Co to jest utwór w rozumieniu prawa autorskiego?
Utwór - to jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania. Utwór to dobro niematerialne, którego istnienie jest w pełni niezależne od przedmiotu materialnego, na którym został utrwalony. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.
Rodzajów utworów, zawartych w ustawie:
Utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
Utwory plastyczne,
Utwory fotograficzne,
Utwory lutnicze,
Utwory wzornictwa przemysłowego,
Utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistycznei urbanistyczne,
Utwory muzyczne i słowno-muzyczne,
Utwory sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
Utwory audiowizualne (w tym filmowe).
Prawo chroni nie tylko ostateczną postać utworu, lecz także jego plany, zarysy, szkice, modele, projekty itp. Utwór nie musi być utrwalony, aby korzystać z ochrony - jej początek jest związany z ustaleniem utworu, a więc zaczyna się od momentu, gdy autor stworzył możliwości zapoznania się z dziełem choćby jednemu odbiorcy poza nim samym. Na tych samych zasadach, co utwór oryginalny, chronione są opracowania cudzych utworów.
Co może być utworem?
Podstawowym aktem prawnym regulującym prawa i obowiązki twórców jest ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Generalnie chroni ona utwory, za które uznaje wszelkie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalone w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Przy takim szerokim ujęciu utworem może być praktycznie wszystko: zdjęcie, film, wiersz, piosenka, ale także program komputerowy, skrypt napisany w Javie i umieszczony na stronie WWW, serwis internetowy jako całość lub jego poszczególne elementy. Ochronie podlegają utwory nawet jeszcze nie ukończone i to niezależnie od spełnienia przez twórcę jakichkolwiek formalności. W szczególności nie jest konieczne zastrzeżenie praw autorskich (tzw. notka cypyright), chociaż może to okazać się przydatne dla wykazania, w razie ewentualnego sporu, autorstwa utworu lub daty jego umieszczenia, np. w Internecie. Prawo autorskie wprowadza, bowiem domniemanie, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub, której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Jaki jest okres ochronny na utwór?
50 lat nie wiem
Trwają w zasadzie przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci,
Jeżeli twórca nie jest znany - 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu.
Jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca:
70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu,
Gdy utwór nie został rozpowszechniony - 70 lat od daty ustalenia utworu;
50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od roku pierwszego nadania);
50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z fonogramów i wideogramów (licząc od roku sporządzenia)
Co to są prawa osobiste utworu i prawa majątkowe utworu?
Autorskie prawa osobiste - zespół uprawnień, jakie przysługują twórcy utworu. Autorskie prawa osobiste chronią „intelektualny” związek twórcy z jego dziełem. W prawie polskim pojęcie autorskich praw osobistych reguluje art. 16 "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (Dz. 2000 r. Nr 80, poz. 904). Jest to rodzaj szczególnej więzi niezbywalnej i nie podlegającej zrzeczeniu się, łączącej twórcę z jego utworem a wyrażającej się w prawie:
Autorstwa utworu,
Oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo
Nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania
Decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności
Nadzoru nad sposobem korzystania z utworu
W przypadku programów komputerowych zakres autorskich praw osobistych ma węższy zakres. Autorom programów komputerowych przysługują jedynie prawa:
Autorstwa utworu,
Oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo
Ochrona autorskich praw osobistych - Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Autorskie prawa majątkowe - zespół uprawnień, jakie przysługują twórcy utworu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tych uprawnień. W prawie polskim pojęcie autorskich praw majątkowych reguluje art. 17 ustawy - „twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Najistotniejszą częścią autorskich praw majątkowych jest tzw. prawo do korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji (tzw. monopol autorski).
Autorskie prawa majątkowe (ang. copyright) to monopol praw majątkowych na rzecz autora utworu (albo w określonych przypadkach wydawcy lub producenta).
Zasadą w prawie autorskim jest, iż z utworu może korzystać lub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona. Najczęściej będzie to sam twórca lub osoba, która nabyła określone prawa majątkowe, lub na rzecz, której ustanowiona została licencja.
Ochrona wizerunku osoby powszechnie znanej
W myśl ustawy (art. 81, 82) rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych oraz osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Jeżeli osoba, do której korespondencja jest skierowana, nie wyraziła innej woli, rozpowszechnianie korespondencji, w okresie dwudziestu lat od jej śmierci, wymaga zezwolenia małżonka, a w jego braku kolejno zstępnych, rodziców lub rodzeństwa. Twórca, a wydawca lub producent na żądanie twórcy mają obowiązek zachowania w tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz nieujawniania związanych z tym dokumentów. Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą osoby, która powierzyła tajemnicę, lub na podstawie postanowienia właściwego sądu.
Co to jest wynalazek a co nie jest wynalazkiem?
Wynalazek - nowe rozwiązanie techniczne, najczęściej poprzedzone przez pomysł. Według prawa patentowego wynalazek to, poddające się ścisłej definicji prawno-technicznej, unikalne rozwiązanie techniczne, dotychczas nie opatentowane.
Co to jest wzór przemysłowy?
Wzór przemysłowy - pojęcie z pogranicza prawa własności intelektualnej i sztuki użytkowej. Wzornictwo przemysłowe jest działalnością twórczą, której celem jest określenie zewnętrznych cech przedmiotów wytwarzanych przemysłowo, które to cechy określają strukturalne i funkcjonalne relacje, jakie dany wzór przemysłowy czynią całością spójną, i to zarówno z punktu widzenia producenta, jak i użytkownika.
Co to jest wzór użytkowy?
Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy i zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, przy czym użyteczność takiego rozwiązania wyraża się możliwością osiągnięcia celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobu o cechach wzoru użytkowego.
W odróżnieniu od wynalazku, od wzoru użytkowego wymaga się jedynie, aby w dacie pierwszeństwa był nowy i cechował się charakterem technicznym (może być on więc rozwiązaniem wynikającym w sposób oczywisty ze stanu techniki). Pozwala to na konwersje zgłoszenia wynalazku na zgłoszenie wzoru użytkowego z zachowaniem pierwotnej daty zgłoszenia, jeżeli urząd patentowy odmawia udzielenia patentu na wynalazek, który zdaniem eksperta Urzędu jest oczywisty dla znawcy. Konwersja ta możliwa jest oczywiście tylko dla rozwiązań, które same w sobie są wzorami użytkowymi.
na czym polega ochrona topografii układu scalonego?
Przez układ scalony rozumie się jedno-lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełniania funkcji elektronicznych.
Topografią układu scalonego określa się rozwiązanie, polegające na przestrzennym rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego Udzielone prawa z rejestracji topografii podlegają wpisowi do rejestru topografii układów scalonych, a stwierdza je wydanie świadectwa rejestracji topografii. Uprawniony może wskazać, że jego topografia została zarejestrowana, poprzez umieszczenie na topografii lub produkcie zawierającym chronioną topografię litery „T” wpisanej w okrąg.
Co to jest znak towarowy?
Znak towarowy - niepowtarzalna nazwa, fraza, symbol, logo, projekt, obraz lub motyw użyty przez przedsiębiorstwo podczas kampanii reklamowych w celu uzyskania jednoznacznej identyfikacji swoich towarów lub usług wśród konsumentów.
W większości krajów świata znak towarowy można zarejestrować w urzędzie patentowym, dzięki czemu inne osoby nie mogą go legalnie wykorzystywać bez zgody właściciela. W tekstach i reklamach często widzi się symbol ™ obok napisu lub obrazka, który jest uważany przez firmę za jej znak towarowy, lub symbol ® oznaczający, że znak został zarejestrowany w odpowiednim rejestrze znaków handlowych.
na czym polega geograficzne oznaczenie towarów i usług?
Kolejną grupą chronioną przez prawo własności są oznaczenia geograficzne. Należą do nich nazwy regionalne lub oznaczenia pochodzenia, służące do wyróżniania towarów, które pochodzą z określonego terenu i posiadają pewne szczególne właściwości, przypisywane pochodzeniu geograficznemu. Mogą to być oznaczenia słowne odnoszące się (bezpośrednio lub pośrednio) do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.
Zgłoszenia oznaczenia geograficznego nie może dokonać twórca lub przedsiębiorca, jak to było w przypadku wynalazków, czy wzorów, ani przedsiębiorca, jak to było w przypadku znaków towarowych. Zgłoszenia może dokonać organizacja upoważniona do reprezentowania interesów producentów, działająca na danym terenie, dołączając potwierdzenie swojej legitymacji do działania. Zgłoszenia może dokonać także organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, właściwy ze względu na teren, do którego odnosi się oznaczenie geograficzne