Ekosystem-każda przestrzeń stanowiąca pewną całość pod względem przyrodniczym w której zachodzi stała wymiana materii między jej żywą a nieożywioną częścią jako wynik wzajemnego oddziaływania żywych org i martwych subst mineralnych. Przyrodnicze całości to las, droga, jezioro, łąka, las liściasty...Biotop to nieożywiona część ekosystemu (piasek, woda, gleba, skała). Ekosystemy dzielimy na: naturalne (jezioro); sztuczne (zalew); wodne; lądowe (leśne, łąkowe). Organelle komórkowe- Każda komórka jest zbudowana z mniejszych struktur które nazywamy organellami. W przyrodzie występ.2 typy komórek: prokariotyczny i eukariotyczny. Kom. Prokar. Występuje w Monerach i należą do nich bakterie i sinice i są to org. Tzw bezjądrowe, czyli koliście zwinięte DNA. Eukariota to pierwotniaki, glony, grzyby i org wielokomórkowe- rośliny i zwierzęta. Mają zorganizowane jedno jądro kom czyli materiał genetyczny jest zamknięty w jądrze otoczonym błoną. Organelle: plazmatyczne (błona kom, cytoplazma, jądro kom, siateczka wewnątrz plazmatyczna); nieplazmatyczne (ściana kom, wakuola w kom roślinnych, wodniki w kom zwierzęcych). Ściana kom-jest charakterystyczna dla roślin, otacza na zewnątrz komórkę roślinna, jest wytworem protoplastów. U kom rosnących wyst śc kom pierwotna, a po zakończeniu rozrastania są komórki-śc kom wtórna odłożona na śc pierwotnej. Wakuola- wydzielona przestrzeń w cytoplazmie, jest wypełniona sokiem komórkowym, zawiera wodę, subst zapasowe, wydaliny i wydzieliny komórki, a otoczona jest pojedyncza błoną białkowolipidową- tonoplastem. Podstawowe funkcje wakuoli to: utrzymywanie turgoru czyli prędkości-stanu napięcia komórki; przechowywanie subst. zapasowej; gromadzenie wydalin i wydzielin; przechowywanie subst toksycznych. SKŁ PLAZMATYCZNE: Błona kom-otacza kom roslinna i zwierzęcą. Pod wzgl chem składa się z fosfolipidów, białek integralnych i powierzchniowych oraz oligosacharydów. Zawiera też liczne enzymy. Błony kom mają strukturę mozaikową. Model błony kom został przez Singera i Nicolsona w 1972r. Jest to płynna macierz zbudowana z nieciągłej podwójnej warstwy fosfolipidowej z białkami integralnymi i powierzchniowymi. Przez podwójną błonę białkowo-lipidową odbywa się transport bierny, a w miejscach wystep białek integralnych wyposażonych w enzymy transport aktywny. Funkcje błony: chronią komórki przed działaniem czynników fiz i chem; przed wnikaniem obcych org w szczegół chorobotwórczych; regulują transport wybranych subst z i do kom; reagują na bodźce chem, termiczne i mechaniczne; pełnią funkcje enzymatyczne, katalizując różne reakcje metaboliczne. Cytoplazma-półpłynna, galaretowata subst, stanowi środowisko wew kom, jest bezbarwna, śluzowata, półprzeźroczysta o gęstości nieco większej od wody. Ma zdolność ciągłego ruchu. Pod względem chem składa się z wody (60-90% masy komórki). W suchej masie (50%) to: białka, tłuszcze do 25% i cukry do 20%. Składniki te tworzą system koloidalny. Mitochondrium- centrum energetyczne komórki, zaliczane jest do autonomicznych organelli kom dlatego że zawiera DNA i RNA. Ma tu miejsce utlenianie biologiczne, czyli proces oddychania wewnątrzkomórkowego. W mitach. Zachodza etapy: cykl Krebsa, łańcuch oddechowy ( cykl przenoszenia elektronów). Niezbędną częścią procesu oddychania jest glikoza, która zachodzi w cytoplazmie. Powstająca w wyniku oddychania energia jest gromadzona w wiązaniach wysokoenergetycznych związków ATP, a następnie jest wykorzystywana w procesach endoergicznych czyli wymagających dostarczenia energii. Najwięcej mitochondriów jest w tych narządach, w których zapotrzebowanie na energetyczne jest największe np w kom mięśnia sercowego. Bardzo mało ich jest w tkance tłuszczowej. Otoczone są podwójną błoną białkowo-lipidową. Plastydy- to autonomiczne organelle otoczone podwójną błoną białk-lip, błona wew wypukla się do środka i całe wnętrze jest wypełnione stromą z DNA i rybosomami. Plastydy wst tylko w kom roślinnych. 3 rodzaje: chloroplasty, leukocyty, chromoplasty. Amfifity-to rośliny ziemnowodne rozwijające się na granicy wody i lądu, przystosowane do życia zarówno w płytkiej wodzie jak i na lądzie. Strefa ich występowania leży na przybrzeżach okresowo znajdujących się pod wodą. Wskutek tego w miarę wahania się poziomu wody są to na lądzie to w wodzie. Przedstawiciele: rdest ziemnowodny, rzęśl wiosenna, żabieniec babka wodna. Helofity- aglomeracje z trzcin i pałek wodnych, sity, rośliny zakorzenione w dnie wznoszące się ponad wodę pędami wegetatywnymi i owocującymi. Wyróżniamy: szuwary i oczerety. Szuwary- rośliny wyst w płytkiej wodzie na terenach zabagnionych i przejściowo znajdujących się pod wodą. Oczerety- rozwijają się na płyciznach przybrzeżnych i sródjeziornych, na ławicy przybrzeżnej wystawionej na silne falowanie, rosna w pewnej odległości od brzegu, są to oczerety wielkojeziorne. Nimfeidy-roślinyrozwijające się na dnie o liściach pływających na powierzchni wody, ogonki liściowe są długie, elastyczne i sięgają pow wody. Ich silnie i masywnie rozwinięta kłącza głęboko tkwią w osadach dennych zabezpieczając rośliny przed wymywaniem. Wyst one przeważnie po zew stronie oczeretu, w zatokach i zacisznych miejscach jezior. Czasami występują wśród mniej zwartych oczeretów. Przedstawiciele: grążel żółty, grzebień biały, rdestnica pływająca, kotewka orzech pływający. Eldeidy- rośliny całkowicie zanurzone, ich łodygi asymilujące i owocujące często wznoszą się od dna Az do pow wody, nigdy jednak nie wynoszą się nad wodę i nie tworzą liści pływających. Czasem tylko kwiaty wystają ponad wodę. Rośliny należące do tego zbioru tworzą w jeziorach rozległe łąki podwodne stanowiące dolne piętro litoralu. Należy tu większość rdestnic a szczególnie rdestnica przeszyta oraz najwieksza i najb okazała rdestnica połyskująca.