Wspomaganie rozwoju dzieci w przedszkolu i w szkole poprzez zabawy
z rymami, rytmami, słowami i tekstami literackimi
Przebieg szkolenia:
Worek z pomysłami - zabawami
Otwieranie książki za pomocą hasła:
Gadu, gadu gadka, to książki okładka
Która teraz się otwiera, w świat fantazji nas zabiera!
Nim rozpocznie się czytanie, patrz uważnie co się stanie,
Nadstaw uszy, wytrzeszcz oczy, może ten wiersz Cię zaskoczy!
Krótkie rymowanki na złapanie uwagi przed czytaniem-słuchaniem
Żeby było nam wesoło, rozejrzyjmy się wokoło,
W prawo, w lewo, w górę w dół i już widać uśmiech mój!
Żeby było nam przyjaźnie chwyćmy się za ręce raźnie,
W prawo, w lewo w górę w dół, i już widać uśmiech Twój!
Kto mnie słyszy- klaśnie raz!
Kto mnie słyszy klaśnie dwa razy…
Kto mnie słyszy powie psyt
Teraz wiersz się zjawi w mig!
Rozgrzewka przed czytaniem -słuchaniem wierszy- rymowanie
Idzie, idzie stonoga, patrzy, a tu noga,
pełza, pełza padalec, patrzy a ty palec,
frunie, frunie sowa, patrzy a tu głowa,
leci, leci kos, patrzy, a tu nos!
Rymów szukamy
Rym jeden znajdziesz do kota, nietrudna to robota, każdego kota trzyma się psota.
Znajdźcie jeden rym do sowy, wytężcie swe głowy i nowy wyraz już gotowy!
Rym znajdźcie do żuka, każdy teraz rymów szuka, zabawna to sztuka!
Rym znajdźcie do muchy, dochodzą mnie słuchy że nawet potrafią to maluchy!
Gimnastyka znana
Głowa, ramiona, kolana pięty, 3 razy
głowa, ramiona, kolana pięty
Oczy, uszy, usta, nos.
Gimnastyka mniej znana (na siedząco lub na stojąco)
Głowa, ramiona, kolana, pięty,
Plecy proste, brzuch wciągnięty,
Głowa, ramiona, kolana, nos,
Mam teraz ściszony głos.
Jesteśmy kochani mówimy proszę Pani,
jak jeden zapomni to drugi mu przypomni.
Nosy w górę, oczy w dół, a łokcie opieram o stół,
Plecy proste, brzuch wciągnięty
I nauką jestem zajęty.
Gdy książkę otwieramy,
to ciszę zapraszamy.
2. Atmosfera podczas czytania
Umiejscowienie dzieci: amfiteatr, samolot, kino.
Hasła otwierające książki jako „łapacze uwagi” dziecięcej i sposób
na skoncentrowanie na tekście.
Czytanie wrażeniowe i aktywne słuchanie- wplatanie prostych zabaw ruchowych, paluszkowych, tańców na siedząco podczas zapoznawania dzieci z tekstem literackim.
3. Książki obrazkowe
Iwona Chmielewska - maksimum treści i minimum słów- ekspresja plastyczna
Wydawnictwo Tako - książki wielowymiarowe
Czytanie ilustracji jako przygotowanie do nauki czytania liter
4. Nauczyciel w roli opowiadacza
www.opowiadaczeswiata.org, zakładka „skarbnica wiedzy”
Opowieści jako prolog do nauki uważnego słuchania tekstów literackich.
5. Wartościowe książki (wg preferencji Małgorzaty Swędrowskiej- autorki szkolenia)
Co za szczęście, co za pech, wyd. EneDueRabe - zaskakująca książka z dwoma początkami i dwoma zakończeniami oraz pretekstem do rozmowy o tym czym jest szczęście.
Płaszcz Józefa, wyd. Format- książka obrazkowa z celowymi dziurami w środku,
z historią pomysłowego rolnika i z przesłaniem, że zawsze można zrobić coś
z niczego.
Cztery zwykłe miski. Iwona Chmielewska, wyd. Format - książka obrazkowa
z przemyślaną szatą graficzną, którą twórczo można wykorzystać do pracy plastycznej, opowieść z głębszym przesłaniem, że nie wszystko w życiu można zmienić, ale „można o tym pomyśleć”
Kłopot. Iwona Chmielewska, wyd. Media Rodzina - książka obrazkowa z jednej strony dla dzieci, ukazująca rolę wyobraźni w nadawaniu wielu znaczeń jednemu kształtowi, a z drugiej strony książka dla dorosłych o tym, co może dziać się
z dzieckiem, gdy przekroczy granicę postawioną przez dorosłych.
„Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą. Agnieszka Frączek, wyd. Literatura- świetna biografia poety
Wesoły Ryjek. Wojciech Widłak, wyd. Media Rodzina- zbiór opowiadań o bliskich dzieciom w wieku 4-7 lat sprawom- pięknie napisanych, z morałem puentowanych.
Opowiadania na dobranoc. Polscy pisarze dzieciom, wyd. Literatura- Papuzińska, Piątkowska, Chotomska, Kasdepke i wielu innych twórców współczesnych z krótkimi opowiadaniami na 2-3 strony, w sam raz na jedno poczytanie dzieciom w wieku szkolnym i przedszkolnym.
Opowiadania wigilijne. Pod choinkę od polskich pisarzy, wyd. Literatura- zbiór opowiadań i wierszy wybitnych, polskich twórców dla dzieci.
Bazgroły ze szkoły. Anna Sójka, wyd. Papilon, żartobliwie i z morałem zapisane opowiadania z życia klasy.
Praktyczny poradnik Ucznia. Marcin Przewoźniak, wyd. Papilon- książka dla nauczyciela, która pomoże w organizacji życia w klasie poprzez liczne rymowanki, krótkie wierszyki, które mogą stać się okrzykami dyscyplinującymi i umowami klasowymi. Są tam też kontrowersyjne teksty, np. „Szkolna dola jest już taka, że starsi się śmieją z pierwszaka. Pierwszak podrósł… Co się dzieje? Sam się z młodszych teraz śmieje.” Ale takich rad jest na szczęście bardzo mało, większość to świetne rymowanki, np. „Dzieci lubią, nie wiem czemu, przezywać się po swojemu. Lecz przezwiska odpuść raczej, gdy ktoś przez nie w kącie płacze.”
Pora do przedszkola. Anna Sójka, wyd. Papilon- 12 opowiadań, które pomogą dzieciom przekroczyć próg przedszkola i dobrze się w nim bawić.
Poczytaj mi mamo, wyd. Nasza Księgarnia- pozycja sentymentalna, mam dobre doświadczenia z dzieciństwa i dlatego chętnie czytam współczesnym dzieciom to, co dla mnie było współczesnością w moim dzieciństwie.
Księżniczki i smoki, wyd. Zakamarki- przewrotne opowiadania, które można przeczytać w odpowiednim do tytułu dniu tygodnia, przewrotne, bo to smoki boją się księżniczek, a księżniczki pachną nieprzyjemnie…
Mój przyjaciel Szymon, wyd. EnedueRabe- książka obrazkowa o przyjaźni ptaków,
o różności i tolerancji, o wartości czytania.
150 zabaw rytmicznych zabaw dla dzieci, wyd. Papilon- proste, atrakcyjne zabawy dla małych dzieci z użyciem prostych przyborów, dodatkowo płyta CD z muzyką
Podwodny świat, wyd. Mam- prawdziwa opowieść o Jacques'u Cousteau - wynalazcy butli tlenowej, książka o sile marzeń, o tym, że marzenia mogą stać się planami życiowymi, gotowymi do zrealizowania, dodatkowo pojawia się aspekt ekologiczny.
Goście na Boże Narodzenie, wyd. Media Rodzina- dwaj przyjaciele, kot i starszy człowiek przygotowują się do świąt, wskutek kontuzji nogi ich świętowanie nie przybiera początkowo uroczystej formy, wszystko szybko się zmienia, bo nadchodzą sąsiedzi…
Dwanaście prezentów dla świętego Mikołaja, wyd. Media Rodzina- zaproszenie dzieci do tego, by być pomocnikami Mikołaja, i wykonać dla swoich najbliższych drobne upominki własnymi rękoma i wyobraźnią, poszerzenie doświadczeń dzieci
o nowe znaczenie słowa prezent- ja mogę być prezentem dla kogoś, ja jestem prezentem dla moich Rodziców.
Opowiastki dla małych uszu. Joanna Wachowiak, wyd. bis- krótkie pięknie zilustrowane opowiadania z bohaterami zwierzęcymi w roli głównej, z wyraźnym morałem dla najmłodszych przedszkolaków.
Masz Prawo, wyd. Namas- uproszczona wersja Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, zilustrowana bardzo metaforycznie.
Inne życie, wyd. EneDueRabe- o zazdrości i radości z tego, co się ma, nawet jeśli jest to coś małego, skromnego i powszedniego.
Różowe życie, wyd. EneDueRabe- o ważnej relacji wnuczki z dziadkiem,
o zaspokajaniu potrzeb dzieci.
Piaskowy Wilk, wyd. Zakamarki- opowiadania o codziennych dziecięcych pytaniach i doświadczeniach, o życiu na granicy rzeczywistości i fantazji, świetnie napisane,
z wieloma słowami- kluczami i zdaniami- maksymami.
Bajka o drzewie. Eliza Piotrowska, wyd. biobooks- „zanim drzewo dotknie nieba, to poczekać trochę trzeba… o czekaniu, o porządku w przyrodzie, o czterech porach roku.
Chusta babci, wyd. Zakamarki- o dzieciach, poszukiwaniu miejsca do myślenia,
o relacjach młodszego pokolenia i starszej generacji, również o odchodzeniu, pożegnaniu, przeżywaniu straty przez dzieci.
Wychowanie przez czytanie. I. Koźmińska, E. Olszewska, wyd. Świat Książki
- o niezwykłej mocy czytania teoria opowiedziana językiem praktycznym.
Z dzieckiem w świat wartości. I. Koźmińska, E. Olszewska, wyd. Świat Książki- praktyczny poradnik dla nauczyciela i rodzica jak rozmawiać z dziećmi o wartościach, takich, jak odpowiedzialność, mądrość, solidarność, piękno, etc. Z pomocą mogą przyjść wartościowe teksty literackie, których spory zbiór znajduje się w każdym rozdziale przyporządkowanym konkretnej z dwunastu wartości.