Grudzi�ski w ksi��ce pt. "Inny œwiat". Strach i g��d by�y przyczyn� donos�w, nies�usznych oskar�e� i zab�jstw.
Ksi��ka "Inny œwiat" to nie tylko dokument zbrodni, ale i traktat filozoficzny, gdy� Grudzi�ski snuje retleksje, czy w sytuacjach ekstremalnych mo�na zachowa� cz�owiecze�stwo. Nie pochwala czyn�w niegodnych, ale oskar�a przede wszystkim tych, kt�rzy tworzyli obozy, stwarzali sytuacje ekstremalne, przyczyniali si� do degradacji cz�owiecze�stwa.
Ludzie, kt�rzy prze�yli koszmar wojenny, przez d�ugi okres nie mogli odzyska� r�wnowagi wewn�trznej, ci�gle �yli strachem i groz� lat okupacji, wspominali œmier� bliskich os�b. Przyk�adem wp�ywu doœwiadcze� wojennych na psychik� ludzk� byli bohaterowie "Medalion�w" Zofii Na�kowskiej. Z trudem, z wielkimi prze�yciami wspominaj� wydarzenia, w kt�rych uczestniczyli i doœwiadczyli wielu cierpie�. S� wstrz�œni�ci, zdania urywaj�, m�wi� j�zykiem niesk�adnym i przekazuj� swoje tragiczne doœwiadczenia w spos�b chaotyczny.
Motto "Ludzie ludziom zgotowali ten los" sk�ania do rozwa�a� o stopniu okrucie�stwa i zezwierz�cenia, jaki mo�e osi�gn�� cz�owiek oraz jakich zbrodni ten ez�owiek mo�e si� dopuœci� wobec innego cz�owieka.
Literatura polska jest wstrz�saj�cym dokumentem ludob�jstwa, strachu i heroizmu. Hanna Krall w reporta�u "Zd��y� przed Panem Bogiem" isze o heroizmie �yd�w w getcie warszawskim, kt�rzy zorganizowali P " powstanie, �eby "godnie umiera� z karabinem w r�ku . Udowodnili œwiatu, �e sta� ich na heroizm, protest i bunt przeciwko planowemu wyniszczeniu narodu �ydowskiego.
"Mo�e by� wstyd, �e cz�owiek sam jest szcz�œliwy" refleksje na temat r�nych koncepcji szcz�œcia
na przyk�adzie wybranych utwor�w
Szez�œcie jest uczuciem nierozerwalnie zwi�zanym z ludzkim �yciem. Szcz�œcie w �yciu istnieje wtedy, kiedy nam si� wszystko uk�ada w domu, w rodzinie i w pracy lub w szkole.
Cz�sto s�yszymy narzekania: "brak szcz�œcia", "szcz�œcie zawiod�o", "kto ma szcz�œcie w kartach, ten nie ma szcz�œcia w mi�oœci" - jest to wi�c uczucie zadowolenia, upojenia, radoœci. Szcz�œciem mo�e by� zdanie egzaminu maturalnego lub na wy�sz� uczelni�. Poj�cie szcz�œcia istnieje
zo
w r�nych dziedzinach - tak�e w sporcie. Przy wyr�wnanych dru�ynach lub zawodnikach potrzebny jest jeszcze �ut szcz�œcia, kt�ry mo�e pom�c zwyci�y� jednemu z zawodnik�w lub dru�yn. Niekt�rzy marz� o szcz�œciu tylko dla siebie, ale s� te� ludzie dziel�cy si� w�asnym szcz�œciem. Podzielenie si� dobrami doczesnymi czy te� s�u�enie swoj� osob� uwa�aj� za sw�j obowi�ek spe�nienia cz�owiecze�stwa, co w konsekwencji odczuwaj� jako szcz�œcie. Wolontariusze bezinteresownie opiekuj� si� nieuleczalnie chorymi osobami. Ochotnicy pomagaj� poszkodowanym podczas kl�sk �ywio�owych, np. trz�sie� ziemi albo powodzi.
Ju� od czas�w staro�ytnych zastanawiano si� nad znaczeniem wyrazu szcz�œcie. Szukano sposob�w na �ycie szcz�œliwe, przyk�adem mo�e by� Epikur, kt�ry za�o�y� szko�� filozof�w. Filozofia epikurejska stawia�a sobie za cel �ycie szcz�œliwe. Epikureizm g�osi�, i� aby by� szez�œliwym nale�y wierzy� œwiadectwu zmys��w, nie uznawa� si� nadprzyrodzonych i d��y� do przyjemnoœci. �ycie wœr�d przyjaci� i zgodne z prawami natury, uporz�dkowane mo�e przynieœ� szcz�œcie. Epikurejezyk powinien korzysta� z radoœci, bo �ycie jest jedno. Œmier� niesie kres cia�a i duszy. Nie znaczy to, �e trzeba zaspokaja� wszelkie pragnienia - umiar i rozum s� tu wyznacznikami post�powania. Poj�cie hedonizmu ma te� wiele wsp�lnego z nieograniczonym korzystaniem z przyjemnoœci �yciowych i wszelkich wyg�d.
Ca�kiem inaczej pojmowano szez�œcie w œredniowieczu. W centrum zainteresowania by� B�g, stanowi� najwy�sz� wartoœ� w �yciu cz�owieka, wi�c cz�owiek swoj� ascetyczn� postaw� na ziemi chcia� zas�u�y� na szcz�œcie w niebie. �ebraczym istnieniem i w ci�g�ej ��cznoœci z Bogiem budowa� sw�j los po œmierci.
W "Legendzie o œwi�tym Aleksym" bohater rezygnuje z wystawnego �ycia, opuszcza pi�kn� �on� w dniu œlubu i rozdaje swoje bogactwo ubogim, �eby �yciem w n�dzy zas�u�y� na szcz�œcie w niebie. Podobny spos�b myœlenia widoczny jest w najstarszej pieœni ojczyŸnianej - "Bogurodzicy" - lud prosi: "Daj nam zbo�ny pobyt, po �ywocie rajski przebyt".
W epoce renesansu spotykamy si� z ca�kiem innym pogl�dem na szcz�œcie. Odst�puje si� od œredniowiecznego teocentryzmu, poniewa� cz�owiek staje w centrum zainteresowania. Humanist�w interesuj� zachowania spo�eczne i przyrodnicze cz�owieka.
W myœl nowych pogl�d�w (antropocentryzm) cz�owiek powinien cieszy� si� na Ziemi, do ko�ca wykorzysta� czas, kt�ry zosta� mu dany. Powinien szuka� szcz�œcia w �yciu ziemskim.
zr