KURS WALUTOWY: cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie.
FUNKCJE:
informacyjna
cenotwórcza: przenoszenie zagranicznego układu cen i relacji cenowych na krajowy układ cen poprzez możliwość porównywania cen
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM KURSU:
ekonomiczne: podaż, popyt, stan bilansu, stopy % ...
polityczne
psychologiczne
spekulacyjne
RODZAJE KURSÓW WALUTOWYCH
wolnorynkowy: układ podaży i popytu
czarnorynkowy: nielegalne transakcje, gdy kurs oficjalny jest niezgodny z układem popytu i podaży
płynny: rynek + interwencje walutowe władz
stały krótkookresowy (pełzający): częste zmiany pod wpływem różnic w tempie inflacji
stały o szerokiej marży wahań wokół parytetu (kursu centralnego)
sztywny: nie zmieniany w długim okresie
parytetowy: w stosunku do złota, USD
nieparytetowy
jednolity: całość obrotów z zagranicą po jednakowym kursie
dualny: dwa oficjalne kursy - dla obrotów handlowych i kapitałowych
różnicowany: wg kategorii eksportu i importu (np. obszary płatnicze)
fixingowy: wyznaczenie kursu raz lub kilka razy dziennie
ciągły: stałe zmiany kursu na rynku walutowym
ZMIANY POZIOMU KURSU
dewaluacja: urzędowe obniżenie kursu waluty krajowej wobec walut obcych
rewaluacja: urzędowe podwyższenie kursu ...
deprecjacja: spadek kursu danej waluty (zjawisko rynkowe)
aprecjacja: wzrost kursu ...
waluta nadwartościowa (przeszacowana): kurs rynkowy niższy od oficjalnego
waluta niedoszacowana: kurs rynkowy wyższy od oficjalnego
WYMIENIALNOŚĆ WALUTY
Prawnie zagwarantowana możliwość wymiany krajowego środka płatniczego na waluty innych krajów oraz swoboda dysponowania nimi i transferowania za granicę.
RODZAJE WYMIENIALNOŚCI
ograniczona
wewnętrzna (w Polsce: I 1990 - VI 1995)
zewnętrzna
wg standardów MFW (w Polsce: VII 1995 - XII 1998)
całkowita (pełna) - brak znacznych ograniczeń, z wyjątkiem sytuacji kryzysowych (w Polsce od I 1999)
CZEK
Dokument, w którym wystawca poleca bankowi wypłacenie określonej sumy pieniężnej okazicielowi lub oznaczonej osobie.
SYSTEMY CZEKOWE
konwencyjny (genewski), konwencje z 1931 r. dot.: jednolitego prawa o czekach, kolizji ustaw w przedmiocie czeków, opłat skarbowych (większość krajów Europy, nie ratyfikowało jej żadne państwo pozaeuropejskie; Polska: ustawa z 28.04.1936)
anglo-amerykański
RODZAJE CZEKÓW
imienny (nazwa + „nie na zlecenie”)
na zlecenie (nazwa)
na okaziciela (okazicielowi)
zakreślony (krosowany) - odbiorca znany podawcy, np. stały klient lub czek umiejscowiony (płatny tylko w macierzystym oddziale banku)
potwierdzony (realizacja zagwarantowana przez bank)
rozrachunkowy (bezgotówkowy), przelew na rachunek
gotówkowy (kasowy)
in blanco
Euroczek
czek podróżniczy (nie podlega prawu czekowemu)
ZBYWANIE CZEKU
imienny - przez akt notarialny
na zlecenie - przez indos. Indosant staje się odpowiedzialny za zapłatę wobec wszystkich następnych posiadaczy. Wyłączenie odpowiedzialności: bez obliga, bez odpowiedzialności. Wystawca czeku nie może wyłączyć swojej odpowiedzialności
na okaziciela - przez wręczenie
PRZEDSTAWIANIE CZEKU DO ZAPŁATY
płatny za okazaniem (nie jest instrumentem kredytu)
pokrycie czeku: wystawca powinien posiadać na rachunku bankowym pokrycie czeku
przedstawienie czeku do zapłaty (wg konwencji genewskiej) w ciągu: 10 dni (czeki wystawione i płatne w tym samym kraju), 20 dni (czeki wystawione i płatne w różnych krajach europejskich), 70 dni (czeki wystawione i płatne w krajach pozaeuropejskich)
sprawdź lokalne prawo czekowe - jaki jest termin ważności czeku!
zwrotne poszukiwanie u indosantów i poręczycieli
protest czeku
inkaso czeku: przejęcie przez bank od eksportera, wysłanie do trasata (czyli banku zagranicznego, który go realizuje i uznaje konto banku inkasującego), przekazanie zapłaty (czeki budzące wątpliwości: wystawca, termin, wady)
AKREDYTYWA DOKUMENTOWA
Zobowiązanie banku importera wobec eksportera, podjęte na zlecenie importera do wypłacenia eksporterowi określonej sumy w zamian za złożenie przez niego w przewidzianym terminie ustalonych dokumentów
RODZAJE AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ
odwołalna: odwołanie lub zmiana bez zgody stron
nieodwołalna: z założenia każda
awizowana: sprawdzona przez bank pośredniczący
negocjacyjna: sprawdzenie dokumentów i nabycie towarzyszącej im traty przez bank pośredniczący lub inny (jako indosatariusz). Trasatem jest bank otwierający.
potwierdzona: przez samodzielne zobowiązanie spłaty przez bank pośredniczący eksporterowi
przenośna: wtórni beneficjenci (gdy eksporter jest pośrednikiem)
nieprzenośna: jeden beneficjent
rewolwingowa (odnawialna): dostawy partiami, zapłata ratami w określonych terminach
back-to-back (wiązana): akredytywa otwarta na zlecenie eksportera=pośrednika dla dostawcy na bazie akredytywa otwartej przez importera dla eksportera (stosowana przy reeksporcie lub gdy nie można zastosować przenośnej)
z czerwoną klauzulą (zaliczkowa): bank otwierający upoważnia bank pośredniczący do wypłaty beneficjentowi zaliczki przed prezentacją dokumentów
standby: specyficzna gwarancja bankowa na rynku amerykańskim (trasatem jest importer, jeżeli on nie płaci, to jego bank)
REALIZACJA AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ
gotówkowa: po przedstawieniu dokumentów (i traty)
płatność odroczona: w podanym terminie
akceptacja: bank akceptuje tratę terminową ciągnioną przez eksportera. Eksporter może ją zdyskontować.
przez negocjację: bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty trat po złożeniu dokumentów w banku pośredniczącym
AKREDYTYWA DOKUMENTOWA - KORZYŚCI DLA EKSPORTERA
płaci bank, a nie importer
zapłata niezwłocznie po realizacji dostawy
zapłata za dokumenty - reklamacje towaru nie wpływają na płatność
może być zabezpieczeniem kredytu na sfinansowanie transakcji
czy importer ma dostarczyć jakieś dokumenty?
czy dokumenty sporządzono zgodnie z procedurą?
INKASO DOKUMENTOWE
Importer zobowiązuje się do uregulowania należności (za pośrednictwem banku) za towar wysłany przez eksportera w zamian za dokumenty reprezentujące towar.
inkaso gotówkowe = zapłata gotówkowa
inkaso terminowe = zaakceptowanie weksla trasowanego jako zabezpieczenie późniejszej zapłaty
otwarcie zleca eksporter
INKASO - KORZYŚCI DLA IMPORTERA
płaci za towar rzeczywiście wysłany
nie zawsze może go sprawdzić przed odebraniem
sam decyduje o zapłacie (nie bank)
protest weksla trasowanego eksportera
inkaso terminowe = kredyt dla importera
eksporter nie ma pewności zapłaty
WAŻNE DLA INKASA DOKUMENTOWEGO
zapłata za dokumenty bez oględzin
potwierdzenie wysyłki, ilości, jakości
odmowa zapłaty, towar dociera przed dokumentami
wysłanie traty: zagrożenie protestem weksla z powodu odmowy akceptu/zapłaty
wysłanie towaru imiennie na bank (po uzgodnieniu z bankiem)
instrukcje co z towarem (adres w potrzebie)
inkaso gwarantowane przez bank importera