KLASYCZNY POMÓR ŚWIŃ
(Classical swine fever)

Jest to szybko szerząca się zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe, dzikie świnie oraz dziki. Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt oraz ludzi.

Etiologia wirusa

Wirus oporny na działanie czynników środowiskowych, jedynie gnicie powoduje szybko jego ginięcie (2-3 dni). We krwi zachowuje zjadliwość do 3-4 miesięcy. W temperaturze chłodni żyje około 2-3 lata, a w temperaturze 60°C ginie po 10 minutach. W mięsie wędzonym i solonym przeżywalność wirusa jest również długa. Wytrzymały jest także na działanie promieni słonecznych - nie zabijają go w ciągu 9 godzin. Jednym z najskuteczniejszych środków dezynfekcyjnych jest ług sodowy, ale jego 2°/o roztwór niszczy wirusa dopiero po l godzinie. Inne środki chemiczne są jeszcze mniej skuteczne. W terenie spotyka się szczepy wirusa różniące się immunogennością i zjadliwością. Wirus nie ma zdolności hemaglutynacji (zjawisko zlepiania się erytrocytów). Namnaża się w hodowli tkanek i komórek świń - bez efektu cytopatycznego (zespół zmian morfologicznych i degeneracyjnych), co utrudnia wirusologiczną diagnostykę pomoru świń.

Źródło chorób, czyli skąd choroba może pojawić się w gospodarstwie:

- wraz z wprowadzonymi do gospodarstwa świniami chorymi lub

znajdującymi się w okresie wylęgania choroby (bez objawów);

- poprzez inseminację;

- za pośrednictwem mięsa wieprzowego, produktów z tego mięsa lub

odpadków poubojowych,

- żywe dziki - poprzez kontakt bezpośredni dzików ze świniami lub

pośrednio przez zbieraną z pól paszę, zakażoną przez chore dziki,

- poprzez mięso, podroby i skórę upolowanych dzików.

Chore świnie wydalają wirusa do środowiska zanim pojawią się u nich

objawy choroby.

Drogi zakażenia:

- bezpośredni lub pośredni kontakt ze

zwierzętami zakażonymi

- rany (kolczykowanie, kastracja, kleszcze)

- błona śluzowa oka (np. kurz zanieczyszczony wirusem)

- drogi rodne.

Patogeneza

• Wirus z miejsca wniknięcia dostaje się z krwią i chłonką (wirusemia pierwsza) do komórek śródbłonka naczyń, węzłów chłonnych, śledziony, szpiku i innych narządów. W tych narządach wirus namnaża się i ponownie dostaje się .do krwi (wirusemia druga), co manifestuje się typowymi objawami chorobowymi. Usadowienie się wirusa w narządach prowadzi do uszkodzeń przede wszystkim śródbłonka naczyń, co z kolei ułatwia powstawanie wybroczyn, a nawet wylewów krwawych oraz martwicy tkanki limfatycznej. Wirus działa także na układ krwiotwórczy, czego wyrazem są zmiany w składzie krwi. Uszkodzenia dotyczyć mogą także ośrodkowego układu nerwowego (objawy nerwowe). Rozwój choroby uzależniony jest również od stanu odporności zwierząt. Dlatego też obecnie wskutek masowych szczepień przeciwko tej chorobie dość często zdarzają się przypadki poronnego lub latentnego (wirus ukrywa się w organiźmie) przebiegu pomoru.

Jak rozpoznać klasyczny pomór świń?

W CHLEWNI PANUJE CHARAKTERYSTYCZNA CISZA

Objawy u świń:

- nagłe upadki w ciągu 1-2 dni;

- gorączka;

- apatia, utrata apetytu, niechęć do ruchu;

- ograniczone ogniska martwicy na skórze zwierzęcia (uszy, brzuch, pachwina);

- wybroczyny na skórze;

- ropny wypływ z oczu;

- chwiejny chód, niedowłady, porażenia kończyn;

- zaparcia, poźniej biegunki;

- ronienia oraz upadki prosiąt.

Zmiany anatomopatologiczne

• W przebiegu nadostrym w zasadzie brak jest zmian, lub też w błonach śluzowych i pod błonami surowiczymi w węzłach chłonnych, w warstwie korowej nerek występują wybroczyny. Nieżyt błony śluzowej. żołądka i jelit grubych. W przebiegu ostrym wybroczyny, a nawet wylewy krwawe występują w wielu narządach. Najczęściej spotyka się je pod torebką nerek, w pęcherzu moczowym, nagłośni, jelicie grubym, trzustce i płucach. W skórze górnych części ciała liczne wybroczyny lub zlewające się wynaczynienia. Wylewy krwawe często znajdują się w pęcherzu moczowym, a zawały krwawe w śledzionie. Przy dłużej trwającej chorobie w skórze mogą, występować drobne ogniska martwicowe oraz martwica uszu, ogona. Węzły chłonne powiększone, wykazują na przekroju marmurkowatość. W migdałkach drobne ogniska martwicowe. W błonie śluzowej żołądka i jelita cienkiego występuje zapalenie nieżytowe lub dyfteroidalno - krwotoczne z ogniskami martwicy. Podobne zmiany występują w jelicie grubym, w którym poza tym dochodzi do powstania charakterystycznych butonów. Przebieg przewlekły prowadzi do silnego wyniszczenia. Na skórze pojawia się, strupowaty wyprysk. W płucach rozlegle zmiany zapalne. W przewodzie pokarmowym, a zwłaszcza w jelicie grubym, zgrubienie błony śluzowej oraz butony i płaskie owrzodzenia. Obecnie obraz sekcyjny w pomorze świń jest często nietypowy i dopiero wykonanie kilku sekcji w ognisku choroby, umożliwia postawienie rozpoznania.

Postępowanie przy podejrzeniu wystąpienia pomoru świń:

- natychmiast wezwać lekarza weterynarii

- pozostawić świnie (lub/i ich zwłoki) w chlewni i nie wprowadzać

tam innych zwierząt;

- uniemożliwić wejście do tej chlewni osobom postronnym;

- nie wynosić, nie wywozić poza gospodarstwo mięsa, zwłok świń,

paszy, wody, ściółki, obornika ani gnojowicy oraz innych

przedmiotów, które znajdują się w gospodarstwie;

- udostępnić Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii zwierzęta i

zwłoki zwierzęce do badań i zabiegów weterynaryjnych oraz

udzielić mu pomocy przy ich wykonaniu,

- udzielić Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii wszelkich

wyjaśnień i podać informacje, które mogą przyczynić się do

wykrycia choroby, źródeł zakażenia oraz zapobiec

rozprzestrzenieniu się choroby.

Jak zapobiegać klasycznemu pomorowi świń?

- poddawanie nowo zakupionych świń kwarantannie (czasowej izolacji od reszty stada, trwającej minimum 4 tygodnie);

- nie wprowadzanie do gospodarstw zwierząt niewiadomego pochodzenia - bez świadectwa zdrowia;

- stosowanie w gospodarstwie procedur sanitarnych

- odkażanie bieżące, utrzymanie gospodarstwa w czystości, dbałość o czystość sprzętu używanego w gospodarstwie, używanie osobnego obuwia i odzieży ochronnej do obsługi zwierząt.

Kraj, w którym choroba wystąpi, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne

w przemyśle mięsnym oraz hodowli powodowane upadkami świń, kosztami likwidacji

ognisk choroby oraz wypłacanych odszkodowań, a także wstrzymaniem obrotu

i eksportu świń, mięsa wieprzowego oraz produktów pozyskiwanych od świń.

---