TEMAT: TEORIA SPORTU

TEORIA SPORTU - formułuje twierdzenia, założenia i zjawiska występujące w sporcie i uogólnia twierdzenia, zawierające możliwie pełną wiedzę o zjawiskach z udziałem człowieka w sporcie.

Teoria sportu zajmuje się treningiem, zawodnikiem, trenerem, zmianami wyników, zmianami psychicznymi, organizacja zawodów sportowych, organizacjami sportowymi. Nauki towarzyszące: psychologia, fizjologia, antropologia, biochemia, metodyka itp.

SPORT - składowa kultury fizycznej. Dzieli się na sport wyczynowy i rekreacyjny. W sporcie wyczynowym dążymy do osiągnięcia konkretnego wyniku na dużych imprezach. Sport rekreacyjny dąży do poprawienia zdrowia organizmu.

TRENING SPORTOWY - działalność zmierzająca do osiągnięcia określonego poziomu sportowego. W treningu sportowym kształcimy także osobowość, psychikę zawodnika.

ZAWODNIK - osoba systematycznie uprawiająca dana dyscyplinę sportu.

ZAWODOWIEC - czerpie korzyści materialne

AMATOR - nie czerpie korzyści materialnych

SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA - właściwość organizmu umożliwiająca wykonanie czynności ruchowych wymagająca średniego zaangażowania

TRENER - specjalista kierujący przygotowaniem zawodnika

ZAWODY SPORTOWE - zorganizowana rywalizacja sportowa, musi posiadać regulamin, przepisy

TEMAT: TRENING SPORTOWY

TRENING - systematyczne ćwiczenia przygotowawcze dla doskonalenia się, dobycia wprawy, zręczności w sporcie i innej dziedzinie życia

Cel: optymalizacja - osiągnięcie najwyższych możliwości

Adaptacja - przystosowanie zawodnika do określonego wysiłku

System szkolenia - złożona z organów szkolenia i środków

Organy szkolenia - kadra, zespoły badawcze, administracyjne

Środki - infrastruktura, wiedza

SYSTEM STRUKTURY SYSTEMU SZKOLENIA SPORTOWEGO

ODDZIAŁYWANIE OTOCZENIA

PRPGNOZOWANIE ROZWOJU

WYNIKÓW; PROGNOZOWANIE DOBÓR I SELEKCJA

MODELU DYSCYPLINY

TRENING, ZWODY, ODNOWA

WARUNKI MATERIALNE MISTRZOSTWO PE-

DAGOGICZNE KADRY

EFEKTYWNOŚĆ SYSTEMU

SZKOLENIA SPORTOWEGO

WYNIK SPORTOWY

SYSTEM TRENINGU:

1. Planowanie:

1. określenie środków

2. wyznaczenie metod

3. wyznaczenie norm

2. Realizacja:

1. wykonanego planu

2. analiza obciążeń

3. kontrola stanu organizmu

SYSTEM ZAWODÓW:

Kalendarz startów:

1. zawody kontrolne

2. zawody wprowadzające

3. zawody selekcyjne

4. zawody priorytetowe

SYSTEM ODNOWY:

1. metody biomedyczne

2. metody psychologiczno pedagogiczne

Metody:

1. słowne - poglądowe - praktyczne

2. zadaniowe - problemowe

3. syntetyczne - analityczne - kompleksowe

4. trening ideomotoryczny

5. kształtowania sprawności fizycznej

Środki treningowe: siłowe, szybkościowe, wytrzymałościowe

Formy treningu: zabawowe; ścisłe; zadaniowe (problemowe); fragmentów gry; gry (szkolna, właściwa, uproszczona)

Zasady: specjalizacji; stałego wzrostu obciążeń; ciągłości; cykliczności (powtarzające się procesy); zmiennego doboru obciążeń; niezwłocznej informacji

STRUKTURA TRENINGU SPORTOWEGO:

1. STRUKTURA RZECZOWA

1. przygotowanie sprawnościowe

- przygotowanie szybkościowe

- przygotowanie siłowe

- przygotowanie wytrzymałościowe

- przygotowanie koordynacyjne

- przygotowanie gibkościowo - skocznościowe

b) przygotowanie techniczne

c) przygotowanie taktyczne

d) przygotowanie psychiczne

e) przygotowanie teoretyczne i intelektualne

2. STRUTURA CZASOWA

Etapy szkolenia:

1. wszechstronny

2. ukierunkowany

3. specjalny

Cykle:

1. makrocykle (wieloletnie)

2. mezocykle

3. mikrocykle

4. jednostki treningowe

TEMAT: SIŁA

SIŁA - przejaw pracy mięśni, cecha motoryczna, umiejętność pokonywania oporów zewnętrznych i przeciwstawiania się nim.

F = m (masa) x a (przyspieszenie)

Siła zrywowa: P (opór) < Pm (opór maksymalny) a (przyspieszenie) = Am (maks)

Siła szybka: P < Pm a < Am

Siła wolna: P = Pm a = 0

Siła statyczna - zmiana napięcia bez zmiany długości

Siła dynamiczna - zmiana długości bez zmiany napięcia

Siła auksotoniczna - zmiana długości i napięcia

Praca koncentryczna - siła pokonująca opór zewnętrzny

Praca ekscentryczna - przeciwstawianie się oporom ponad maksymalnym

Siła bezwzględna - minimalny ciężar, nie powodujący skurczu mięśnia

Siła absolutna - maksymalny ciężar

Siła względna - iloraz siły absolutnej do masy ciała

Uwarunkowania siłowe zależą od:

- budowy mięśni; siły skurczu

Charakter pracy mięśni:

• włókna szybko kurczliwe - szybko się męczą ale duża siła

• włókna wolno kurczliwe - wolno się męczą ale mała siła

O sile decyduje masa, przekrój poprzeczny, długość, funkcjonowanie, genetyka, płeć, wspomaganie.

Obciążenia siłowego nie powinno się stosować do 13 roku życia. Po 13 roku do 15 można powoli wprowadzać elementy siłowo skocznościowe. Po 15 roku życia można stosować siłę, ale nie powinna ona przekraczać 50%masy ciała.

- przygotowanie wszechstronne

- przygotowanie ukierunkowane

- przygotowanie specjalne

Na rozwój siły wpływa:

- opór

- intensywność

- liczba powtórzeń

od 1do 4 - kształtowanie siły

do 20 - kształtowanie masy i siły

powyżej 20 - kształtowanie wytrzymałości siłowej

Ilość serii + przerwy wypoczynkowe:

1. kształtowanie siły - przerwy od 3 do 6 min

serie od 6 do 12

2. kształtowanie wytrzymałości - przerwy niepełne

serie od 3 do 6

3. kształtowanie masy - przerwy niepełne

serie od 8 do 12

Trening ciężko atletyczny:

Stosowany przez zawodników ze stażem treningowym

4 x 80% + 3 x 85% + 2 x 90% + 1 x 95% + 1 x 95% + 2 x 90% + 3 x 85% + 4 x 80%

Trening kulturystyczny:

Równoczesny przyrost masy i siły. Stosowanie jednego ćwiczenia głównego ok. 85% - 8 - 12 powtórzeń; przerwy niepełne. Ćwiczenia pomocnicze - 15 powtórzeń niepełne przerwy.

Metoda kształtowania wytrzymałości siłowej:

Duża liczba ćwiczeń 8 - 12; obciążenie małe do 60 % max; ilość powtórzeń - duża; czas trwania do 30 - 40 sekund; powtarzanie obwodu od 2 do 4 razy

TRENING IZOMETRYCZNY

Maksymalny skurcz mięśnia w ustabilizowanej pozycji. Skurcz trwa około 5 sekund, przerwa około 2 sekund. 2 powtórzenia w serii, przerwa po serii od 120 do 180 sekund. Cele:

• rozwijanie nieaktywnych mięśni, do zastosowania w każdych warunkach, krótki czas trwania, szybko uzyskiwane przyrosty.

Wada:

• brak dynamiki, zaburzenia koordynacyjne, zbyt szybka stabilizacja osiągnięć.

Zalecane po rehabilitacji, kontuzji, w dyscyplinach asymetrycznych

Kontrola procesu treningu siłowego:

• odzwierciedlanie pracy warunkach startu

• metody dynamometryczne

• metody dynamograficzne

• testy pomiaru siły; siła absolutna - maksymalny ciężar do pokonania

• elektromiografia - mierzenie potencjałów elektrycznych w czasie pracy

TEMAT: SZYBKOŚĆ

Prędkość: droga / czas

Szybkość: jednostka miary to czas

Czas reakcji najlepiej kształtuje się między 7 a 11 rokiem życia

Częstotliwość 9 - 13 lat

Szybkość ruchu 10 - 12 lat

Między 7 a 13 rokiem można wpłynąć na wyżej wymienione cechy. Dalej można doskonalić poprzez wzrost siły, koordynacji.

1. Dyscypliny wymagające maksymalnej szybkości w czynnościach złożonych, np. sporty walki

2. j.w. tylko w czynnościach standardowych, np. sprinty

3. j.w. przy znacznym obciążeniu, np. podnoszenie ciężarów

Źródła szybkości: ATP, glikogen, fosfokreatyna

Składowe szybkości:

1. czas reakcji; 2. czas ruchu prostego; 3. częstotliwość

Ad.1. koncentracja, automatyzacja, wiek, pozycja startowa, środki farmakologiczne

Reakcje proste - odpowiedź na z góry zaplanowany bodziec

Reakcje złożone - wybranie reakcji zgodnie z dostosowaniem do sytuacji napotkanej

Ad.2. czas do wykonania pewnej drogi. Zależy od techniki, koordynacji nerwowo mięśniowej, budowa mięśnia, oporu pokonywanego

Ad.3. ilość skurczów w określonej jednostce czasu, lub ilość cykli ruchowych w ograniczonej jednostce czasu.

Metodyka kształtowania szybkości:

1. Rozwijanie elementów decydujących o wykonaniu jednego ruchu

2. Szybkość ma odzwierciedlać warunki startowe

3. Technika ma odzwierciedlać warunki startowe

4. Doskonalenie czasów reakcji

1. reakcje proste

• metoda powtórzeniowa

• ułatwienie warunków startu

• umiejętność wyczucia czasu

2. reakcje złożone

• zwiększenie szybkości pojawiania się

• skracanie odległości

• ilość odbieranych informacji

Trening szybkości:

- metoda powtórzeniowa

- rozwój techniki

stereotyp - bariera szybkości

wygaszanie bariery - zapominanie czasowych reakcji ruchu

Trening wspomagający:

- siłowy; - koordynacyjny; - gibkościowy; - sokocznościowy

Kontrola szybkości:

- czas reakcji; - czas prostego ruchu; - wyodrębnionych czynności

TEMAT: WYTRZYMAŁOŚĆ

Pomiędzy 8 a 1 rokiem życia u kobiet jest największy wzrost wytrzymałości.

Od 8 do 12 roku u chłopaków - 1 wzrost

Od 15 do 20 roku u chłopaków - 2 wzrost

U osób nie trenujących wzrost jest do około 20 roku u mężczyzn, a u kobiet do około 15 roku. Poziom ten utrzymuje się do około 30 roku. Najlepszy okres do rozpoczęcia treningu to około 8 lat. Wytrzymałość jest cechą najmniej uwarunkowana genetycznie. Bardziej uwarunkowana genetycznie jest wytrzymałość szybkościowa niż wytrzymałość tlenowa. Na wytrzymałość składa się: stan psychiczny, skład i budowa mięśnia, stosunek masy aktywnej do biernej, czynniki fizjologiczne (płuca, krew, hemoglobina, erytrocyty), czynniki koordynacyjne (odpowiednia technika, dokładność i efektywność pracy)

Rodzaje wytrzymałości: tlenowa, beztlenowa, mieszana

Mieszana - intensywność około 150 - 160 uderzeń / minutę

Beztlenowa - do 120 sekund, submaksymalne, tętno powyżej 180; źródła: ATP, glikogen, fosfokreatyna

Wytrzymałość ogólna, ukierunkowana, specjalna

Ogólna - bierze udział większość grup mięśniowych

Ukierunkowana - specyficzne wysiłki

Specjalna - wykonanie wysiłku w określonym czasie

Charakter pracy mięśni:

Statyczna - utrzymanie pozycji ciała w jednej pozycji

Dynamiczna - umiejętności

Charakter angażowania grup mięśni:

Lokalne - do 20% grup mięśni

Globalne - większość

Udział innych zdolności: siłowa, szybkościowa, skocznościowa

Czas trwania:

• wytrzymałość sprinterska do 15 sekund

• wytrzymałość szybkościowa od 15 do 45 sekund

• wytrzymałość krótkiego czasu trwania od 50 do 2 minut

• wytrzymałość średniego czasu trwania od 2 minut do 10 minut

• wytrzymałość długiego czasu trwania powyżej 10 minut

Metodyka:

Doprowadzenie organizmu do zmęczenia. Biegi o krótkim czasie trwania, metody ciągłe, przerywane, marszobiegi, interwałowe, nie przerywane.

Ocena wytrzymałości:

- metody bezpośrednie - na treningu podczas wykonania zadania

- metody pośrednie - zastosowanie ogólnego testu

* specyficzne - odzwierciedlają charakter pracy w danej dyscyplinie

* niespecyficzne - wiosłowanie na ergometrie

TEMAT: SKOCZNOŚĆ

Metodyka:

1. Doskonalenie siły i szybkości, dobór odpowiednich ćwiczeń o charakterze zrywkowym

2. Specyficzne ćwiczenia skoczności np. ćwiczenia siły odbicia

Zadania techniczne: elementy techniczne + elementy skocznościowe

GIBKOŚĆ - ruchomość stawów, możliwość wykonania jak największej amplitudy ruchu. Zależy od: treningu, elastyczności włókien, anatomicznej budowy stawów, wieku, płci. Dążenie do optymalnego rozwoju gibkości. Przeciwdziałanie kontuzjom i prawidłowe wykonanie ruchu, uelastycznienie mięśni, zmniejszenie napięcia nerwowego.

Rozwój przy pomocy dynamiki np. wymachy, odmachy, ćwiczenia indywidualne, partnerem, z trenażerem. Ćwiczenia statyczne, ruchy sprężynujące, rozciąganie pasywne z wykorzystaniem przyrządów

• metoda streczing: 1. napięcie; 2. chwilowa faza rozluźnienia; 3. faza rozciągnięcia mięśnia do granicy bólu.

Trening gibkości

---