzyństwa
-wypadkowe
31.Zakres podmiotowy zaopatrzenia społecznego w Polsce.
-żołnierze w służbie czynnej
-służby mundurowe (policja, straż graniczna, służba więzienna etc.)
-inwalidzi wojenni i osoby represjonowane
-świadczenia zw. ze służbą wojskową (np. jedynego żywiciela rodziny)
-świadczenia w związku z udzieleniem pomocy policji (np. uszczerbek na zdrowiu)
32.Pojęcie i cele pomocy społecznej.
Pomoc społeczna- instytucja polityki społecznej państwa mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przeżycie trudnych sytuacji życiowych, w których sami nie są w stanie sobie dać rady.
Cele pomocy społecznej:
-zapobieganie sytuacjom, w którym os/rodzina nie mogą same dać sobie rady
-życiowe usamodzielnienie os/rodzin
-ich integracja ze społeczeństwem
33.Zakres podmiotowy pomocy społecznej.
-os. z obywatelstwem polskim
-cudzoziemcom z m. zamieszkania ble ble ble
-os. z m. zamieszkania w Polsce obywatele UE i EOG (Europejski Obszar Gospodarczy)
-os. samotnie gospodarujące (477zł)
-os w rodzinie (351zł/na os.)
-rodzinie (351zł/os w rodzinie)
34.Struktura organizacyjna pomocy społecznej w Polsce
-w gminach-ośrodki pomocy społecznej (pomoc środowiskowa, w miejscu zamieszkania)
-w powiatach- powiatowe centra pomocy rodzinie, miejskie ośrodki pomocy społecznej (w miastach na prawach powiatu) (ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, ośrodki opiekuńczo-wychowawcze, organizowanie/szkolenie rodzin zastępczych, uchodźcy)
-w województwach- regionalne ośrodki polityki społecznej (marszałek woj.+ regionalne ośr. pol. społ.-> nadzór nad podległymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społ szczególnie w spr finansowych i administracyjnych.)
-domy pomocy społecznej
-rodziny zastępcze
-ośrodki wsparcia
-mieszkania chronione
-ośrodki interwencji kryzysowej
-placówki opiekuńczo-wychowawcze
-ośrodki adopcyjno-opiekuńcze
35.Rola organizacji pozarządowych w realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej.
Tzw. III sektor. Struktury organizacyjne pozarządowych form pomocy społ.:
-fundacje (ust z dn. 6.IV.1984)
-stowarzyszenia (ust z dn. 27.IX.1989)
-organizacje pozarządowe działające na podst. Odrębnych aktów prawnych (np. PCK, związki zawodowe, podmioty prowadzone przez organizacje kościelne).
Cel org. pozarządowej musi mieć charakter użyteczności publicznej.
Ich rola jest zależna od modelu polityki społecznej. Jeśli mamy do czynienia z doktryną państwa minimalnego, to grają one główną rolę w polityce społecznej i jej całość lub lwia część spoczywa na ich barkach. W modelu państwa opiekuńczego, mają one uzupełniać i wspomagać działania instytucji państwowych (Polska).
36.Polityka ochrony zdrowia a polityka zdrowotna.
Polityka zdrowotna- dział polityki, którego prowadzenie leży w zakresie obowiązków ministerstwa zdrowia
Cele: -niwelowanie nierówności zdrowotnych, zapewnianie równych szans rozwoju i ochrony zdrowia
-profilaktyka
-troska o chorego i jego godność
Generalnie polityka zdrowotna to pojęcie szersze. Ochrona zdrowia, to leczenie, a polityka zdrowotna to też promocja zdrowego stylu życia, edukacja prozdrowotna etc. Można powiedzieć, że polityka ochrony zdrowia jest częścią polityki zdrowotnej (przynajmniej takie są moje wnioski na bazie dostępnych materiałów, które za obfite nie są)
37.Pojęcie zdrowia i czynniki warunkujące stan zdrowia ludności wg WHO i Lalonda.
Definicja zdrowia wg WHO:
Zdrowie to pozytywny stan samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub ułomności.
Ma ona swoje słabe strony:
- jest to stan idealny
- nie uwzględnia dynamicznego rozwoju zdrowia, czyli nie bierze pod uwagę subiektywnego uczucia zdrowia.
Czynniki wpływające na stan zdrowia wg WHO:
-pełne korzystanie z praw i swobód obywatelskich
-możliwość zatrudnienia / praca w odp. Warunkach
-odpowiednie wykształcenie
-dobre warunki mieszkaniowe
-żywność
-poczucie bezpieczeństwa
-możliwość oszczędzania
-komunikacja/ łączność z innymi
-rozrywka, wypoczynek
Lalond
Koncepcja pół
-pole zachowań (styl życia) (>50%)
-pole środowiska (czynniki poza org. człowieka, środowisko) (16-18%)
-pole biologii (czynniki genetyczne) (20%)
-pole opieki zdrowotnej (organizacja opieki medycznej) (10%)
38.Metody pomiaru stanu zdrowia ludności.
Bezpośrednie:
-pozytywne (opis dł. życia, ciężaru ciała, przeciętne dalsze trwanie życia)
-negatywne (umieralność, śmiertelność, zachorowalność, chorobowość, inwalidztwo)
Pośrednie:
-charakteryzujące środowisko życia (syt. żywnościowa, poziom PKB, uprzemysłowienie)
-charakteryzujące służbę zdrowia (wielkość i rodzaj nakładów- personelu, śr. transportu, lb. zabiegów)
39.Źródła finansowania systemów ochrony zdrowia.
-podatki
-obowiązkowe/ nieobowiązkowe ubezpieczenia
-opłaty bezpośrednio od pacjentów
40.Sposoby finansowania świadczeń medycznych.
-budżet (nieekonomiczne, nie można oszczędzać, pieniądze na określony cel, jak niewykorzystane to mniej w nast. roku)
-budżet globalny (placówka dostaje cała kwotę sama decyduje na co, nie ma przepadku pieniędzy)
-kapitacja (na każdego pacjenta określona kwota pieniędzy na miesiąc, dostaje lekarz pierwszego kontaktu)
-opłata za usługi (płacimy po usłudze, najdroższy, dużo badań, ale by broń Boże nie wyleczyć)
-system mieszany
41.Model Beveridge'a w systemie ochrony zdrowia.
42.Model Bismarckowski w systemie ochrony zdrowia.
|
Model bismarckowski |
Model Beveridge'a |
Źródła finansowania |
Składki |
Podatki |
Kto ma dostęp do służby zdrowia |
Płacący składki i ich rodziny |
Wszyscy |
Kto dysponuje źródłami finansowania |
Specjalna instytucja |
Decyzja arbitralna państwa |
Koszyk świadczeń |
Ściśle określony, zależy od wys. Składki |
Decyzja arbitralna państwa |
Kto świadczy usługi |
Prywatni świadczeniodawcy, z którymi podpisano kontrakt(ceny w całym państwie takie same) |
Głównie publiczna służba zdrowia |
Rodzaj odpłatności |
Za usługę |
Płatność za głowę |
Współpłatność |
Za większość świadczeń |
Marginalna |
Wybór świadczeniodawców |
Wolny wybór klienta |
Lekarz pierwszego kontaktu, który releguje dostęp do kolejnych szczebli opieki |
43.Założenia Narodowego Programu Zdrowia na lata 2005-2016. (2006-1015?).
-umacnianie zdrowia, wyrównywanie różnic terytorialnych i społecznych
-wczesne wykrywanie i leczenie chorób
-ochrona zdrowia ludności
-POPRAWA STANU ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA (cele ogólne, w zakresie promocji zdrowia, dot. wybranych gr. ludności, dot. działania syst. Ochrony Zdrowia)
44.Aktualne priorytety całościowego programu zdrowia publicznego UE (2002-2008)
-poprawa informacji i edukacji zdrowotnej
-ustanowienie szybkiego systemu reagowania na zagrożenia zdrowia
-opracowanie programu oddziaływania na determinanty stanu zdrowia
45.Koncepcja niezależnego życia osób niepełnosprawnych.
Celem jest osiągnięcie stanu, w którym wszystkie osoby niepełnosprawne będą mogły być w pełni samowystarczalnymi członkami spoleczeństwa, nieuzależnionymi od pomocy innych i będą miały miały możliwość pełnego, aktywnego uczestnictwa we wszystkich aspektach życia społecznego, na równi z osobami pełnosprawnymi.
46.Bariery integracji osób niepełnosprawnych w społeczeństwie.
-ekonomiczne
-społeczne
-prawne
-architektoniczno-urbanistyczne
47.Cechy polskiego modelu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Weiss i Hulek opracowali model, który w roku 1970 został uznany przez WHO jako wzorcowy na całym świecie.
Polska Szkoła Rehabilitacji:
-powszechność
wczesność zapoczątkowania
-ciągłość
-kompleksowość (rahabilitacja medyczna, psychiczna, społeczna, zawodowa)
48.Założenia podstawowych dokumentów dotyczących osób niepełnosprawnych.
-1945 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka („każdy człowiek”)
-1955 zalecenie MOP nr 99 (rehabilitacja zdrowotna i zatrudnianie os. niepełnospr, w 83 rozszerzona)
-1981 ONZ Rok Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych („Pełne uczestnictwo i równość”)
-1981 Watykan dok. oZ podejściu do os niepełnosprawnych (normalizacja, integracja, personifikacja)
-1983-1992 ONZ Dekada Ludzi Niepełnosprawnych
-1993 ONZ Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Os. Niepełnosprawnym
tzw. Konstytucja praw os. niepełnosprawnych
-dostępność środowiska fizycznego, dostęp do info i środków komunikacji
-edukacja
-zatrudnienie
-śr. utrzymania, zabezpieczenie socjalne
-życie rodzinne, integralność jednostki
-kultura, sport, rekreacja
-religia
-1996 Zrewidowana Europejska Karta Społeczna (art. 15)
-2000 Komisja Europejska „Ku Europie bez barier dla os. z niepełnosprawnościami”
-2002 Deklaracja Madrycka (deklaracja środowisk niepełnosprawnych)
-„nic o nas bez nas”
-równe szanse nie litość
-społeczeństwo dla wszystkich
-dostępne otoczenie
-niezależne życie
-równość i uczestnictwo
-szacunek dla różnorodności
-2003 Malaga Deklaracja Polityczna Ministrów odp. za integracyjną. pol. na rzecz os. niepełnosprawnych
-2003 UE Rok Osób Niepełnosprawnych
-w Polsce w konstytucji art. 30(niezbywalna godność),32(zakaz dyskryminacji),68,69(pomoc).
49.Pojęcie rynku pracy i jego segmentacja.
Rynek pracy-miejsce wzajemnego oddziaływania na siebie popytu i podaży siły roboczej.
Segmentacja rynku pracy-podział ze względu na różnorakie kryteria (np. wg cech demograficznych, poziomu wykształcenia, kwalifikacji, legalności zatrudnienia, rynek pierwotny (dobry) i rynek wtórny (zły).)
50.Czynniki warunkujące popyt na pracę.
-polityka makroekonomiczna (zwiększa lb. miejsc pracy)
- polityka przestrzenna zagospodarowania kraju (zagospodarowanie terenu cała infrastruktura)
- koniunktura gospodarcza (bez zatrudnieniowy wzrost gospodarczy, tzn. że nie idzie za tym wzrost miejsc pracy. Wzrost gospodarczy nie przekłada się na wzrost miejsc pracy.)
-postęp technologiczny (zmienia nam miejsca pracy, zmniejsza ilość miejsc pracy o niższych kwalifikacjach, a tworzy dla tych co mają wyższe kwalifikacje.)
(ulgi podatkowe dla prowadzących działalność, wolne strefy gospodarcze, subwencjonowanie zatrudnienia)
51.Czynniki warunkujące podaż pracy.
-sytuacja demograficzna (zależy od struktury wieku, ile osób zamelduje się do pracy, wyż albo niż demograficzny)
-polityka socjalna (jak będziemy traktować bezrobotnych- czy zbytnio się o nich troszczyć, czy tylko aktywizować. Powinna być nastawiona na aktywizację: szkolenia, przekwalifikuje, wspiera w sposób interwencyjny)
-polityka oświatowa
(decyduje ile osób stawi się na miejscu pracy, poprzez czas trwania edukacji. Im krótszy będzie ten czas tym szybciej się stawią na rynku pracy-przystosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, kształcenie odpowiednie do rynku potrzeb.)
-mobilność
mobilność pionowa (dostosowanie umiejętności do potrzeb rynku pracy.)
mobilność pracownicza pozioma (umiejętność do przemieszczania się w przestrzeni w poszukiwaniu pracy.)
52.Założenia modelu substytucyjnego rynku pracy.
Koncentruje się na bezrobociu a nie na zatrudnieniu.
(ogranicza walkę z bezrobociem do aktywnej polityki rynku pracy.
W tym modelu rynek pracy pełni rolę substytutu polityki społeczno - gospodarczej. Jeśli gospodarka nie stwarza nowych miejsc pracy lub je likwiduje, to polityka rynku pracy powinna zrekompensować skutki tych działań.)
53.Założenia modelu komplementarnego (zintegrowanego) rynku pracy.
Tworzenie nowych miejsc pracy, zatrudnienie + ograniczenie przyczyn bezrobocia.
(akcentuje zintegrowaną prozatrudnieniową politykę społeczno-gospodarczą, której elementem jest oczywiście aktywna polityka rynku pracy.
Ten model akcentuje priorytetowe znaczenie promowania zatrudnienia i ograniczania przyczyn powodujących destrukcję miejsc pracy.
Programy rynku pracy pełnią tu funkcję komplementarną, jakby uzupełniając prozatrudnieniową politykę społeczno- gospodarczą.)
54.”Filary” Europejskiej Strategii Zatrudnienia.
1997 Traktat Luksemburski (w Amsterdamie)
-I filar poprawa zdolności do uzyskania zatrudnienia (rozwój zas ludz., umiejętność znalezienia pracy stopniowe przechodzenie od pasywnych do aktywnych metod zwalczania bezrobocia)
-II filar przedsiębiorczość (promocja samozatrudnienia oraz małych/ średnich przedsiębiorstw)
-III filar poprawa zdolności adaptacyjnych (umiejętności adaptacyje obu stron do zmian zachodzących w technologii i na rynku, przeprowadzeniu restrukturyzacji i tworzeniu nowych produktów oraz usług, zmianach organizacji pracy, metod pracy i rodzajów umów o pracę, a także gotowości do organizowania oraz uczestniczenia w szkoleniach)
-IV filar polityka równych szans (niedyskryminacja)
55.Polityka zatrudnieniowa w Strategii Lizbońskiej.
2000-2010
-szybkie przechodzenie do gospodarki opartej na wiedzy, w tym rozwój społeczeństwa informacyjnego, badań i innowacji oraz kształcenie odpowiednich kwalifikacji i umiejętności;
-wzrost nakładów i inwestycji w kapitał ludzki
-zwiększenie wydatków na sektor badań i rozwoju (3%PKB, UE 2%, PL, 0,56%)
-zmiejszenie o połowę liczbę osób 18-24 mających wykształcenie niższe; przynajmniej średnie poziom licealny
-promowanie kształcenia ustawicznego
· liberalizacja i integracja tych rynków i sektorów, których wspólny rynek de facto nie objął: telekomunikacja, energetyka, transport, poczta, a także usługi finansowe oraz całość rynku usług;
· rozwój przedsiębiorczości: deregulacja i lepsze wsparcie ze strony administracji (likwidacja barier administracyjno-prawnych), łatwiejszy dostęp do kapitału i technologii, ograniczanie zakłócającej konkurencję pomocy publicznej, tworzenie równego pola konkurencji;
· wzrost zatrudnienia i zmiana modelu społecznego: wzrost aktywności zawodowej, uelastycznienie rynku pracy, poprawa edukacji, unowocześnienie systemu zabezpieczeń społecznych, ograniczanie biedy i wykluczenia społecznego;
· dbałość o trwałe fundamenty rozwoju i środowisko naturalne: ograniczanie zmian klimatycznych, zachowanie zasobów naturalnych
do 2010- stopa zatrudnienia z 61 na 70%, ilość zatrudnienia kobiet z 51 na 60%, os. starsze zatrudnione 50%, podwyższeni9e o 5 lat śr wieku emerytalnego dostępność opieki nad dzieckiem 90%(pow. 3 lat) i 3% (pon. 3 lat)
56.Raport W. Koka i redefinicja strategii lizbońskiej.
W swoim raporcie (2004)W. Kok skrytykował Strategie Lizbońska za ogólnikowość, nie uwzględnienie przyłączenia nowych państw do UE, nie uwzględnienie zwiększenia konkurencyjności ze str. innych państw (np. Chiny) oraz na nie uwzględnienie starzenia się społeczeństw państw członkowskich. Najważniejsze w Strategii jest wzrost gospodarczy i zatrudnienie.
-rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy
-tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorstw
-rozwój jednolitego rynku wewnętrznego
-rozwój rynku pracy (elastyczny, niedyskryminujący)
-rozwój równoważony i ochrona środowiska
57.Pojęcie i rodzaje bezrobocia.
Bezrobocie-stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy, chcących ja podjąć, dla których podstawą egzystencji są dochody z pracy.
Rodzaje bezrobocia:
Ze względu na przyczyny:
-frykcyjne (w normalnie działającym rynku pracy)
-strukturalne (niedopasowanie podaży pracy do popytu)
-technologiczne (zmniejszenie zapotrzebowania na określonych pracowników, postęp technologiczny)
-koniunkturalne (char. przejściowy, z powodu cykli koniunkturalnych)
-sezonowe
Inne:
-bezrobocie jawne (rejestrowane, rzeczywiste) / ukryte
-bezrobocie całkowite / częściowe
-bezrobocie powszechne(globalne) krajowe / regionalne / lokalne
-krótkookresowe (do 3 m.) / średniookresowe (do 6 m.) / długookresowe (do roku) / długotrwałe (powyżej 2 lat- chroniczne)
58.Mierniki bezrobocia.
pierwszy i podstawowy: stopa bezrobocia (osoby bezrobotne/osoby aktywne zawodowo * 100%) lub (osoby bezrobotne/osoby w wieku produkcyjnym * 100%) zależy od tego co rozumiemy przez „bezrobotne” - czasem wszystkich, którzy nie pracują (tzn. również uczniów, studentów i inne osoby nieaktywne zawodowo), a czasem tylko zarejestrowanych w urzędach jako bezrobotnych.
59.Najważniejsze cechy polskiego bezrobocia.
-ludzie młodzi (do 34 roku życia),
- duży procent bezrobotnych kobiet (w 1997 60% ogółu),
- osoby z podstawowym wykształceniem lub zasadniczym zawodowym
- bezrobocie długotrwałe (powyżej 1 roku),
- zróżnicowanie przestrzenne - tereny z najwyższym bezrobociem to:
+ północno-wschodnie obszary rolnicze (byłe PGR-y)
+ województwa dolnośląskie, łódzkie - obszary uprzemysłowione lecz z przemysłem przestarzałym.
60.Ekonomiczne i społeczne skutki bezrobocia.
Skutki pozytywne: (społ-ekonomiczne)
-zmiana postawy wobec pracy
-racjonalizacja zatrudnienia
-wspomaganie procesów restrukturyzacji
-racjonalizacja wyborów kwalifikacji i zawodu
Skutki negatywne: (społ-psychologiczne)
-pogorszenie standardu życia
-zagrożenie egzystencji
-zagrożenie w sferze psychicznej jednostki
-zakłócenia w życiu rodzinnym jednostki
-patologia społeczna
-napięcia i konflikty społeczne
61.Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu.
-pośrednictwo pracy
-szkolenia bezrobotnych
-tworzenie dodatkowych miejsc pracy
-udzielanie pożyczek bezrobotnym na działalność gospodarczą na własny rachunek
-prace interwencyjne, roboty publiczne, zatrudnianie absolwentów
-poradnictwo zawodowe
-wspieranie działalności klubów pracy
-realizowanie programów specjalnych
(pasywne środki przeciwdziałania bezrobociu: dzielenie miejsc pracy, dzielenie czasu pracy, wydłużenie okresu obowiązkowej edukacji, skrócenie wieku emerytalnego, zasiłek dla bezrobotnych)
62.Pasywne formy łagodzenia skutków bezrobocia.
-zasiłki dla bezrobotnych
-jednorazowe odprawy dla odchodzących z pracy
-skracanie czasu pracy
-opieka społeczna i jej świadczenia
(aktywne formy łagodzenia skutków bezrobocia: szkolenia, przekwalifikowania, uruchomienie robót publicznych, upusty w podatkach dla pracodawców uruchamiających nowe miejsca pracy. W efekcie zwiększenie zatrudnienia i produkcji.)
63.Źródła informacji o sytuacji mieszkaniowej w krajach wysoko rozwiniętych.
-Narodowy Spis Powszechny
-sprawdzalność bieżąca z Głównego Urzędu statystycznego (GUS)
-badania specjalne
64.Podstawowe mierniki sytuacji mieszkaniowej.
-stopa nasycenia mieszkań (lb. mieszkań/1000 os.)
-samodzielność zamieszkania (lb. gospodarstw domowych/100 mieszkań)
-przeciętna wielkość mieszkania (lb. izb w mieszkaniu lub pow. użytkowa [pow. użytkowa/osoba])
-liczba mieszkańców (zaludnienie) (ilość os. na 1 izbę lub 1 mieszkanie)
-poziom wyposażenia mieszkania (standard) (instalacje techniczno-sanitarne, 5 kategorii)
65.Typologie polityk mieszkaniowych w krajach wysoko rozwiniętych.
66.Sposoby określania potrzeb mieszkaniowych.
Przy ich okreśalniu bierze się pod uwagę czynniki demograficzne (zmiany liczby ludności etc.) i czynniki pozademograficzne (konieczność wymiany substancji mieszkaniowej).
Wykonuje się tzw. bilans potrzeb mieszkaniowych, którego otwarcie stanowią niezaspokojne potrzeby w okresie wyjściowym, tj. różnica pomiedzy liczbą gospodarstw domowych, a liczbą mieszkań uzyskaną na podstawie NSP. Przy bilansie ważne jest uwzględnienie struktury gospodarstw domowych wg. wielkości (dziś coraz więcej jednoosobowych -> potrzeba więcej mieszkań)
-bieżące (różnica lb. gospodarstw domowych i mieszkań, to czego brak, na podstawie NSP) bilans potrzeb mieszkaniowych
-przyszłe (przyrost/ubytek ludności, przeciętna dł. życia, konieczność wymiany mieszkań, rezerwa mieszkań powinno być 10% a mamy deficyt)
67.Mieszkania socjalne.
niski czynsz, znacznie poniżej stawek rynkowych, zapewniający niewielki lub żaden zysk podmiotom wynajmującym
- mieszkania przydzielane są wg kryterium potrzeb, a nie zdolności płatniczej zainteresowanych osób
- ilość i jakość zasobów mieszkaniowych jest mocno uzależniona od zapotrzebowania na ten typ mieszkań
Socjalne formy mieszkalnictwa mogą być dostarczane albo przez władze lokalne, albo przez różnego rodzaju instytucje pozarządowe, nie nastawione na osiągnięcie zysku. W Polsce to gmina ma obowiązek przyznawać mieszkania socjalne, ale nie są one w stanie tego zrealizować.
(obniżony standard min 5m2 na os lub 10m2 w przypadku samotnej osoby, KOMU: os. ubogie ,eksmitowane, kobiety w ciąży, małoletni, niepełnosprawni, ubezwłasnowolnieni, os. opiekujące się obłożnie chorym, emeryci, renciści, bezrobotni.)
68.Zasady eksmisji w Polsce.
Eksmisji podlega osoba posiadająca wyrok za znęcanie się nad rodziną, osoby niebezpieczne dla otoczenia i takie, które nie płacą za mieszkanie. Zakazana jest eksmisja na bruk. Komornik musi poczekać z eksmisją do czasu, aż gmina, właściciel zwalnianego mieszkania lub sam eksmitowany znajdzie pomieszczenie zastępcze.
Pomieszczenie zastępcze to nie to samo, co lokal socjalny, do którego prawo sąd powinien wskazać, jeśli uzna to za koniecze (zapewnienie takiego lokalu spoczywa na gminie) lub ma taki obowiązek - w wyroku eksmisyjnym Co to jest POMIESZCZENIE ZASTĘPCZE?
Nie może to być noclegowania dla bezdomnych i powinno w nim przypadać co najmniej 5 metrów kwadratowych na osobę.
Minister sprawiedliwości określił warunki, jakie musi spełniać pomieszczenie zastępcze:
- woda i ustęp mogą być nawet poza budynkiem;
- w pomieszczeniu musi być oświetlenie elektryczne i możliwość podłączenia urządzeń do gotowania (samych urządzeń być nie musi);
- konieczne jest też zapewnienie możliwości ogrzewania (np.
przez piece węglowe)
Zakazana jest także eksmisja w okresie od 1 XI do 31 III
69.Zasady przyznawania dodatków mieszkaniowych w Polsce.
Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych + zmiany wynikające z ustawy z dnia 21 czerwca 2001o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego
Rozdział 6 Dodatki mieszkaniowe
Art. 39.
1. Dodatek mieszkaniowy przysługuje osobom mieszkającym w lokalach, do których mają tytuł prawny, jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie trzech miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku, nie przekracza 150% najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 100% w gospodarstwie wieloosobowym.
2. Dodatek mieszkaniowy nie przysługuje:
1) najemcom opłacającym czynsz wolny,
2) najemcom lokali socjalnych
3) podatnikom podatku rolnego z wyjątkiem osób, które otrzymały prawo zamieszkania w lokalach na podstawie art. 54 ustawy - Karta Nauczyciela,
4) osobom prowadzącym w zajmowanym lokalu działalność gospodarczą.
3. Dodatek mieszkaniowy, z zastrzeżeniem ust. 4, nie przysługuje najemcom opłacającym czynsz wolny.
4. Dodatek mieszkaniowy przysługuje najemcom opłacającym czynsz wolny za lokale, za które przed wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733) opłacali oni czynsz regulowany."
Art. 43.
1. Dodatek mieszkaniowy przyznaje na wniosek osoby uprawnionej, o której mowa w art. 39 ust. 1, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji
administracyjnej.
2. Dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres sześciu miesięcy, na podstawie deklaracji, o której mowa w art. 40 ust. 3. Decyzja powinna być wydana w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku.
Dodatki mieszkaniowe są wypłacane gospodarstwom domowym, które są za bogate, aby otrzymać mieszkanie socjalne i za biedne na utrzymanie zwykłego mieszkania. Dodatek mieszkaniowy przepływa bezpośrednio do administratora mieszkania.
Dodatek mieszkaniowy mogą otrzymać:
- legalni użytkownicy mieszkań
- osoby, które charakteryzują się niskim dochodem
- jeśli jest przekroczona określona powierzchnia mieszkaniowa na 1 mieszkańca
Cechy dodatku mieszkaniowego:
· wnioskowość- musimy złożyć wniosek, aby go trzymać
· obligatoryjny- tzn. że jeśli spełniamy kryteria to go otrzymamy
· powszechny- niezależnie od normy prawnej
· terminowy- udzielany na 6 miesięcy
· jest nie zmienny
70.Pojęcie i przyczyny bezdomności.
Bezdomni- jednostki/rodziny społecznie pozbawione możliwości stałego zajmowania odpowiedniego, wyłącznie przez nich użytkowanego mieszkania. (Def. Rady Europy 1993)
Przyczyny bezdomności:
-społeczne (bezrobocie, wychowankowie domów dziecka)
-związane z patologiami i chorobami
-natury psychologicznej (typ wiecznego wędrowca)
-wynikające z regulacji prawnych (eksmisje)
71.Aktualna sytuacja mieszkaniowa w Polsce.
-Deficyt mieszkaniowy (ok.1,444tys mieszkań ogółem w miastachwiecej niż na wsi)
-bardzo dobry standard-8,6%
-dobry standard -25%
-dostateczny standard-30,5%
-zły standard-23,3%
-bardzo zły standard-12,2%
-ceny mieszkań w czasie od marzec 2005 do 2006 o 50%
72.Uwarunkowania polityki edukacyjnej.
-ekonomiczne (polityka edukacyjna powinna być zw. z pol. rynku pracy)
-historyczno-narodowe
-demograficzne (ilość dzieci, studentów)
-ustrojowo-polityczne
-społeczne (tendencje do nie akceptacji zmian, nastawienie do edukacji)
73.Podstawowe dokumenty dot. polityki edukacyjnej w UE.
-1948 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka- gwarantuje każdemu człowiekowi prawo do nauki w tym bezpłatnej przynajmniej na szczeblu podstawowym oraz do korzystania i uczestniczenia w postępie nauki, korzystania z jego dobrodziejstw
- 1961 Europejska Karta Społeczna Rady Europy- bezpłatne kształcenie na szczeblu podstawowym i średnim, zapewnia działania w celu popierania regularnego uczęszczania do szkoły.
-1966 Pakty Praw Człowieka- obowiązkowe i bezpłatne kształcenie na szczeblu podstawowym, studia wyższe mają być dostępne dla wszystkich na zasadzie równości w zależności od zalet osobistych.
POLSKA
- Konstytucja RP z 1997 roku (art. 70) - prawo każdego do nauki, do 18 roku życia nauka jest obowiązkowa i bezpłatna w szkołach publicznych.
- Ustawa z dnia 07-09-1991 roku O systemie oświaty - określa instytucje tworzące system oświaty oraz zasady ich prowadzenia.
- Ustawa z dnia 08-01-1999 roku Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego.
- Karta Nauczyciela z 1982 roku (znowelizowana 01-01-1997 roku) - ustalenia prawne dotyczące praw, obowiązków, finansowania, zasad zatrudnienia nauczycieli i wszystkich pracowników pedagogicznych zatrudnionych w oświacie.
Trzy podstawowe dokumenty:
-1995 UE Biała Księga-Nauczanie i Uczenie się. Na drodze do Uczącego się Społeczeństwa.
Założenia:
-globalizacja technologii
- edukacja i kształcenie- główny nośnik tożsamości (planuje przyszłość i drogę rozwoju)
-edukacja i kształcenie- czynniki determinujące równość szans
-edukacja podnosi wartość zasobów ludzkich (zwiększa konkurencyjność)
-trzeba w UE stworzyć środki służące rozwojowi woli edukacji, kształcenia przez całe życie
-1996 UNESCO Raport J. Delors'a “Edukacja- jest w niej ukryty skarb”
Edukacja powinna opierać się na 4 filarach:
- Uczyć się, aby żyć wspólnie
- Uczyć się, aby wiedzieć
- Uczyć się, aby działać
- Uczyć się, aby być (edukacja przez całe życie)
-1997 dokument Rady Europy „ edukacja dla Europy”
-idea obywatelstwa europejskiego przez edukację
-wzmocnienie europejskiej konkurencyjności i zapewnienie zatrudnienia dzieki edukacji
-utrzymanie więzi społecznych poprzez edukacje
-pełne wykorzystaniue mozliwości stwarzanych przez społ. informacyjne
74.Proces boloński i proces kopenhaski jako strategie współpracy w dziedzinie kształcenia zawodowego i wyższego.
Proces boloński podstawowe cele:
19 czerwiec 1998 -podpisało ją 29 krajów.
stworzenie do 2010roku Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego.
Sposoby realizacji:
- jakość szkolnictwa wyższego (jakość kształcenia)
- dwustopniowość studiów (3+2)
- punktowy system zaliczania osiągnięć studentów
- system czytelnych i porównawczych stopni, dyplomów
- promocja mobilności studentów i pracowników naukowych
- propagowanie wymiaru europejskiego w kształceniu
Proces kopenhaski podstawowe cele:
Wynika z ustaleń lizbońskich, związany z kształceniem zawodowym i szkoleniami. Deklaracja Kopenhaska w 2002.
-jednolite ramy kompetencji i kwalifikacji
-stworzenie systemu punktów kredytowych w kształceniu i szkoleniu zawodowym
-wypracowanie standardów jakości, norm kształcenia i szkolenia zawodowego.
75.Wspólnotowe programy edukacyjne.
2007-2013 - Lifelong Learning Program
Comenius - ed. szkolna
Erasmus - studia wyższe
Leonardo Da Vinci - doskonalenie zawodowe
Gruntvig - dorosłych
76.Koncepcje kształcenia ustawicznego.
Kształcenie ustawiczne (ang. lifelong learning) - jest procesem stałego odnawiania, doskonalenia i rozwijania kwalifikacji ogólnych i zawodowych jednostki, trwającym w ciągu całego jej życia.
Kształcenie może odbywać się poprzez uczestnictwo w:
-szkoleniach, kursach zawodowych
-studiach podyplomowych
- wyjazdach studyjnych, konferencjach, seminariach;
- oglądanie lub słuchanie audycji edukacyjnych
- czytanie czaspism edukacyjnych
- naukę za pomocą internetu (na odległość)
Może być sprawą indywidualnej jednostki (podnoszącej swoje kwalifikacje z własnej inicjatywy i na własny koszt), bądź też może być projektowane, organizowane i finansowane przez pracodawcę. W takim przypadku kształcenie ustawiczne pracowników jest elementem zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji.
77.Koncepcja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego.
Geneza Procesu Bolońskiego
Ministrowie edukacji 29 krajów (w tym Polski), odpowiedzialni za szkolnictwo wyższe, podpisali 19 czerwca 1999 roku
Deklarację Bolońską. Uznali, że należy dążyć do utworzenia do 2010 roku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa
Wyższego, w którym znacznie ułatwiona będzie mobilność studentów i pracowników akademickich, a uczelnie umożliwią studentom pełny rozwój ich osobowości i uzyskanie umiejętności dostosowanych do potrzeb rynku pracy.
Ministrowie edukacji na spotkaniach w Bolonii (1999), Pradze (2001) i Berlinie (2003) określili cele szczegółowe, których realizacja powinna ułatwiæ tworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Zobowiązali się również do koordynacji polityki edukacyjnej tak, aby europejskie systemy szkolnictwa wyższego stały się łatwiej porównywalne oraz były bardziej konkurencyjne i atrakcyjne w skali światowej.
Postanowienia przyjęte przez ministrów edukacji uruchomiły proces zmian strukturalnych, programowych i organizacyjnych w systemach szkolnictwa wyższego państw- sygnatariuszy, który został nazwany Procesem Bolońskim. Proces ten jest zbieżny z procesami UE zmierzającymi do wzmocnienia europejskiej współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego. Rozwinęły i określiły to decyzje podjęte na szczytach Rady Europejskiej w Lizbonie (2000), Sztokholmie (2001) i Barcelonie (2002), jak również na kolejnych spotkaniach Rady UE ds. Edukacji.
W ciągu czterech lat od podpisania Deklaracji Bolońskiej liczba krajów uczestniczących w Procesie Bolońskim wzrosła z 29 do 40 . Fakt ten nadaje dodatkowego znaczenia Procesowi Bolońskiemu.
Cele Procesu Bolońskiego
W Deklaracji Bolońskiej (1999) określono następujące cele:
- przyjęcie systemu "czytelnych" i porównywalnych dyplomów;
- wprowadzenie systemu studiów dwustopniowych;, opartego na dwóch cyklach kształcenia (licencjat - magister);
- wprowadzenie punktowego systemu zaliczania osiągnięæ studentów (ECTS);
- rozwój mobilności studentów i pracowników uczelni;
- rozwój współpracy europejskiej w zakresie zapewnienia jakości kształcenia;
- wzmocnienie wymiaru europejskiego szkolnictwa wyższego.
W Komunikacie Praskim (2001) wprowadzono dodatkowo trzy cele:
- rozwój kształcenia przez całe życie (lifelong learning);
- zwiększenie zaangażowania studentów na rzecz realizacji Procesu Bolońskiego;
- promowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego poza Europą.
W Komunikacie Berlińskim (2003), uznając znaczenie badań jako integralnej części szkolnictwa wyższego, przyjęto dwa cele:
- rozszerzenie systemu studiów o trzeci stopień - studia doktoranckie;
- współpraca Europejskiego Obszary Szkolnictwa Wyższego z Europejską Przestrzenią Badawczą.
78.Elementy systemu oswiaty w Polsce.
System oświaty- ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji wychowania bezpośredniego i pośredniego umożliwiający obywatelom zdobywanie wykształcenia.
-Składają się na niego: system wychowanie rodzinnego, szkolnictwa,kształcenia ustawicznego, wychowania równoległego.
-Po reformie system oświaty obejmuje przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, artystyczne i inne (placówki oświatowo- wychowawcze, kształcenia ustawicznego, ośrodki kształcenia i doskonalenia zawodowego, młodzieżowe ośrodki wychowawcze.)
-Do systemu nie zalicza się szkolnictwa wyższego, które stanowi odrębny dział administracji rządowej i ma zagwarantowaną konstytucyjnie autonomię.
-W myśl zapisów Konstytucji RP każdy ma prawo do nauki. Nauka jest obowiązkowa do 18. roku życia, ale status instytucji obowiązkowych mają jedynie szkoła podstawowa i gimnazjum. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna.
-Reforma doprowadziła do decentralizacji zarządzania oświatą (gminy- przedszkola, podstawówki, gimnazja, powiaty- szkoły specjalne, szkoły ponadgimnazjalne, ośrodki szkolno- wychowawcze, województwa- zakłady kształcenia nauczycieli.)
79.Podstawowe cele w dziedzinie edukacji określone w Strategii Lizbońskiej.
Wskaźniki definiujące cele ele na rok 210:
-Przynajmniej 85% ówczesnych 20-latków powinno uzyskać pełne wykształcenie średnie. Oznacza to właściwie upowszechnienie wykształcenia średniego w krajach Unii
-zmniejszyć do 10% odsetek porzucających przedwcześnie naukę,
-zwiększyć o 15% odsetek absolwentów kierunków technicznych, ścisłych i przyrodniczych. Dążyć do wyrównania udziału kobiet i mężczyzn na tych kierunkach.
-co najmniej 12,5% ludzi w wieku aktywności zawodowej (25-64 lat) powinno dokształcać się w jakiś sposób w miesiącu poprzedzającym badanie [pomiar]
-w 2010 roku odsetek uczniów 15-letnich lokujących się na najniższym poziomie umiejętności kluczowych (coś co można by przyrównać do oceny niedostatecznej) tak, jak mierzy je test PISA/OECD powinien zmniejszyć się przynajmniej o 20%w porównaniu do wyniku testu w roku 2000.
(edukacja powinna być bardziej dostępna dla wszystkich, bliższa życia, że kształcenie powinno być efektywniejsze i poprawiać swoją jakość. Trzeba upowszechniać wykształcenie średnie, wydawać lepiej pieniądze, częściej dokształcać dorosłych a zwłaszcza podnosić poziom kształcenia i redukować nierówności szkolne.)
80.Pojęcie i przyczyny powstawania zjawisk patologii społecznej.
Patologia społeczna- odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z przyjętymi normami lub wartościami. Ogólnie są to wszelkie przejawy zachowania innego niż konformistyczne. Jest to zachowanie dewiacyjne, prowadzące często do zatarcie granic między dobrem a złem oraz do osłabienia więzi społecznych jednostki z otoczeniem.
Przyczyny:
-bezrobocie, ubóstwo
-rozwarstwienie społeczne i ekonomiczne
-kryzys zdrowia i środowiska naturalnego oraz psychicznego
-kryzys mieszkalnictwa, oświaty i klutury
-kryzys więzi społecznych, spójnego systemu wartości
-narastający lęk społeczny i niepewność jutra
-wzrost postaw konfomistycznych i egoistycznych
-rywalizacja wyniszczająca więzi społeczne
-osamotnienie, moralne zobojetnienie, brutalizacja
81.Podstawowe zjawiska i zachowania kwalifikowane jako patologiczne.
Zjawiska patologiczne o charakterze stałym („typowe”) - przestępstwa pospolite(kradzież, włamania, zabójstwa), zachowania autodestrukcyjne(alkoholizm, samobójstwa, narkomania), dewiacyjne zachowania seksualne oraz inne uwazane za zboczone(prostytucja).
Lata '90- przestępczość zorganizowana, wymuszenia, terroryzm, przemyt, korupcja, fałszerstwa, przestępstwa bankowe i finansowe, przestępstwa porachunkowe.
82.Linie ubóstwa i metody ich wyznaczania.
Rodzaje lini ubóstwa:
-absolutne (minimum egzystencji, minimum socjalne)
-względne (in. relatywne) 479zł
-subiektyne
Absolutne- wyrazony w pieniądzach tzw. koszyk dóbr i usług zaspokajający niezbędne potrzeby. Minimum egzystencji ustala Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Koszyk dla niego zawiera jedynie niezbędne do przezycia rzeczy: żywność, utrzymanie małego mieszkania, buty dla dzieci- reszta ubrań z darów, podstawowe środki higieny. Dla gospodarstwa jednoosobowego wynosi 387zł, dla gospodarstwa 4-osobowego 1045zł. Minimum socjalne pozwala na utrzymanie więzi ze społeczeństwem i na ograniczone korzystanie z podstawowych dóbr kultury (kina, teatry).
Relatywne- 50% średnich wydarków (ew. dochodów) gospodarstw domowych (wartość realna tej lini zmienia się wraz z przeciętnym poziomem życie ludności w danym kraju- dlatego względne).
Subiektywne- wyznacza się na podstawie badań ankietowych, pytania o wystarczający poziom dochodów do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Po raz pierwszy badanie przeprowadzono w latach '30 na uniwersytecie Gallupa w USA. Wyróznia się trzy metody badawcze- lejdeńską (pytanie oceniające), metoda subiektywnej linii ubóstwa (pytanie o absolutne minimum dochodów).
83.Mierniki ubóstwa.
Zasięg ubóstwa- miernik nazywany stopą ubóstwa lub funkcja ubogich H, wskazuje on jaki procent ludności żyje poniżej zdefiniowanej linii ubóstwa. (w Polsce 60%)
Głębokość ubóstwa- pokazuje jak „daleko” znajduja się ubodzy od lini ubóstwa (ile im do tej granicy brakuje). Najpopularniejszym miernikiem głębokości ubóstwa jest tzw. luka ubóstwa PG (jak dużo musiałaby otrzymac każda osoba zyjąca w sferze ubóstwa by te sferę opuścić, inaczej- kwota brakujaca do minimum socjalnego.
84.Obszary ubóstwa w Polsce (przyczyny, zasięg i głębokość, przeciwdziałanie).
W czasach PRL-u zjawiosko ubóstwa zwiazane było z dysfunkcjami rodziny, uzaleznieniami, ciężką chorobą i starością czy też ze środowiskami patologii społecznej. Ubóstwo nie dosięgało wówczas osób pracujących i ich rodzin ponieważ pełne zatrudnienie pozwalało na skromny i wyrównany poziom życia.
Na przełomie lat 80 i 90 zaistniała potrzeba dokonania oceny społecznych skutków przechodzenia na gospodarke rynkową, w tym ubóstwa. Pierwsemu okresowi przemian towarzyszyło zjawisko skokowego narastania ubóstwa.
Po okresie stabilizacji stopy ubóstwa w latach 1991-93 na poziomie ok. 32-34%, od 1994 następował jej stopniowy wzrost. Jedynie w 1998 odnotowano nieznaczny spadek odsetka osób, których wydatki były niższe od min. Socjalnego (49,8%).W 2000-54%.
W latach 1994-2000 w najtrudniejszej sytuacji znalazły się rodziny utrzymujace się ze źródeł niezarobkowych innych niż emerytura i renta (głównie zasiłki dla bezrobotnych i świadczenia pomocy społecznej). W trudnej sytuacji byli także rolnicy i pracownicy użytkujących gospodarstwa rolne.
Klęska braku pracy jako główny czynnik generujący ubóstwo.
Ubóstwo zależy od czynników:
-demograficznych (wiek, wielkość rodziny)
-społeczno-ekonomicznych (wykształcenie, rodzaj aktywności ekonomicznej, miejsce zamieszkania)
OGÓLNIE: tam gdzie bezrobocie połączone z niskim poziomem wykształcenia głowy gospodarstwa oraz faktem zamieszkania w małych ośrodkach miejskich lub na wsi, szczególnie na obszarach dotknietych bezrobociem strukturalnym.
O przezwyciężaniu było w pytaniu 61- przeciwdziałanie bezrobociu.
86.Pojęcie i źródła informacji dotyczących poziomu zycia ludności.
Poziom życia:
1) stopień zaspokojenia potrzeb materialnych wynikający z konsumpcji dóbr materialnych i usług oraz z wykorzystania walorów środowiska naturalnego i społecznego. (stopień zaspokajania materialnych i kulturalnych potrzeb społeczeństwa), poprzez fundusze konsumpcji zbiorowej w danej jednostce czasu i przestrzeni.
2) wymierne możliwości i uwarunkowania budżetu danej jednostki lub gospodarstwa domowego w celu uzyskania określonej ilości dóbr i usług
Źródła informacji dot. poziomu zycia:
wyniki reprezentacyjnych badań ankietowych gospodarstw domowych, przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny. Dotyczą: budżetów gosp. dom., cazsu wolnego ludnosci, rachunkowości rolnej gosp. indywidualnych, statystyki obrotu towarowego, spisów powszechnych, reprezentacyjnych badań ankietowych.
87.Metody mierzenia poziomu życia.
Podstawowe metody:
1) Wskaźnik rozwoju społecznego (HDI)
2) metoda genewska - ocena zaspokojenia 7 grup potrzeb określanych jako składniki poziomu życia ludności:
potrzeby podstawowe: wyżywienie, mieszkanie, zdrowie, wykształcenie, rekreacja, zabezpieczenie społeczne
potrzeba wyższego rzędu (7): zagospodarowanie materialne
podstawowe określają mierniki - 1 ilościowy i 2 jakościowe na każdą
Wskaźniki progowe zaspokojenia potrzeb: próg minimalny i próg maksymalny
3) inne metody: syntetyczny miernik dobrobytu społecznego (SMDS), PKB i dochód narodowy, minimum socjalne, granice ubóstwa, badanie budżetów gosp. dom.
88.Wskaźnik rozwoju społecznego HDI- jego konstrukcja i znaczenie.
wskaźnik używany przez ONZ, który określa poziom życia; został opracowany w 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa. Od 1993 wykorzystuje go w swoich corocznych raportach oenzetowska agenda ds. rozwoju (UNDP). Jest miernikiem syntetycznym, wyznaczanym na podstawie 3 komponentów:
1) długość życia
2) osiągnięcia edukacyjne
3) poziom osiągniętego dochodu
wyraża się je za pomocą 4 podstawowych składników:
-przeciętne dalsze trwanie życia
-stopień analfabetyzmu (ilość osób umiejących czytać i pisać)
-stopień skolaryzacji (średnia liczba lat nauki skolnej liczona dla osób dorosłych)
- realny poziom PKB na jednego mieszkańca
Wskaźnik syntetyczny HDI przyjmuje wartości od 0 do 1:
0,0-0,5 - kraj rozwinięty
0,501-0,8 - kraj średnio rozwinięty
0,801-1,0 - kraj wysokorozwinięty
Składowe wskaźnika:
-oczekiwana długość życia przy narodzeniu (przeciętne dalsze trwanie życia)
-średnia ważona odsetka dorosłych umiejących czytać i pisać oraz odsetka skolaryzacji na wszystkich poziomach edukacji (poziom osiągnięć edukacyjnych)
-produkt krajowy brutto per capita (PKB)
1