Technik górnik

Kod klasyfikacji: 3117

Rozdział klasyfikacji: Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka i elektronika

Klasa klasyfikacji: Górnictwo i kopalnictwo

Zadania i czynności

Technicy górnicy zatrudnieni w kopalniach pełnią z reguły funkcje dozoru niższego, czasami średniego. Głównym ich obowiązkiem jest organizowanie i nadzorowanie procesu wydobycia węgla, tak by odbywał się on zgodnie z technologią opracowaną w biurze konstrukcyjnym.

Organizując pracę, technik górnik musi zadbać o to, by jego podwładni zostali wyposażeni w niezbędne materiały, narzędzia i urządzenia. W tym celu codziennie kontroluje, jakie są tym zakresie braki i po zakończonej zmianie wpisuje wszystko to, co niezbędne dla wykonania zadań w książce raportów. Braki te są na bieżąco uzupełniane, a zadaniem technika górnika jest kontrolowanie rytmiczności dostaw. Ponadto przekazuje podległym pracownikom informacje dotyczące np. stanu maszyn, dotychczasowego postępu prac oraz możliwości wystąpienia konkretnych zagrożeń.

Po rozpoczęciu przez podwładnych robót nadzoruje ich pracę. Cyklicznie sprawdza , czy są one prowadzone ściśle według projektu technicznego oraz czy pracownicy wykonują zadania zgodnie z opracowanymi instrukcjami oraz procedurami.

Niezwykle istotnym zadaniem technika górnika jest czuwanie nad bezpieczeństwem pracowników. Robiąc cykliczne obchody poszczególnych stanowisk pracy, kontroluje prawidłowość działania kopalnianych zabezpieczeń, np. urządzeń, wentylacyjnych, odwadniających, przeciwpożarowych. Ponadto sprawdza, czy pracownicy są wyposażeni w środki ochrony indywidualnej ( hełmy, maski przeciwpyłowe i przeciw gazowe) i czy ich używają.

Technicy górnicy wykonują także wiele czynności związanych z pomiarem stopnia stężenia niebezpiecznych gazów (np. metanu, tlenku i dwutlenku węgla, siarkowodoru). Do tego celu służą im specjalne mierniki.

Ważną czynnością techników górników jest kontrola zachowań pracowników. Sztygar powinien reagować zawsze w przypadku, gdy zauważy, że pracownik postępuje w sposób ryzykowny.

Może go ukarać np. przesuwając do innej pracy, obniżając premię, itd.

Pod koniec dniówki technik wyjeżdża na powierzchnię, gdzie dokonuje wpisu do tzw. książki raportów. Są w niej zawarte informacje dotyczące postępu prac, stwierdzonych zagrożeń oraz uwagi związane z dokonanymi działaniami. Oprócz tego składa ustne sprawozdanie swoim przełożonym.

Codziennie po zakończeniu pracy uczestniczy w tzw. odprawach z udziałem kierownika robót górniczych, dozoru wyższego i średniego, podczas których omawia się stan bezpieczeństwa i postęp robót oraz omawia zadania do realizacji w najbliższej przyszłości.

Powyższy opis dotyczy zadań i czynności techników górników zatrudnionych na dole w każdym z rodzajów przemysłu wydobywczego (kopalń węgla kamiennego, brunatnego, soli, rud żelaza i innych metali).

Technicy górnicy mogą również pracować na powierzchni kopalni np. wykonując prace w biurach konstrukcyjnych i technologicznych, mogą być planistami, którzy na bieżąco uzupełniają plany i mapy kopalniane.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Technicy górnicy pracują pod ziemią w kopalniach głębinowych, na powierzchni w kopalniach odkrywkowych oraz w biurach konstrukcyjnych, technologicznych i innych. Dlatego też, warunki ich pracy są zróżnicowane.

W kopalniach odkrywkowych węgla brunatnego technicy pracują na wolnym powietrzu w różnych warunkach atmosferycznych (wiatr, chłód, gorąco, deszcz, śnieg i mróz) często przy niedostatecznym oświetleniu (w nocy) i w silnym zapyleniu.

Pod ziemią w kopalni węgla kamiennego technicy górnicy pracują w wyrobiskach sięgających do 1000 metrów głębokości, w zmiennej temperaturze i dużej wilgotności powietrza. Przemierzając wyrobiska górnicze podobnie, tak jak inni pracownicy narażeni są na zmiany temperatury powietrza oraz znaczne zapylenie i zanieczyszczenia powietrza pyłami i gazami. Przemieszczające się maszyny i urządzenia górnicze pod ziemią , ruchome części maszyn i poruszające się narzędzia stwarzają wiele wypadkowych zagrożeń technicznych. Specyficzne warunki dołowe sprawiają, że u techników występuje skłonność do zapadania na choroby takie choroby jak : przewlekłe zapalenia oskrzeli, przewlekłe choroby narządu ruchu, pylice płuc, uszkodzenie słuchu i choroby reumatyczne.

Najbardziej korzystne warunki pracy mają technicy górnicy zatrudnieni w biurach konstrukcyjnych. Praca tutaj jest wykonywana przy pomocy przyrządów i urządzeń biurowych. Praktycznie nie występują żadne zagrożenia.

warunki społeczne

Technicy górnicy, jako osoby niższego i średniego dozoru górniczego po kontroli stanowisk pracy przekazują swoje spostrzeżenia , uwagi i polecenia odnośnie wykonywanych prac oraz ewentualnych zagrożeń najbardziej doświadczonemu górnikowi (górnik przodowy) w zespole prowadzącemu określone prace.

Technicy sami organizują pracę sobie i swoim podwładnym, zawsze jednak zgodnie z prawem górniczym oraz wytycznymi technologicznymi. Ocena ich pracy zależy od tego na ile potrafią zmotywować zespół podległych im robotników do szybkiego i zgodnego z przepisami wykonywania zadań.

Na poszczególnych stanowiskach pracy technicy górnicy porozumiewają się ustnie , bardzo często też korzystają z urządzeń komunikacyjnych ( telefon ) lub sygnalizacji alarmowej (w przypadku pożaru). Po wyjeździe na powierzchnię składają raport swoim przełożonym, a uwagi wpisują do tzw. książki raportowej, będącej swoistym informatorem prowadzonych prac górniczych. Technicy górnicy pełnią zatem podwójną rolę : przełożonych i podwładnych.

warunki organizacyjne

Technicy górnicy zatrudnieni na dole kopalń pracują w systemie 3- zmianowym . Czas pracy jednej zmiany w kopalniach podziemnych i odkrywkowych wynosi około 7,5 godziny. Praca trwa zarówno w dzień i w nocy .

Techników górników podziemnych i odkrywkowych kopalń węgla, obowiązuje noszenie odzieży ochronnej (szczególnie hełmów) oraz środków ochrony osobistej (aparaty ucieczkowe). Praca w tym zawodzie łączy się z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo i zdrowie ludzi, i w przypadku stwierdzenia zaniedbania przez niego jego obowiązków, może on stracić prawo wykonywania zawodu w zakładach górniczych.

Wymagania psychologiczne

Technicy górnicy powinni charakteryzować się uzdolnieniami technicznymi i rachunkowymi (sporządzanie ekonomicznych miesięcznych odbiorów wykonywanych robót). Ponadto współpraca z zespołem wymaga od nich umiejętności postępowania z robotnikami oraz łatwego wypowiadania się.

Każdy pracownik dozoru powinien posiadać zdolności kierownicze, co znakomicie ułatwia współpracę z podwładnymi oraz organizowaniem im frontu robót. toteż dobrze jest jeśli technicy górnicy potrafią trafnie i szybko podejmować decyzje, np. w zależności od rozwijającej się sytuacji. Bardzo istotna jest w tym zawodzie zdolność koncentracji i podzielności uwagi, co umożliwia dostrzeżenie oznak wszelkich zagrożeń oraz ułatwia wykonywanie zadań w trudnych warunkach fizycznego środowiska pracy (hałas, zapylenie).

Technik górnik powinien na bieżąco interesować się problemami technicznymi, dokształcać się w zakresie wybranych dziedzin nauki (matematyka, fizyka, chemia), a nawet w miarę możliwości kontynuować dalszą naukę na uczelni wyższej, co w późniejszym okresie pozwoli na rozwój kariery zawodowej i awans w hierarchii zawodowej.

Powinien posiadać umiejętność podporządkowania się zwierzchnikom i współdziałania w zespole osób, z którymi pracuje oraz wykonywania obowiązków według ściśle określonych przepisów , reguł i procedur.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Duże znaczenie w zawodzie technika górnika ma wysoka ogólna wydolność fizyczna, duża sprawność układu krążenia, układu oddechowego i mięśniowego; narządów równowagi oraz narządu słuchu i wzroku. Ze względu na specyfikę pracy (ciężkie warunki , praca podziemna); w zawodzie tym nie zatrudnia się kobiet ( wyjątek - zakłady przeróbki mechanicznej kopalin stałych).

Przeciwwskazania do pracy w tym zawodzie są następujące :

- wady wzroku, wady słuchu, choroby serca i płuc, choroby rąk i nóg, choroby reumatyczne, przewlekłe choroby skóry, ograniczona sprawność ruchowa, epilepsja, zburzenia równowagi, zabroniona jest praca dla kobiet w górnictwie podziemnym a w górnictwie wiertnictwie ta praca nie jest wskazana.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do pracy pod ziemią przyjmowani są wyłącznie mężczyźni. Warunkiem podjęcia pracy w tym zawodzie jest ukończenie technikum górniczego o specjalności: "eksploatacja złóż kopalin."Ponadto kandydat do pracy powinien przejść obowiązkowe badania lekarskie.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie technika górnika istnieją duże możliwości rozwoju kariery zawodowej, a ich podstawą jest ukończenie studiów wyższych na jednej z uczelni górniczych (np. Politechniki ¦ląskiej w Gliwicach lub Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie ). Technik górnik może wtedy przejść do dozoru wyższego lub też pracować w biurze konstrukcyjnym bądź technologicznym.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie technika górnika mogą podjąć pracę osoby dorosłe w każdym przedziale wiekowym i bez względu na to, czy miały dłuższą przerwę w pracy czy też nie, pod warunkiem, że posiadają dobry stan zdrowia .

Polecana literatura

Technik górnik, Klasyfikacja Zawodów i Specjalności, Tom III i V, Zeszyt 3.

Słownik Zawodów i Specjalności.. Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej w Warszawie. Praca zbiorowa.

Czasopisma :

"Wiadomości Górnicze" - miesięcznik

Spółka z o.o., Katowice , ul. Powstańców 30.

"Przegląd Górniczy" - miesięcznik Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa.

"Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona ¦rodowiska w Górnictwie" - kwartalnik Wyższego Urzędu Górniczego.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---