Podstawowe techniki druku

Techniki druku możemy podzielić na cztery rodzaje pogrupowane ze względu na formę druku. Forma drukowa jest to system elementów drukujących i niedrukujących, które metodą bezpośrednią lub pośrednią za pomocą tworzą na podłożu drukowym wierną kopię elementów graficznych.

• 1) drukowanie wypukłe

• 2) drukowanie płaskie

• 3) drukowanie wklęsłe

• 4) sitodruk

Drukowanie wypukłe.

Elementy drukujące są umieszczone powyżej elementów niedrukujących. W trakcie nanoszenia farby na formę drukową farba zostaje nałożona tylko na powierzchnię elementów wypukłych, drukujących.

Bezpośredni kontakt pokrytej farbą farmy z papierem przy równoczesnym działaniu nacisku powoduje przeniesienie farby. Drukowanie wypukłe wykorzystywane jest przemysłowo jako typografia i fleksografia. Fleksografia jest bardzo podobna do drukowania typograficznego; różnica polega na tym, że forma drukowa jest elastyczna a używane farby drukarskie są mniej maziste-ciekłe, jest wykorzystywana przede wszystkim do zadrukowywania opakowań.

Drukowanie płaskie.

Elementy drukujące i niedrukujące farmy znajdują się pozornie na jednej płaszczyźnie. Selektywne przenoszenie farby drukarskiej zapewniają odmienne właściwości fizyczno-chemiczne elementów drukujących i niedrukujących. Te drugie nie przenoszą farby drukarskiej.M

Współcześnie drukowanie płaskie istnieje przede wszystkim jako drukowanie offsetowe tj. drukowanie z pośrednim przenoszeniem farby z formy drukowej na papier za pomocą cylindra pośredniego (offsetowego). Korzystanie z cylindra pośredniego z elastycznym obciągiem gumowym przedłużą żywotność formy i umożliwia reprodukowanie drobnych elementów rysunku nawet na powierzchniach chropowatych oraz umożliwia drukowanie wykorzystując stosunkowo mały nacisk.

Drukowanie wklęsłe

Elementy drukujące znajdują się poniżej elementów niedrukujących. Po nałożeniu farby do druku na formę drukową jest ona zgarniana za pomocą rekla z elementów niedrukujących.Druk wklęsły możemy podzielić na trzy rodzaje: rotograwiura (wklęsłodruk), stalodruk, tampondruk.

• Wklęsłodruk wykorzystywany jest głównie do drukowania barwnych, ilustrowanych czasopism, katalogów. Innym jego zastosowaniem jest zadruk opakowań i wyrobów dekoracyjnych.

• Stalodruk wykorzystywany przy drukowaniu papierów wartościowych, znaczków banknotów.

• Tampodruk jest to pośrednie drukowanie wklęsłe z form. Dzięki elastycznemu tamponowi przenoszącemu farbę drukarską możliwe jest zadrukowanie różnych przedmiotów.

Sitodruk

Sitodruk to nakładanie farby przez niezakryte oczka siatki - formy drukowej, tj. przez otwory utworzone metodami manualnymi lub fotomechanicznymi.. Sitodruk graficzny w poligrafii ma znaczenie marginalne i używany jest za technikę uzupełniającą.

Nośnikiem elementów drukujących i niedrukujących formy jest siatka utworzona z włókien polimerowych lub metalowych. W miejscach niedrukujących oczka siatki są zakrywaneZaletą sitodruku jest prostota maszyny drukującej, łatwość przygotowania formy, możliwość zadrukowania płaskich i zaokrąglonych powierzchni oraz dowolnego podłoża, przy czym można uzyskać grube warstwy farby.

Druk cyfrowy charakteryzuje się następującymi cechami:

• Materiały przeznaczone do druku są dostarczane do urządzenia drukującego w postaci danych komputerowych.

• Komputerowy zapis cyfrowy pozwala na druk bezpośredni lub poprzez nośnik pośredni.

• W przypadku występowania nośnika pośredniego obraz znajdujący się na nim jest kasowany i zapisywany na nowo po każdym cyklu drukowania.

• Istnieje możliwość zmian dowolnych elementów graficznych lub tekstowych dla każdej kolejnej odbitki (personalizacja).

• Brak w urządzeniu formy drukowej (swoistą formą drukową jest sam zapis cyfrowy).

• Obraz drukowy tworzony jest w cyfrowej maszynie drukarskiej i to bezpośrednio w miejscu, z którego rozpoczyna się druk.

Druk cyfrowy jest jedną z najczęściej stosowanych technik w przypadku indywidualnych zleceń. W łatwy i szybki sposób można wprowadzać zmiany w poszczególnych kopiach, co nie jest takie proste w innych technikach. Ponadto, jakość wykonywanego druku jest bardzo zbliżona do techniki offsetowej.

Podstawowymi zaletami druku cyfrowego są miedzy innymi szybkość przygotowania materiału do drukowania. Prędkość powstawania kolejnych kopii jest znacznie szybsza niż w tradycyjnych drukarkach komputerowych, niestety odbiega jeszcze nieco od druku offsetowego.

Termodruk lub też nazywany przez innych hot-stampingiem lub hot-printem jest techniką, która wymaga użycia specjalnie do tego celu przeznaczonej folii oraz matrycy wypukłej. Należy pamiętać o tym iż matryca powinna być wykonana z materiałów przewodzących ciepło. Cały proces tak jak sama nazwa wskazuje odbywa się przy wysokiej temperaturze.

Jedną z najpopularniejszych technik druku w dzisiejszej poligrafii jest druk offsetowy. Druk ten ma swoje początki w końcówce XVIII wieku w momencie wynalezienia litografii.

Początkowo w litografii obraz powstawał z przeniesienia go z płyty kamiennej. Było to bardzo pracochłonne i nie pozwalało na duża wydajność. Następnie, aby zwiększyć wydajność wprowadzono płyty metalowe wykonane z cynku i aluminium.

Rozwój poligrafii spowodował powstanie wiele różnych technik druku w zależności od przeznaczenia każda technika ma swoje wady i zalety. Możemy wyróżnić następujące techniki druku: bezfarbowe, bezformowe oraz z formą.

Te ostatnie możemy podzielić na druk wypukły, płaski, wklęsły oraz farbo przenikalny. W dzisiejszym artykule postaram się Państwu przybliżyć na czym polega druk offsetowy, który to zaliczamy do druku płaskiego. Druk offsetowy przeznaczony jest głównie do druku dużej ilości kopii.

Offset jest techniką druku płaskiego, tzn. że elementy drukujące i niedrukujące matrycy znajdują się na tej samej wysokości. W technice tej wykorzystuje się zjawisko wzajemnego odpychania się czynnika drukującego - tłuszczu i niedrukującego - wody.

Matryca jest przygotowana w ten sposób, że miejsca drukujące są oleofilne tzn. odpychające wodę a przyciągające tłustą farbę. Natomiast miejsca niedrukujące (hydrofilne) przyciągają wodne roztwory nawilżające. Odpowiednie chemiczne składniki farb offsetowych oraz dodatki do wody mają na celu zapobieżenie, niekorzystnemu dla druku, zjawisku emulgacji, czyli wzajemnego przenikania się się drobnych cząsteczek niemieszalnych substancji - farby i wody.

Offset wodny - do pojawienia się offsetu bezwodnego technika offsetowa zawsze wiązana była z drukiem z użyciem roztworu nawilżającego.

Offset bezwodny - rodzaj druku offsetowego, w którym forma drukowa nie jest zwilżana środkiem zwilżającym, tj. wodą z dodatkami.

Maszyna rotacyjna, tzw. "rotacja" - maszyna drukarska, w której forma drukowa jest zaokrąglona, a mówiąc dokładniej powierzchnie drukujące tej formy są położone na powierzchni walca.

W tego typu maszynie forma drukowa (w postaci tzw. "blachy") jest założona na cylinder drukowy (offset lub CtPress) lub też jest wytrawiona bezpośrednio na samym cylindrze (rotograwiura), a cylinder ten obraca się (rotuje) jednostajne wokół swojej osi. Również inne ruchome elementy maszyny tego typu poruszają się w ten sam sposób, aczkolwiek niektóre z nich w odwrotnym kierunku.

Maszyny rotacyjne są maszynami wysokowydajnymi, gdyż podłoże drukowe przemieszcza się przez maszynę ze stałą prędkością i w jednym kierunku, przez co możliwe jest zarówno przemieszczanie się przez maszynę kilku arkuszy podłoża drukowego na raz (maszyna arkuszowa) lub też stosowanie papieru rozwijanego z roli (maszyna zwojowa), jak również ustawianie w ramach jednej maszyny kilku kolejnych zespołów farbowych, co skutkuje możliwością druku wielokolorowego w jednym przelocie podłoża przez maszynę. Możliwy jest również druk dwustronny

Przeciwieństwem maszyny rotacyjnej jest prostsza i tańsza, ale również mniej wydajna maszyna płaska z płasko ułożonymi elementami drukującymi formy drukowej.

CMYK - zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku kolorowym w poligrafii i metodach pokrewnych (atramenty, tonery i inne materiały barwiące w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). Na zestaw tych kolorów mówi się również barwy procesowe lub kolory triadowe (kolor i barwa w jęz. polskim to synonimy). CMYK to jednocześnie jedna z przestrzeni barw w pracy z grafiką komputerową.

Cyjan - odcień niebieskiego, ale trochę bledszy i bardziej spłowiały

Magenta - w syntezie addytywnej kolor uzyskany w wyniku połączenia czerwieni i niebieskiego.

Yellow - kolor bardzo podobny do żółtego, jednak trochę bledszy od typowej nasyconej żółcieni.

Black - kolor czarny, jednak o niezbyt głębokiej czerni.

Mapa tematyczna - mapa eksponująca jeden lub kilka wybranych elementów treści mapy ogólnogeograficznej, bądź określone zjawiska i procesy (łącznie z dynamiką zmian w czasie i przestrzeni) przyrodnicze, gospodarcze, społeczne.

Niezależnie od przedstawionego zagadnienia, mapa tematyczna prezentuje wybrane elementy treści ogólnogeograficznej spełniające funkcję podkładu (najczęściej hydrografia).

Formalnie mapami tematycznymi są również mapy przeznaczone dla konkretnego użytkownika, np. mapy samochodowe, mapy lotnicze, mapy geologiczne.

Idea mapy sozologicznej zrodziła się po powstaniu sozologii (inf. o intensywności przekształcania środowiska pod wpływem działalności człowieka)

Badania dotyczące mapy sozologicznej obejmują: rejestrację, lokalizację i określanie źródeł (zaburzeń, skażeń powietrza, skażenie gleby), zasięg i charakterystykę oraz natężenie wszystkich zaburzeń, zagrożenia radioaktywnego i mikrobiologicznego, sztuczny deficyt wody, dewastacje krajobrazu, zanieczyszczenia i skażenia powietrza i wód podziemnych i powierzchniowych oraz wód morskich, zaburzenia naturalnych stosunków wodnych, zanieczyszczenia i przekształcenia rzeźby powierzchni ziemi, zanieczyszczenia i skażenia gleb, degradację szaty roślinnej, odpadów przemysłowych i komunalnych oraz hałas.

Mapa hydrograficzna Przedstawia chwilowy stan i warunki obiegu wody w powiązaniu 
ze środowiskiem geograficznym.

Mapa hydrograficzna wykorzystywana jest w pracach planistyczno-projektowych związanych z:

- zaopatrzeniem w wodę,
- lokalizacją osiedli, inwestycji przemysłowych, hydroenergetycznych
  i wodno-melioracyjnych,
- opracowaniem planów zagospodarowania przestrzennego,
- zabezpieczeniem przed powodzią, względnie jej skutkami,
- innymi zagadnieniami społeczno-gospodarczymi związanymi
   z gospodarką wodną.

Metody kartograficzne są to sposoby przedstawiania na mapie rozmieszczenia rozmaitych zjawisk geograficznych, ekonomicznych i innych. Zjawiska te mogą być przedstawione jakościowo, tzn. tylko pokazany rodzaj zjawiska, lub ilościowo, tzn. jego wielkość lub natęzenie.1 Zależnie od sposobu graficznego i liczbowego przedstawienia zjawiska, mówimy o rozmaitych metodach kartograficznych. Metody te możemy podzielić albo w zależności od sposobu graficznego, albo od sposobu, w jaki przedstawiamy wartości liczbowe. W pierwszym przypadku możemy mówić o metodach punktowych, linijnych lub powierzchniowych, w drugim od o jakościowych (kwalitatywnych) lub ilościowych (kwantytatywnych). W zakresie metod ilościowych możemy liczby przedstawić w sposób absolutny, względnie relacjonujący tzn., gdy wartości liczbowe są odniesione do innego zjawiska porównywanego, czy też względny (relatywny), wtedy, gdy posługujemy się wskaźnikami procentowymi. Sama postać liczbowa może też być w każdym przypadku ściśle określona i przywiązana do danego punktu na mapie, czyli podana w sposób ciągły, albo w sposób skokowy w przedziałach klasowych, czyli interwałach.

KARTODIAGRAM
Kartodiagram jest mapą, na której ilościowa charakterystyka zjawisk i faktów przedstawiona jest za pomocą diagramów2. Ze względu na charakter obiektu diagramu, możemy mówić o kartodiagramach punktowych i kartodiagramach obszarowych. Różnica między nimi wynika z tego, czy jest nim punkt np. miast czy zakład, czy też jednostka powierzchni, np. jednostka administracyjna, region. Kartodiagramem możemy wyrazić rozmaity zakres i rodzaj zjawiska. Najprostsze będzie przedstawienie jednej wartości w jednostkach odniesienia. Ten rodzaj nosi nazwę kartodiagramem prostym.
Jeśli zechcemy przedstawić sumę kilku wartości, stosujemy wtedy diagramy lub wykresy sumaryczne, otrzymując wtedy kartodiagram sumaryczny. Wreszcie kartodiagram strukturalny, podobnie jak diagram strukturalny, przedstawia nam strukturę danego zjawiska. Zjawisko to rozpatrujemy przy pomocy wskaźników procentowych w odniesieniu do całości. Diagramy umieszczone na mapie posiadać wtedy będą jednakową wartość (100%), a w ich ramach pokazany zostanie dopiero procentowy udział poszczególnych składników.
Istnieje poza tym pewna odmiana kartodiagramu strukturalnego, w którym chodzi o pokazanie struktury jakiegoś zjawiska w danym regionie w porównaniu do struktury tegoż zjawiska na największym obszarze np. w cały kraju. Będzie to kartodiagram strukturalny porównawczy. Omawiana metoda doskonale nadaje się do przedstawiania dynamiki zjawiska. Dynamikę tę uzyskujemy przez wprowadzenie diagramów w postaci wykresu chronologicznego lub diagramu dynamicznego, tj. takiego, który składa się z szeregu diagramów prostych, zestawionych według dat, w których kolejne fazy zjawiska są reprezentowane. Tak powstałe kartodiagramy dynamiczne stosowane są najczęściej przy pokazywaniu rozwoju miast, produkcji, ludności.

KARTOGRAM
Innym bardzo często stosowanym w geografii ekonomicznej rodzajem mapy jest kartogram. Metoda ta polega na odniesieniu treści statystycznej do określonych jednostek powierzchniowych, którymi najczęściej są jednostki administracyjne. Do skonstruowania kartogramu potrzebne są: odpowiednio przeliczone wartości statystyczne, opracowane przedziały klasowe i dostosowana do tego skala barw, mapa z podziałem na jednostki odniesienia aktualnej daty statystycznej2.
Wartości statystyczne nie możemy tu ilustrować bezpośrednio, jak w diagramach, lecz musimy je wpierw ułożyć w pewne grupy, tzw. przedziały klasowe w taki sposób, by zjawisko jak najwłaściwiej przedstawić. Następnie opierając się o już ułożone według wymienionych przedziałów, pokrywamy poszczególne jednostki odniesienia odpowiednią barwą lub szrafem. Drugą różnicą jest to, że nie każda wartość statystyczna nadaje się do przedstawienia w postaci kartogramu i dlatego należy je odpowiednio przeliczyć, czyli zrelatywizować. Wartości statystyczne można podać w dwóch formach. Pierwsza polega na odniesieniu do powierzchni, druga na operowaniu wartościami względnymi np. procentowymi w odniesieniu do średniej, wskaźnikowymi itp. Kartogram operuje jednostkami powierzchni, a więc powierzchnią. Logika metody wymaga więc, aby nie podawać tu wartości nie nawiązującej do niej. Wartość bezwzględna umieszczona na kartogramie będzie się kłócić z tą logiką i nie przedstawi zjawiska właściwie.
Odniesienie wartości statystycznej nie musi zawsze odbywać się bezpośrednio do powierzchni. Może ona być odniesiona do każdego zjawiska występującego powszechnie i prawie nieprzerwanie na obszarze jednostki odniesienia. Może tu być ludność, ilość ziemi uprawnej, ilość sztuk hodowlanych zwierząt itp.
Drugą formą konstrukcji kartogramu jest operowanie wskaźnikami procentowymi. Tutaj sprawa dużo prostsza, gdyż obliczone wskaźniki grupujemy w przedziały klasowe i według nich budujemy kartogram. Możemy, więc pokazać wzrost zjawiska podany w procentach, np. wzrost gęstości zaludnienia, przyrost naturalny, procent ludności miejskiej itp.

METODA DAZYMETRYCZNA
Nieciągłość kartogramu przy operowaaniu niedostatecznie małymi jednostkami odniesienia, powoduje wypaczenie rzeczywistego rozmieszenia i natężenia zjawiska spowodowały poszukiwanie nowych metod. Chodziło o uwolnienie się od sztucznych, całkiem przypadkowych granic jednostek administracyjnych, ale przy jednoczesnym ich uwzględnieniu w odniesieniu do wartości statystycznej. Efektem jest metoda dazymetryczna wychodząca z kartogramu, zachowująca szereg jego cech.Metodę tę należy traktować jako uzupełnienie kartogramu i stosować do jednostek administracyjnych stosunkowo dużych, odbiegających swą powierzchnią od przeciętnej wielkości pozostałych. Metoda ta podobnie jak kartogram posługuje się wartościami relatywnymi, przedziałami klasowymi i powierzchniami odniesienia statystycznego. Jedyną różnicą metodyczną są przybliżone, kompilacyjne wartości liczbowe.

METODA PUNKTOWA
Rozmieszczenie zjawisk na powierzchni pewnego obszaru możemy przedstawić przy pomocy punktów. W tym celu do punktu przywiązujemy określoną wartość statystyczną i taki punkt, określający jednostkową wartość zjawiska, odpowiednio na mapie umieszczamy. Prawidłowe rozmieszczenie pewnej ilości takich punktów doskonale pokazuje rozmieszczenie ilustrowanego zagadnienia w badanym obszarze. Przywiązaną do punktu wartość statystyczną umieszczamy w legendzie, aby na tej podstawie móc odczytać z mapy całkowitą wielkość zjawiska na określonym terytorium. Warunek ten decydująco wpływa na graficzną wielkość punktu. Wielkość punktów tak powinna być dobrana, aby uniknąć ich zlania w obszarze znacznego zagęszczenia. Należy jednak pamiętać o tym, że zbyt mały punkt bardzo trudno odszukać na obszarach dużego rozproszenia.

METODA SYGNATUROWA
Metoda sygnaturowa jest jedną z najprostszych metod i służy do pokazania ścisłego rozmieszczenia obiektów gospodarczych. Metodą ta można przede wszystkim pokazać te obiekty, które umiejscawiają się na niewielkiej powierzchni, a więc występują punktowo, jak fabryki, kopalnie, porty itp. Przy pomocy metody sygnaturowej pokazujemy rozmieszczenie elementów gospodarczych z rozróżnieniem ich charakteru i wielkości. Pokazując np.. rozmieszczenie kopalń możemy rozróżnić kopalnie węgla, żelaza, cynku itp. I jednocześnie pokazać wielkość produkcji każdej z nich. Same sygnatury mogą mieć najróżniejszą postać graficzną, odpowiednio dobrana do skali i przeznaczenia. Składają się na nią kształt, kolor i wielkość.

METODA ZASIĘGÓW
Metodę zasięgów stosujemy, gdy zachodzi konieczność pokazania na mapie obszaru występowania pewnego zjawiska. Szereg zjawisk gospodarczych ma wyraźnie przestrzenny charakter występowania. Dotyczy to wszelkiego rodzaju upraw, regionów przemysłowych, złóż górniczych. Metoda ta polega na zaznaczeniu konturem lub plama obszaru występowania. Jedyną trudność stanowi prawidłowe wyznaczenie tego obszaru. Zasięg wykreślamy bądź na podstawie gotowych materiałów kartograficznych, ograniczając się tylko do niezbędnej generalizacji, bądź na podstawie innych źródeł.
METODA POWIERZCHNIOWA
Metoda ta polega na podzieleniu całej powierzchni na poszczególne pola odpowiadające występowaniu wydzielonych zjawisk. W wyniku cała mapa podzielona jest na pewne obszary- regiony, jest, więc to metoda przedstawiająca regionalizację zjawisk. Przy stosowaniu tej metody mamy obszar inny niż przy zasięgach. Zamiast pojedynczych plam zasięgów otrzymujemy całkowite pokrycie mapy i podział terenu na regiony. Poszczególne regiony wydziela się na podstawie określonych z góry kryteriów i wskaźników.

METODA IZOLINII
Izolinie są to linie łączące punkty o jednakowej wartości. Izolinie w zależności od przyjętych kryteriów ilustrowanego zjawiska, przyjmować mogą najróżniejsze nazwy. W literaturze istnieją najróżniejsze terminy, jak izolinie, izogramy, linie izometryczne, izoplety, izarytmy.
W zależności od przedstawionej treści, przyjęto dla różnego rodzaju izolinii następujące określenia np.: ekwidystanty- linie równych odległości, izochrony- linie równych odstępów czasowych, izopory- linie jednakowej zmienności wielkości zjawiska w czasie, izofody- linie jednakowych kosztów podróży, izohyle- linie jednakowego stopnia lesistości itd.

---