Wykład VI Finanse publiczne

Źródła prawa unijnego:

• 2004 r.- podpisanie Traktatu Akcesyjnego zobowiązanie do implementacji prawa wspólnotowego.

• Obecnie podstawowym źródłem prawa w zakresie jednolitego rynku finansowego jest traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: przede wszystkim przepisy dotyczące trzech swobód:

• Przedsiębiorczości

• Świadczenia usług oraz

• Przepływu kapitału i płatności

Traktatowe uregulowanie swobód rynku wewnętrznego miało na celu tzw. Harmonizacje negatywna (zniesienie barier w transgranicznym prowadzeniu działalności gospodarczej, świadczeniu usług i przepływie kapitału).

Rynek wewnętrzny UE opiera się na w/w swobodach.

Tytuł IV TFUE składa się odpowiednio z następujących rozdziałów:

• „pracownicy”

• „prawo przedsiębiorczości”

• „usługi” oraz

• „kapitał i płatności”

• Prawo przedsiębiorczości (swoboda przedsiębiorczości) stanowi element szeroko pojętej swobody przepływu osób: podmiotowy charakter

• Pozostałe swobody- ujecie normatywne, charakter przedmiotowy określanie jaka sfera życia społeczno- gospodarczego podlega regulacji

• Swoboda przedsiębiorczości (prawa przedsiębiorczości, swoboda zakładania przedsiębiorstw)- podjęta przez obywatela (podmiot) z jednego z państw członkowskich czynności zakładania lub nabywania przedsiębiorstwa w innym państwie członkowskim, co stanowi trwały element działalności nastawionej na zysk.

• Prowadzenie działalności gospodarczej (w odróżnieniu od świadczenia usług) polega na trwałym i ciągłym uczestnictwie z życiu gospodarczym państwa przyjmującego.

• Najważniejszą zasada TFUE jest zakaz dyskryminacji

• Nie istnieje normatywne pojecie przedsiębiorczości, ale orzecznictwo ETS zdefiniowało ją jako:

„samodzielne i rzeczywiste wykonywanie działalności gospodarczej za pomocą trwałego urządzania w innym państwie członkowskim na czas nieokreślony”

(orzeczenie C- 213/89:Factortems, orz.1990. s.1 - 02433)

Zasadniczo wyróżnia się trzy formy korzystania z wtórnej swobody przedsiębiorczości:

• Filie (subsidiary)- przedsiębiorca z kraju A zakłada w kraju B podmiot; ten nowo utworzony podmiot, wyodrębniony zarówno organizacyjnie, jak i prawnie od podmiotu założycielskiego, stanowi podmiot prawa państwa, w którym został utworzony; miedzy nowo utworzonym podmiotem a podmiotem założycielskim występują więzi właścicielskie (kapitałowe)

• Oddział (brandi)- Przedsiębiorca z kraju A rozszerza swoja działalność gospodarcza na kraj B poprzez założenie w nim jednostki wyodrębnionej organizacyjnie z podmiotu założycielskiego, lecz nie wyodrębnionej prawnie; oddział nie jest odrębnym podmiotem prawa

• Przedstawicielstwo (agency)- konstrukcja prawna podobna do oddziału, ale przedmiotem działalności przedstawicielstwa może być działalność: promocyjna, reklamowa, marketingowa, przygotowawcza; przedstawicielstwo zasadniczo nie prowadzi działalności będącej główna działalnością przedsiębiorcy.

Dochody jednostek samorządu terytorialnego (struktura)

	2007	2008
Dochody własne	56,4%	54,9%
Subwencja ogólna	28%	28,4%
Dotacje celowe	15,6%	16,7%

Na dochody własne najwięcej zarabiają gminy, województwa, najmniej zarabiają powiaty.

Na dochody własne samorządu gminnego zarabiają najwięcej podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od nieruchomości (podatek lokalny).

Wydatki gmin (struktura wydatków bieżących gmin)

Układ rodzajowy	2007	2008
Wynagrodzenie i pochodne	45%	44,8%
Dotacje	6,3%	6,7%
Wydatki na obsługę długu	0,8%	1,0%
Pozostałe wydatki	47,9%	47,5%

Wydatki gmin w 2008 r. według ważniejszych działów:

Oświata i wychowanie 35,9%

Pomoc społeczna 17,3%

Administracja publiczna 10,3%

Transport i łączność 9,3%

Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 7,5%

Zobowiązania JST:

W 2008 roku zobowiązania jednostek samorządu terytorialnego wynosiły 28 774 694 tys zl- wzrosły o 11,2 % w stosunku do 2007 r.

Struktura zobowiązań JST

	2007	2008
Papiery wartościowe	15,7%	9,8%
Kredyty i pożyczki	83,6%	89,6%
Wymagalne zobowiązania	0,7%	0,6%

Partnerstwo publiczno-prywatne:

Partnerstwo publiczno- prywatne jest forma długoterminowej współpracy sektora prywatnego i publicznego przy przedsięwzięciach mających na celu realizacje zadań publicznych.

Celem współpracy jest osiągniecie obopólnych korzyści zarówno w wymianie celów społecznych, jak i komercyjnych danego przedsięwzięcia.

Zadania publiczne jako cel władz a zadania i cel sektora prywatnego.

Proces publiczno-prywatny- uczestnicy:

Wartości wnoszone przez sektor publiczny:

• Majątek a zwłaszcza nieruchomości

• Gwarancje i poręczenia

• Kapitał w formie gotówkowej

• Koncesje i pozwolenia

• Przywileje i ulgi podatkowe

• Rynek-w przypadku monopolu naturalnego

Wartości wnoszone przez sektor prywatny:

• Kredyty długoterminowe

• Obligacje wieloletnie

• Know- how, czyli wiedza z zakresu, zarządzania inwestycjami, instrumentami finansowymi, technologii

• Ubezpieczenia inwestycji

• Całkowite zaangażowanie w projekt

• Doświadczenie zarządzania inwestycjami.

Rodzaje mechanizmów płatności:

• Wynagrodzenia uzależnione od dostępności usługi (np. szpitale, wiezienia)

• Wynagrodzenie uzależnione od rzeczywistego wykorzystania usługi (płatne przez podmiot publiczny np. drogi publiczne)

• Opłaty uiszczone przez użytkowników końcowych (np. płatne drogi, opłaty za wodę)

• Podstawowa różnica- odmienna alokacja ryzyka popytu.

Proces publiczno-prywatny na świecie::

• Drogi i transport 185

• Ochrona zdrowia 29

• Edukacja 18

• Woda/ odpady/ ścieki 8

• Obronność 12

• Inne 31

Usługi publiczne:

• Administracyjne

• Techniczne- drogi i transport

• Społeczne- ochrona zdrowia

PPP w Polsce:

W pierwszej Polowie 200r 38 ogłoszeń o koncesji i PPP, w tym:

• 22 koncesje na roboty budowlane

• 2 koncesje na usługi

• 9 projektów PPP w trybie koncesji (tj. partner prywatny wybierany był w trybie koncesji)

• 5 projektów PPP w trybie PZP

• 1 projekt „hybrydowy” (PPP+ fundusz UE)

PP korzyści:

• Przyspieszenie procesów inwestycyjnych 16%

• Uzupełnienie środków publicznych kapitałem prywatnym 20%

• Wdrażanie projektów o wyższym poziomie 14%

• Obniżenie całkowitych kosztów przedsięwzięcia 6%

• Polepszenie jakości usług świadczonych w ramach PPP 11%

• Podział ryzyka pomiędzy podmiot publiczny i partnera 11%

• Transfer know-how

• Wyższa efektywność w zarządzaniu środkami publicznymi

4

Samorząd

Przedsiębiorca

Cele społeczne

Oparta na prawie i wymogach sytuacji politycznej

Cele ekonomiczne

Wynikające z interesu inwestorów, realizowane w ramach swobody gospodarczej

Potrzeby inwestycyjne/ wydatki bieżące

Zasoby do zainwestowania

Sponsor 1

Sponsor 2

Sponsor 3

Doradcy zewnętrzni

Podmiot publiczny

Partner prywatny

Podwykonawcy

Bank

Operator

Spółka budowlana

Doradcy materiałów

Doradcy innych usług

---