Transakcje zagraniczne od krajowych odróżnia:
-fakt występowania obiegu różnych walut (poza UE)
-wymiana waluty krajowej na zagraniczną po określonym kursie, ta wymiana stanowi poważny element decydujący przy tej transakcji
-każda ze stron jest zainteresowana stabilnością kursu. Aprecjacja waluty krajowej jest niekorzystna dla eksportera (1973 wprowadzenie płynnych kursów walut)
-występowanie w obrotach zagranicznych instrumentów taryfowych (cła) oraz stosowanie instrumentów parataryfowych (przypominają cło - ich celem jest zwiększenie ceny towarów importowanych i spadek ich konkurencyjności np. opłaty wyrównawcze, ceny minimalne, depozyty importowe itp.) oraz stosowane instrumentów pozataryfowych (to bariery inne niż cła, ich działanie polega na ograniczeniu wolumenu ilości wymiany zagranicznej np. kontyngenty - ograniczenia ilościowe, konieczność uzyskiwania certyfikatów, normy techniczne, ekonomiczne, sanitarne, weterynaryjne itp.)
-fakt występowania różnego rodzaju ograniczeń (kraje rozwijające się), jeśli chodzi o dokonywanie zapłat za granicą
-fakt istnienia różnych systemów prawnych (procedura ściągania należności - gdy występują spory)
-odległość między kontrahentami stwarza dodatkowe problemy np. słabe rozeznanie uwarunkowań instytucjonalnych, prawnych. Trzeba się dodatkowo zabezpieczyć (np. gwarancje bankowe).
Na rozliczenia zagraniczne ma wpływ system ekonomiczny. W poprzednim systemie mieliśmy monopol ekonomiczny, walutowy i handlu zagranicznego.
Monopol w handlu zagranicznym - prowadzenie handlu zagranicznego przez przedsiębiorstwa, które dostały pozwolenie na takie transakcje.
Monopol walutowy - centralne rozdzielnictwo walut, rozliczenia zagraniczne prowadzone były przez Bank Handlowy.
W 1981 rozpoczęto działalność handlu zagranicznego na większą skalę, pozwolenie dostało 50 firm, w 1985 - 500 firm, w 1988-89 ponad 900 firm.
W latach 80-tych wprowadzono system odpisów dewizowych, rublowych na rachunkach dla przedsiębiorstw. Od 01.01.1990 nastąpiła liberalizacja, można dokonywać transakcji w handlu zagranicznym, przedsiębiorstwa mogą kupować walutę do rozliczenia transakcji.
Rozpoczęła się wymienialność wewnętrzna. Wcześniej walutę trzeba było odsprzedać państwu.
BILANS PŁATNICZY - to syntetyczne zestawienie wszystkich zawartych transakcji i dokonanych płatności między krajowymi rezydentami zagranicą w określonym czasie w określonym okresie (na ogół rok kalendarzowy). Obejmuje on:
-Transakcje międzynarodowe - wymiana towarów lub składników majątkowych pomiędzy podmiotami krajowymi (rezydent) z podmiotami zagranicznymi.
-Transakcje odpłatne: Kupno i sprzedaż za gotówkę lub na kredyt; Zamiana towaru na towar (usługę na usługę);
Zamiana papieru wartościowego na gotówkę lub inne papiery wartościowe;
-Transakcje nieodpłatne: Nieodpłatne przekazanie nabycie lub dostarczenie towaru / usługi; Otrzymanie lub zapłata np. składki udziału w organizacji międzynarodowej.
W bilansie:
-po stronie Wn - to co powoduje zwiększenie rzeczowych lub finansowych aktywów kraju
-po stronie Ma - zmniejszenie aktywów kraju.
Bilans płatniczy rozbijamy na:
1.Rachunek bieżący - obejmuje on nie finansowe elementy transakcji zagranicznych, towary, usługi, dochody z pracy i kapitału. Dodatkowo obejmuje transfery nieodpłatne. Wszystkie pozycje obejmowane są w pełnej wartości. Elementy rachunku bieżącego:
-towary
-wysyłka towarów (frachty, ubezpieczenie, przeładunek)
-inne usługi transportowe (przewozy pasażerów, portowe usługi, czarterowanie statków, samolotów)
-podróże zagraniczne (wpływy - towary sprzedane cudzoziemcom w kraju; wydatki - zakupy dokonane przez nas za granicą)
-dochody z inwestycji zagranicznych
(inwestycje bezpośrednie; inne - odsetki od wkładów bankowych, od kredytów zagranicznych, dywidendy)
-inne towary, usługi, dochody
-transakcje rządowe - koszty utrzymania placówek dyplomatycznych, konsulatów, wydatki wojskowe za granicą
-transakcje prywatne - dochody z pracy, płace powyżej 1 roku; inne - ubezp. na życie, usługi telefoniczne, abonamenty prasowe, badania naukowe, szkolenia
-transfery nieodpłatne [prywatne ( przesyłki, przekazy emigrantów);
rządowe ( renty, emerytury, składki na organizacje międzynarodowe, stypendia, darowizny rządowe, odszkodowania wojenne) ].
2.Rachunek kapitałowy - obejmuje finansowe elementy transakcji zagranicznych, zagraniczne aktywa. Nie są ujmowane w pełnej wartości. Ukazuje się zmiany stanów w okresach.
Obrót zagraniczny dokonuje się w formie bezgotówkowej. Banki pełnią rolę pośrednika w płatnościach z zagranicą, minimalizują ryzyko. Banki odgrywają też aktywną rolę:
-Kredytują transakcje w handlu zagranicznym.
-Akceptują i dyskontują weksle.
-Udzielają gwarancji bankowych.
--- W kontraktach zagranicznych bank pełni funkcję fachowego doradcy informując klienta np. o standingu zagranicznych klientów bo mają kontakty z innymi bankami, informują klientów o sytuacji na rynku finansowym. Banki w kontaktach z zagranicą utrzymują ściślejsze kontakty z kontrahentami.
Rachunek banku zagranicznego w krajowym to LORO.
Rachunek banku krajowego u korespondenta zagranicznego to NOSTRO.
W dokonywaniu rozliczeń zagranicą istotny jest wybór jednostki obrachunkowej. Można rozliczyć w walucie kraju dłużnika, wierzyciela lub kraju trzeciego. Przy wyborze waluty kontrahenci kierują się jej stabilnością.
Czy dana waluta występuje jako jednostka płatnicza (gdy mamy do czynienia z jej ruchem pomiędzy krajami a świadczenie pieniężne ma wyraz w pieniądzu), czy jest jednostką rozrachunkową (gdy pieniądz jest jako wycena, jest miernikiem wartości, występuje w kompensacie towaru za towar).
Czy złoto jest pieniądzem - NIE, nie ma przykładu użycia złota jako jednostki pieniężnej w rozliczeniach.
Funkcje pieniądza:
Pieniądz musi wyrażać wartość innych towarów i musi cyrkulować. Złoto nie pełni podstawowych funkcji pieniądza.; oraz f. Mierząca wartość innych towarów.
Kurs walut i dewiz odgrywa istotną rolę w rozliczeniach międzynarodowych. Jak kształtuje się kurs w krajach, które nie mają wymienialności lub jest ona ograniczona. Przy pełnej wymienialności jest kurs jednolity.
K zróżnicowany- wyst w krajach, które nie mają w ogóle lub mają ograniczoną wymienialność walut- może być stosowany w stosunku do poszczególnych rodzajów transakcji- handlowe- niehandlowe, jak też i w stosunku do krajów, z którymi prowadzona jest wymiana.
K jednolity- wyst w krajach, które mają pełną wymienialność walut
K rynkowy- wyst przy rozliczaniu osób fizycznych
K walut zagranicznych:
1.kupna- przy zakupie dewiz przez bank;
2. Sprzedaży- przy sprzedaży dewiz przez bank;
3. Średni- różnica pomiędzy 1 a 2.
K płynny- kurs waluty wymienialnej, który kształtuje się pod wpływem popytu i podaży. Ustalany poprzez rynek
K sztywny- ustalany administracyjnie przez władze państwowe. Nie zmieniany w dłuższym okresie czasu.
K stały- dopuszcza wahania w odgórnie ustalonych granicach. Gdy te granice zostaną przekroczone następuje interwencja władz monetarnych.
TECHNIKI FINANSOWANIA TRANS. HANDLOWYCH
FACTORING- wykup krótkoterminowych nieprzeterminowanych wierzytelności.
Funkcje: - finansowa oraz - przejęcia ryzyka niewypłacalności- przeds może się zabezpieczyć przed stratami majątkowymi; - usługowa- przejęcie zarządzania należności kontrahenta.
Korzyści dla faktorenta: - zamiana należności na gotówkę; - zwiększenie obrotów bez angazowania dodatkowych fin zewn; - zmniejszenie zapotrzebowania na środki obrotowe; - poprawa dyscypliny między partnerami handlowymi
Rodzaje: 1. Pełny- strony umowy dokonując przelewu wierzytelności post, że ryzyko nieściągalności długu będzie obarczało faktora; 2. Niepełny- oznacza, że ryzyko nieściągalności długu nie przechodzi na instytucję faktoringową i umowa ta nie budzi skutków definitywnych.
Wady: - koszt faktoringu; - redukcja kontaktu z klientami
FORFIGHTING- operacja polega na wykupie przez instytucje forf należności eksportowych zabezpieczonymi wekslami wł i tras, akredyt z odrocz term płatn.
- możliwość oferowania importerowi sprzedaży na warunkach kredytowych i jednocześnie otrzymanie od forf zapłaty bezpośrednio po wysyłce towaru co umożliwia utrzymanie płynności finansowej
- wyeliminowanie ryzyka braku zapłaty za wyeksportowany towar
- eliminacja ryzyka politycznego, stopy %, kursowego.
- poszerzenie kręgu odbiorców ze względu na oferowane kredyty importerowi
- możliwość sfinansowania 100% wartości kontraktu przez forf.
- uproszczona dokumentacja.
PRZEBIEG FORF: 1. Uzgodnienia kontraktowe odnośnie formy zapłaty 2. Podpisanie umowy forf 3. Importer składa w banku weksle własne w celu dokonania awalu 4. Wysyłka towaru 5. Dokumenty przekazane są do banku 5a. dokumenty przekazane są do banku importera 6. Po awalu dokumenty przekazane są do importera 7. Przekazanie weksli do wykupu 8. Płatność za weksel 9. Inwestor przekazuje do banku, który awalizował weksel 10. Zapłata za weksel.
RYZYKO KURSOWE używane zamiennie z r walutowym ale te pojęcia nie są równoznaczne. Wraz z ryzykiem stopy % składa się na r finansowe.
RODZAJE R KURSOWEGO:
1. konwersji- powstaje w momencie wyceny wartości dewizowych aktywów oraz zobowiązań dla przygotowania dokumentacji rachunków firmy i wiąże się z niepewnością ostatecznej wyceny księgowej przy przeliczaniu na walutę krajową wszystkich zasobów i operacji dewizowych wystawionych na zmiany kursów walutowych. 2. Transakcyjne- gdy przeds dokonuje zakupu lub sprzedaży składników majątkowych lub rozliczenia tych zobow dewizowych w skutek zmian kursów walutowych. 3. Ekonomiczne- wiąże się z niepewnością co do wartości rynkowej firmy, która może się zmienić i wyniku zmian kursów walutowych.
R WALUTOWE obejmuje wszelkie formy ryzyka towarzyszące trans walutowym i działalności na rynkach fin międzynar.
R POLITYCZNE istnieje niepewność co do osiągnięcia planowanego wyniku trans z powodu zmian polit lub ekonom w danym kraju.
-R KRAJU gdy kontrahent nie będzie mógł zrealizować zobowiązania z przyczyn po stronie tego kraju
- R KONWERSJI władze danego kraju ograniczają możliwość zamiany 1 waluty na drugą
- R TRANSFERU gdy władze jakiegoś kraju zabraniają transferu funduszu
R OPERACYJNE to ryzyko występowania strat z tytułu konieczności przystosowania organizacji przedsiębiorstwa, jego oprzyrządowania i personelu do rozwiązywania problemów zw z realizacją i obsługa trans walutowych
R TRANSAKCJI straty jakie bank lub przedsiębiorstwo może ponieść przy wykonywaniu trans na skutek pomyłek i oszustw
R KREDYTOWE kontrahent nie może lub nie chce wypełnić zobow podjętego w momencie zawarcia trans