1. Charakter deformacji - kruche lub podatne zależy od dwóch zmiennych i ich zależnościami między sobą: naprężenia (σ) i odkształcenia ().
- kruche - punkt zniszczenia leży blisko granicy sprężystości
- podatne - punkt zniszczenia leży daleko za granicami sprężystości (patrz książka, wykres); duża zdolność do odkształceń ciągłych
8. Dystorsja - zniekształcenie (brak innych wiadomości na ten temat :/)
9. Hakowanie - nie znalazłam nigdzie takiego terminu, być może ma to coś wspólnego z hakami (zboczowymi) powstałymi przez wygięcie warstw w kierunku nachylenia powierzchni zbocza pod wpływem spełzywania osadów zboczowych.
10. Zgnejsowanie - tekstura gnejsowa - wyznaczona przez płasko - równoległe ułożenie blastów (minerałów blaszkowych i podłużnych); soczewkowate i smużyste skupienia mik, często towarzyszy jej mniej lub bardziej wyraźna laminacja, struktury oczkowe.
13. Sejsmity - skała (warstwa)powstała lub zdeformowana pod wpływem ruchów sejsmicznych (np. spływ skalny)
14. Kliważ - istotą są powierzchnie nieciągłości struktury bądź materii (powierzchnie oddzielające fragmenty skały o identycznym składzie i strukturze)
Laminacja - istotą są powierzchnie nieciągłości składu (powierzchnie oddzielające fragmenty skały o odmiennym składzie mineralnym)
18. Pierwszym zadaniem badawczym w tektonice jest opis najdrobniejszych struktur występujących w terenie.
20. Struktury planarne zaliczane do foliacji: kliważe, laminacje, złupkowanie, złupkowacenie.
21. W wykładzie nr 1 wyraźnie pisze: "Tektonika zajmuje się wszystkimi ciałami/obiektami geologicznymi bez względu na stopień ich deformacji" :)
22. Mechanizmy powstawania foliacji:
- proces tektoniczny (naciski tektoniczne), często współdziałający z procesem metamorfozy (rekrystalizacja)
- diagenetyczna kompakcja skał
- płynięcie magmy
23. Penetratywny - występujący tak powszechnie w ciele skalnym, że charakteryzuje to ciało w każdym jego miejscu; przykładami penetratywnej struktury są wszystkie foliacje.
24. Tektonika -> geologia strukturalna (zajmuje się tylko drobnymi i średnimi strukturami - mikro, mezo, makro)
29. Rodzaje struktur nietektonicznych:
- sedymentacyjne
- wulkaniczne
- solne
- glacjalne
- impaktowe
30. Skale w geologii strukturalnej:
- mikro
- mezo
- makro
31. Patrz wykład nr 1 - `pajęczyna tektoniczna'
32. Dyskordancja = niezgodność - powierzchnia styku niezgodnych warstw lub kompleksów
- niezgodność kątowa - polega na różnicy upadów, biegów stykających się warstw (w tym niezgodność tektonicza)
- niezgodność erozyjna - powierzchnia erozyjna rozdzielająca warstwy
- niezgodność intruzyjna - na kontakcie intruzji ze skałami otaczającymi
- niegodność przekraczająca
36. Odkształcenie homogeniczne (jednorodne) - porównaj z pkt.37
37. Odkształcenie niehomogeniczne (niejednorodne) - w różnych punktach struktury tektonicznej odkształcenie jest różne; przyczyną niejednorodnego odkształcenia jest niejednorodność i anizotropowość ciała odkształcanego oraz nieregularny układ naprężeń.
38. Patrz pkt.7
39. Translacja - w matematyce: jest to przesunięcie, które nie zmienia kształtu figury ani żadnych wewnętrznych relacji pomiędzy jej elementami, natomiast zmienia położenie figury w stosunku do innych (nie podlegających translacji) figur.
40. Patrz pkt.8
41. Skały uskokowe - powstają w warunkach tektonicznego kruszenia skał (kataklazy) uskoków kruchych, ze wzrostem rozmiaru przemieszczenia i wielkości tarcia, średnica ziarna produktów kataklazy spada, rodzaje:
- kataklazyty niekohezyjne (1-4 km gł.)
- kataklazyty kohezyjne (4-10 km)
- mylonity (poniżej 10 km, powyżej temp. 250-350)
42. Diwertykulacja - proces odwrócenia ierwotnego następstwa warstw wskutek ich kolejnego (od najmłodszej do najstarszej) grawitacyjnego ześlizgiwania się po stoku zbiornika, i w konsekwencji złożenia u jego podnóża w odwrotnym następstwie
44. Korzeń płaszczowiny - obszar macierzysty, z którego pochodzi i od którego została oderwana płaszczowina (allochton), często połączony z autochtonem
45. Dywergencja - symetryczny układ grupy fałdów w przekroju poprzecznym, polegającym na tym, że po obu stronach podłużnej osi grupy fałdów ich wergencja skierowana jest na zewnątrz.
46. Dygitacja - podrzędny fałd w obrębie płaszczowiny (grzbiet), nieraz też obalony i złuskowany.
47. Działy tektoniki(na podstawie wykładu 1.):
- tektonika regionalna
- analiza strukturalna
- analiza petrostrukturalna, petrotektonika (badanie budowy wewnętrznej skał pod kątem zapisania się w niej ich historii tektonicznej)
- geotektonika (zajmuje się prawidłowościami ewolucji tektonicznej w skali największej - globalnej i regionalnej)
- geologia strukturalna (dział zajmujący się drobnymi i średnimi strukturami tektonicznymi)
- geodynamika (rozpatruje siły działające we wnętrzu Ziemi, procesy wgłębne będące ich źródłem lub następstwem oraz wielkoskalowe przejawy tych sił i procesów na powierzchni Ziemi)
- tektonofizyka (fizyczna analiza przyczyn, mechanizmu i przebiegu deformacji tektonicznych)
54. Najbardziej rozpowszechnioną klasyfikacją kliważu jest klasyfikacja o charakterze opisowym McPowella (1979). Uwzględnia ona odstęp między powierzchniami kliważu, ich morfologię oraz charakter stowarzyszonych z nim deformacji. Ze względu na odległość między powierzchniami kliważu został on podzielony na ciągły, w którym odstęp jest mniejszy od 0,1 cm, przez co skałę można dzielić na nieskończenie cienkie płytki (co wynika z jej tekstury), oraz kliważ rytmiczny o odstępach dostrzegalnych gołym okiem (>0,1 cm). Kliważ rytmiczny został podzielony na
-krenulacyjny, z którym wiążą się drobne zafałdowania w obrębie mikrolitonów, dzieli się na:
a)strefowy - skrzydła mikrofałdów tworzą strefy kliważowe zaś przeguby - mikrolitony
b)dyskretny - powierzchnie sa ułożone niezależnie od skrzydeł i przegubów tak, że w jednym mikrolitonie może mieścić sie jeden lub kilka mikrofałdów
-kliważ dysjunktywny - powodujący lub nie powodujący wewnętrznej przebudowy.
Kliważ dysjunktywny bez przebudowy dzieli sie na:
a) anastomozujący - o przebiegu warkoczowym (powierzchnie łączą się i dzielą)
b) stylolitowy - o gęstych, równoległych powierzchniach o charakterze mikrostylolitów
c) tnący - o płaskich powierzchniach o charakterze ścięciowym
d) sigmoidalny - powodujący esowate wyginanie się mikrolitonów.
Kliważ dysjunktywny z przebudową dzieli się na:
a) gładki
b) szorstki
55. Patrz pkt.13
56. Patrz pkt.13
57. Pseudotachylity - Są to skały czarne, kryptokrystaliczne i podobne do szkliwa towarzyszące niekiedy mylonitom .Występują zazwyczaj w cienkich warstwach lub soczewkach. Powstają w wyniku intensywnego rozkruszania skał wyjściowych pod wpływem stresu i lokalnego topnienia pod wpływem tacia wyzwalającego wysokie temperatury.
- topnienie "suche" składników bezwodnych (kwarc, skalenie) = 900-1000 st.
- topnienie "mokre" uwodnionych składników (łyszczyki, amfibole) = 650-800 st.
58. Struktura pęcherzykowa - struktura skał wulkanicznych zakrzepłych podczas odgazowywania lawy, wywołana gwałtownym wydzielaniem się gazów rozpuszczonych w magmie, wskutek spadku ciśnienia podczas wydobywania się jej na powierzchnię; pęcherzyki zachowują się gdy duża lepkość lawy nie pozwala im ujść w czasie krzepnięcia; występuje w skałach wyłącznie porfirowych i afanitowych (w tym u. Piroklastycznych - bomby, szlaki, scoria, lapille, pumeks!)
59. ksenolit - enklawa zbudowana ze skały o pochodzeniu odmiennym niż zawierająca ją skała magmowa; jest to zwykle zagarnięty przez magmę fragment ścian zbiornika magmowego lub podczas dalszej jej wędrówki.
60. Agregaty mineralne:
- oczkowe - linijna budowa skały jest podkreślona przez opływające oczka łyszczyki
- prętowe (o owalnych lub kołowych przekrojach poprzecznych)
- formy pośrednie
- cienie ciśnień - powstaje w wyniku równoległego ułożenia form oczkowych, będących skutkiem blastezy (proces rekrystalizacji skały w środowisku stałym) nowego minerału lub ich zespołu w cieniach ciśnień porfiroblastów lub kataklastów.
61. Geologia strukturalna obejmuje następujące skale struktur tektonicznych: mikro, mezo, makro (pkt.24), zadaniem geologii strukturalnej jest rozpoznawanie, opis i klasyfikacja struktur tektonicznych, jak również określenie mechanizmu i przyczyn ich powstania.
63. a)struktury budinażowe - struktury o szeregowym ułożeniu wydłużonych fragmentów warstwy skalnej zawsze mniej podatnej niż warstwy przyległe; fragmenty takie tworzą się w wyniku rozciągania w płaszczyźnie warstw lub w wyniku prostopadłego do nich ściskania; typowymi ciałami ulegającymi wówczas rozciąganiu, wcienianiu i rozrywaniu są kompetentne ławice, warstwy i dajki, po deformacji tworzą serię budin
- b. szyjkowy (budinaż niezupełnie wykształcony - warstwa kompetentna nie zostaje rozerwana)
- b. Tabliczki czekolady (warstwa mniej podatna ulega segmentacji w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach, dając w efekcie formy tabliczkowe)
b)struktury mulionowe - równolegle ułożone, trójwymiarowe formy skalne mające postać żeber, słupów lub równoległych bruzd na granicach warstw o różnej podatności; struktury te są wynikiem cylindrycznego zakrzywienia powierzchni granicznej warstw, powtarzającego się rytmicznie i będącego skutkiem nabrzmiewania warstwy mniej podatnej, któremu z reguły towarzyszy przerwanie jej ciągłości i powstanie wzajemnie równoległych domen skalnych.
64. Struktura składa się z geometrycznego układu/rozmieszczenia/uporządkowania powierzchni, linii, ciał skalnych etc.
65. Tektonosfera - zewnętrzna strefa kuli ziemskiej, w której odbywają się procesy tektoniczne i procesy wgłębne będące ich bezpośrednią przyczyną. Obejmuje skorupę ziemską i płaszcz górny Ziemi.
76. Klasy kliważy:
A. ciągły (drobny, gruby)
B. rozstawiony
- krenulacyjny (a)odosobniony; (b)strefowy
- nieciągły (a)stylolitowy; (b)anastomozujący; (c)nierówny; (d)gładki
77. STYLOLITY - struktury powstałe w wyniku rozpuszczania pod ciśnieniem kierunkowym (gł. W skałach węglanowych); w miejscach zwiększonego ściskania, dzięki przyspieszonemu rozpuszczaniu zachodzi wgłębianie się jednego (nieco trudniej rozpuszczalnego) ziarna w drugi, co ostatecznie wytwarza charakterystyczną dziobatą powierzchnię styku ściskanych i rozpuszczanych partii skały, zwaną szwem stylolitowym;
SLIKOLITY - struktura pośrednia między stylolitami a strukturami ślizgowymi, powstają w procesie rozpuszczania pod ciśnieniem połączonym z niewielkim poślizgiem w płaszczyźnie powierzchni lub strefy rozpuszczanej
TEKTOGLIFY - struktury ślizgowe, rysy tektoniczne, zadziory tektoniczne itp. na lustrze tektonicznym