4. Instrukcje sterujące przebiegiem programu

4.1 Wykorzystanie instrukcji sterujących w pisaniu programów.

Cele ćwiczenia:

• umiejętność budowania algorytmów i ich postaci graficznej

• zapoznanie z instrukcjami break, continue i goto i ich zastosowaniem w programach

• wydruk na ekranie - kolor wydruku, formatowanie wydruku.

Nowe zagadnienia:

• instrukcje break „przerwij”, continue „kontynuuj”,

• instrukcja skoku goto,

• organizacja ekranu w trybie tekstowym, bajt atrybutów,

• biblioteka conio

Definicje nowych pojęć

Grupa instrukcji sterująca przebiegiem programu (break, continua, goto oraz return) umożliwiają opuszczenie pętli, przeniesienie wykonywania programu w inne miejsce, zakończenie wykonywania i zwrócenie wartości funkcji. Instrukcja return będzie szerzej omówiona przy omawianiu funkcji.

Instrukcja break „przerwij” powoduje opuszczenie aktualnego poziomu pętli lub instrukcji wyboru. Dopuszczalne zastosowanie tylko w tych instrukcjach.

składnia break;

Instrukcja continue „kontynuuj” powoduje przejście do następnej iteracji. Dopuszczalne zastosowanie tylko w instrukcjach iteracyjnych.

składnia continue;

Instrukcja skoku goto „skocz” umożliwia przekazanie sterowania do określonego miejsca wewnątrz aktualnie wykonywanej funkcji (zasada) programu. Etykieta określa miejsce w programie, do którego ma nastąpić skok.

składnia goto etykieta;

goto PROG_1;

ciąg instrukcji;

PROG_1:

{

instrukcje

}

Wydruk na ekranie

Każdemu znakowi wyświetlanemu na ekranie odpowiadają dwa bajty: bajt wartości i bajt atrybutów. Bajt wartości znaku odpowiada wartości wynikającej z aktualnej tablicy znaków np. tablicy ASCII. Bajt atrybutów odpowiada za kolor i ewentualnie migotanie (blink) znaku.

Bajt atrybutów znaku

7	6	5	4	3	2	1	0
migotanie	Kolor tła			jasność	Kolor znaków

Do obsługi atrybutów znaku stosuje się funkcje znajdujące się w bibliotece conio.h, conio.c.

Wybrane funkcje:

ustawienie atrybutu znaku: void textattr (int attr) np. textattr(164);

ustawienie koloru tła znaku: void textbackground (int color) np. textbackground(4);

ustawienie koloru znaku: void textcolor (int color) np. textcolor(BLUE);

Stałe kolorów

stała	wartość c	Kolor	zastosowanie
BLACK	0	czarny	tło i znak
BLUE	1	niebieski	tło i znak
GREEN	2	zielony	tło i znak
CYAN	3	turkusowy	tło i znak
RED	4	czerwony	tło i znak
MAGENTA	5	karmazynowy	tło i znak
BROWN	6	brązowy	tło i znak
LIGHTGRAY	7	jasnoszary	tło i znak
DARKGRAY	8	ciemnoszary	znak
LIGHTBLUE	9	jasnoniebieski	znak
LIGHTGREEN	10	jasnozielony	znak
LIGHTCYAN	11	jasnoturkusowy	znak
LIGHTRED	12	jasnoczerwony	znak
LIGHTMAGENTA	13	jasnokarmazynowy	znak
YELLOW	14	żółty	znak
WHILE	15	biały	znak
BLINK	128	migotanie	znak

Inne funkcje do obsługi trybu tekstowego:

czyszczenie ekranu: void clrscr(void); np. clrscr();

pobieranie znaku z klawiatury: int getch(void); np. getch();

pobieranie znaku z klawiatury i przekazanie go na ekran:

int getche(void); np. getche();

przesunięcie kursora do wybranego miejsca na ekranie

void gotoxy (int x, int y); np. gotoxy (20,30);

umieszczenie tekstu w określonym oknie na ekranie

void puttext (int left, int top, int right, int bottom, *text) np. puttext(2,4,45,20,”Tabela”);

Zadanie 1

Program wyznaczenia iloczynu ciągu liczb całkowitych o określonej długości różnych od zera.

#include <iostream.h>

#include <conio.h>

main()

{

int liczba, iloczyn=1, dlugosc, i, poprawny=1;

cout<<”Podaj dlugosc ciagu liczb”<<endl;

cin>>dlugosc;

cout<<”Podaj liczby”<<endl;

for (i=1; i<=dlugosc; i++)

{

cin>>liczba;

if (liczba==0)

{

poprawny=0;

break;

}

iloczyn*=liczba;

}

if (poprawny)

cout<<”Iloczyn liczb wynosi:”<<iloczyn;

else

cout<<”Blad danych”;

getch();

return 0;

}

Zadanie 2

Napisz program do wyznaczenia iloczynu liczb rzeczywistych większych od zera znajdujących w ciągu liczb o określonej długości.

#include <iostream.h>

#include <conio.h>

main()

{

float liczba, iloczyn=1, dlugosc, i;

cout<<”Podaj dlugosc ciagu liczb”<<endl;

cin>>dlugosc;

cout<<”Podaj liczby”<<endl;

for (i=1; i<=dlugosc; i++)

{

cin>>liczba;

if (liczba<=0)

{

cout<<”Przejdz do kolejnej liczby ciagu”;

continue;

}

iloczyn*=liczba;

}

cout<<”Iloczyn liczb wynosi:”<<iloczyn;

getch();

return(0);

}

Zadanie 3

Program wyznaczenia iloczynu ciągu liczb całkowitych o określonej długości różnych od zera.

#include <iostream.h>

#include <conio.h>

main()

{

int liczba, iloczyn=1, dlugosc, i, blad=0;

cout<<"Podaj dlugosc ciagu liczb"<<endl;

cin>>dlugosc;

cout<<"Podaj liczby"<<endl;

for (i=1; i<=dlugosc; i++)

{

cin>>liczba;

if (liczba==0)

{ blad=1;

goto E1; }

iloczyn*=liczba;

}

cout<<"Iloczyn liczb wynosi:"<<iloczyn;

E1: if (blad)

cout<<"Blad danych";

getch();

return 0;

}

Zadanie 4

Napisz program do wydruku na ekranie imienia ANNA MARIA w 10 różnych kolorach na białym tle.

#include<iostream.h>

#include<conio.c>

main()

{

int i=1;

puttext(30,10,60,10,"Zadanie 4");

textbackground(15);

while(i<=10)

{

gotoxy(30,10+i);

textcolor(i);

cout<<" A N N A M A R I A"<<endl;

i++;

}

getch();

return 0;

}

Zadania 4.1

(do obsługi błędów w programach wykorzystaj instrukcje break lub goto,

do wyprowadzenia wydruków odpowiednie funkcje z biblioteki conio).

1. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który z ciągu 15 liczb całkowitych będzie sumował liczby większe od 10. Wykorzystaj w programie instrukcję continue.

2. Narysuj schemat blokowy i napisz program badający czy z odcinków a, b i c można zbudować trójkąt i określający typ tego trójkąta (równoboczny, prostokątny, równoramienny, różnoboczny).

3. Narysuj schemat blokowy i napisz program wyznaczający wartość maksymalną z wprowadzonych z klawiatury 10 liczb rzeczywistych.

4. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który dokonuje dzielenia dwóch liczb podanych przez Ciebie a następnie sprawdza czy wynik dzielenia zawiera się w przedziale 0-1.

5. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który pobiera wartości dla 3 zmiennych i wykonuje: -mnożenie liczby drugiej przez trzecią, gdy liczba pierwsza jest większa od trzeciej i liczba druga jest większa od pierwszej, -dzielenie liczby drugiej przez trzecią, gdy liczba druga jest mniejsza od trzeciej albo mniejsza od pierwszej, -dodawanie wszystkich trzech liczb w przypadku, gdy liczba trzecia jest większa od pierwszej i liczba druga nie jest równa 5 lub liczba druga jest większa od trzeciej oraz liczba pierwsza nie jest równa zero.

6. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który sprawdzi czy jesteś pełnoletni.

7. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który oblicza sumę i długość ciągu liczb wprowadzonych z klawiatury.

8. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który drukuje na ekranie sumowanie co czwartej liczby naturalnej z przedziału a,b.

9. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który sprawdza czy w ciągu liczb występują liczby ujemne i jaki procent stanowią z całego ciągu.

10. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który wczytuje oceny kolejnych uczniów i oblicza procentowy udział poszczególnych ocen (2,3,4,5) w analizowanej klasie.

11. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który w zależności od podanego znaku przeprowadzi podstawowe działania kalkulatora (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie, potęgowanie, obliczanie procentów).

12. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który realizuje drukowanie oceny ucznia w postaci słownej (użytkownik wpisuje ocenę z klawiatury numerycznej).

13. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który realizuje polecenie kierownika sklepu muzycznego „ Jeśli kupisz 3 lub więcej płyt CD to za jedną sztukę zapłacisz o 10 zł taniej”. Normalna cena 1 sztuki wynosi 50 zł. Program ma drukować sumaryczną cenę płyt w zależności od ilości zakupionego towaru.

14. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który testuje wzrost człowieka i przypisuje go do określonej grupy: wysoki, średni, niski, karzeł. Ustalić zakresy grup.

15. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który znajduje rozwiązanie równania ax+b=0, ze sprawdzeniem poprawności wpisania danej a.

16. Narysuj schemat blokowy i napisz program, który wyświetli na ekranie następującą piramidę (wykorzystaj pętle while oraz manipulator setw).

*

***

*****

*******

Ćwiczenia laboratoryjne nr 4.1

„Język Programowania” str. 5

5

---