Skrót SOPOT - skóra, oddech, puls, odruch, tonus. Są to kryteria w/g, których oceniany jest noworodek. W zależności od stanu noworodka w/g tych kryteriów noworodkowi przypisana jest określona liczba punktów. Maksymalnie może on dostać 10 punktów.
SKÓRA
sinica całego ciała 0
tułów różowy, sinica części dystalnych kończyn 1
całe ciało różowe 2
ODDECH
brak oddechu 0
wolny i nieregularny 1
głośny płacz 2
PULS
niewyczuwalny 0
< 100 1
> 100 2
ODRUCH ( rekcja na bodźce np. wprowadzenie cewnika do nosa)
brak 0
grymas twarzy 1
kaszel lub kichanie 2
TONUS - napięcie mięśni
brak napięcia, wiotkość ogólna 0 pkt.
napięcie obniżone zgięte kończyny 1 pkt.
napięcie prawidłowe samodzielne ruchy 2 pkt.
Ocena w punktach - 10-9 noworodek w dobrym stanie
8-7 noworodek zmęczony porodem
6-4 zamartwica średniego stopnia
3-0 zamartwica ciężka
2. Budowa czaszki
Układ kostny - tkanka kostna jest miękka ma budowę włóknisto- chrzęstną.
Kości czaszki są nie zrośnięte i połączone włóknisto-chrząstkowymi spojeniami nazywanymi ciemiączkami.
Ciemiączko duże - zetkniecie kości ciemieniowych i czołowych.
Ciemiączko małe - zetknięcie kości ciemieniowych i potylicznej.
Ciemiączko małe zarasta się w pierwszym kwartale życia, ciemiączko duże ok. 15 miesiąca życia.
3. Karłowatość deprywacyjna - jest to fizyczna konsekwencja pozbawienia kontaktu emocjonalnego. Kontakt emocjonalny powoduje pobudzenie podwzgórza w mózgu, które stymuluje przysadkę mózgową ( wydziela hormon wzrostu). Hormon wzrostu wydzielany jest w nocy i jeżeli dziecko mało śpi nie rośnie
Karły przysadkowe - to inwalidzi wzrostu ( czynniki genetyczne, a nie brak miłości)
4. Aparat przedsionkowy -część ucha wewnętrznego, składający się z przedsionka i kanałów półkolistych( błędnik), które biorą udział w utrzymywaniu równowagi kinetycznej ( kanały) i statycznej ( przedsionek) ciała.
5. hipotonia patologiczna - Jeśli noworodek ma kończyny stale wyprostowane, jest to objaw chorobowy, świadczący o nieprawidłowym obniżeniu napięcia mięśniowego
6. Odruchy bezwarunkowe dzielimy na trzy grupy:
I. odruchy wspólne dla noworodka i człowieka dorosłego np.
- odruch źrenicowy polegający na zwężeniu źrenicy pod wpływem światła( jedno z badań diagnostycznych, źrenice nie reagujące na światło)
-odruch mrugania, czyli zamkniecie powiek pod wpływem dotknięcia rogówki,
-odruchy pokarmowe np. odruch wydzielania śliny, ssania.
II. odruchy normalne dla noworodka i niemowlęcia, a patologiczne u człowieka dorosłego.
-odruch Babińskiego, który polega na tym, ze przy podrażnieniu podeszwy stopy duży palec podnosi się do góry. Odruch ten w okresie niemowlęctwa zanika.
U człowieka dorosłego prawidłowo przy drażnieniu podeszwy stopy wszystkie palce powinny zgiąć się w dół.
Występowanie odruchu Babińskiego u człowieka dorosłego tzn. palec duży podniesie się do góry jest objawem patologicznym.
Ten odruch jest wykorzystywany w diagnostyce neurologicznej, świadczy bowiem o patologicznych zmianach w ośrodkowym układzie nerwowym (uszkodzenie mózgu, rdzenia kręgowego)
III. Odruchy występujące tylko u niemowląt.
- odruch chwytny- przy dotknięciu jakimś przedmiotem wewnętrznej powierzchni dłoni noworodka dłoń zaciska się mocno, i nie puszcza przedmiotu.
- odruch toniczno-szyjny- gdy noworodek leży na wznak i przekręcimy mu główkę w prawo to prawa ręka wyprostuje się, a lewa się kurczy. Gdy noworodkowi podnosi się główkę w górę to podnoszą się także kończyny i na odwrót, gdy opuszcza się główkę to opuszczają się także kończyny.
- odruch oczno-karkowy Peipera- gdy silne światło działa nagle na oko noworodka, jego głowa cofa się wstecz, jest zależność miedzy natężeniem światła a cofnięciem głowy.
- Odruch Moro inaczej odruch obejmowania- występuje w sytuacji nagłego szarpnięcia np. gdy gwałtownie wyciągniemy spod dziecka kocyk, szybkiego opuszczenie go do pozycji leżącej, ale także w sytuacji nagłego, hałasu.
Odruch Moro polega na szybkim ruchu wyprostnym kończyn górnych z szeroko rozstawionymi palcami, i równie szybkim ich zgięciu w stawach łokciowych i przyciśnięciu ich do piersi z zaciśniętymi pięściami. ( zanika ok. 6 miesiąca życia).
Odruch Moro i odruch toniczno- szyjny są wrodzone i są przejawem funkcjonowania narządu równowagi inaczej aparatu przedsionkowego.
Jest to jeden z najwcześniej funkcjonujących receptorów już w okresie płodowym.
Analizuje zmiany napięcia mięśni płodu, dzięki czemu płód wraca do normalnego położenia.
odruch orientacyjno- badawczy.
Istotnym odruchem wrodzonym na który trzeba zwrócić uwagę jest odruch orientacyjno- badawczy.
Noworodek zwraca głowę i oczy w kierunku źródła światła , także wodzi oczami za wolno poruszającymi się przedmiotami. Jest to istotny odruch, pomocny w rozwoju dziecka a szczególnie w wykształcaniu się związków czasowych.
U człowieka dorosłego odruch ten występuje także, może być używany do spostrzegania i oceniania niebezpieczeństwa, ale także do rozpoznawania innych sytuacji np. słysząc nieznany dźwięk najpierw zaczynamy go słuchać z uwagą, możemy go rozpoznać i wtedy mówimy „acha” to ktoś otwiera drzwi, a jeśli nie rozpoznajemy go zbliżamy się do źródła dźwięku i staramy się ustalić co go wydaje.
7. Anizokoria - objaw polegający na różnej średnicy źrenic, będący wynikiem zaburzenia odruchu źrenicznego po jednej ze stron. Najczęstszą przyczyną jest nierównomierne pobudzenie nerwów współczulnych unerwiających mięśnie rozwierające źrenice.
8. Asymilacja jest procesem, który pozwala jednostce na działanie w nowych sytuacjach i wobec nowych problemów za pomocą już istniejących schematów.
Akomodacja jest procesem, który polega na zmianie istniejących schematów, lub wytwarzaniu nowych( A.Brich, Psychologia rozwojowa w zarysie).
9. Warunkowanie klasyczne lub warunkowanie pawłowowskie - forma uczenia się. Eksperymenty nad warunkowaniem przeprowadził jako pierwszy Iwan Pawłow. Stwierdził on, że podanie psu pokarmu do pyska wywołuje u niego wydzielanie śliny. Reakcję tę Pawłow nazwał odruchem lub reakcją bezwarunkową, ponieważ występuje ona bez uczenia się, w sposób niezmienny, utrwalony dziedzicznie; pokarm zaś jest bezwarunkowym bodźcem dla tej reakcji. Dzięki warunkowaniu klasycznemu można uzyskać reakcję wydzielania śliny na dowolny sygnał obojętny, wystarczy tylko regularnie go powtarzać w towarzystwie bodźca bezwarunkowego.
Przykład: jeśli bezpośrednio przed podaniem psu pokarmu zadzwoni dzwonek, to po kilku próbach na sam dźwięk dzwonka pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał u psa reakcji ślinienia, a więc nauczył się on, że bodziec, który zawsze pojawia się przed jedzeniem, jest sygnałem karmienia. Tego typu bodziec (sygnał) Pawłow nazwał bodźcem warunkowym a efekt wywołany przez niego (tu: wydzielanie śliny) — reakcją warunkową lub odruchem warunkowym.
10. Pojęcie „wdrukowania” (Inaczej „Imprinting”, polega na swoistej formie uczenia się przez naśladownictwo, które pojawia się bardzo wcześnie w rozwoju osobniczym, ale daje trwałe efekty, determinujące w dużej mierze dalsze zachowanie się społeczne osobnika)
11. Dwie postawy rodziców wobec dzieci niepełnosprawnych (nadopiekuńczość i odrzucenie)
12. kiedy fizjoterapeuta może usiąść na łóżku pacjenta (tylko i wyłącznie gdy wykonuje ćwiczenie które tego wymaga)
13. jakie ćwiczenie relaksacyjne na mięśnie twarzy (cw. Relaks. Jacobsona)
14. Psy Pawłowa (Eksperyment warunkowania klasycznego. Pawłow odkrył zjawisko kojarzenia bodźców, a mianowicie: jeśli dźwięk dzwonka był prezentowany( słyszany przez psy) na krótko przed podaniem tym psom jedzenia , to po kilku powtórzeniach dzwonka w tych samych okolicznościach, psy śliniły siły się na sam dźwięk dzwonka bez konieczności podania jedzenia. Dzwonek, który na początku był bodźcem zupełnie obojętnym stał się tzw. bodźcem warunkowym (warunkował wydzielanie śliny).
15. Z jakim zjawiskiem rozwojowym jest związana dyskusja na temat wysyłania 6-latkow do szkoły - każde kolejne pokolenie jest wyższe od poprzedniego.
16. Jakie czynniki mają wpływ na poziom inteligencji? - wyposazenie genetyczne i w mniejszym stopniu środowisko.
17. Który czynnik jest najważniejszy w rozwoju człowieka?
- aktywność własna - jest charakterystycznym stanem i podstawową cechą każdego żywego organizmu, która sprawia, że ów organizm reguluje czynnie swe stosunki ze światem zewnętrznym.
- wychowanie - jest to planowe i zamierzone oddziaływanie na psychikę wychowanka zmierzające do ukształtowania jego osobowości.
18. Po co ewolucja stawiała nas pionowo? uwolnienie rąk , aby sięgać po niedostępne owoce, aby nosić dzieci i żywność. Jednostki chodzące na dwóch nogach, oszczędzały energię przy pokonywaniu odległości, łatwiej zdobywały żywność, a zatem mogą tę energię wykorzystać na rozwój i rozmnażanie.
19. RÓWNOWAŻENIE zapewnia stałą równowagę między oddziaływującymi na organizm i psychikę czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Innymi słowy równoważenie następuje miedzy AKOMODACJĄ I ASYMILACJĄ i prowadzi do stanu równowagi zwanego ADAPTACJĄ .
20.Dysonans poznawczy - otrzymanie sprzecznych informacji na ten sam temat
21. Relacje dziecka z rodzicem - MIKROSYSTEM, obejmujący indywidualne doświadczenia zbierane w określonym otoczeniu. Jakie to mogą być mikrosystemy np. doświadczenia dziecka związane z interakcjami zachodzącymi w środowisku domowym między rodzicami i rodzeństwem. W miarę dorastania dziecko dostaje się pod wpływ innych mikrosystemów np. grupa zabawowa itp.
22. Co to jest wzmocnienie pozytywne - jest to każdy efekt będący wynikiem reakcji (zachowania) organizmu, który powoduje, że dana reakcja będzie występować w przyszłości częściej niż do tej pory.
23. Pamięć długotrwała - cechą charakterystyczna jest pamiętanie znaczenia informacji. Informacje są tu przechowywane przez dłuższy czas, a pojemność tej pamięci jest praktycznie nieograniczona, lecz nie zawsze łatwo jest odszukać w niej informację, często trzeba znaleźć właściwy sygnał, który pomoże ją odszukać.
24.Jakie problemy psychiczne mają ludzie po URK? lęk jak będę żył jak sobie poradzę(jak trudno jest przetrwać każdy dzień). uzależnienie od innych. nie akceptacja stanu niesprawności „wózek to więzienie”. poczucie bezradności, bezsensu , odczucia depresyjne. problemy intymne, wstyd. radzenie sobie z reakcjami innych osób (wszyscy sąsiedzi wiedzieli, że wnuk doktora jest niepełnosprawny. niedowierzanie i lęk w sytuacjach poznawania nowych osób, czy na pewno mnie zaakceptują. czekanie na obudzenie się z koszmarnego snu (pacjenci bardzo przeżywają daty swego wypadku - rocznice, po dopiero ok. 10 latach zaczynają one „blednąć'). dramatyczne obniżenie poczucia własnej wartości (czasami nienawiść do siebie, lub do niesprawnej części ciała- „ te cholerne kulasy”. odejście niektórych przyjaciół lub osób bliskich - dziewczyny , chłopaka „ przedtem wszystko było proste, teraz kiedy myślę o nas robi mi się niedobrze”.
25. Mechanizmy obronne
A. zachowania zdrowe -
Osoba nastawiona jest na pozytywne działanie , zaczyna walczyć z niepełnosprawnością, chce robić wszystko co pomoże jej poprawić sytuację zdrowotną.
Pojawia się motywacja do ćwiczeń, pacjenci zaczynają się interesować sposobami osiągnięcia swoich celów.
Innymi słowy pojawia się motywacja do tego, aby funkcjonować jako osoba niepełnosprawna, ludzie zaczynają się cieszyć swoimi osiągnięciami, chcą nauczyć się być normalnymi osobami tak jak jest to tylko możliwe.
B. zachowanie neurotyczne -
to zachowanie obronne polega na tym, że osoba zaprzecza istnieniu jakichkolwiek przeszkód w osiąganiu zamierzonych przez nią celów.
Np. jednostka może ukrywać przed innymi swoją niepełnosprawność, przekonywać otoczenie ,że nie chce mieć tych rzeczy , których nie może osiągnąć
Po pewnym czasie może ona się przystosować w sposób właściwy jednak, może także wystąpić cofnięcie się do stadium poprzedniego np. może nastąpić ucieczka przed rzeczywistością, mogą pojawić się zachowania destrukcyjne.
26. Stadium przyjmowania do wiadomości to że mieliśmy uraz? Wyróżnia się pięć stadiów reakcji . Szok, oczekiwanie wyleczenia, opłakiwanie straty, zachowania obronne, końcowe przystosowanie.
27. Zmienne tempo rozwojowe - przez tempo rozwoju rozumiemy szybkość z jaką dokonują się zmiany w organizmie i psychice dziecka, a przez rytm stopień regularności z jaką te zmiany zachodzą.
28. Emocje nastolatków Występuje chwiejność emocjonalna, młoda osoba przejawia krańcowo przeciwne skłonności i upodobania np. Raz garnie się do ludzi innym razem ucieka od nich chce być sama, raz jest przesadnie pewny siebie i ten stan przechodzi bardzo szybko w stan załamania , niewiary we własne siły. Charakterystycznym zjawiskiem jest również bezprzedmiotowość uczuć tzn. uczucia radości i smutku nie wiążą się z żadnym konkretnym powodem, czyli młody człowiek sam nie wie dlaczego w danej chwili jest mu smutno lub radośnie, dlaczego w jednej chwili wszystko go cieszy, a zaraz potem drażni.
29. Jaki czynnik rozwojowy powoduje wzrost sprawności ręki (?)Między 2-3 rokiem życia wzrasta precyzja ruchów ręki, dzięki połączeniu ruchu i kontroli wzrokowej czyli koordynacji wzrokowo- ruchowej.