F. Karpinski - twórca poezji sentymentalnej
Pochodzacy z ubogiej rodziny szlacheckiej, wyksztalcony w stanislawowskim kolegium jezuickim, a pózniej w jezuickiej Akademii Lwowskiej, Franciszek Karpinski jest uwazany za czolowego przedstawiciela polskiej poezji sentymentalnej oraz za spadkobierce sielankowej poezji baroku. Sformulowal on zalozenia sentymentalizmu polskiego. Twierdzil, iz zródlem natchnienia dla poety moze byc wszystko, co go otacza. W tej sytuacji wyznaczanie literaturze i poezji prawidel i przepisów jest niepotrzebne. Najwazniejsze dla poety jest czule serce, uwrazliwione na ludzkie nieszczescie, na potrzebe milosci, wyznaczajace emocjonalny stosunek do przyrody oraz budujace wewnetrzny lad moralny poprzez odrzucenie zaklamania i pozorów. Sentymentalna twórczosc miala byc oryginalna, rodzima, miala tez odznaczac sie prostota oparta takze na utworach ludowych, czerpac miala z prostego slownictwa.
Wszystkie te zasady najpelniej mogly byc realizowane w liryce, szczególnie w takich gatunkach jak sielanka, piesn, elegia. Bohater tych utworów mógl przedstawiac wlasny, subiektywny punkt widzenia. Przedmiotem swego wyznania mógl uczynic zarówno sprawe blaha, drobna, jak i wielka i bardzo powazna. Z tej osobistej perspektywy mógl mówic zarówno o swej milosci, jej radosciach i niedolach, jak i o stosunku do Boga lub ojczyzny.
O milosci wlasnie mówi utwór "Do Justyny. Tesknosc na wiosne". Pozornie nie ma tu mowy o milosci, a wiersz jest jedynie porównaniem budzacego sie na wiosne swiata ze stanem ducha wewnetrznego poety. Jednak jest to próba autoanalizy. Samotny podmiot liryczny opisuje swe cierpienia wywolane zawodem milosnym lub tesknota za ukochana. Chociaz dookola wszystko rozkwita w jego sercu gosci jedynie ból, zal,tesknota i smutek. Utwór zdominowany jest przez uczucia takie jak milosc, smutek czy zal. Uczucia wioda prymat nad rozumem. To wszystko spelnia zalozenia postawione przed sentymentalizmem, a jednoczesnie zapowiada nadejscie nowej epoki - romantyzmu.
Jeszcze wyrazniej widac te wartosci w sielance "Laura i Filon". Utwór, którego akcja rozgrywa sie na tle wsi i przyrody, ukazuje pare zakochanych mlodych ludzi. Opowiada on o cierpieniach, rozterkach i radosciach, jakie niesie z soba milosc. Gdy Laura przybywa na umówione spotkanie pod jaworem, spostrzega, ze ukochany na nia nie czeka. Powoduje to podejrzenie o niewiernosc i zdrade oraz wyzwala atak zlosci i rozpaczy. Wtedy zza pobliskich zarosli wybiega Filon i tlumaczy, iz chcial jedynie przekonac sie o milosci swej ukochanej. Utwór konczy sie pogodzeniem sie kochanków i wyznaniem wzajemnej milosci i przysiega wieczystej wiernosci. Najwazniejsze w tej sielance wydaje sie byc zwrócenie uwagi na swiat przezyc wewnetrznych, próba analizy psychiki zakochanych oraz wplywu milosci na zachowanie sie czlowieka. Charakterystyczny jest fakt, iz bohaterowie tej sielanki to"ludzie dworu", przebrani jedynie w wiejskie stroje.