Polityka Społeczna (egzamin pisemny 3 pytania opisowe)
Prawo pracy jako instrument polityki społecznej.
Praca w sensie praktycznym może być wykonywana w ramach różnych stosunków pracy, nie mniej jednak z punktu widzenia polityki społecznej. Najbardziej pożądanym jest stosunek pracy po za ubezpieczeniem społecznym, gwarantuje pewną względną stabilną zatrudnienia. Wśród umów o pracę najbardziej preferowaną przez ustawodawcę jest umowa na czas nieokreślony. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzenie.
Cechy charakterystyczne:
Zasada podporządkowania pracownika. Pracownik ma obowiązek wykonywać polecenia pracodawcy, które mają związek z umową o pracę i nie są sprzeczne z bezwzględnymi obowiązującymi przepisami prawa. Bezzasadna odmowa wykonania polecenia może być traktowana jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Pracodawca może powierzyć pracownikowi inną pracę niż jest umówiona bez konieczności dokonywania wypowiedzenia zmniejszającego jeżeli łącznie spełnione są następujące przesłanki - 1. Jest uzasadnione potrzebami pracodawcy 2. Wykonywanie innej pracy nie przekracza 3 miesięcy w roku kalendarzowym 3. Wykonywanie innej pracy odpowiada kwalifikacji pracownika 4. Nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia.
Zasada odpłatności pracy. Praca świadczona w ramach prawnego stosunku pracy ma zawsze charakter odpłaty. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Umowy takie są z mocy prawa nie ważne. Przepisy prawa ustanawiają również konstytucję minimalnego wynagrodzenia pracy.
Zasada osobistego wykonywania pracy. Pracownik na obowiązek wykonywać pracę osobiście i nie może zwolnić się z tych obowiązków za pośrednictwem osób trzecich.
Zasada ryzyka pracodawcy. Pracodawcę obciąża ryzyko techniczne, osobowe, handlowe, prowadzenie działalności gospodarczej nie może tego ryzyka przerzucać na pracownika.
Jeżeli w danym stosunku pracy występują cech opisane Powyżej wówczas mamy do czynienie ze stosunkiem pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Przepisy prawa zakazują zastępowanie umów o pracę umowami cywilno prawnymi (np. umowa zlecenie, umowa o dzieło). Jeżeli zakaz ten jest naruszony pracownik może przystąpić do sądu pracy z powództwem o ustalanie stosunku pracy. Funkcja ochronna prawa pracy wyraża się w zapewnieniu pracownikowi pewnych standardów. Przepisy prawa pracy określają bowiem maksymalny poziom obowiązków pracowników i minimalny jego poziom uprawnień. Przepisy wewnątrz zakładowe np. układy zbiorowe pracy oraz regulaminy mogą zawierać jedynie regulacje bardziej korzystną dla pracownika.
Zasady prawa pracy i polityki społecznej
Zasada wolności pracy, każdy ma prawo do swobodnej wybranej pracy i nikomu z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie nie można zabronić prawa wykonywania zawodu.
Zasada swobody nawiązania stosunku pracy. Stosunek pracy następuje na podstawie zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika
Zasada poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika.
Zasada równego traktowania w zatrudnieniu. Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełnienia takich samych obowiązków dotyczy jedynie w szczególności równego traktowania kobiet i mężczyzn. Pracownicy mają również prawo do jednakowego wynagrodzenia, a jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości ( dotyczy to wszystkich składników wynagrodzenia bez względu na ich nazwę) Pracami o jednakowej wartości są te prace, których wynagrodzenie wymaga od pracowników równych kwalifikacji, a także porównywalnych odpowiedzialności wysiłku. Jeżeli pracodawca naruszy zasady równego traktowania wówczas pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niżej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Zasada niedyskryminacji . Zakazane jest jaka kol wiek dyskryminacja zatrudnienia bezpośrednia i pośrednia w szczególności ze względu na płeć ,wiek pracę, niepełnosprawność, przekonanie polityczne, przynależność związkowa, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony i nie określony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze pracy. Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje w tedy gdy pracownik z jednej lub kilku przyczyn był jest lub mógł by być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy. Dyskryminacja pośrednia istnieje wówczas gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia czy zastosowanego kryterium występują nie korzystne dysproporcje w zakresie warunków pracy i płacy wobec pracowników należących do grupy wyróżnionych ze względu na opisane kryteria. ( chyba, że postanowienie ze względu jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgody sprawy cel). Molestowanie jest to niepożądane zachowanie którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec jego zastraszającej, wrogiej , poniżającej lub upokarzającej atmosfery . Molestowanie seksualne jest to dyskryminacja ze względu na płeć jest to każde nie pożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika szczególności stworzenia wobec jego zastraszającej wrogiej poniżającej atmosfery na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub po za werbalne elementy. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowanie przeciwko pracownikowi polegające na uporczywym i długo trwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
Roszczenie Mobbingu - po pierwsze pracownik u którego Mobbing wywołał rozstroju zdrowia może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadość uczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, rozstrój zdrowia powinien być kwalifikowany w kategoriach medycznych zaświadczenie lekarskie lub opinię biegłego , po drugie - pracownik który w skutek Mobbingu rozwiązał umowę o pracę masz prawo do odszkodowania wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie o pracę. Pismo pracownika dotyczące rozwiązaniu umowę o pracę powinno wyraźnie wskazywać Mobbing jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy.