opracowanie na egzamin. dla Moni, administracja semestr V, polityka społeczna i gospodarcza


  1. Zdefiniować politykę społeczną i gospodarczą, przedstawić jej cele, zadania, dziedziny oraz podstawy prawne działań społecznych i gospodarczych

Polityka społeczno-gospodarcza jest określeniem o podwójnym znaczeniu:

  1. Polityka społeczno-gospodarcza jako działalność określonych podmiotów polityki społecznej, których celem jest rozwój gospodarczy i rozwiązywanie kwestii socjalnych.

  2. Polityka społeczna i gospodarcza jako samodzielne dyscypliny naukowe, to teorie polityki gospodarczej i społecznej - ściśle ze sobą związane.

Główny cel polityki społeczno-gospodarczej:

Rodzaje celów polityki społeczno-gospodarczej:

  1. ogólne,

  2. ekonomiczne,

  3. społeczne,

  4. ekologiczne,

  5. militarno-obronne.

A zatem, przedmiotem polityki społeczno-gospodarczej jest:

  1. zagwarantowanie dochodów niezbędnych do życia (płacy),

  2. zapewnienie zatrudnienie (pracy),

  3. zagwarantowanie ochrony zdrowia,

  4. ochrona środowiska naturalnego,

  5. zagwarantowanie ustawowego czasu pracy,

  6. zapewnienie odpoczynku po pracy,

  7. zapewnienie pomocy społecznej,

  8. zagwarantowanie ubezpieczeń społecznych (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, zdrowotne),

  9. zapewnienie warunków nabycia mieszkania,

  10. zapewnienie warunków edukacji (stworzenie równych szans kształcenia),

  11. przeciwdziałanie zagrożeniom (patologie społeczne, wojny, terroryzm, zagłada ekologiczna),

  12. przeciwdziałanie asymetrii społecznej (biedni i bogaci, zdrowi i chorzy, nierówne prawa obywateli, dyskryminacja ras, płci itp.),

  13. kształtowanie solidarności społecznej.

Dziedziny polityki społecznej:

  1. Polityka promocji zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu.

  2. Polityka ubezpieczeń społecznych.

  3. Polityka zabezpieczenia społecznego.

  4. Polityka rodzinna.

  5. Polityka ludnościowa.

  6. Polityka wobec ludzi starych.

  7. Polityka edukacyjna.

  8. Polityka ochrony zdrowia.

  9. Polityka przeciwdziałania ubóstwu.

  10. Polityka przeciwdziałania patologiom społecznym.

  11. Polityka mieszkaniowa.

  12. Polityka wobec osób niepełnosprawnych.

  13. Polityka ochrony środowiska.

  14. Polityka bezpieczeństwa.

  15. Polityka migracyjna.

  16. Polityka rolna.

Dziedziny polityki gospodarczej:

I. Ze względu na podział ekonomii na makroekonomię i mikroekonomię:

  1. Polityka makroekonomiczna - obejmuje oddziaływania państwa, które dotyczą całokształtu społecznego procesu gospodarczego i prowadzone są głównie za pośrednictwem podstawowych mechanizmów jego regulacji - pieniądza i budżetu państwa.

  2. Polityka mikroekonomiczna - zajmuje się regulacją konkretnych zagadnień gospodarki, jej poszczególnych gałęzi, rodzajów produkcji, rynków na określone towary i usługi.

II. Ze względu na problemy, jakimi zajmuje się:

  1. Polityka wzrostu gospodarczego.

  2. Polityka strukturalna.

  3. Polityka regionalna.

  4. Polityka ekologiczna.

III. Ze względu na przedmiot oddziaływania państwa na gospodarkę:

  1. Polityka sektorowa: przemysłowa, rolna, handlowa, komunikacyjna, komunalna, społeczna (oświatowa, ochrony zdrowia, mieszkaniowa), demograficzna, migracyjna, infrastruktury.

IV. Ze względu na rodzaje sposobów, mechanizmów i czynników, których używa się w oddziaływaniu na gospodarkę (kryterium instrumentacji):

  1. Polityka pieniężna (monetarna): emisyjna i kredytowa.

  2. Polityka ubezpieczeń.

  3. Polityka cenowo-dochodowa: ceny, płace i dochody.

  4. Polityka skarbowa (fiskalna).

  5. Polityka celna.

  6. Polityka inwestycyjna.

  7. Polityka zatrudnienia.

  8. Polityka naukowa i innowacyjna.

  1. Przedstawić genezę polityki społecznej i jej rozwój w europie

POLITYKA SPOŁECZNA W EUROPIE I POLSCE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM

POLITYKA SPOŁECZNA W PRL

Polityka społeczno-gospodarcza w okresie transformacji postsocjalistycznej po 1989 r.:

  1. 1989-1991 - okres odchodzenia od socjalistycznego instrumentarium polityki społecznej: opierania polityki społecznej na przyznawaniu dotacji do cen, utrzymywania pełnego zatrudnienia i ograniczania spożycia indywidualnego na rzecz zbiorowego. Był to okres tworzenia podstawowych instytucji na nowych obszarach aktywności państwa: rynku pracy i pomocy społecznej. W grudniu 1989 r. wprowadzono Ustawę o zasiłku dla bezrobotnych oraz Ustawę o pomocy społecznej w 1990 r.;

  2. 1992-1993 - okres decentralizacji gospodarki, reformy podatkowej oraz korekt w obszarze świadczeń społecznych;

  3. 1994-1995 - okres łagodzenia społecznych skutków transformacji przez odejście od ograniczania wzrostu płac metodą wysoce progresywnego podatku (popiwek), politykę wzrostu płacy minimalnej oraz niektórych świadczeń. W 1994 r. uchwalono Ustawę o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz Ustawę o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych;

  4. 1996-1998 - intensywne debaty o podstawowych reformach oraz ich podjęcie. I tak: Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym - 1997 r., Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych - 1998 r., Ustawa o emeryturach i rentach z FUS - 1998 r.,

  5. 1999 i dalsze lata - wdrażania reform:

  1. Zdefiniować model polityki społeczno gospodarczej oraz scharakteryzować modele polityki społecznej

Modele Polityki Społecznej i gospodarczej : O modelach polityki społecznej i gospodarczej możemy mówić w dwojakim znaczeniu :

  1. Modele mogą odnosić się do rzeczywistości polityki prowadzonej w różnych krajach (Ujęcie praktyczne)

  2. Modele mogą powstawać w oderwaniu od praktyki stanowiąc pewnego konstrukcje logiczne pożądanych czy też możliwych do realizacji strategii polityki społecznej-gospodarczej (ujęcie teoretyczne)

Przyjmuję się że model polityki społeczno gospodarczej to :

Podstawowe modele polityki społecznej

  1. model państwa minimalnego (stróża nocnego)

  2. model państwa opiekuńczego

  3. model liberalny

  4. model konserwatywny

  5. model socjalny

Model państwa minimalnego(model państwa stróża nocnego)

  1. Państwo chroni obywateli do życia do wolności stoi na straży prawa

  2. Państwo zapewnia bezpieczeństwo indywidualne i zbiorowe

  3. Państwo nie angażuje się w rozwiązywanie socjalnych problemów jednostek

  4. Kwestie socjalne SA indywidualną sprawą obywateli

  5. Państwo udziela pomocy tym którzy są przewlekle chorzy nie pełnosprawni nie radzą sobie na rynku pracy ze względu zdrowotnych

  6. Model ten realizowany jest m. in. W Brytanii Portugali Grecji Hiszpanii Działają tam organizacje porządkowe które udzielają pomocy socjalnej Gdyby tego nie czynili trzeba byłoby podnieść podatki o ponad 12% Państwo nie jest w stanie rozwiązywać problemów socjalnych dlatego oddało inicjatywę w tym zakresie organizacjom porządkowym.

Model państwa opiekuńczego:

1. Model ten wywodzi się z angielskiego ustawodawstwa „Prawa dla ubogich” z 1834

(Walfane state)

2. Rynek nie jest w stanie rozwiązać socjalnych problemów obywateli a oni sami nie są w samowystarczalni Należy zatem stosować interwencjonizm socjalny.

3. Model ten charakteryzuje się tym ze obywatele ubezpieczają się na czas w którym nie będą mogli utrzymać się z pracy.

4. Państwo gwarantuje podstawowy poziom bezpieczeństwa socjalnego (minimum socjalne emerytura renty zasiłki z pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych chorych starych )

5. Model państwa opiekuńczego realizowany jest m. in. W Szwecji Danii opiera się na bardzo wysokich podatkach płaconych przez obywateli Podatki niemal w całości przeznaczone są na cale socjalne,

Główne modele polityki społecznej

  1. Liberalny

  2. Konserwatywny

  3. Socjalny

Model Liberalny

  1. Decyduje rolna wolnego rynku w procesie zaspokajania ludzkich potrzeb

  2. Głównym zadaniem polityki społecznej jest łagodzenie biedy

  3. Państwo stymuluje rynek prywatny

  4. Pomoc państwa jest minimalną wyraża adresowana do najbardziej potrzebujących wymagających testu dochodu i kontrolowania adresatów

  5. Dominuje świadczenie o charakterze opiekuńczo oraz umiarkowane programy ubezpieczeń społecznych

  6. Świadczenie przysługuje głownie osobom o niskich dochodach zwykle pracobiorcom Dostęp do świadczeń jest ograniczony

  7. Świadczenie socjalne mają zastępować pracy zarobkowej jako głównego źródła utrzymania

  8. Państwo pomaga wówczas gdy jednostka nie może pomóc sama

  9. Realizowana jest zasada - pomocy dal samopomocy

  10. Najważniejsza przestrzegana zasada Wolność jednostki równości traktowanie wolny rynek i uniwersalizm

  11. Naturalna postawa systemu podatkowego wobec zobowiązań alimentacyjnych podatki

  12. Zwalcza się wszelkie odliczania ulgi podatkowe związane z obniżeniem zobowiązań rodzinnych

  13. Poprawa warunków życia wszystkich obywateli jest wyłącznie skutkiem rozwijającej się gospodarki (im wyższa dochód społeczny tym lepsze warunki życia obywateli ogółu)

Model konserwatywny

  1. Programy socjalne powinny jak najmniej zakłócać mechanizm funkcjonowania gospodarki rynkowej i służyć rozwojowi gospodarczemu

  2. Dominuje dążenie do zachowania na rynku pracy różnic w statusie społecznym osób wykształconych

  3. Silny wpływ kościoła na życie społeczne i przywiązywanie da zachowania tradycyjnych wartości rodzinnych

  4. Świadczenia socjalne przysługują głównie ubezpieczonym.

  5. Ubezpieczanie społeczne zwykle nie obejmuje niepracujących

  6. Świadczenie rodzinne jeżeli występuje mają stymulować macierzyństwo

  7. Opieka na dzieckiem i inne usługi dal rodzinny są celowo słabo rozwinięte a władza publiczna decyduje się na interwencje dopiero w razie wyczerpania zdolności do pomocy swoim członkom

  8. Dwoina jest podmiotem samodzielnie a autonomicznym i określonych prawach i obowiązkach względem swoich członków wśród obowiązków rodziny jest obowiązek dostarczenia środków utrzymania wszystkich jej członkom a szczególnie dzieciom osobom starszym bezrobotnym niepełnosprawnym

  9. Instytucje publiczne nie powinny ani rodziny zastępować ani rodzinie utrudniać samodzielnym zapewnieniem członkom rodziny środków utrzymania

Model socjaldemokratyczny

  1. Nazywamy modelem socjalnym opiekuńczym

  2. Celem polityki społecznej jest obok zabezpieczenia równości szans także wyrównanie warunków życiowych

  3. Powszechny dostęp społeczeństwa do świadczenia i usług socjalnych Państwo ma gwarantowane prawo do wysokiego standardu życia

  4. Zachowanie jest powszechny dostęp do emerytury rent oraz bezpłatnych systemy ochrony zdrowia i system oświaty

  5. Państwo troszczy się o swoich obywateli o zatrudnienie i wysokie poziom usług socjalnych

  6. Podniesienie Wysokości jakości świadczeń i usług socjalnych na poziomie odpowiadającym wymaganiom klasy średniej zapewnianie robotnikom ochrony socjalnej w wymiarze przysługującym dotąd lepiej sytuowanym grupom społecznym

  7. Państwo zapewnia pracę swoim obywatelom

  8. Rozwijana jest zasada solidarności o kolektywizmu duże znaczenie w życiu społecznym mają ruchy robotnicze i związki zawodowe

  9. Obciążanie wszystkich obywateli równym podatkiem Wysokość opodatkowania zależy od poziomu uzyskiwanych przez podatnika dochodów Przy równych dochodach wszyscy płacą równe podatki Natomiast tym którzy potrzebuje pomocy państwo przyznaje zasiłek według ustalonych zasad

  1. Zdefiniować podmioty polityki społecznej i gospodarczej, przedstawić ich podział oraz realizowane zadania w skali światowej (makro)

Podmioty polityki społecznej i gospodarczej to:

Kryteria podziału podmiotów polityki społecznej i gospodarczej:

    1. Obszaru działania podmiotów.

    2. Rodzajów publicznych podmiotów.

Według obszaru działania:

    1. Podmioty międzynarodowe (działające w skali makro, światowe) - realizują zadania społeczno-gospodarcze w skali globalnej, światowej. Należą do nich m.in.: ONZ, Rada Bezpieczeństwa, Rada Gospodarczo-Społeczna, Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO), Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO), Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) i inne Agencje Specjalne.

    2. Podmioty regionalne - obejmujące swoim działaniem obszar kontynentu, np.: Rada Europy, Parlament Europejski, Komisja Europejska, NATO, Komitet Społeczno-Ekonomiczny, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Obywatelskich,

    3. Podmioty krajowe (narodowe).

Według rodzajów publicznych podmiotów:

    1. Podmioty ustawodawcze: Sejm, Senat, Parlament Europejski.

    2. Podmioty wykonawcze: Prezydent, Premier, Ministerstwa, organy władzy terenowej, Komisja Europejska.

    3. Podmioty kontrolne: NIK, Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Sanitarno-Higieniczna, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Obywatelskich Unii Europejskiej.

    4. Podmioty sądownicze: Trybunał Konstytucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny, sądy pracy i ubezpieczeń społecznych, sądy rodzinno-opiekuńcze, Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

Zasadnicze zadania podmiotów polityki społecznej i gospodarczej: