SYLABUS
Nazwa przedmiotu: PEDAGOGIKA SPOŁECZNA
Kod przedmiotu: 1PSP
Nazwa kierunku: Pedagogika, specjalność wczesnoszkolna z przedszkolną,
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Zakład Pedagogiki Społecznej na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku
Konwersatoria będą prowadzone w języku polskim.
Charakterystyka przedmiotu: w trakcie konwersatorium zostaną opracowane treści kierunkowe dotyczące obszaru pedagogiki społecznej; przedmiot jest przedmiotem obowiązkowym uwzględnionym w programie studiów.
Rok studiów/ semestr: I rok stacjonarne studia I stopnia; semestr zimowy
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć: 15 godzin dydaktycznych, w formie konwersatorium
Punkty ECTS: 7.00
Prowadzący konwersatoria: mgr Agnieszka Sobolewska - Popko
Założenia i cele przedmiotu: student po zakończeniu cyklu ćwiczeń będzie posiadał wiedzę dotyczącą podstawowych zjawisk społecznych ich znaczenia dla jednostki, jej najbliższego środowiska i całego społeczeństwa. Student zdobędzie umiejętności rozpoznawania problemów społecznych, określania ich stopnia nasilenia, przyczyn, a także dokonywania wyboru kierunku pomocy jednostce w kontekście jej funkcjonowania w rodzinie, szkole, grupie rówieśniczej i całym społeczeństwie.
Cele:
Zapoznanie studentów z ogólną tematyką dotyczącą zjawisk społecznych
Ukazanie funkcjonowania jednostki w środowiskach wychowawczych takich jak: rodzina, środowisko lokalne, szkoła, grupa rówieśnicza
Zapoznanie z metodami pracy społeczno - wychowawczej jako metodami ulepszania środowiska wychowawczego
Ukazanie człowieka w sytuacji zagrożenia oraz prezentacja kierunków pomocy człowiekowi w sytuacji trudnej
Wymagania wstępne: student uczęszczający na konwersatoria z przedmiotu Pedagogika społeczna powinien posiadać wiedzę dotyczącą środowiska społecznego, środowiska wychowawczego oraz przemian jakie zachodzą w tym środowisku. Powinien także odwoływać się do wiedzy dotyczącej zagadnień z obszaru przedmiotów uwzględnionych w procesie kształcenia takich jak: Teoria wychowania, Historia wychowania, Psychologia ogólna.
Treści merytoryczne przedmiotu:
1. Zajęcia organizacyjne. Omówienie zakresu realizowanych obszarów tematycznych, literatury przedmiotu oraz przedstawienie warunków zaliczenia.
Podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej. ( 2 godziny )
opieka i wychowanie
środowisko, środowisko społeczne, środowisko wychowawcze, środowisko kulturowe, wspólnota
siły społeczne
diagnoza
profilaktyka, prewencja, interwencja
ratownictwo
kompensacja
praca socjalna
sieć wsparcia
Literatura podstawowa:
Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995
Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008
Danilewicz W. T., Izdebska J., Krzesińska - Żach B., Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2001
Literatura uzupełniająca:
Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008
Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999
Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
Szkoła jako środowisko wychowawcze wspomagające rodzinę w procesie wychowania dziecka. Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. ( 2 godziny )
struktura szkoły
miejsce nauczyciela w szkole, jego role i zadania wobec uczniów
relacja nauczyciel - uczeń
los ucznia w szkolnej ławce
agresja a przemoc
rodzaje agresji a rodzaje przemocy
konflikt i co dalej?
TZA - Trening Zastępowania Agresji, jako program wspierający dzieci i młodzież mające problem z agresją. Podstawowe założenia treningu.
Literatura podstawowa:
Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995
Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008
Literatura uzupełniająca:
Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008
Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999
Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w. T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
Liberska H., Matuszewska M., Rodzina jako źródło agresji „Charaktery” nr2 (61), 2002
3. Grupa rówieśnicza i subkultury młodzieżowe. ( 2 godziny )
warunki konieczne dla zaistnienia grupy
pierwotność i wtórność grup rówieśniczych
mechanizmy charakterystyczne dla grupy rówieśniczej
typy grup rówieśniczych
struktura i funkcje grupy rówieśniczej
układ sieci komunikacyjnej jako stymulator aktywności oraz sposób określenia atmosfery grupy
subkultury młodzieżowe - prezentacja reportażu o subkulturach młodzieżowych
przykłady subkultur młodzieżowych
Literatura podstawowa:
Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995
Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008
Literatura uzupełniająca:
Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008
Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999
Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
J. Izdebska (red.), Dziecko w rodzinie i środowisku rówieśniczym. Wybrane zagadnienia i źródła z pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 20003
P. Piotrowski, Subkultury młodzieżowe: aspekty psychospołeczne, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
4. Hospitacja zajęć w wybranych placówkach opiekuńczo - wychowawczych ( 2 godziny )
5. Metody pracy społeczno - wychowawczej. ( 2 godziny )
teoretyczne i praktyczne zastosowanie metody indywidualnych przypadków
zastosowanie metody grupowej w pracy socjalnej
cele i zastosowanie metody organizowania środowiska
Literatura podstawowa:
Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995
Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008
Literatura uzupełniająca:
Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008
Lalak D. (red.), Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999
Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
6. Człowiek bezrobotny jako problem pedagogiki społecznej ( 2 godziny )
bezrobocie jako sytuacja trudna
B. sytuacja dziecka w rodzinie dotkniętej bezrobociem - stopień zaspokajania potrzeb
C. konsekwencje wynikające z bezrobocia a aspekcie jednostki i całego społeczeństwa
Literatura podstawowa:
Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995
Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008
Literatura uzupełniająca:
Radziewicz - Winnicki A., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008
Lalak D. (red.), T. Pilch, Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999
Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
Krzesińska - Żach B., Dziecko w rodzinie z problemem bezrobocia, Izdebska J. (red), Dziecko w rodzinie i środowisku rówieśniczym. Wybrane zagadnienia i źródła z pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2003
Krzesińska - Żach B., Człowiek w sytuacji zagrożenia jako podmiot oddziaływań pracownika socjalnego: materiały pomocnicze dla studentów, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2006
Kotlarska - Michalska A., Rodzina a bezrobocie, „Polityka Społeczna”, nr 5/6, 1994
Lipka A., Indywidualne koszty bezrobocia, „Polityka Społeczna”, nr 3, 1992
7. Pomiar rodziny jako środowiska wychowawczego na podstawie diagnozy przypadku.
( 2 godziny )
definicja diagnozy
rodzaje i typy diagnoz
badanie rodziny jako podstawowego środowiska wychowawczego
etyczne aspekty diagnostyki
Literatura podstawowa:
Pilch T., Lepalczyk I.(red.), Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1995
Kawula St. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
Orzechowska G.(red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2008
Literatura uzupełniająca:
Jarosz E., Diagnoza psychopedagogiczna: podstawowe problemy i rozwiązania, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006
Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006
Pilch T.(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI w., T.1 - 7, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003
8. Kolokwium zaliczeniowe. ( 1 godzina )
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:
Warunki zaliczenia przedmiotu:
Obecność na zajęciach. Student może opuścić 1 konwersatorium bez konieczności usprawiedliwienia. Każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć na konsultacjach indywidualnych u prowadzącego konwersatoria lub w sytuacjach wyjątkowych można odpracować na konwersatorium z inną grupą realizującą ten sam zakres tematyczny.
Aktywność na zajęciach.
Prezentacja wybranego i opracowanego zagadnienia na podstawie znajomości literatury, w formie referatu na forum grupy ( dodatkowe punkty do oceny końcowej, punkty w postaci premii za znajomość literatury uzupełniającej i uwzględnienie jej w prezentowaniu wybranego zagadnienia).
Uzyskanie odpowiedniej ilości punktów z zaliczenia pisemnego.
Forma zaliczenia:
Zaliczenie pisemne.
5