Jak kształtuję sprawność motoryczną chłopców trenujących siatkówkę w Zespole Szkół nr 5 w Suwałkach w wieku 15 - 19 lat

Obok nauczania i wstępnej fazy doskonalenia techniczno- taktycznego ogólny rozwój motoryczny jest głównym celem szkolenia podstawowego. Sprawność ogólna jest podwaliną, na której można budować później ogólną i specjalną motoryczność. Szczególnie dzieci i młodzież są predysponowane do wszelkich gier i zabaw oraz sportów uzupełniających, co daje im zdobycie dużej ilości nawyków ruchowych. Nie wolno więc tych lat zaprzepaścić. Nawet pierwszy okres dojrzewania nie zakłóca rytmów i skuteczności rozwijania sprawności ogólnej. Siatkarz przez odpowiednie przygotowanie ogólnorozwojowe uzyskuje wszechstronność motoryczną, która pozwala mu na intensywne ćwiczenie specjalistyczne w kolejnych latach treningowych. Racjonalnie prowadzone ćwiczenia ogólnorozwojowe przygotowują układy i funkcje ustroju do uprawiania sportu wyczynowego.

1. Realizuje te zadania zwracając uwagę na przestrzeganie i stosowanie w sterowaniu treningiem ogólnorozwojowym kilku podstawowych zasad. Należą do nich:

• zasada przystosowania

• zasada stopniowania

• zasada systematyczności

• zasada wszechstronności

• zasada aktywności

Trzeba sobie zdawać sprawę, że wszystkie powyższe zasady są ze sobą ściśle powiązane. Zaniedbanie choćby jednej z nich odbija się negatywnie na pozostałe.

2. Najpopularniejsze- ogólnodostępne środki jakie stosuję w zaprawie ogólnorozwojowej siatkarzy to:

• gry i zabawy ruchowe

• gimnastyka ogólna (ćwiczenia ramion, tułowia i nóg)

• ćwiczenia specjalne (szybkość, zwinność i skoczność)

• sporty uzupełniające: niektóre konkurencje lekkoatletyczne, piłka nożna, ręczna, koszykówka, pływanie, tenis ziemny i stołowy, jazda na łyżwach i inne możliwe do przeprowadzenia w danym środowisku i szkole

Podkreślam jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Każde ćwiczenie nie wyrabia jednej cechy sprawności motorycznej. Stąd wybór ćwiczenia może tylko akcentować pewien ich rodzaj. Każde bowiem ćwiczenie powoduje w mniejszym lub większym stopniu jednocześnie rozwijanie innych cech i właściwości obok akcentowanej.

3. Bardzo ważną uwagę zwracam na rozgrzewkę, która jest nieodzownym elementem pozwalającym na odpowiednie przystosowanie organizmu pod względem funkcjonalnym - jego układów i narządów - do mającego nastąpić w czasie gry wzmożonego wysiłku fizycznego.

Rozgrzewka siatkarza składa się z dwóch części:

• ogólnej

• specjalistycznej

Część ogólna to wprowadzenie organizmu do właściwego wysiłku pod względem motorycznym.

Część specjalistyczna obejmuje ćwiczenia z piłką związane z siatkówką, jako przygotowanie techniczne.

4. W wyniku treningu uzyskuje się wyraźną poprawę w podstawowych cechach motorycznych takich jak: siła, szybkość i wytrzymałość.

5. Moim punktem wyjścia w opracowaniu założeń szkoleniowo - sportowych były między innymi wyniki początkowych sprawdzianów, tempo i wielkość poprawy wyników, ocena obciążeń treningowych.

W tej pracy stosuję następujące materiały, metody, próby sprawności ukierunkowanej

1. Skok w dal z miejsca - zawodnik stoi na materacu przed linią. W dowolnej chwili wykonuje skok w dal z miejsca. Od miejsca odbicia do ostatniego śladu odmierza się odległość z dokładnością do 0,5 cm. Próbę powtarza się dwukrotnie. Wskazane jest, aby zawodnik wykonał 2 skoki próbne. Pod uwagę brany jest lepszy wynik.

2. Wyskok dosiężny z miejsca - Podziałka do odmierzania skoku dosiężnego powinna być tak zamontowana, aby pod nią znajdowała się wolna przestrzeń (najlepiej na tablicy do koszykówki). Po odmierzeniu zasięgu max. Stojąc, zawodnik wykonuje wyskok z miejsca końcami palców dotykając podziałki. Próbę powtarzamy dwukrotnie, po wykonaniu 1 - 2 skoków próbnych. Pod uwagę bierzemy lepszy rezultat.

3. Wyskok dosiężny z rozbiegu (jak do ataku) - zawodnik wykonuje dobieg do na wprost do tablicy z podziałką z odległości 3m. Przebieg ruchu powinien odwzorowywać ruch jak przy wykonaniu ataku. Badany dotyka ręką atakującą. Odczytujemy wynik lepszy z dwóch powtórzeń. Próbę wykonuje się po wykonaniu 1 - 2 skoków próbnych.

4. Szybkość reakcji prostej - próbę przeprowadza się za pomocą okrągłego drzewca o średnicy 1 cm. i długości 60 cm. Na nim naniesiona jest skala centymetrowa od zera do 50 cm. Wykonujący próbę siedząc na krześle, trzyma w powietrzu rękę sprawniejszą, ugiętą w łokciu pod kątem 90 stopni. Palce II - V wyprostowane i złączone, trzymane są w płaszczyźnie pionowej, kciuk wyprostowany tworzy z palcem wskazującym kąt 90 stopni. Prowadzący próbę trzyma drzewca za koniec, przy czym ustawione jest za ćwiczącym. Punkt 0 znajduje się na płaszczyźnie wyznaczonej górnymi powierzchniami kciuka i palca wskazującego. Po komendzie ,,uwaga'' i odczekanie ok. 3 sekund. Drzewce zostaje wypuszczone z ręki prowadzącego próbę. Badany stara się jak najszybciej je chwycić. Próbę powtarza się 5 razy. Wynik próby odczytujemy z górnej krawędzi palca wskazującego. O rezultacie w sprawdzianie decyduje suma 3 najlepszych prób. Przed próbami właściwymi umożliwiamy wykonanie 2 - 3 próbnych chwytów.

5. Szybkość lokomocyjna 30 m. - zawodnik wykonuje dystans 30 m. przed startem badany dotyka jedną ręką piłki lekarskiej ustawionej na linii końcowej. Prowadzące badanie podaje komendy ,,gotów'' i ,,start'' (włączenie stopera). Czas zostaje zatrzymany po przekroczeniu przez zawodnika linii środkowej. Pomiar podawany jest z dokładnością do 0,01 s. Próba powtarzana jest dwukrotnie w odstępie 1 min. Zapisywany jest lepszy wynik- czas.(ryc.1).

6. Szybkość lokomocyjna 60 m. - próbę wykonujemy jak w punkcie 5. W tym sprawdzianie odcinek od 6m. do linii końcowej badany wykonuje tyłem. Przebiega więc odcinek 1 - 2 (2 x 6 m.) a następnie odcinek 3 - 4 (2 x 9 m.). W takiej samej kolejności powtarza drugi odcinek 30 m. Próbę powtarzamy dwukrotnie, zachowując co najmniej 2 min. przerwę. Zapisujemy wynik lepszy.

7. Szybkość ukierunkowana A- badany na sygnał ,,gotów” dotyka piłki położonej na środku linii końcowej boiska do siatkówki. Na sygnał ,,start” rozpoczyna próbę:

1 \ bieg przodem, dotknięcie obiema dłońmi piłki B

2 \ bieg tyłem, dotknięcie piłki A

3 \ bieg i rzut w przód w kierunku piłki C z dotknięciem jej jednorącz

4 \ bieg przodem z rzutem do piłki D z dotknięciem jej jednorącz

5 \ bieg w kierunku piłki B dotknięcie jej, a następnie pad boczny zakończony

dotknięciem piłki D

6 \ poruszanie się krokiem odstawno -dostawnym do piłki E zakończone jej

dotknięciem

7 \ bieg w kierunku piłki B dotkniecie jej, a następnie pad boczny zakończony

dotknięciem piłki E

8 \ po dotknięciu piłki E bieg tyłem zakończony dotknięciem jednorącz piłki F

9 \ bieg zakończony rzutem i dotknięciem piłki A. Zatrzymanie czasu próby. Próbę

powtarza się dwukrotnie, wykonując ją za każdym razem w przeciwnych

kierunkach. Wynikiem jest czas łączny obu prób.(rys 2)

8. Szybkość ukierunkowana B - próba przebiega jak w punkcie 7. Różnicą jest wykonanie leżenia przodem z klaśnięciem dłońmi na plecach zamiast wyrzutów i przewroty w przód na materacu zamiast padu bocznego.

9. Siła RR i TT - badany w klęku obunóż na środku materaca (środek zaznaczamy linia) wykonuje rzut piłką oburącz zza głowy. Po rzucie może zostać wykonany pad w przód. W sprawdzianie stosujemy 3 rodzaje piłek: piłka do koszykówki, piłki lekarskie 1-5kg. Próba powtarzana jest dwukrotnie, o wyniku decyduje najlepszy rezultat w rzucie każdą piłką (tab. 1)

10. Gibkość badany na ławeczce tyłem do drabinki. Wykonuje max. skłon w przód dotykając końcami palców podziałki centymetrowej przymocowanej do ławeczki. W tej pozycji wytrzymuje 2-3 s. Próbę powtarzamy trzykrotnie, zwracając uwagę na poprawność pozycji (nogi proste w stawach kolanowych, dłoń zachodząca na dłoń). Zapisujemy najlepszy rezultat.

11. Zwinność wg. Testu sprawności fizycznej L. Deniusiaka - badany staje przed linia startu na wykroku. Na sygnał (rozpoczęcie pomiaru czasu) biegnie do pierwszej chorągiewki okrąża ją nie dotykając, dobiega do materaca gdzie wykonuje przewrót w przód. Następnie biegnie do drugiej chorągiewki okrąż ją i przyjmuje pozycje na czworakach poruszając się w niej do materaca gdzie wykonuje przewrót w przód. Po powrocie wstaje i biegnie do pierwszej chorągiewki którą okrąż i biegnie do mety. Próbę wykonujemy jeden raz. Czas mierzymy z dokładnością do 0,1s. (rys 4)

12. Wytrzymałość ukierunkowana A - 4 materace układamy tworząc ścieżkę. Badany wykonuje 3 wyskoki łączne obunóż z miejsca, po czym wraca na początek ścieżki i rozpoczyna kolejna serie. Łącznie zawodnicy wykonują 4 serie = 12 wyskoków. O wyniku decyduje sama odległość podana w cm. na jaką skoczył badany w każdym trójskoku.

13. Wytrzymałość ukierunkowana B - próbę wykonuje się w czasie 2 min. powtarzając co 15 s. Jeden cykl. Za jeden cykl uważać należ wyskok do ataku /1/ dojście do piłki lekarskiej A wyskok do bloku /2,3/, rzut do tyłu /4/. Podczas próby wykonujemy najpierw dojście do piłki A, a w następnym cyklu dojście do piłki B. W czasie 2 min. zawodnik wykonuje łącznie 16 wyskoków. Ocenie podlega wysokość wyskoku do zastawiania i ataku. Ostateczny wynik to suma wszystkich wyskoków (rys. 5).

14. Wskaźnik Rohrera

Poprzez porównanie ciężaru ciała i wysokości ciała otrzymujemy wskaźniki Rohrera. W wyniku przeprowadzonych pomiarów zauważymy, ze różnica dość istotna pojawia się dopiero w wieku 15 - 18 lat. Dla chłopców wartość wskaźnika jest niższa, co oznacza, że dziewczęta w tym wieku nabierają większej masy ciała w stosunku do swojej wysokości niż chłopcy

(tabela 3)

15. Mierzenie tętna - próba Ruffiera

Wykonanie próby

W ciągu 30 sekund wykonuje się 30 przysiadów. Oznaczamy częstotliwość tętna w trzech momentach: przed próbą, bezpośrednio po próbie i po 1 minucie wypoczynku. (Tętno mierzymy przez 15 sekund i mnożymy przez 4).

(P + P1 + P2) - 200

IR = 10

IR - wskaźnik Ruffiera

P - tętno spoczynkowe,

P1 - tętno bezpośrednio po próbie,

P2 - tętno po 1 minucie wypoczynku

Wyniki:

- ocena bardzo dobra - 0 pkt.

- dobra - 1 - 5 pkt.

- średnia - 5 - 10 pkt.

- słaba - powyżej 10 pkt.

Tabela nr 1. Próby sprawności motorycznej

Lp.	Zdolności	Wiek (lata)
			15 - 16	17 - 18
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.	Skoczność Szybkość reakcji Szybkość lokomocyjna Zwinność Siła RR, T Wytrzymałość Gibkość P. czynnościowa

Tabela nr 2. Rodzaj stosowanych piłek w próbie siły RR, T w zależności do wieku

Wiek (lata) Płeć	15 - 16 dziew. chłopcy	17 - 18 dziew. chłopcy
p. kosz p. 1 kg p. 2 kg p.3 kg p.5 kg	X - X X X X - X - -	X X - - X X X X - X

Tabela nr 3. Ocena cech somatycznych młodzieży uprawiającej piłkę siatkową

w wieku 15 - 18 lat

Wiek	Cecha	Ocena w punktach - chłopcy
		5	4	3	2	1
15 - 16 17 - 18	Wys. ciała Wsk. Rohrera Zasięg Wys. ciała Wsk. Rohrera Zasięg	179,6 1,05 232,1 187,6 1,03 245,6	179,5 - 177,6 1,06 - 1,09 232,0 - 229,1 187,5 - 185,5 1,04 - 1,09 245,5 - 242,6	177,5 - 173,6 1,1 - 1,19 229 - 224,1 185,5 - 182,1 1,1 - 1,22 242,5 - 237,1	173,5 - 171,1 1,2 - 1,25 224 - 221,1 182 - 180,6 1,23 - 1,29 237 - 234,1	171 - 169,1 1,26 - 1,3 221 - 218,0 180,5 - 178,1 1,3 - 1,35 234 - 231,0

Tabela nr 4. Poziom sprawności motorycznej chłopców uprawiających siatkówkę w

wieku od 15 - 18 lat

Wiek	Cecha	Ocena w punktach - chłopcy
				5	4	3	2	1
15 - 16	Wyskok z miejsca Wyskok z dojścia Wytrzymałość A Szybkość reakcji Szybk. ukier A Szybk. ukier B Siła RR, - p. kosz - p. 2 kg - p. 3 kg Gibkość	238,6 51,6 761 61,5 17,0 16,1 14,4 12,7 8,9	238,5 - 234 51,1 - 49,1 760 - 671 61,6 - 64,5 17,1 - 17,3 16 - 14,6 14,3 - 13,6 12,6 - 11,8 8,8 - 8,3	233,9 - 230,1 49,0 - 44,1 670 - 581 64,6 - 68,5 17,4 - 17,9 14,5 - 11,6 13,5 - 12,8 11,7 - 10,9 8,2 - 7,7	230 - 225,6 44,0 - 41,6 580 - 491 68,6 - 72,5 18,0 - 18,2 11,5 - 10,1 12,7 - 12,0 10,8 - 10,0 7,6 - 7,1	225,5 - 220,0 41,5 - 39,1 490 - 401 (x) 72,6 - 76,5 18,3 - 18,5 10,0 - 8,6 11,9 - 11,2 9,9 - 9,1 7,0 - 6,5
17 - 18	Wyskok z miejsca Wyskok z dojścia Wytrzymałość A Szybkość reakcji Szybk. ukier A Szybk. ukier B Siła RR, - p. 2 kg - p. 3 kg - p. 5 kg Gibkość	66,6 73,1 90,1 57,5 21,0 25,1 17,1 13,8 11,8 14,6	66,5 - 63,1 73,0 - 69,1 900 - 831 57,6 - 61,5 21,1 - 22,9 25,2 - 26,0 17,0 - 16,3 13,7 - 13,0 11,7 - 11,0 14,5 - 13,1	63,0 - 55,6 69,0 - 61,1 830 - 761 61,6 - 66,5 23,0 - 25,8 26,1 - 27,6 16,2 - 15,5 12,9 - 12,5 10,9 - 10,2 13,0 - 9,6	55,5 - 52,1 61,0 - 57,1 760 - 691 66,6 - 71,5 24,9 - 27,4 27,7 - 28,5 15,4 - 14,7 12,1 - 11,4 9,1 - 9,4 9,5 - 8,1	52,0 - 49,0 57,0 - 53,1 690 - 620 71,6 - 75,5 27,5 - 29,1 28,6 - 29,3 14,8 - 14,1 11,3 - 10,6 9,3 - 8,6 8,0 - 6,6

Rys. 1 Próba szybkości lokomocyjnej 30, 60 m.

4 3 2 1

Rys. 2. Próba szybkości ukierunkowanej

F E 8 9 7 1 A B 6 2 3 5 4 C D

Rys. 3. Próba gibkości

Rys. 4. Próba zwinności

5 m. 10 m.

Rys. 5. Próba wytrzymałości ukierunkowanej B.

A B

STARSZY WIEK SZKOLNY

WIEK MŁODZIEŃCZY

10 13 LAT 14 - 18 LAT

ZDOLANOŚĆ PRZYSWAJANIA

NOWYCH RUCHÓW NIECHĘĆ DO RUCHU

RUCHY ZWINNE, ŚWIADOME KIEROWANIE SPADEK ZWINNOŚCI ZAKŁÓCENIA W TRUDNYCH

SZYBKIE, SILNE RUCHAMI RUCHACH ACYKLICZNYCH

WURAŻNA STRUKTURA ZNACZNA ANTYCYPACJA BRAK DOKŁADNOŚCI RUCHY WYKONYWANE

FAZOWA RUCHU RUCHÓW W RUCHACH PRZY ZBYT DUŻYM NAPIĘCIU

MIĘŚNI

ZDOLNOŚCI TWORZENIA CELOWOŚC I EKONOMIA RUCHY NIEZGRABNE ROZRZUTNOŚĆ RUCHOWA

NOWYCH RUCHÓW RUCHÓW

RUCHY UJMOWANE JAKO CAŁOSĆ OBNIŻONA ZDOLNOŚĆ

UCZENIA SIĘ RUCHU

Cechy rozwoju motoryczności człowieka w wieku szkolnym /wg. Meinla/

Piśmiennictwo:

1. Zbigniew Cendrowski - „Przewodzić innym” Agencja Promo - Lider

Warszawa 1997 r.

2. Jacek Busz - „Szkolimy uniwersalnych siatkarzy” Sport i turystyka

Warszawa 1980 r.

3.Materiały szkoleniowe - Cetniewo 18 - 20.09.2000 r.

4. Materiały szkoleniowe - Spała 2 - 4.X.2000 r.

5. Athanasis Papageovciou - „Piłka siatkowa - podręcznik nauczania podstawowego”

Oficyna wydawnicza Marshal - Germany 1998 r.

Opracował:

mgr Marian Michniewicz

nauczyciel

w Zespole Szkół nr 5 w Suwałkach

---