GIMNASTYKA MÓZGU Elementy metody Paula E. Dennisona
Od 1995 roku prowadzi działalność w naszym kraju Polskie Stowarzyszenie Kinezjologów afiliowane w Fundacji Kinezjologii Edukacyjnej. Ta niekomercyjna organizacja zajmuje się propagowaniem w Polsce Kinezjologii Edukacyjnej, metody opartej na połączeniu ruchu i uczenia się. Metoda pokazuje w praktyce możliwości wykorzystania naturalnego ruch fizycznego, który jest niezbędny do organizowania koordynacji pracy mózgu i ciała w procesie uczenia się (doświadczenia) jednostki. Kierunek powstał na podstawie badań humanistów w dziedzinie pedagogiki i psychologii między innymi G.Domana, N.C. Kepharta i innych.
1. Autor metody
Ćwiczenia Gimnastyki Mózgu i równoważenia działań stanowią część programu edukacyjnego rozwoju osobowości zwanego Kinezjologią Edukacyjną. Autorami metody są amerykańscy pedagodzy Paul Dennison i Gail Dennison.
Paul E. Deison - doktor filozofii i nauk pedagogicznych. Jest twórcą Gimnastyki Mózgu i procedur Kinezjologii Edukacyjnej. Jego odkrycia oparte są na zrozumieniu wzajemnych zależności pomiędzy rozwojem fizycznym, opanowaniem języka a osiągnięciami szkolnymi. Prowadził badania nad wczesnymi osiągnięciami w czytaniu i pisaniu oraz ich związku z myśleniem na Uniwersytecie Południowej Kalifornii. Przez dziewiętnaście lat był dyrektorem Valley Remedial Group Learning Centers w Południowej Kaliforni, ośrodka wspomagającego dzieci i dorosłych w procesie edukacyjnym. Jest autorem dwunastu podręczników poświęconych metodzie. Na język polski przetłumaczono programy kursów: Gimnastyka Mózgu, „ Pogłębiony poziom Kinezjologii Edukacyjnej - 7 wymiarów inteligencji”, Wizualne kręgi i Kinezjologia Edukacyjna”, „Organizacja działań mózgu: lateralny profil dominujący”, „Kreatywne widzenie”.
Gail E. Denison - współautorka Kinezjologii Edukacyjnej i Gimnastyki Mózgu, ilustratorka ćwiczeń, której ilustracje świadczą o miłości do dzieci i ruchu, tancerka. Posiada ogromne doświadczenie w pracy nad integracją mózgu i praktykę jako instruktor programu „Dotyk dla zdrowia”. Jest współautorką programu „Wizualne kręgi” i ćwiczeń w programie „Gimnastyka Mózgu”, w którym proponuje przewzorowanie rytmu, koloru i kształtu w celu optymalnego rozwoju człowieka. Jest przewodniczącą Fundacji Kinezjologii Edukacyjnej.
Propagatorem i od 2000 roku mentorem d/s rozwoju Kinezjologii Edukacyjnej na terenie Polski jest doktor psychologii rozwojowej i edukacyjnej Swietłana Masgutowa. Dr S. Mazgutowa przez ostatnie 13 lat prowadzi badania nad technikami stosowanymi w Kinezjologii Edukacyjnej; wpływem ruchów kinezjologicznych na osobowość i emocje oraz rozwój ruchowy i trudności w nauce.
Obecnie prowadzi wiele treningów z zakresu Kinezjologii Edukacyjnej, prezentując najnowsze opracowane przez siebie programy, prowadzi wykłady, sponsoruje i organizuje warsztaty kinezjologiczne w Polsce i za granicą, współpracuje z pedagogami w kilku przedszkolach i szkołach. Jest inicjatorem eksperymentalnych prac badawczych związanych z
„Ruchem Rozwijającym i Rozwojem Osobowości”, stoi na stanowisku, iż „integracja podstawowych ruchów i doświadczenie emocjonalne „siebie”, jest kluczem do radosnego rozwoju, uczenia się i życia”.
2. Założenia i istota metody
Kinezjologia Edukacyjna jest efektywnym narzędziem uczenia się i funkcjonowania na optymalnym poziomie. Dzięki wykorzystaniu ćwiczeń Gimnastyki Mózgu wszystkie części mózgu włączają się i współpracują, żeby poprawić wybraną umiejętność. Stosując proponowane ćwiczenia na przekroczenie linii środka, energetyzujące, rozciągające, relaksujące znacznie poprawiamy umiejętność komunikacji, organizacji i koncentracji. Założenia Gimnastyki Mózgu/ Kinezjologii Edukacyjnej są następujące:
Rozwój jest poszukiwaniem równowagi i jest osiągany przez ruch. Rozwój jest ciągłym, nieprzerwanym cyklem równowagi i nierównowagi, w którym status quo jest przyjąć wyzwanie, które stawia cel, dokonanie nowej integracji i stawienie czoła nowemu wyzwaniu.
Uwaga podąża za intencją: Mózg ludzki organizuje się wokół pojedynczego ogniska. Uwaga skierowana jest na to, co wydaje się mieć znaczenie. Jeśli dziecko nie ma swobody dokonywania wyborów zgodnie z jego potrzebami, żadne prawdziwe uczenie się nie ma miejsca.
Uczymy się tego, czego aktywnie doświadczamy: Poczucie własnej wartości i samopoznanie to ostateczne cele w rozwoju jednostki, są to także warunki wstępne prawdziwego uczenia się.
Inteligencja jest wrodzona: Motywacja do uczenia się właściwa istotom ludzkim. W idealnym środowisku społecznym i fizycznym uczenie się jest naturalną, radosną aktywnością, która trwa przez całe życie.
Każdy z nas oddziaływuje na innych. Indywidualne doświadczenia i wybory każdego ucznia dotyczące jego rozwoju osobowościowego oraz jego potrzeby edukacyjne muszą być brane pod uwagę.
Dr Paul E. Dennison w swojej metodzie wprowadza koncepcje i idee, które w znaczący sposób wpływają na style i metody uczenia się.
1.Ruch fizyczny stymuluje funkcjonowanie mózgu
Specyficzne ruchy ciała stymulują poszczególne aspekty funkcjonowania mózgu. Dwadzieścia trzy ruchy Gimnastyki Mózgu przeznaczone są do aktywizowania różnych funkcji poznawczych jak: komunikacja, rozumienie i organizacja.
2. Stres hamuje uczenie się
W warunkach stresu aktywność systemu intelekt/ciało jest skupiona we współczulnym układzie nerwowym, który przygotowuje ciało do reakcji walki/ucieczki (agresji/lęku).
W rezultacie aktywność układu limbicznego, gdzie zlokalizowana jest pamięć i nowej kory mózgu, gdzie umiejscowione jest myślenie abstrakcyjne i wnioskowanie, zostaje znacznie obniżona.
Uczeń, który znajduje się w stresujących warunkach uczenia się może przejść w stan homolaterelnego uczenia się, w którym półkula dominująca przejmuje kontrolę nad wszelkimi procesami umysłowymi. Pojawia się uczenie jednostronne przeszkadzające w osiągnięciach.
3. Blokady uczenia się mogą być usunięte przez Gimnastykę Mózgu
Wszyscy jesteśmy w pewnym stopniu zablokowani, jeśli chodzi o uczenie się, ruchy Gimnastyki Mózgu w sposób świadomy aktywizują cały system intelekt/ciało, stymulując aktywność układu nerwowego równomiernie we wszystkich częściach mózgu i osłabiają reakcję walki/ucieczki. Gdy uczenie się jest łatwe i pozbawione stresu, uczeń odnajduje swoje wrodzone zainteresowanie uczeniem się i jest znów zmotywowany do osiągania celów związanych z nauką.
4. Zauważanie jest osobistym mechanizmem reakcji zwrotnej
Nowe uczenie się zależy od umiejętności zauważania, co pracuje, a co nie pracuje na rzecz usprawnienia nawyku, z którym mamy do czynienia. Gdy uczeń jest w stanie uświadomić sobie blokady w uczeniu się i podjąć oddziaływanie z pomocą efektywnych narzędzi Gimnastyki Mózgu, zapewnia mu to wzrost efektywności i poczucia własnej wartości. Narzędzia wybrane w procesie Gimnastyki Mózgu pokazują uczniowi, jak współdziałać i kontrolować swoją reakcję na środowisko związane z uczeniem się.
Istotą kinezjologii edukacyjnej są tzw. równoważenia organizmu w zakresie wybranych funkcji np.: pisania, czytania, widzenia, słyszenia, koncentracji czy lateralności, które prowadzone są po zastosowaniu tzw. schematu odblokowania, który polega na usunięciu fizjologicznych przyczyn w uczeniu się. Schemat ten przedstawia się następująco :
Woda - energetyczność. Wpływa na usprawnienie przebiegu reakcji chemicznych i elektrycznych pomiędzy mózgiem a układem nerwowym oraz na efektywność przechowywania i odtwarzania informacji.
Punkty na myślenie - jasność. Leżą tuż nad miejscem rozdzielenia tętnic szyjnych masując je, stymulujemy utlenianie komórek mózgowych, niwelując uczucie zmęczenia i przyśpieszamy przesyłanie informacji pomiędzy stronami ciała i zawiadującymi nimi półkulami mózgu.
Ruchy naprzemienne - aktywność. Celem wykonywania tych ruchów jest zintegrowanie obu półkul mózgowych. Jednoczesne ruchy prawą i lewą stroną ciała powodują, że prawa i lewa półkula mózgowa stymulowane są równocześnie, co sprzyja aktywizowaniu całego mózgu do pracy umysłowej.
Pozycja Dennisona - pozytywność. Wiąże całą energię krążącą w organizmie, wpływa na skupienie uwagi, rozluźnienie mięśni przez co odblokowuje emocje i umożliwia kontakt z płatami czołowymi mózgu gromadzącymi zdobytą wiedzę.
Jednym z najlepszych sposobów na obniżenie stresu w procesie uczenia się jest więc według P. i G. Dennisonów przestrzeganie prawideł naturalnego rozwoju. Odkryciem w dziedzinie ruchu oraz mechanizmów integracji myśli i ruchu jest ujawnienie dwóch zasadniczych typów ruchów:
1.Ruchy przekraczające linię środkową - utworzoną przez lewą i prawą stronę ciała (jak praca oczu przy czytaniu, pisaniu, rysowaniu, praca narządów słuchu, praca rąk w trakcie wykonywania jakiejś czynności). Ruchy te integrują myślenie i ruch, powodują uaktywnienie naturalnych mechanizmów i w związku z tym dziesięciokrotnie zwiększają szybkość przekazywania informacji, umożliwiają swobodny rozwój funkcji psychofizycznych, zapewniają optymalną pracę układu nerwowego a także łatwość i spontaniczność uczenia się. Należy zauważyć, że tym mechanizmem natura obdarza każde dziecko.
2. Jednostronne ruchy ciała - powodujące rozdzielenie myśli i ruchu. Mechanizm ten stanowi podstawę procesów upośrednienia czynności przez znak lub symbol. Wymaga to wytężonej pracy umysłu, wysiłku i znacznej energii mózgu i ciała, prowadzi do skupienia świadomości zarówno w sytuacji uczenia się jak i stresu. Ten typ ruchu skupia w sobie ruchy i nawyki pierwszego etapu uczenia się - etapu zapoznania się i świadomego prowadzenia operacji i działań.
Obydwa typy ruchów są konieczne. Mechanizm rozdzielenia myśli i ruchu (jednostronne ruchy ciała) jako podstawa ruchu drugiego typu jest konieczny w początkowym etapie nabywania umiejętności szkolnej. Na etapie przyswojenia i automatyzacji nawyku ustępuje on miejsca mechanizmowi integracji myśli i ruchu ( ruchy przekraczające linię środkową).
3. Cel, jakiemu służy metoda - przedmiot i podmiot oddziaływania
Autorzy metody P. i G. Dennisonowie stworzyli system szybkich, atrakcyjnych i podnoszących energię ciała ćwiczeń, których celem jest ożywienie „integracji myśli i ruchu”.
Pobudzają one określone części mózgu i mechanizmy integracji myśli i ruchu, dzięki czemu nowy sposób uczenia się jest bardziej naturalny, bystry, spontaniczny i sprzyja jednocześnie lepszemu zapamiętywaniu. Ćwiczenia Gimnastyki Mózgu nastawione są również na rozwój i usprawnianie analizatorów wzrokowego, słuchowego, polepszenie systemów koordynacji wzrokowo - ruchowej (koordynacja ręka - oko uczestnicząca w pracy wzrokowej, koordynacja małej i dużej motoryki rąk przy pisaniu i rysowaniu itp.), pamięci i koncentracji, likwidują efekt stresu wielu odruchów jak: „odruch obronny”, toniczny i symetryczny odruch szyjny, odruch ześrodkowania, uziemienia, grawitacji, odruch chodu. Wykonywanie ćwiczeń sprzyja zlikwidowaniu lub przekształceniu stresowych schematów ruchu i w ten sposób pozwala pozytywnie zmienić specyficzne nawyki. Ćwiczenia należy wykonywać kompleksowo, każde przez 1 - 2 min., w umiarkowanym tempie, mają one sprawiać ćwiczącemu przyjemność. Autorzy podzielili je na cztery grupy .
I grupa to ćwiczenia umożliwiające przekroczenie linii środkowej, które stymulują pracę zarówno dużej jak i małej motoryki. Główny mechanizm „jedności myśli i ruchu”, będący ich podstawą sprzyja udoskonaleniu i integracji połączeń prawej i lewej półkuli mózgu oraz całościowemu odbiorowi materiału na poziomie analizy i uogólnień .
II grupa to ćwiczenia rozciągające mięśnie ciała, które likwidują negatywny wpływ różnych odruchów, w tym „odruchu obronnego”. Gdy mięśnie są rozciągnięte i mają właściwą długość, przekazują do mózgu sygnał o tym, że człowiek jest spokojny, rozluźniony, gotowy do pracy poznawczej, czyli możliwy jest przepływ informacji, czyli przyswajanie wiadomości (doświadczanie).
III grupa to ćwiczenia energetyzujące ciało, zapewniające niezbędną prędkość i intensywność przebiegu procesów nerwowych pomiędzy komórkami i grupami komórek nerwowych mózgu.
IV grupę stanowią ćwiczenia sprzyjające pogłębianiu pozytywnego nastawienia własnego „Ja”. Ćwiczenia stabilizują i rytmizują procesy nerwowe organizmu, co sprzyja osiągnięciom w nauce.
Ćwiczenia te są szczególnie pomocne w pracy z dziećmi z problemami szkolnymi czy też wadami rozwojowymi. Można je z powodzeniem stosować we wszystkich przedziałach wiekowych zarówno w pracy indywidualnej, jak i grupowej. Dzięki nim trudności w nauce np. o charakterze dyslektycznym, dysortograficznym, dysgraficznym czy specyficzne trudności w nauce matematyki są łatwiejsze do pokonania.
LITERATURA:
1.Dennison P., Dennison G.: Gimnastyka mózgu.Podręcznik dla uczących się programu. cz.I i II
2.Hannaford C.: Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł. Podstawy Kinezjologii Edukacyjnej.
3.Zwoleńska J. red.: Twórcza kinezjologia w praktyce. Propozycje dla każdego.
4.Warszawski oddział nr 1 Polskiego Towarzystwa Dysleksji: Kinezjologia Edukacyjna - wsparcie dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Nauka i praktyka radosnego uczenia się.
opracowała: mgr Danuta Słocka
Kinezjologia Edukacyjna zwana także metodą Dennisona (Educational Kinesiology - w skrócie Edu-K, której częścią jest Gimnastyka Mózu ® , jest metodą rozwojowej, wychowawczej i terapeutycznej pracy z ciałem i umysłem.
Kinezjologia Edukacyjna uczy i pokazuje w praktyce możliwości wykorzystania naturalnego ruchu fizycznego do organizowania pracy mózgu i ciała w celu samostrukturalizującego uczenia się (doświadczenia) i twórczej samoregulacji jednostki.
Nazwa omawianej metody - "kinezjologia" wywodzi się od greckiego rdzenia "kinesis" oznaczającego ruch. Kinezjologia zajmuje się badaniem ruchu ciała ludzkiego. Pedagogiczna kinezjologia jest systemem umożliwiającym uczniom w dowolnym wieku rozwinięcie ich potencjalnych możliwości zablokowanych w ciele.
Stosowne ćwiczenia opracował Paul Dennison na podstawie doświadczeń, które zdobył w walce z własną dysleksją i wadą wzroku, w pracy z dziećmi oraz w pracy z ludźmi, którzy doznali uszkodzeń mózgu w różnych wypadkach.
Dr Paul Dennison odkrył proste ruchy, które mają bezpośrednio wpływ na stymulację mózgu.
Np. skuteczność uczenia się zależy, jak wiadomo, od współpracy prawej i lewej półkuli mózgowej. Jeśli jakieś części naszego umysłu są „wyłączone”, pojawiają się trudności w czytaniu, pisaniu, liczeniu, rozumieniu, zapamiętywaniu i uczeniu się. Taki stan, w którym tylko jedna z naszych półkul mózgowych jest aktywna nazywa się switchingiem (ang. switch=wyłącznik). W utrudniającym nam pracę i naukę stanie switchingu można przebywać latami. Ten stan pogłębia się tym bardziej, im bardziej wysilamy się i staramy robić postępy. Dennison wysunął tezę, że niektórzy "zanadto się starają" przez co osłabiają mechanizm integracji mózgu niezbędny do efektywnego uczenia się.
Tylna część mózgu odpowiada za odbiór informacji, które jednak są niedostępne dla przednich części mózgu odpowiedzialnych za "nadawanie" czy też "ekspresję". Owa niezdolność do "ekspresji" czyli uzewnętrzniania tego, czego się uczeń nauczył prowadzi do syndromu niepowodzeń szkolnych. Rozwiązaniem tego problemu jest uczenie się całym mózgiem dzięki zmianie wzorca ruchowego oraz ćwiczeniom ruchowym zawartym w "gimnastyce mózgu". Umożliwiają one włączanie tych części mózgu, które były dla nich uprzednio niedostępne. Kinezjologia Edukacyjna nawiązuje do bardzo wczesnego etapu uczenia się przez ruch. Ćwiczenia mózgu mają na celu przywrócenie zablokowanych na skutek stresu, oraz wypracowanie nowych, połączeń nerwowych, po których biegną impulsy do kory mózgowej, gdzie odbywa się właściwy proces uczenia się. Są one także sposobem na problemy szkolno-wychowawcze. Ćwiczenia te także usuwają zmęczenie, energetyzują, odprężają i relaksują.
Metody i techniki wykorzystywane kinezjologii są zwłaszcza stosowane w terapii dzieci głęboko niepełnosprawnych intelektualnie.
Wymieńmy główne zastosowania. Ćwiczenia gimnastyki mózgu usprawniają:
Pamięć krótko i długotrwałą
Koncentrację i zdolności skupienia uwagi
Koordynacje ruchową
Funkcje grafomotoryczne: kaligrafia, krzywe pismo
Proces pisania i czytania (pisania twórczego)
Spostrzeganie wzrokowe, umiejętność różnicowania i rozumienia symboli, koordynację wzrokowo-ruchową
Proces myślenia: umiejętność formułowania myśli, abstrakcyjne myślenie
Rozumienie ze słuchu, pisanie ze słuchu, umiejętność wykonywania poleceń
Wymowę oraz wpływają na zdolność poprawnego formowania myśli, abstrakcyjne myślenie
Zdolności matematyczne (tabliczka mnożenia, zapamiętywanie cyfr, rachunki)
Umiejętność adekwatnego komunikowania się ze sobą i otoczeniem
Pełniejsze rozumienie sytuacji społecznych i rozwiązywanie problemów.
Ćwiczenia z gimnastyki mózgu poprzez ćwiczenia relaksujące i stabilizujące układ nerwowy wpływają na zmniejszenie objawów nadruchliwości występujących u dzieci nadpobudliwych psychoruchowo.
Ponieważ wyobrażanie sobie ruchu stymuluje te same połączenia nerwowe, co rzeczywiście wykonany ruch, to namiastką ćwiczeń (gdy nie ma ku nim sposobności) może być samo dokładne wyobrażanie sobie ich wykonywania.
Paul Dennison odkrył, że funkcje mózgu ludzkiego są w pewnym sensie trójwymiarowe. Proces kształcenia będzie łatwy i miły, pod warunkiem, że zostanie poprowadzony w wielu kierunkach (wielowymiarowo):
wymiar lateralizacji (lewa i prawa półkula mózgowa),
wymiar koncentracji (pień mózgu i płat czołowy),
wymiar stabilności (system limbiczny wraz z korą mózgową).
Odpowiednio do tego ćwiczenia tworzą grupy, a ćwiczenia z grup powinno się mieszać.
Przykłady ćwiczeń kinezjologii edukacyjnej:
WYMIAR LATERALNOŚCI - ćwiczenia na przekraczanie środkowej linii ciała.
Ćwiczenie przypominające marsz w miejscu
Podnieś do góry prawe kolano i dotknij do niego lewą ręką (najlepiej łokciem), następnie do podniesionego lewego kolana dotknij prawą ręką.
Wykonuj takie ruchy naprzemienne (jedna z podstawowych zasad), które usprawniają pisanie, słuchanie, czytanie i rozumienie, koordynację ruchową lewej i prawej strony ciała, wzmacniają oddech, powodują wzrost energii, poprawiają wzrok i słuch.
Inne podobne ćwiczenia naprzemienne (zwane też krzyżowymi) w miejscu:
Podskoki raz na jednej nodze raz na drugiej, klepnięcie prawą ręką uniesionej z tyłu lewej stopy itp.
„Leniwe ósemki” - ćwiczenie wykonuj rysując lub wodząc oczami za przedmiotem po kształcie położonej ósemki (znaku nieskończoności). Ruch zaczynaj zawsze od środka w lewo do góry - lewą ręką, następnie prawą ręką i kończ obydwoma rękoma połączonymi razem.
Zastosowanie - koordynacja wzroku, obwodowe widzenie, aktywizacja mózgu dla przekraczania środkowej wizualnej linii, integracja półkul mózgowych, mechanizm czytania (ruch oczu z lewej do prawej), rozpoznawanie znaków przy pisaniu, czytanie ze zrozumieniem.
Alfabetyczne ósemki - (modyfikacja leniwej ósemki), najpierw narysuj kilka leniwych ósemek a potem wpisz w kształt leżącej ósemki małe litery alfabetu, zachowując kierunek w lewo do góry.
Zastosowanie - zasady pisowni, twórcze pisanie, koordynacja ,,ręka - oko", rozpoznawanie i kodowanie symboli, zdolności manualne, precyzja ruchów, ortografia.
Słoń - wykonujemy te same ruchy co przy "leniwych ósemkach" , tak jakby robił to słoń. Kładziemy lewe ucho na lewym ramieniu i patrzymy wzdłuż wyciągniętego ramienia-trąby słonia (grzbietem dłoni do góry), nogi w kolanach lekko ugięte, mały rozkrok. Rysuj ręką w powietrzu obszerne leniwe ósemki (ucho przyklejone do ramienia). Całe ciało prostuj.
Zastosowanie - przekroczenie środkowej audytywnej linii ciała, stymulacja mowy wewnętrznej, twórcze myślenie, słuchanie własnego głosu, rozwój pamięci długoterminowej, zintegrowane widzenie, słyszenie i ruch; mowa, pismo, zapamiętywanie. Ćwiczenie to rozluźnia mięśnie szyi i oczu.
Rysowanie oburącz - na płaszczyźnie przeznaczonej do rysowania narysuj oś symetrii na wprost nosa, rysuj obydwoma rękoma jednocześnie tak, by rysunek z jednej strony był zwierciadlanym odbiciem drugiej strony. Można rysować w powietrzu na planszy wyimaginowanej.
Zastosowanie - koordynacja, ,,ręka-oko", przekraczanie środkowej kinestetycznej linii ciała, uświadomienie przestrzeni wokół siebie oraz wzrokowe rozróżnianie, śledzenie oczami za ruchem ręki w różnych kierunkach, pisanie, umiejętności matematyczne.
Rowerek - ruchy naprzemienne na leżąco - wykonaj to ćwiczenie na miękkiej powierzchni. Podnieś ręce i głowę do góry, obejmij głowę dłońmi i podtrzymuj ją. Prawym łokciem dotykaj lewego kolana, potem lewym łokciem prawego kolana, itd. Oddychaj rytmicznie.
Zastosowanie - integracja lewej i prawej strony ciała, czytanie, umiejętność słuchania, pismo, zasady pisowni, matematyka.
Krążenie szyją -unosimy barki do góry, pochylamy głowę do przodu i łagodnie kołyszemy z boku na bok. Odchylamy głowę do tyłu i ćwiczymy krążenie tak jak poprzednio. Powtarzamy to ćwiczenie przy barkach opuszczonych.
Zastosowanie - Usuwa napięcie, rozluźnia, poprawia przepływ krwi do mózgu.
WYMIAR KONCENTRACJI - ćwiczenia rozciągające
Sowa - jedną ręką chwyć mocno mięśnie barku, głowę powoli odwracaj w lewo a potem w prawo, podbródek trzymaj prosto. Głową sięgaj maksymalnie w prawo i w lewo, aby rozluźnić mięśnie szyjne. Zrób wdech, gdy głowa jest w skrajnym położeniu tu gdzie ręka trzyma ramię, wydech w czasie obrotu głowy. Powtórz trzymając drugą ręką drugie ramię.
Zastosowanie - przekraczanie środkowej linii audialnej, słuchanie własnego głosu, doskonalenie dialogu wewnętrznego, rozwój luźnego ruchu oczu, słuchanie ze zrozumieniem, mowa i ustny komunikat, matematyczne wyliczenia, pamięć, praca z komputerem.
Zginanie stopy - usiądź, zegnij nogę w kolanie i połóż ją na udzie drugiej nogi, tak by zewnętrzna kostka dotykała uda. Końcami palców chwyć podstawę i miejsce mocowania mięśnia podudzia, następnie zginaj i prostuj stopę.
Zastosowanie - integracja tylnych i przednich części mózgu, rozwój wyraźnej mowy i językowych umiejętności, zrozumienie w czasie czytania i słuchania, zdolność twórczego pisania, zdolność podążania za logiką zadania i dokończenia go.
Aktywna ręka - podnieś rękę do góry, chwyć ją drugą ręką. Podniesiona ręka stawia opór ręce trzymającej na wydechu w czterech kierunkach: w stronę głowy, do przodu, do tyłu, od ucha. Powtórz wszystko zmieniając ręce.
Zastosowanie - rozwój wyraźnej mowy i zdolności językowych, rozluźnianie przepony, koordynacja ,,ręka-oko", kaligrafia, zasady pisowni, twórcze pisanie.
Pompowanie piętą - stań prosto, odstaw jedną nogę do tyłu stawiając ją na palcach. Na wydechu zegnij w kolanie nogę stojącą z przodu a piętę tylnej nogi staraj się postawić na podłodze. Na wdechu podnoś się, prostując przednią nogę i podnosząc piętę tylnej nogi. Tylna noga powinna być wyprostowana. Zmień nogi.
Zastosowanie - integracja tylnych i przednich części mózgu, rozwój wyraźnej mowy i językowych umiejętności, słuchanie ze zrozumieniem, czytanie ze zrozumieniem, zdolności twórczego pisania, zdolności do zakańczania rozpoczętego procesu.
Luźne skłony (sięganie po piłkę) - usiądź, skrzyżuj nogi w kostkach, zrób luźny skłon tułowia do przodu wyciągając ręce przed siebie (jakby oddając ciało działaniu przyciągania ziemskiego).
Zastosowanie - odczuwanie uziemienia i stabilności, wzrokowej integracji, czytanie ze zrozumieniem, liczenie w pamięci, abstrakcyjne myślenie.
Wahadło - opuść podbródek maksymalnie w dół, poruszaj głową powoli od jednego ramienia do drugiego, oddychaj swobodnie.
Zastosowanie - obuoczne patrzenie, umiejętności pisania, czytania, stabilności, uziemienia, rozluźnienia centralnego układu nerwowego; głośne czytanie, ciche czytanie, mowa, język.
Oddychanie przeponowe Zrób wdech nosem. Najpierw oczyść płuca, robiąc krótkie wydechy przez zaciśnięte wargi (wyobraź sobie że chcesz utrzymać piórko w powietrzu). Po tym wydech możesz robić nawet nosem. Połóż ręce na brzuchu, na wdechu ręce podnoszą się a na wydechu opuszczają się. Zrób wdech i licz do trzech, zatrzymaj oddech na trzy sekundy, wydychaj licząc do trzech, znowu zatrzymaj oddech na trzy sekundy. Powtórz całość jeszcze raz.
Zastosowanie - rozluźnienie centralnego układu nerwowego, ustalenie rytmu ruchów kości czaszki; czytanie, głośne czytanie, mowa.
Kołyska - usiądź na podłodze, ręce lekko ugięte oprzyj z tyłu utrzymując tułów podniesiony. Nogi zegnij w kolanach i podnieś stopy do góry. Usuń napięcie w jednym biodrze potem w drugim, robiąc nieduże ruchy nogami.
Zastosowanie - rozwój zdolności do pracy w środkowym polu ciała, umiejętności wzrokowego śledzenia za ruchami w kierunku od lewej do prawej strony, nawyki skupiania uwagi i zrozumienia.
Kobra - usiądź, oprzyj dłonie na stole, trzymaj plecy rozluźnione, zacznij oddychać tak jakby od podstawy kręgosłupa. Skup się na oddechu tak jakby był źródłem twej siły (a nie pracą mięśni).
Zastosowanie - przekraczanie środkowej linii ciała, , rozluźnienie centralnego układu nerwowego, obuoczne widzenie, zgodna praca obojga oczu, słuchanie ze zrozumieniem, umiejętności mowy, kontrola motoryki precyzyjnej.
WYMIAR STABILNOŚCI - ćwiczenia energetyzujące
Woda - stresy psychologiczne i wywołane przez otoczenie zmniejszają poziom wody w ciele, prowadzą do odwodnienia w komórkach. Woda jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu limbicznego. Należy pić 25 ml. wody na każdy kilogram masy ciała, szczególnie podczas stresu. Woda aktywizuje mózg dla elektrycznych i chemicznych reakcji między mózgiem a układem nerwowym; wszystkie umiejętności szkolne poprawiają się.
Punkty uziemienia - końcami palców jednej ręki dotknij brody pod dolną wargą, a palce drugiej ręki połóż na górnej części kości łonowej. Patrz w dół (na podłogę).
Zastosowanie - praca w polu środkowym, stabilność, uziemienie (wodzenie oczami w dole dla rozwoju umiejętności widzenia z bliska), umiejętności organizacyjne (ruch oczu w pionie i poziomie), umiejętność nie gubienia wierszy i kolumn w czasie czytania, pisanie i prace matematyczne.
Punkty na myślenie - jedną ręką masuj miękkie miejsca pod obojczykami z lewej i prawej strony klatki piersiowej, a drugą połóż na pępku.
Zastosowanie - przekazanie informacji od prawej półkuli do lewej połowy ciała i odwrotnie, stymulacja aorty, zwiększenie potoku elektromagnetycznej energii, likwiduje odwracanie liter i cyfr, prawidłowo układa ciało podczas czytania.
Punkty równowagi - jedną rękę połóż na wgłębieniu u podstawy czaszki za uszami a drugą na pępku. Zmień położenie rąk.
Zastosowanie - pobudzenie i koncentracja świadomości, podejmowanie decyzji, rozluźnienie napięcia przy ruchu szczęk i kości czaszki, rozumienie podtekstu napisanego ,,między wierszami", punktu widzenia autora tekstu, krytyczna ocena i podejmowanie decyzji, umiejętność rozróżniania przy pisaniu i matematyce.
Punkty przestrzeni (podobne do Punktów uziemienia) - końcami palców jednej ręki dotknij miejsca między górną wargą a nosem, drugą rękę połóż tuż powyżej kości łonowej. Wzrok skieruj do góry. Zamień ręce.
Zastosowanie - zdolności pracy w polu środkowym, rozluźnienie centralnego układu nerwowego, percepcja głębokości wyobrażenia, zdolności widzieć blisko i daleko, umiejętności organizacyjne, skupienie na zadaniu.
Pozycja Dennisona - I -usiądź, skrzyżuj nogi w kostkach, wyciągnij ręce przed siebie i przekręć dłonie grzbietami do siebie tak, by kciuki były skierowane w dół. Teraz przełóż jedna rękę przed drugą tak by dłonie dotykały się wewnętrznymi stronami (kciuki nadal są skierowane w dół), skrzyżuj palce dłoni, zegnij ręce w łokciach i oprzyj skrzyżowane ręce na piersi. Zamknij oczy, język połóż na podniebieniu. Oddychaj swobodnie. Podczas wdechu język przyciskaj do podniebienia a w czasie wydechu rozluźniaj go.
II - nogi w lekkim rozkroku oparte o podłogę, końce palców obu dłoni dotykają się. Oczy język i oddech jak w części I.
Zastosowanie - emocjonalna stabilność, ,,uziemienie", zwiększenie uwagi, swobodny ruch kości czaszki, wyraźne słyszenie, mowa, pisanie prac kontrolnych.
Pozycja Cooka. Ćwiczenie składa się z 2 części. Najpierw zakładamy lewą nogę na prawą tak, by oprzeć kostkę na kolanie. Następnie prawą ręką obejmujemy lewą nogę pod palcami. Siedzimy przez minutę głęboko oddychając z zamkniętymi oczami. W 2 części siadamy zwyczajnie, składamy dłonie tak, by dotykały się czubkami palców i przez następną minutę głęboko oddychamy.
Zastosowanie - ćwiczenie pobudza korę mózgowa, poprawia koncentrację, łagodzi stresy.
Punkty pozytywne - dotknij lekko końcami palców punktów, które znajdują się na czole, bezpośrednio nad oczami, równo po środku między linią włosów a brwiami.
Zastosowanie - wzmocnienie czołowych części mózgu, osłabienie reakcji odruchów wymuszonego działania, pozytywny wpływ na procesy nauki pisania, matematyki , pamięci długoterminowej.
Kapturek myśliciela - dużymi palcami i kciukiem chwyć małżowinę uszną i masuj ją (odciągając do tyłu i ściskając). Masaż zaczynaj od góry i przesuwaj się w dół do płatka ucha.
Zastosowanie - przekraczanie środkowej audytywnej Unii (mającej związek z uwagą słuchową, rozpoznawaniem, rozróżnianiem, percepcją, pamięcią), słuchanie własnego głosu w czasie mówienia, dobrej pracy pamięci krótkoterminowej, doskonalenie dialogu wewnętrznego, zgodnego słuchania obydwoma uszami, słuchanie ze zrozumieniem, wystąpienia publiczne, śpiew, gra na instrumencie.
Energetyczne ziewanie - dotknij końcami palców miejsca na zębach tuż przed miejscem gdzie łączy się dolna szczęka z górną, masuj te miejsce, lekko otwórz usta, wyobraź sobie, że ziewasz.
Zastosowanie - percepcja sensoryczna, motoryczne funkcje oczu i mięśni, odpowiadających za dźwięk i żucie, procesy utleniania w organizmie, uwaga i percepcja wzrokowa, komunikacja, umiejętność wybierania potrzebnej informacji, głośne czytanie, twórcze pisanie, wystąpienia publiczne.