UNIWERSYTET WARSZAWSKI. raport badawczy w trakcie robienia, pedagogika uw

Czy moje metody nauczania stosowane w czasie lekcji języka polskiego poprawiają efektywność edukacji uczniów?

WARSZAWA 2009

PRZEDMIOT I CELE BADAŃ

Z. Skorny w swojej pracy o pisaniu prac magisterskich określił, iż „Przedmiotem badań naukowych jest określony zbiór zjawisk, przedmiotów lub osób. Badania psychologiczne i pedagogiczne dotyczą wybranej kategorii osób określanej mianem populacji”.

Przedmiotem moich badań jest sprawdzenie czy metody przeze mnie stosowane w czasie lekcji języka polskiego poprawia efektywność edukacji i zaprzeczą mitom o nudnym poloniście i przedmiocie przez niego nauczanym.

Decydując się na ten wybór, sugerowałam się różnymi kryteriami, które odgrywają dużą rolę doborze tematu badawczego. Jak twierdzi E. Bo. Wilson „Sukcesy i sławę w nauce zawdzięcza się nie tyle dzięki zręczności w rozwiązywaniu problemów co umiejętności ich wybierania”.

Dlatego też, ważna rolę w wyborze odgrywało, czy zjawisko przez mnie badanie jest dostępne badawczo, czy koszty wykonania są ekonomiczne oraz mój związek emocjonalny z ze środowiskiem badanym.

Badanie pedagogiczne najczęściej jest określane przez cele, do których służą, ale najważniejszymi według E. Babbiego to eksploracja, czyli naświetlenie danego tematu, opis i wyjaśnienie.

Dlatego też, celem mojego badania było zbadanie, jaki wpływ mają moje metody aktywizujące na przyswajanie wiedzy przez uczniów, sprawdzenie ich skuteczności i określenie postaw uczniów wobec nauczania języka polskiego

PROBLEMY BADAWCZE

Według Earla Babbiego, w badaniach ewaluacyjnych chodzi przede wszystkim o określenie istnienia lub nie danego zdarzenia. „ Aby móc przeprowadzić takie badania, musimy być w stanie operacjonalizować, obserwować i rozpoznawać zaistnienie tego, co jest przedmiotem naszych badań, lub jego brak”. Największym problemem dla badacza jest sformułowanie celu interwencji, która ma być poddana ewaluacji, czyli problemu badawczego.

Problem badawczy jest to „pytanie o naturę badanego zjawiska, o istotę związków między zdarzeniami lub istotami i cechami procesów, cechami zjawiska, inaczej mówiąc jest to uświadomienie sobie trudności z wyjaśnieniem i zrozumieniem określonego fragmentu rzeczywistości”.

Formułując problemy badawcze należy rozbić temat badań na pytania i problemy w taki sposób, aby wyczerpać swoją niewiedzę, bo w ten sposób nasze badanie będzie obszerniejsze i będzie zawierać najistotniejsze informacje.

W moich badaniach chcę odpowiedzieć na trzy podstawowe problemy badawcze:

Czy uczniowie są zadowoleni z moich metod nauczania?
Czy dzięki wprowadzeniu tych metod polubili przedmiot, który nauczam?
Czy wprowadzenie tym metod nauczania pomaga uczniom w przyswajaniu wiedzy?

METODY BADAWCZE

Wybierając metodę badawczą zdecydowałam się na badanie ewalujacyjne.

Według E. Babbiego badania ewaluacyjne są stosowane zawsze, gdy ma miejsce lub jest planowana interwencja społeczna.

Interwencja społeczna jest działaniem podejmowanym w celu osiągnięcia pewnego zakładanego skutku. „ W badaniach ewaluacyjnych chodzi o określenie, czy coś istnieje, czy nie, czy cos się zdarzyło, czy nie. Aby móc przeprowadzić takie badania, musimy być w stanie operacjonalizować, obserwować i rozpoznawać zaistnienie tego, co jest przedmiotem naszych badań, lub jego brak”. Według niego najskuteczniejszym badaniem ewulacyjnym jest takie, które łączy w sobie elementy jakościowe i ilościowe. „Przydatne są zarówno porównania statystyczne, jak i pogłębione wyjaśnienia procesów, prowadzących do zaobserwowanych wyników”.

Dlatego też zdecydowałam się na wybór techniki sondażu z zastosowaniem kwestionariusza ankiety i z zastosowaniem wywiadu, która pogłębi jakość danego badania.

Kwestionariusz ankiety jest narzędziem zaprojektowanym do zbierania informacji przydatnych do analizy.

W moim kwestionariuszu zastosowałam pytania zamknięte, w których poprosiłam o postawienie krzyżyka pod odpowiednim numerem.

Pytania zamknięte są bardzo popularne, gdyż „odpowiedzi na nie cechuje większa jednolitość oraz temu, że są łatwiejsze w opracowaniu”

Aby moi respondenci nie bali się odpowiadać na pytania zawarte w kwestionariuszu ankiety, postanowiłam, że udzielenie odpowiedzi będzie anonimowe. Przygotuję pudełko przypominające urnę wyborczą. W ten sposób ankietowania będą odczuwali bezpieczeństwo.

Zastanawiając się nad pytaniami do ankiety postanowiłam skorzystać z poleconej mi lektury „Szkolny system oceniania” K. Wojciechowskiej i E. Kowalik.

Konstruując kwestionariusz ankiety skorzystałam z pytań tabelarycznych, czyli likertowskich kategorii odpowiedzi, ponieważ „format taki pod kilkoma względami ma przewagę nad innymi. Po pierwsze, efektywnie wykorzystuje przestrzeń. Po drugie, prawdopodobnie respondentom szybciej pójdzie wypełnienie zestawu pytań przedstawionego w ten sposób, a ponadto może się to przyczynić do zwiększenia porównywalności odpowiedzi udzielanych na różne pytania”.

Aby pomóc i wytłumaczyć ankietowanym, w jaki sposób mają odpowiedzieć na pytania przygotowałam instrukcje do kwestionariusza. W jasny i prosty sposób wytłumaczyłam ankietowanym gdzie mają wstawiać krzyżyki i co oznaczają liczby zastosowane w ankiecie. Na koniec instrukcji podziękowałam moim respondentom za pomoc w prowadzeniu badania i poinformowałam, iż kwestionariusz służy tylko do badań naukowych.

Wywiad, jaki zastosowałam miał na celu przybliżenie problemu uczniów z nauką języka polskiego i uświadomienia, dlaczego większość z nich uważa, że jest on trudny i nudny. Dzięki rozmowie uczniowie zasugerowali mi pomysły do prowadzenia ciekawych zajęć.

SCHEMAT BADANIA

Przygotowując moje badanie ewaluacyjne skorzystałam ze schematu szeregów uwzględnieniem wielu szeregów czasowych.

Według E. Babbiego taki schemat jest postępem w ocenie osiągnięć danej grupy, w której przeprowadza się eksperyment. Czyni je schematami quasi - eksperymentalnymi. Kluczowym zadaniem takich badań ewaluacyjnych jest porównywalność. Badania postanowiłam, że rozpocznę od nowego roku szkolnego w klasie, z którą jeszcze nie miałam zajęć. Zaraz na początku zajęć poproszę ich o wypełnienie ankiety, a później przeprowadzę wywiad. Pomoże mi to w doborze metod, które chcę stosować w tej klasie przez cały rok szkolny na zajęciach języka polskiego.

Następne badanie przeprowadzę na zakończenie roku. W ten sposób sprawdzę, czy moje metody się sprawdziły i czy dzięki nim zmieniłam podejście uczniów do przedmioty i stosunku do nauczyciela polonisty.

OKREŚLENIE BADANEJ POPULACJI

Skorzystałam z arbitralnego doboru próby. Grupę badanych osób wybrałam na podstawie mojej wiedzy o tej badanej populacji.

Jestem nauczycielem w publicznym gimnazjum i dlatego też zdecydowałam się na wybór pierwszej klasy. Jest to szkoła koedukacyjna, więc w klasie będę miała do czynienia zarówno z dziewczynkami, jak i z chłopcami. Uczniowie tej klasy są już na tyle dorośli, aby umieć samodzielnie i rozważnie odpowiadać na pytania, mają już swoje wyrobione zdanie o nauczycielach i przedmiocie. Ważnym czynnikiem jest to, iż ta młodzież nie miała ze mną wcześniej zajęć.

MIERNIK TŁA EKSPERYMENTU

Ponieważ moje badanie ewaluacyjne dotyczy pytania: Czy moje metody stosowane w czasie lekcji języka polskiego poprawiają efektywność edukacji uczniów?, dlatego też podstawowym miernikiem wyników będzie zadowolenie uczniów z wprowadzonych przez mnie metod i polubienie przedmiotu.

ZMIENNE I ICH WSKAŹNIKI

Mieczysław Łobocki uważa, iż zmienne w badaniach naukowych są próbą uszczegółowienia głównych ich problemów badawczych, jakie

zamierza się rozwiązać, zaś wskaźniki są próbą przełożenia zmiennych ze szczególnym uwzględnieniem ich podzmiennych na wskaźniki poddające się badaniom empirycznym.

Zmienne: metody stosowane w czasie zajęć i środowisko szkolne

Wskaźniki: Podejście do przedmiotu i lekcje języka polskiego

JEDNOSTKA ANALIZY I OBSERWACJI

Jednostką analizy moich badań jest uczeń pierwszej klasy gimnazjum, natomiast jednostką obserwacji są poglądy tego ucznia na temat nauki języka polskiego i metod, które stosuje na zajęciach.

SPOSÓB ANALIZY DANYCH

Zdecydowałam się na analizę ilościową wykorzystując do niej ankietę oraz pogłębienie badania poprzez wywiad z uczniami na pierwszych zajęciach.

Wyniki postanowiłam, ze przedstawię w formie tabeli i na wykresach. Aby łatwiej je analizować i wyciągać wnioski postanowiłam, że pytania z kwestionariusza pogrupuję w trzy grupy:

Grupa dotycząca postawy uczniów wobec samego przedmiotu
Grupa dotycząca postaw uczniów wobec mnie, czyli nauczyciela
Grupa dotycząca samych metod stosowanych na lekcjach

ANKIETA

Drogi uczniu

Prowadzę badania na temat moich metod nauczania stosowanych na lekcjach. Proszę o zapoznanie się z moimi pytaniami i o rzetelne odpowiedzi na nie.

Badania są anonimowe i będą wykorzystane tylko i wyłącznie do celów naukowych.

Masz przed sobą wiele zdań dotyczących języka polskiego. Czytaj je uważnie. Zastanów się na odpowiedzią, a potem krzyżykiem zaznacz odpowiedź pod odpowiednim numerem:

TAK - 1

CHYBA TAK - 2

NIE - 3

CHYBA NIE - 4

NIE WIEM - 5

BARDZO DZIĘKUJĘ !

*Zdania, nad którymi się zastanowici*e	*Odpowiedzi*
*Zdania, nad którymi się zastanowici*e		1	2	3	4	5
1. Lubię dobre stopnie z języka polskiego
2. Interesuję się językiem polskim
3. Pracę domowe wykonuję samodzielnie.
4. Zawsze kończę każde zadanie do końca.
5. nie piszę trudnych prac domowych
6. Lubię język polski bardziej niż inne przedmioty.
7. Jestem smutny, gdy jest zapowiedziane wypracowanie klasowe z języka polskiego
8. Na lekcji języka polskiego jest bardzo smutno.
9. Chciałbym pisać wypracowania na bardzo trudne tematy.
10. W przyszłości chcę pracować w zawodzie, w którym będzie potrzebny język polski
11. Język polski jest dla mnie najłatwiejsza.
12. Bardzo się boję lekcji języka polskiego
13. Nudzę się na lekcji języka polskiego
14. Bardzo często zgłaszam się do odpowiedzi na lekcji języka polskiego.
15. Chcę więcej lekcji języka polskiego
16. Lubię być pytany na lekcjach języka polskiego
17. Zawsze proszę o dodatkowe zadanie do wykonania na lekcji języka polskiego
18. Chciałbym, aby wszyscy nauczyciele byli tacy, jak Pani ucząca języka polskiego
19. Sam odrabiam pracę domowa z języka polskiego
20. Język polski sprawia mi dużo kłopotu.
21. Chciałbym uczyć się języka polskiego przez różne gry i zabawy.
22. Mówię Pani, czego nie rozumiem na lekcjach języka polskiego
23. Chciałbym, żeby Pani często przynosiła na lekcje matematyki ciekawe pomoce.
24. Jestem zadowolony, gdy Pani dodatkowo tłumaczy mi trudne tematy z lekcji polskiego
25. Lubię być pytany na lekcjach języka polskiego, chociaż się nie zgłaszam.
26. Cieszę się, gdy dobrze napiszę wypracowanie
27. Lubię na języku polskim pracować w grupie.
28. Moja Pani najlepiej uczy języka polskiego.
29. Lubię uczyć się poprzez inscenizacje lektur omawianych na lekcjach języka polskiego
30. Na lekcjach języka polskiego jest przyjemnie.

BIBLIOGRAFIA

T. Kotarbiński, Kurs logiki. Warszawa, 1960
T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa 2001
Z. Skorny, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Warszawa 1984
E. Babbie, Badania społeczne w praktyce,PWN, Warszawa 2009.
M.Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficynanwydawnicza ,,Impuls”,Kraków 1999.
K. Wojciechowska, E. Kowali,k Szkolny system oceniania, wyd. PODKOWA BIS
Tom Tiller, O uczeniu się przez doświadczenie w pracy nauczycieli, wyd. PODKOWA

Z. Skorny, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Warszawa 1984

T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa 2001

E. Babbie, Badania społeczne w praktyce,PWN, Warszawa 2009.