holocaust w literaturze współczesnej.

Holocaust - termin okreœlaj�cy zag�ad� �yd�w w okresie II wojny œwiatowej. Zniszczenie ludnoœci �ydowskiej stanowi�o jeden z g��wnych punkt�w programu partii hitlerowskiej. W wyniku holocaustu zgin�o ponad 5 mln �yd�w. Literatura wsp�czesna bogata jest w utwory traktuj�ce o holocauœcie. Pisarze, kt�rzy prze�yli wojn� i widzieli jej skutki, cz�sto wracaj� w swej tw�rczoœci do tych tragicznych wydarze�. Zag�ada �yd�w, ich cierpienia i poœwi�cenie s� tematami wielu dramatycznych reporta�y i opowiada�. Do najbardziej znanych utwor�w o holocauœcie nale��: "Medaliony" Zofii Na�kowskiej, "Opowiadania" Tadeusza Borowskiego i "Zd��y� przed Panem Bogiem" Hanny Krall. Zbi�r opowiada� Zofii Na�kowskiej "Medaliony" mia� ukaza� ogrom zbrodni hitlerowskich i jednoczeœnie odda� ho�d milionom ofiar faszyzmu. Ka�de opowiadanie to inny fragment rzeczywistoœci, inna posta�, inne prze�ycia i cierpienia. Opowiadania Na�kowskiej tworz� fragmentaryczne, sk�adaj�cy si� z u�amk�w zdarze� rejestr zbrodni hitlerowskich. Jest on jednak doœ� szeroki i r�norodny, obejmuje cierpienia ludzi w r�nych obozach i miejscach zag�ady, przedstawia ofiary, a tak�e kat�w. Ukazuje wiele wstrz�saj�cych fakt�w oraz trwa�e zmiany wywo�ane przez faszyzm w psychice ludzkiej. "Kobieta cmentarna" to opis getta �ydowskiego w Warszawie w czasie jego likwidacji. Dramat mordowanych rozgrywa si� za murem, s�ycha� krzyki i p�acz, wida� po�ary i wyrzucane z okien na bruk dzieci. Ludzie z tej strony muru nie mog� spa�, jeœ�, prze�ywaj� rozterki moralne z powodu swej bezsilnoœci. Pr�buj� zrozumie�, wyt�umaczy� sobie, s� podatni na propagand� niemieck�, bo wtedy �atwiej im �y�. W opowiadaniu "Dwojra Zielona" zaskakuje nas postawa m�odej �yd�wki, kt�ra znalaz�a w sobie doœ� si�y, by przetrwa� niesamowite wprost okropnoœci. Straci�a m�a, przed wyw�zk� do obozu ukrywa�a si� na strychu. Gdy Niemcy urz�dzili sobie strzelanin� w Sylwestra, straci�a oko. Ze szpitala trafi�a do obozu w Majdanku, potem pracowa�a w fabryce amunicji. Prawie œlepa, bo na jedynym oku zrobi� si� jej wrz�d, pracowa�a, bo ba�a si� selekcji Jak wyznaje, przetrwa�a to wszystko, bo pragn�a przekaza� innym ludziom wieœ� o okrucie�stwie okupant�w. Najbardziej wstrz�saj�c� scen� jest scena z opowiadania "Doroœli i dzieci w Oœwi�cimiu", gdzie dzieci bawi�y si� w palenie �yd�w, jedyn� zabaw� jak� zna�y. Dzieci zmuszone do ci�g�ego przygl�dania si� nieludzkim okrucie�stwom zatraci�y zdolnoœ� rozr�niania dobra i z�a. Ob�z okaleczy� ich psychik�. Tadeusz Borowski w "Opowiadaniach" pokazuje prawd� o �yciu obozowym, nie upi�ksza swoich doœwiadcze�. Z wielk� pasj� ods�ania mechanizm zbrodni. Ukazuje ludzi spodlonych strachem, zapominaj�cych o swojej cz�owieczej godnoœci z l�ku przed torturami i œmierci�. W opowiadaniu "Prosz� pa�stwa do gazu" autor w spos�b obrazowy przedstawi� wp�yw niemieckiego terroru na psychik� zar�wno Polak�w, kt�rzy roz�adowywali transporty, jak i �yd�w, kt�rzy tymi transportami przyje�d�ali. Pijani wi�Ÿniowie roz�adowuj�cy wagony obchodzili si� z wi�Ÿniami cz�sto brutalniej ni� zrobiliby to esesmani stoj�cy dooko�a placu roz�adunkowego na bocznicy. Postawa �yd�w by�a r�na. Od dobrowolnego skazywania si� na œmier�, a� po wypieranie si� w�asnych dzieci przez matki, kt�re chcia�y za wszelk� cen� �y�, a nie iœ� z dzie�mi do gazu. Wi�kszoœ� �yd�w do ko�ca nie wierzy�a w to, �e jad� na œmier� i wioz�a ze sob� sw�j najcenniejszy dobytek, kt�ry bogaci� III Rzesz� i pozwala� prze�y� obozowi kolejne dni. "Zd��y� przed Panem Bogiem" Hanny Krall to opis wywiadu z doktorem Edelmanem - znanym kardiochirurgiem, kt�ry w czasie powstania w getcie warszawskim by� zast�pc� komendanta �ydowskiej Organizacji Bojowej. W rozmowie tej Edelman przedstawia getto takim, jakim by�o rzeczywiœcie. M�wi o ludziach, kt�rzy tysi�cami t�oczyli si�, aby dosta� si� do transportu do Treblinki, a tak�e o garstce m�odych i niedoœwiadczonych ludzi, kt�rzy nie chcieli zgin�� w gazie i rozpocz�li beznadziejn� walk� z przewa�aj�cymi si�ami okupanta. Edelman m�wi zar�wno o tych, kt�rzy w obliczu kl�ski pope�niali samob�jstwa, jak i o tych, kt�rzy walczyli z poœwi�ceniem i oddawali �ycie, aby inni mogli prze�y� i powiedzie� prawd� o tamtych tragicznych czasach. �ycie wewn�trz getta ca�y czas by�o wyborem pomi�dzy �yciem a œmierci�. Nikt z tych ludzi nie by� pewien tego, czy prze�yje kolejny dzie�. Toczyli oni beznadziejn� walk� po to, aby zwr�ci� uwag� œwiata na los �yd�w, oraz aby zgin�� godnie z broni� w r�ku.