Integracja - współpraca między państwami; inicjatywa Europy Zachodniej (Niemcy i Francja), gdyż miały demokrację.
Między Niemcami i Francją były wojny, więc ojcowie Europy zapoczątkowali integrację tych państw.
"Ojcowie Europy", tym mianem określa się polityków i intelektualistów, którzy przyczynili się w największym stopniu do zrealizowania ambitnych planów zjednoczeniowych. Byli to m.in.:
- Rober Schuman, Leon Blum i Jean Monnet z Francji
- Konrad Adenauer z Niemiec
- Henrii Spaak z Belgi
- Alcide de Gasperi z Włoch
1946r. Winston Churchill pojechał do Szwajcarii (Zurych) na konferencję i tam przemawiał, aby zaprzestać konfliktów i stworzyć Stany Zjednoczone Europy.
1949r. powstała Rada Europy dzięki przemówieniu Churchilla w 1946r., dało to początek dalszej integracji.
1951r. na mocy Traktatu Paryskiego powstaje Europejska Wspólnota Węgla i Stali skupiająca Belgię, Francję, Holandię, Włochy, Luksemburg i RFN. (wszedł w życie 25 lipca 1952r.) Pomysłodawcami EWWiS byli wybitny ekonomista i zwolennik integracji zachodnioeuropejskiej Jean Monnet oraz francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman. Plan Schumana przewidywał utworzenie wspólnego rynku w dziedzinie węgla i stali przez zniesienie ceł, kontyngentów ilościowych i innych środków dyskryminacyjnych w tym zakaz tworzenia karteli. Naczelnym organem była Wysoka Władza, prawie całkowicie niezależna od rządów państw członkowskich, a na jej czele stanął Monnet. Traktat zawarto na 50 lat i właśnie z dniem 25 lipca 2002 r. wygasł.
1957r. powstały: Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) oraz Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), na mocy Traktatu Rzymskiego; traktat został zawarty na czas nieograniczony; głównym celem EURATOMU była kontrola nad przemysłem nuklearnym. EWG zmieniła nazwę na Wspólnotę Europejską a od 2002r. przejęła zadania EWWiS; powstanie unii celnej, wspólnego rynku towarów, usług siły roboczej. Do tych wspólnot przystępują kolejne państwa.
1973r. pierwsze rozszerzenie - 1 stycznia wszedł w życie traktat o przystąpieniu do WE nowych członków: Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Norwegowie wypowiadają się w referendum przeciw przyłączeniu ich kraju do WE.
1981r. drugie rozszerzenie - 1 stycznia, na mocy układu podpisanego 28 maja 1979 r. (Traktat Akcesyjny) Grecja została kolejnym państwem członkowskim WE.
1986r. trzecie rozszerzenie - 1 stycznia Hiszpania i Portugalia stały się pełnoprawnymi członkami WE.
1992r. spotkanie w Maastricht (Holandia), podpisano Traktat o Unii Europejskiej, który wszedł w życie w 1993r. po referendach przeprowadzonych w niektórych krajach członkowskich.
1993r. wprowadzono nazwę Unia Europejska.
Unia Europejska = EWG + EWWiS + EURATOM
1995r. czwarte rozszerzenie - 1 stycznia Austria, Finlandia i Szwecja stały się członkami UE. Społeczeństwo Norwegii większością wypowiedziało się przeciwko akcesji z UE.
2004r. piąte rozszerzenie - 1 maja Cypr, Czechy, Estonia, Litwa Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry stały się pełnoprawnymi członkami UE.
2007r. szóste rozszerzenie - 1 stycznia do UE przystąpiła Bułgaria i Rumunia.
Kraje kandydujące do Unii Europejskiej:
- Chorwacja
- Turcja - już w latach 60tyh starała się o członkostwo w UE, jednak do tej pory nie przystąpiła, gdyż są problemy: tylko 3% państwa znajduje się w Europie, reszta w Azji.
Dzień Europy jest obchodzony 9 maja. Przypomina o dacie 9 maja 1950 roku, kiedy Robert Schuman, francuski minister spraw zagranicznych w latach 1948 - 1952, ogłosił swoją deklarację - plan Schumana. Plan ten dotyczył powołania pierwszej organizacji koordynującej współpracę państw w górnictwie i hutnictwie, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.
Rada Europy - powstała z inicjatywy Churchilla. Jest to organizacja międzynarodowa, która powstała 1949 roku w wyniku podpisania przez 10 państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) Traktatu Londyńskiego. Jej siedzibą jest Strasburg. Obecnie liczy 47 członków. Polska przystąpiła w 1991r.
Obserwatorami są Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk, Japonia, Watykan. Białoruś była obserwatorem, ale została wykluczona, gdyż nie przestrzegała praw. Członkowie podejmują decyzje strategiczne, obserwatorzy nie mają prawa do podejmowania decyzji, ale mogą uczestniczyć.
Zadania Rady Europy:
- przestrzeganie praw człowieka i mniejszości narodowych
- współpraca w dziedzinie kultury, oświaty, sportu
- pomoc w rozwoju społeczno - gospodarczym kraju
- wspieranie demokracji
Rada Europy nie jest instytucją Unii Europejskiej !!!!
Europejska Wspólnota Węgla i Stali, EWWiS - organizacja europejska posiadająca osobowość prawną z siedzibą w Luksemburgu, powołana na okres 50 lat, na mocy układu międzyrządowego podpisanego w Paryżu (traktat paryski) w 1951r. przez przedstawicieli sześciu państw europejskich (Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga, RFN, Włoch), który wszedł następnie w życie w 1952r. Traktat o EWWiS wygasł w 2002r.
Z Rady Europy powstał impuls, aby stworzyć Unię Europejską. Flaga z 12 gwiazdkami na niebieskim tle jest flagą Rady Europy.
Kraje EFTA:
- Norwegia
- Islandia
- Lichtenstein
- Szwajcaria
Kraje te są zrzeszone w Radzie Europy, są stowarzyszone z Unią Europejską poprzez układ Schengen.
Rada Europejska - instytucja Unii Europejskiej, nie posiadająca mocy prawnej; siedziba w Brukseli. Na spotkania Rady Europejskiej jadą prezydent, premier, kanclerz i ewentualnie minister spraw zagranicznych - spotkanie na szczycie. Poruszają oni problemy strategiczne. Po spotkaniu sporządzany jest protokół. Decyzje podejmowane na podstawie konsensusu.
Zadania Rady Europejskiej:
- polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
- podejmuje decyzje w jakim kierunku UE ma się rozwijać
- debatują nad problemami, z którymi borykają się poszczególne państwa, np. bezrobocie, embargo, tarcza antyrakietowa
- nadaje kierunek rozwoju UE
Rada Unii Europejskiej - siedziba w Brukseli. Skład ministerialny tzn., że w zależności jaki problem jest poruszany, to taki minister pojedzie, np.. Rada ds. Konkurencyjności, Rada ds. Środowiska, Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii, Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Rada UE jest głównym organem prawodawczym Wspólnot Europejskich. Każde państwo ma ograniczoną liczbę głosów. Polska ma 27, najwięcej Niemcy - 29, najmniej Malta - 3. Polska Będzie przewodniczyć w II poł. 2011r.
Zadania Rady Unii Europejskiej:
prawodawcze:
- stanowienie aktów prawnych, rozporządzeń, opinii, zaleceń, dyrektyw
- wzywanie Komisji Europejskiej do działań ustawodawczych
- może wnosić zmiany w traktatach założycielskich
- decyzje dot. zawierania wzmocnionej współpracy międzynarodowej
kreacyjne:
- zatwierdzanie list członków Komitetu Ekonomiczno - Społecznego
- razem z Parlamentem Europejskim bierze udział w ustalaniu budżetu unijnego
kontrolne - może składać skargi do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego oraz skargi na bezczynność organów.
Filary Unii Europejskiej.
I filar: Wspólnoty Europejskie |
II filar: polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
|
III filar: sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości |
|
Traktaty założycielskie Wspólnot: - unia celna i wspólny rynek - polityka handlowa - polityka rolna - polityka transportowa - polityka przemysłowa i strukturalna - unia gospodarcza i walutowa - sieci transeuropejskie - polityka socjalna - R&D ochrona środowiska - ochrona konsumenta - obywatelstwo Unii - edukacja i kultura |
Polityka zagraniczna: - ustalenie wspólnych stanowisk i działań - utrzymanie pokoju - ochrona praw człowieka - wspieranie demokracji - pomoc krajom trzecim
Polityka bezpieczeństwa: - utrzymanie pokoju - Unia zachodnio - europejska jako organ bezpieczeństwa - współpraca w ramach NATO - ekonomiczne aspekty zbrojeń - długookresowo: Europejski System Bezpieczeństwa
|
Sprawy wewnętrzne: - polityka azylowa - ochrona granic zewnętrznych - polityka migracyjna i wizowa - zwalczanie narkomanii
Wymiar sprawiedliwości: - walka z zorganizowaną przestępczością międzynarodową - współpraca sądownicza w sprawach karnych i cywilnych - współpraca policji |
|
Procedura decyzyjna |
|||
Traktaty o Wspólnotach |
Wspólnota rządów |
Parlament Europejski - 3 siedziby: Strasburg (Francja) - siedziba główna, oficjalna, Bruksela (Belgia) - biura poselskie, Luksemburg (Luksemburg) - sekretariat generalny biblioteki parlamentu.
Posłowie (eurodeputowani) - wybierani na 5 lat, Polska wybiera 54 osoby, razem 785. Sprawują oni mandat wolny. Parlament dzieli się na partie, np. Europejscy Demokraci
Tryb pracy Parlamentu Europejskiego:
* kadencja pięcioletnia, dzieli się na roczne sesje plenarne a te dzielą się na miesięczne sesje plenarne
* czterotygodniowy okres pracy
- 1 tydzień każdego miesiąca - posiedzenia plenarne
- 2-3 tydzień każdego miesiąca - posiedzenia komisji
- 4 tydzień każdego miesiąca - posiedzenia frakcji (opcji) politycznych
W kadencji 2004 - 2009 jest 8 frakcji politycznych. Posłowie zasiadają wg frakcji politycznych.
Zadania Parlamentu Europejskiego:
- legislacyjne - parlament razem z Radą UE stanowi akty prawne, a ponadto opiniuje różne akty prawne mające wejść w życie
- kontrolne - kontroluje organy i instytucje a przede wszystkim Komisję Europejską, która jest podległa parlamentowi
- budżetowe - razem z Radą UE kreuje budżet, ale decydujący głos ma parlament.
Komisja Europejska - główną siedzibą jest Bruksela, natomiast biura znajdują się w Luksemburgu. Wybierani są komisarze, po 1 osobie z każdego państwa (razem 27). Parlament decyduje czy przyjąć kandydaturę osoby do KE. Kadencja trwa 5 lat. Komisja dba o interesy UE.
Z Polski komisarzem jest Danuta Hubner, zajmuje się ona sprawami dot. polityki regionalnej. Nie może ona przedkładać interesu Polski nad interesami innych państw UE.
Komisja ma przewodniczącego, który ma obowiązek uczestniczyć we wszystkich posiedzeniach plenarnych.
Zadania Komisji Europejskiej:
- przedkłada propozycje aktów prawnych - komisja współpracuje z organami, organizacjami, komitetami: regionów, ekonomiczno - społeczny, które dają sprawozdania na temat problemów państw itp.
- jest tzw. strażniczką traktatów - komisja wydaje różne reprymendy, a jeśli one nie skutkują to składa skargę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
- realizuje i zarządza politykami UE i budżetem - 3 funkcje: zarządza programami UE (PHARE, Sokrates), kontroluje i zarządza funduszami UE (fundusz spójności), kontroluje budżet unijny.
Europejski Bank Centralny - to bank centralny Unii Europejskiej, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem.
Zadania EBC:
- kreowanie polityki UE
- utrzymanie stabilności waluty €
- emisja banknotów €
Państwa, które są członkami UE, ale nie mają waluty € :
- Wielka Brytania
- Dania
- Szwecja
Państwa, które nie są członkami UE, ale mają waluty € :
- San Marino
- Watykan
- Andora
- Czarnogóra
- Kosowo
Kryteria, które trzeba spełnić, aby móc przystąpić do € (tzw. kryteria konwergencji):
- inflacja nie wyższa niż 1,5 punktu procentowego od średniej stopy inflacji trzech państw UE
- długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające nie więcej niż o 2 punkty procentowe od średniej stóp procentowych trzech krajach UE o najniższej inflacji
- dług publiczny nie większy niż 60% PKB
- deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB
- stabilny kurs waluty w okresie 2 lat
Korzyści posiadania waluty € :
- swoboda w podróżowaniu
- jednolity środek płatniczy
- wyrównanie cen (mniej więcej)
- pomija się koszty związane z transakcją
Wady posiadania waluty € :
- przyzwyczajenie
- przemiana bankomatów
Europejski Trybunał Sprawiedliwości - siedziba w Luksemburgu, skład ETS wchodzi 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych (z Polski J. Makarczyk). Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat, a ich mandat jest odnawialny. Są oni wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych, lub są prawnikami o uznanych kompetencjach.
Trybunał wydaje orzeczenia w przedstawionych mu sprawach. Do czterech najbardziej powszechnych typów spraw należą:
1. wnioski o wydanie orzeczenia wstępnego
2. skargi z powodu niewykonania zobowiązania
3. skargi o unieważnienie aktu prawnego
4. skargi z powodu bezczynności
Tryb orzekania ETS:
- pełny skład (27 sędziów)
- Wielka Izba (13 sędziów)
- 5 sędziów
- 3 sędziów
- 1 sędzia
Kompetencje ETS:
- rozpatruje skargi wniesione na wniosek Komisji Europejskiej dot. nie przestrzegania traktatów przez państwa członkowskie
- rozstrzyga spory pomiędzy państwami członkowskimi
- dokonuje rewizji wyroków Sądu I Instancji
Sąd I Instancji - spory dot. nieuczciwej konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami; skład 27 sędziów (z Polski Białecka), kadencja 6 lat.
Europejski Bank Inwestycyjny - instytucja o charakterze nie zarobkowym, która realizuje projekty inwestycyjne w państwach UE. Bank zajmuje się udzielaniem pożyczek dla sektora publicznego i prywatnego na projekty europejskie w dziedzinach takich jak:
Spójność i konwergencja regionów UE
Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw
Programy ochrony środowiska
Badania, rozwój i innowacje
Transport
Energia
Bank działa na terenie UE oraz w około 140 krajach na całym świecie, z którymi UE zawarła umowy o współpracy.
Europejski Trybunał Obrachunkowy (Rewidentów Księgowych) - siedzibą jest Luksemburg. Zajmuje się kontrolą w instytucjach i programach. Zadanie Trybunału polega na sprawdzaniu, czy fundusze UE, pochodzące od podatników, są właściwie pozyskiwane i wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na zamierzone cele. Jego misja sprowadza się do zapewnienia podatnikowi optymalnej jakości za uczciwą cenę. Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej osoby lub organizacji, dysponującej środkami unijnymi.
W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii. Członkowie są mianowani przez Radę na sześcioletnią, odnawialną kadencję. Członkowie wybierają spośród siebie Prezesa na trzyletnią, odnawialną kadencję.
Komitet Regionów - siedziba w Brukseli, jest organem doradczym składającym się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich. Konsultacji z Komitetem wymagają wszelkie decyzje UE związane z zagadnieniami takimi jak polityka regionalna, środowisko, edukacja i transport - wszystkie one dotyczą bowiem władz lokalnych i regionalnych. Zapewnia on tym władzom możliwość wywierania wpływu na określanie kierunków polityki Unii Europejskiej, a także dba o poszanowanie regionalnej i lokalnej tożsamości oraz prerogatyw.
Komitet Regionów liczy 344 członków ( z Polski 21 osób). Członkowie Komitetu są członkami wybieralnych władz regionalnych lub lokalnych. Nominują ich rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie niezależni politycznie. Kadencja 5 lat. Członkowie Komitetu muszą także posiadać mandat władz, które reprezentują, lub muszą być przed nimi politycznie odpowiedzialni.
Komitet Regionów wybiera spośród swych członków przewodniczącego na dwuletnią kadencję.
Zadaniem Komitetu Regionów jest wyrażanie poglądów na temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej i regionalnej. Komitet czyni to poprzez wydawanie opinii dotyczących wniosków legislacyjnych Komisji.
Komisja i Rada mają obowiązek konsultacji z Komitetem Regionów zagadnień mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. Mogą jednak również zwracać się o jego opinię w dowolnej sprawie. Ze swojej strony, Komitet może też z własnej inicjatywy wydawać opinie i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.
Kto może zostać członkiem??
- radcy miejscy
- regionalny parlamentarzysta
- burmistrz
Komitet Ekonomiczno - Społeczny - siedziba w Brukseli, jest organem doradczym Unii Europejskiej. Zapewnia fachowe doradztwo na rzecz większych instytucji UE (takich jak Komisja Europejska, Rada UE, Parlament Europejski). Komitet jest integralną częścią procesu decyzyjnego UE: wprowadzono obowiązek konsultowania się z nim przed podjęciem decyzji dotyczących polityki gospodarczej i społecznej. Może on również wydawać opinie z własnej inicjatywy w innych sprawach, które uznaje za ważne.
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny spełnia trzy główne funkcje:
- przedstawia swoją opinię Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu albo na ich wniosek, albo z własnej inicjatywy;
- zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego angażowania się w kształtowanie polityki UE;
- wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach nienależących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze.
Zadania:
- reprezentuje na forum unijnym przedstawicieli szeroko rozumianego zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, wywodzących się z różnych grup zajmujących się działalnością gospodarczą i społeczną
- zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego angażowania się w kształtowanie polityki UE
- wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach nie należących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze
Liczba reprezentantów 344, z Polski 21. Są oni mianowani przez Radę UE w oparciu o listy sporządzane przez rządy krajowe.
Kto może zostać członkiem?? osoba, która reprezentuje 1 z 3 grup: pracodawców, pracowników, inne organizacje (stowarzyszenia, związki).
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich - bada skargi złożone na niewłaściwe administrowanie w instytucjach i organach Unii Europejskiej (UE), takich jak między innymi Rada Unii Europejskiej oraz Parlament Europejski. Europejska Agencja ds. Leków oraz Europejski Fundusz ds. Poprawy Warunków Życia i Pracy stanowią kolejne przykłady struktur unijnych, których funkcjonowanie podlega zbadaniu. Spod jurysdykcji Europejskiego Rzecznika wyjęte są jedynie Trybunał Sprawiedliwości, Sąd Pierwszej Instancji oraz Sąd do spraw Służby Publicznej, wykonujących swoje funkcje sądowe.
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich z reguły prowadzi postępowanie na podstawie skarg, może również wszcząć postępowanie z własnej inicjatywy.
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich nie może prowadzić postępowania w sprawie:
skarg złożonych na krajowe, regionalne lub lokalne władze, nawet jeśli skargi te dotyczą spraw związanych z Unią Europejską. Dotyczy to między innymi urzędów centralnych, agencji państwowych i rad miejskich.
działań krajowych sądów lub krajowych rzeczników praw obywatelskich. Europejski Rzecznik nie jest organem odwoławczym od decyzji podjętych przez te instytucje.
skarg wniesionych przeciwko firmom lub osobom fizycznym.
Europejski Rzecznik bada sprawy związane z niewłaściwym administrowaniem. Niewłaściwe administrowanie ma miejsce w przypadku, gdy instytucja nie działa zgodnie z prawem, nie respektuje zasad dobrej administracji lub działa z naruszeniem praw człowieka.
Przykładem złego administrowania są:
nieprawidłowości administracyjne
niesprawiedliwość
dyskryminacja
nadużycie władzy
brak odpowiedzi
nieudzielenie informacji
zbędna zwłoka
Państwa członkowskie UE
Austria |
Grecja |
Polska |
Belgia |
Hiszpania |
Portugalia |
Bułgaria |
Holandia |
Rumunia |
Cypr |
Irlandia |
Słowacja |
Czechy |
Litwa |
Słowenia |
Dania |
Luksemburg |
Szwecja |
Estonia |
Łotwa |
Węgry |
Finlandia |
Malta |
Wielka Brytania |
Francja |
Niemcy |
Włochy |