Przewidywanie i identyfikacja problemów skażenia środowiska.

Zagrożenie środowiska polega na jego zanieczyszczeniu i wyczerpywaniu się zasobów naturalnych. Polska należy do najbardziej zanieczyszczonych krajów świata. Główne źródło zanieczyszczenia to przemysł, transport, rolnictwo, gospodarka komunalna.

        Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego;

        Zanieczyszczenie wód;

        Degradacja gleb;

Skażenia środowiska można podzielić ze względu na charakter wprowadzenia do środowiska naturalnego:

• Punktowe, najczęściej są zakłady przemysłowe które emitują zanieczyszczenia.

• Obszarowe, wywołane opadem pyłów zawierających metale ciężki.

• Liniowe, są to szlaki komunikacyjne, emisja spalin do powietrza.

Do identyfikacji i przewidywania zagrożeń środowiska służy monitoring. Słowo monitoring z języka angielskiego oznacza to prowadzenie pomiarów kontrolnych. Prowadzi się regularne badania powietrza, gleby, wody.

1. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych.

Do identyfikacji i przewidywania zagrożeń środowiska służy monitoring. Słowo monitoring z języka angielskiego oznacza to prowadzenie pomiarów kontrolnych. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych występują w różnej postaci, mogą to być roztwory lub zawiesiny, przenoszone przez wodę na znaczne odległości. Jednym z najważniejszych czynników decydującym o jakości wody jest poziom tlenu. Wprowadzenie zbyt dużych ilości biogenów może spowodować zaburzenie równowagi tlenowej. Występuje wtedy zjawisko deficytu tlenowego czyli cały zawarty tlen jest zużywany przez bakterie rozkładające duże ilości biomasy. W ostateczności prowadzi to do śmierci biologicznej jeziora.

Klasyfikację zanieczyszczeń w wodach można przeprowadzić ze względu na sposób ich usuwania i podzielić na trzy grupy:

        zanieczyszczenia zawieszone i pływające, usuwane w procesach fizycznych sedymentacji lub filtracji,

        zanieczyszczenia koloidalne o wielkości cząstek poniżej 100 mm usuwane w specjalnych procesach, np. ultrafiltracji, koagulacji,

        zanieczyszczenia rozpuszczone, występujące w formie roztworu wodnego, możliwe do usunięcia metodami fizykochemicznymi lub chemicznymi.

Ponadto można podzielić zanieczyszczenia z punktu widzenia ich wpływu na zdrowie na:

        związki trujące i szkodliwe dla zdrowia,

        związki nieszkodliwe dla zdrowia, które w zależności od stężenia mogą jednocześnie wskazywać na zanieczyszczenia wody,

        związki pożądane dla zdrowia

Stosowany jest także podział według kryterium określającego pochodzenie zanieczyszczeń: 

        biologiczne i bakteriologiczne,

        fizyczne , chemiczne,

        izotopami  pierwiastków promieniotwórczych.   

Podstawowym źródłem zanieczyszczeń wód w Polsce są ścieki pochodzące z miast i przemysłu oraz spływy powierzchniowe z terenów rolniczych i nieskanalizowanych. Ścieki są odprowadzane do wód powierzchniowych za pośrednictwem kanalizacji lub zrzucane bezpośrednio do nich.

Skażenie wody oznacza, że ma ona w swoim składzie substancje, które nie występują w niej w warunkach naturalnych. Jeśli substancje te są w wodzie rozpuszczone, mamy do czynienia ze skażeniem chemicznym. Termin skażenie odnosi się także do zmienionych sztucznie właściwości fizycznych wody. W przypadku zmienionej temperatury wody właściwe jest używanie określenie skażenie termiczne. Wprowadzenie do środowiska wodnego organizmów nie występujących w danym ekosystemie powoduje jego skażenie biologiczne. Najczęściej spotykanym rodzajem skażenia biologicznego jest skażenie bakteriologiczne.

Do analizy rodzaju skażeń prowadzi się monitoring. Badania podstawowe w Polsce obejmują 56 rzek. Wyniki badań są wykorzystywane do sporządzenia profili hydrochemicznych, stanowiących podstawę oceny wód płynących wzdłuż biegu rzeki.

1.2. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego.

Powietrze atmosferyczne to bezbarwna i bezwonna mieszanina gazów, składająca się z azotu (78%), tlenu (ok.21%), gazów szlachetnych, dwutlenku węgla (0,03%) oraz pary wodnej i zanieczyszczeń pochodzenia organicznego i mineralnego.

Głównymi antropogenicznymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce są:

        Zakłady produkujące energię elektryczną i cieplną;

        Zakłady przemysłowe (rożne procesy technologiczne);

        Pojazdy mechaniczne;

        Rozproszone źródła sektora komunalno - bytowego, gospodarstwa rolne;

        Obiekty przemysłowe zlokalizowane poza granicami Polski.

Większość zanieczyszczeń znajdujących się w środowisku naturalnym bądź do niego emitowanych z różnych źródeł, przenoszona jest w powietrzu, nawet w bardzo odległe miejsca na ziemi. Np. ślady trwałych substancji zanieczyszczających, takich jak insektycydy chloroorganiczne i polichlorowane bifenyle wykryto w śniegu i organizmach zwierząt zamieszkujących odległe obszary polarne.

Przemieszczanie się zanieczyszczeń w powietrzu zależy od stanu fizycznego zanieczyszczeń i od ruchu mas powietrza, którym są przenoszone. Wywołują ogniska zanieczyszczeń obszarowych.

Stan fizyczny zanieczyszczeń powietrza charakteryzuje się tym, że niektóre substancje występują w stanie gazowym, jak np. CO, NO, SO, HF i małe lotne fluorowcowane cząsteczki, takie jak freony, trichloroetylen.

Oprócz zanieczyszczeń gazowych występują również zanieczyszczenia w postaci kropelek i drobin pyłowych lub tworzących wzajemne połączenia, charakteryzujące się tym, ze drobiny pyłów, sadzy lub kropelki wody mogą mieć złożony skład, obejmując wiele substancji zanieczyszczających. Niezależnie od uwalniania z powierzchni ziemi, zanieczyszczenia mogą być włączone w krople deszczu. Może to zachodzić podczas opadów(wypłukiwanie) lub w czasie tworzenia się kropelek w chmurach(wymywanie deszczu).

1.3. Zanieczyszczenia powierzchni ziemi (gleby).

Zanieczyszczenie gleb powoduje zachwianie równowagi biologicznej środowiska glebowego. Jednym z przejawów zachwiania równowagi jest zjawisko zwane zmęczeniem gleb, czyli obniżenie jej żyzności na skutek zachwiania równowagi dynamicznej przez zanieczyszczanie lub nieumiejętne nawożenie. W strefie intensywnego zanieczyszczenia środowiska degradacji gleby spowodowana jest głownie przez:

        związki siarki, ich nadmiar działa niekorzystnie na organizmy glebowe, hamując ich rozwój

        substancje radioaktywne

        pożary, erozję, suszę, trzęsienia ziemi

        odkrywkową i podziemną eksploatację kopalin

        techniczną zabudowę: budownictwo mieszkaniowe, przemysłowe, szlaki komunikacyjne

Rolnicze zanieczyszczenie gleb polega na nieumiejętnym nawożeniem i nadmiernym stosowaniu gnojownicy oraz na skutek używania chemicznych środków ochrony roślin (pestycydów) czy chemicznych regulatorów wzrostu roślin.

Prawidłowy rozwój człowieka jest uzależniony od struktury i składu gleby, która z pożywieniem roślinnym i zwierzęcym dostarcza mu odpowiedniej ilości wysokokalorycznych składników odżywczych, witamin, substancji mineralnych, niezbędnych do budowy i właściwego funkcjonowania organizmu. Razem z pożywieniem człowiek pobiera składniki korzystne, jak i niekorzystne dla swego rozwoju.

---