Akademia Pomorska
w Słupsku
Wydział Edukacyjno - Filozoficzny
Instytut Pedagogiki
Zakład Pedagogiki Resocjalizacyjnej
prowadzący: mgr Łukasz Wirkus (Zakład Pedagogiki Resocjalizacyjnej IP AP)
wymiar godzinowy zajęć: 45 godz.
„Pedagog (…) jest istotą ułomną, śmiertelną i nie wolną od pomyłek, toteż nie powinien przemawiać
w imieniu prawdy wiecznej a ponadludzkiej, niezłomnego prawa historii czy nigdy nie błądzącego Rozumu. Nadszedł zatem czas, by wyeliminować z teorii i praktyki pedagogicznej towarzyszące tej roli zawodowej zjawisko mocy, przymusu czy gwałtu.”
Bogusław Śliwerski
Ekspozycja treści programowych z przedmiotu
pedagogika penitencjarna (ćw.)
Wprowadzenie do przedmiotu (1,5 godz.)
Zapoznanie się i ustalenie oczekiwań grupy,
Prezentacja treści programowych,
Systematyzacja przedstawionych zagadnień w perspektywie podziału zadań na poszczególne grupy robocze,
Omówienie formy zaliczenia przedmiotu.
Kara pozbawienia wolności: modele penitencjarne, resocjalizacja penitencjarna, więzienie jako instytucja resocjalizacyjna.
Polski system penitencjarny: służba więzienna, rodzaje zakładów karnych, oddziaływania resocjalizacyjne w warunkach izolacji penitencjarnej.
Zakłady karne w aspekcie porównawczym - USA, Rosja, wybrane kraje europejskie.
Prognoza kryminologiczno społeczna. Wybrane akty prawne regulujące funkcjonowanie zakładu karnego, specyfika oddziałów penitencjarnych.
Podkultura więzienna: źródła, rodzaje, aktualna specyfika.
Zachowania autoagresywne w warunkach izolacji penitencjarnej.
Bunt w zakładzie karnym na przykładzie ZK Carandiru: zagrożenia wynikające z przeludnienia i braku oferty, europejskie reguły więzienne, specyfika zadań ochrony, specyfika pracy wychowawcy.
Zakład karny dla kobiet z dziećmi - specyfika problematyki macierzyństwa kobiet odbywających karę pozbawienia wolności.
Aspekty kary pozbawienia wolności na przykładzie kar długoterminowych oraz izolacja przestępców niebezpiecznych.
Resocjalizacja skazanych za przestępstwa seksualne.
Oddział terapeutyczny: procedura kierowania, metodyka pracy,
Proces readaptacji społecznej skazanych opuszczających jednostki penitencjarne.
Alternatywa dla izolacji penitencjarnej - probacja w Polsce i na świecie.
Literatura obowiązkowa
A. Bałandynowicz, Probacja. System sprawiedliwego karania, Kodeks, Warszawa 2002,
A. Bałandynowicz, Probacja. Wychowanie do wolności. Primus, Warszawa 1996.
A. Bodanko (red.), Wspomaganie procesu wychowawczego programami profilaktyczno - edukacyjnymi, Kraków 1999,
A. Jaworska, Ł. Wirkus, P. Kozłowski (red.), Psychospołeczne determinanty niedostosowania społecznego oraz nowatorskie prądy działań zaradczych, Słupsk 2007.
B. Hołyst, Kryminalistyka, Warszawa 2007,
B. Skafiriak, Pomoc postpenitencjarna w kontekście strategii działań resocjalizacyjnych, Kraków 2007,
B. Urban (red.), Społeczne konteksty zaburzeń w zachowaniu,
B. Urban, Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży, Kraków 2000,
Babiker G., Arnold L., Autoagresja. Mowa zranionego ciała, Gdańsk 2003.
B. Krahé, Agresja, Gdańsk 2005.
C. Hildebrand, Pedagogika zaburzeń zachowania, Gdańsk 2007,
Cz. Czapów, Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki, Warszawa 1978,
E. Bielicki, Młodociani przestępcy, ich wartości i orientacje wartościujące, Bydgoszcz 1995
E. Wysocka, Diagnoza resocjalizacyjna, Warszawa 2008,
ECKHARDT, Annegret, Autoagresja / Annegret Eckhardt. - Warszawa: „W.A.B.”, 1998.
G. B. Szczygieł, Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym, Temida2, Białystok 2002.
H. Machel, Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Kraków 2006,
Heitzman J., Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, [w:] Bilikiewicz A., Pużyński S., Robakowski J., Wciórka J. (red.), Psychiatria, Wrocław 2002.
K. Linowski, I. Wysocki, Oddziaływania psychokorekcyjne na skazanych agresywnych w warunkach penitencjarnych, Ostrowiec Świętokrzyski 2006
K. Ostrowska, Psychologia resocjalizacyjna, Warszawa 2008
K. Pospiszyl, Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, Warszawa 1998.
K. Sawicka, Socjoterapia, Warszawa 2000,
Kozaczuk F., Warunki skuteczności resocjalizacji w opinii skazanych i wychowawców, [w:] red. Kozaczuk F., Resocjalizacja instytucjonalna. Perspektywy i zagrożenia, Wyd. URz, Rzeszów 2004, str. 262-271.
L. Pytka, Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Warszawa 2000.
Ł. Wirkus, P. Kozłowski, Izolacja więzienna a zachowania autoagresywne więźniów [w:] Anetta Jaworska (red.) „Kryminologia i kara kryminalna - wybrane zagadnienia”, Wyd. Impuls, Kraków 2008,
Ł. Wirkus, P. Kozłowski, [w:] Kościelak R., Problem niedostosowania społecznego - oddziaływania w warunkach wolnościowych i w izolacji penitencjarnej, Słupsk 2006,
M. Konopczyński, Metody Twórczej resocjalizacji, W-wa 2006,
Profilaktyka i readaptacja społeczna - od teorii do doświadczeń praktyków, (red.) E. Bielecka, Białystok 2006.
SAMOUSZKODZENIA: istota, uwarunkowania, terapia / red. Anna Suchańska, Jowita Wycisk. - Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006.
St. Górski, Metodyka wychowania resocjalizacyjnego, Warszawa 1980,
T. Sakowicz, Elementy pedagogiki resocjalizacyjnej z socjotechniką, Kielce 2006
Wojciechowska U., Uczenie konstruktywnych form radzenia sobie z napięciem
i negatywnymi uczuciami u młodocianych więźniów śledczych, [w:] Socjoterapia, (red.) Sawicka K., 1999,
W. Ambrozik, H. Machel, P. Stępniak, Misja służby więziennej a jej zadania wobec aktualnej polityki karnej i oczekiwań społecznych, IV Polski Kongres Penitencjarny, Poznań-Gdańsk-Warszawa 2008,
Zawada E., Akty przemocy wśród osadzonych w jednostkach penitencjarnych i wpływ podkultury więziennej na ich występowanie, [w:] Podkultura więzienna w aresztach śledczych i zakładach karnych, Warszawa 1994, [za:] Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Warszawa 2004.
Literatura uzupełniająca
Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2003, str.169-182,
Szymanowska A., Wykonywanie kary pozbawienia wolności w świetle wyników badań kryminologiczno - psychologicznych, [w:] red. Kozaczuk F., Resocjalizacja instytucjonalna. Perspektywy i zagrożenia, Wyd. URz, Rzeszów 2004, str. 193-207,
Szymanowska A, Więzienie i co dalej, Warszawa 2003,
par. 25 i 26 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 w
sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach
karnych i aresztach śledczych,
par.37 Zarządzenia Nr2/04 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 24 lutego 2004 w
sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych,
Narzędzia diagnostyczne - w zakresie osoby prowadzącej przedmiot (używane aktualnie w procesie prognozy kryminologiczno - społecznej konstruowanej w zakładach karnych)
Statystyki i opracowania CZSW - www.sw.gov.pl
- http://www.ms.gov.pl/, statystyki resortu dotyczące kary pozbawienia wolności,
- http://www.echr.coe.int/echr, European Court of Human Rights
Basic Texts - European Convention on Human Rights and Additional Protocols
(Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności),
- http://dir.yahoo.com/Society_and_Culture/Crime (serwer penitencjarny),
Internet
Wybrane akty prawne
Profilaktyka
Raporty z badań
www.emcdda.europa.eu/attachements.cfm/att_2381_PL_PolishBAT.PD
Sprawozdanie roczne: problem narkotykowy w Europie
Bank rekomendowanych programów profilaktycznych
www.narkomania.gov.pl
Raporty z badań
Akty prawne
www.niebieskalinia.org.pl
WWW.kuratorzy.gda.pl