1897


0x08 graphic
0x01 graphic

 

W północno-zachodniej części puszczy, pomiędzy jeziorem Dobrym, a wioską Świecino, miała miejsce jedna z największych zwycięskich bitew wojny trzynastoletniej (polsko-krzyżackiej o panowanie w Prusach). Król polski wysłał w końcu sierpnia roku 1462 w rejon Pucka 2000 zaciężnych i własne oddziały pod dowództwem Piotra Dunina (zwanego również Piotrem z Prawkowic herbu Łabądź), celem przejęcia miasta. Frytz von Raweneck, dysponując przewagą (2700 zbrojnych) dążył do starcia z Polakami w otwartym polu, licząc na łatwe zwycięstwo. Po 3 tygodniach wojny podjazdowej wreszcie Raweneckowi udało się otoczyć polskie wojska w rejonie Świecina. Ze względów ambicjonalnych Raweneck nie czekał na wsparcie, lecz 17 września wydał wojskom polskim bitwę. Determinacja polskich wojsk przechyliła szalę zwycięstwa na ich stronę. Mimo liczebnej przewagi Krzyżacy zostali pokonani, w walce zginęło ich około 2000 na czele z dowódcą. Rawenecka pochowano w klasztorze Żarnowieckim, gdzie do dzisiaj można oglądać jego płytę nagrobną. Na wieść o wyniku bitwy Eryk Pomorski zawrócił do swego kraju. W położonej 2 km na północ od jez. Dobrego wsi Świecino (na pn. od szkoły) zachowało się przypuszczalne obozowisko krzyżackie, a 1 km na południe od wsi znajduje się pagórek zwany Krzyżaki - podobno mogiła poległych w bitwie. Nad samym zaś jez. Dobrym odkryto ślady palenisk - być może pozostałość po obozie wojsk Piotra Dunina.
Zwycięstwo polskich wojsk zaciężnych pod dowództwem Piotra Dunina dało początek polskim sukcesom w wojnie trzynastoletniej.

Stefan Żeromski w utworze "Wiatr od morza" tak opisuje bitwę:

Rycerstwo króla Kazimierza Jagiellończyka pod dowództwem Piotra z Prawkowic herbu Łabędź Dunina wdarło się głęboko w pruską ziemię. (...) Gdy Piotr Dunin na czele swego wojska, szykiem porządnym zmierzającego, przyszedł pod nieprzyjaciela z zamiarem stoczenia bitwy pod murami Fromberku, Ludwik von Erlichshausen, mistrz krzyżacki, który miał pod sobą jedynie wieśniaków sambijskich, zaniechał oblężenia nadmorskiej katedry, uszedł w lasy z pośpiechem i zostawił Polakom cały swój obóz, pełen zasobów i żywności.
Oczyściwszy ziemie okoliczne - gdy chłopi stanowiący całą siłę krzyżacką rozbiegli się do chałup, a mistrz na czele szczupłego oddziału w pruskie puszcze się cofnął - Piotr z Prawkowic wziął się na zachód, ażeby dać pomoc zbuntowanym przeciwko Zakonowi gdańszczanom. Hufiec dwutysięczny, z Wielkopolan i Kujawiaków złożony, ruszył wzdłuż wybrzeża Świeżego Zalewu. (...) Przepłynąwszy wpław Nogat i Wisłę rycerstwo królewskie przybrało jeszcze nieco jezdnych ź Tczewa a z Gdańska i ruszyło poza góry kolebskie, pędząc przed sobą najemnika Krzyżaków.
Nie napotkano przed sobą większej siły pod Puckiem ani u nasady międzymorza, na dawnym gdańskim szlaku, nad Czarną, nad Rogoźnicą, nad Piaśnicą, przy Wielkim Jeziorze ani dalej pod Białogórą, Kopalinem i przy Sarbskim Zalewie.
(...) Nie wytropiła nigdzie wroga na oko. Lecz gdy Dunin zapędził się poza Żarnowieckie Jezioro, nieprzyjaciel ściągał tajemnie wszystkie swoje załogi, sprowadzał od strony Śląska nowe zaciągi, zganiał do swego obozu wszystkich podległych mu jeszcze rolników i rybaków.
Fritz von Raveneck i Kaspar Nostitz objęli dowództwo nad tym wojskiem krzyżackim, które do pięciu tysięcy żołnierza liczyło. Zwolna posuwając swe siły ku Żarnowieckiemu Jezioru Fritz von Raveneck i Kaspar Nostitz osaczyli Polaków w piaśnickiej nizinie. Przecięli wszystkie drogi i ścieżki od Gniewina, Tułowa, Mechowa, Sławoszyna, Ostrowa i zagrodzili wojsku polskiemu możliwość odwrotu. Zmiarkowawszy swe położenie Piotr Dunin słał do króla Kazimierza gońca za gońcem, żądając natychmiastowej odsieczy w tym gnieździe błotnistym. Goniec za gońcem przeszywał na wskroś lasy i docierał do pana.
Król wysłał natychmiast służebne swe roty pod wodzą Piotra Górskiego. Fritz von Raveneck i Nostitz postanowili najprzód Górskiego pokonać, zanimby się do Dunina przybliżył, a później samego Piotra z Prawkowic w owym ciasnym przejściu udusić. Gdy jednak Górski wkroczył w puszcze, znikł w nich I szedł sporo, najemnicy krzyżaccy zmienili zdanie i w Dunina postanowili uderzyć. Pchnęli tedy całą siłę naprzód i dwakroć ciaśniejszą obręczą otoczyli Polaków. Starą drogę gdańską, w stronę Starzyna i Pucka wiodącą, zarębem i dołami zniszczyli, wszystkie przesieki i smugi w gęstych lasach, wszystkie rozdoły i polany zamknęli rowami. Pod wsią Świecino, należącą do żarnowieckiego panien cystersek klasztoru, między Jeziorem Swiecińskim, czyli Dobrym, rzekami Rogoźnicą i Prądnicą a starą mogiłą pogańską zwaną Skarbową, między lasem, przy którym leży kamień Boża Stopka, a błotami niziny zwanymi Porosłe rozparł się obóz Polaków. Pod osłoną jazdy i taboru. Piotr Dunin okopał się mocno i postanowił drogo sprzedać swoje i rycerzy swych życie.
Wojsko krzyżackie, wychyliwszy się z lasów od strony Lubocina i Warzewa, stanęło niezłomnym zastępem, przecinając dolinę. Czoło tego wojska osłoniły wozy wojenne, łańcuchami sczepione. Przed nim wybrano rów głęboki i wbito częstokół z naostrzonych palów, z których część pewna była nadto żelazem okuta. Tak to okoparwszy się w swych stanowiskach dwa wojska czatowały na chwilę sposobną do walki.
(...) Skoro świt, ruszył się nieprzyjaciel z legowiska. Wyszedł całą potęgą z obwarowanego obozu na równinę, pragnąc długim i szerokim zastępem okrążyć Polaków, a potem wepchnąć ich w bagno i w morze. Na rozkazanie hetmańskie Paweł Jasiński wywiódł cichcem hufiec swych kawalerów poza rów obozowy. Ustawił ich z prawej strony na twardej ziemi ponad błotem. Rycerze wodze skrócili, niezwalczonym ramieniem ujęli łamne drzewa pod ramię i kolce nastawili przeciw bokom biegunów. Wódz pokazał im drogę, półkolem od polskiego obozu do krzyżackiego biegnącą. Na znak dany uderzyli...
Szybko jak błyskawica wypadli za obóz i gnali po łuku obwodzie twardą ziemią pagórka. Ziemia tęgo jęknęła od prze-cwału bac
hmatów. Zaświstały w powietrzu barwnych proporców przeguby. Nim się kopijników krzyżackich szeregi opatrzeć zdołały i nastawić - uderzyli jak pocisk potęgi. Długie kopie roztrąciły piechurów, wielkie konie, kirysem okute, zwaliły na ziemię, co stało na nogach. Z boku, od strony nie-spodziewanej wymierzywszy swą napaść, rota jazdy wyrwę stworzyła w krzyżackim obozie. Jako ów po wsze czasy sławy godny Arnold Winkelried w bitwie pod Sempach - polski jeździec wziął na się wszystkie uderzenia kopiją, strzały łuków, pociski armaty, cięcia mieczem i zdzielenia obuchem topora. Lecz już raz potrącona piersią końską piechota zakonna, stratowana kopytem albo pchnięta świstem mleczów w obręby paniki, nie zdołała utrzymać ni odnowić mocnej linii w postawie.
W tę to wyrwę skoczyła od czoła, wprost z pastwiska uderzywszy, Duninowa piechota. Zaczepił się zastęp o zastęp. Żołnierz zwarł się z żołnierzem. Miecz rypał w tarczę. Młot z góry wbijał szyszak w ramiona, aż mózg przez widziory wytryskał. Polscy i niemieccy mężowie gromili się wzajem mieczami z ramienia, o śmierć walcząc lub życie. Nie ostał się gruby napierśnik przed ostrzom spadającego topora. Zaciekły sztylet zdradzieckim popchnięciem przerzynał gardło lub kiszki. Szereg uderzał na szereg, rota przypadała na rotę, w furii miotając przekleństwa. Bitwa się rozpętała uparta, zaciekła, niezłomna. Dwa wojska mordowały się wzajem, wciąż stojąc w miejscu tym samym. Aż nie mogąc się zgoła pokonać i przemóc ustały w napaści. Cofnęły się do swych obozów, w rowach i pod zasłoną palisad szukając chwili wytchnienia.
Wnet jednak, gdy siła w omdlałe ramiona wróciła, porwały się do boju na nowo. Teraz wódz najemniczy, posługujący Krzyżakom, Frycz Raveneck, stanął mężnie w szeregach. Zagrzał swoich do męstwa. Dał rozkaz. Patrzyli weń żołnierze. Ruszył do boju na koniach wspaniałych, w zbroje niezrównane zakuty, powiewający piórami oddział rycerzy krzyżackich. W wojnach litewskich i polskich wsławieni, w ogniu walk i wielkich pochodów zaczerpnąwszy wojennej nauki, bracia zakonni chcieli dzieła dokonać. Otoczyli wodza Frycza kołem żelaznym i na miecze obnażone przysięgli, iże z placu tego boju nie ujdą. Zwarli się sam na sam z jazdą polską, która teraz po wtóre z obozu wypadła. Znowu piechur uderzył w piechura i jeździec dopadali przeciwnika w pażycy. Jęczały i rżały bachmaty po brzuch zapadając w mokradło. Walił się rajtar jak kłoda ścinany przemyślnym koncerza wybiegiem. Bitwa się znowu rozpętała powszechna.
Lecz oto drzewcem raniony przez polskiego rycerza Fritz von Raveneck runął z siodła na ziemię. Zachwiała się od tego widoku krzyżacka kolumna. Okrzyk zuchwały wydali Polacy. Natarli ze wszystkiej swej mocy. Nie schodząc z placu boju, gdyż niemal potrójna przewaga podporę jej i siłę dawała, broniła się piechota pod Nostitzem. Lecz już w niej nie było potęgi zaczepnej. Zepchnąwszy z czołowego przedboju zakonnych rycerzy i w błoto ich wegnawszy głębokie, konnica Polaków nowym się poniosła natarciem. Sformowana przez Dunina piechota uderzyła z dwu skrzydeł, od jeziorzysk i lasów.
Wdzierała się w wyłamane otwory. Zdwojonym i zgęszczonym szeregiem, wciąż wzmacnianym przez wodza, popychała przed sobą najemnych. Aż wojsko Nostitzowe zmieszało się w swym sercu, leniwiej odbijało uderzenie, unikało napaści i cofać się zaczęło. Podźwignął się z ziemi Fritz von Raveneck, zatrzymał wokół siebie piechotę i jazdę, jął zagrzewać do walki. Jeszcze raz zastawił się obronnie. Usiłował uderzyć. Obskoczony przez polskich żołnierzy, zarąbany straszliwymi ciosami, broniąc się do ostatka Fritz mężnie dał gardło.
Wówczas najemnicza piechota, nie mogąc strzymać uderzeń ani szukać ratunku w ucieczce, cofała się z resztą jeźdźców poza okop i za częstokoły. Tu wśród wozów sczepionych, zza palisad broniła się jeszcze. Wówczas na rozkaz polskiego hetmana natarczywie uderzono w obozy. Padały konie rażone spod kolas i w ciasnocie przesmyków przygniatały rycerzy. Jeźdźcy strąceni na ziemię wyrywali stopy ze strzemion i stawali w szeregu ciągnącej piechoty. Obalano na ziemię koły w żelazo okute i wdzierano się w obóz. Tam jeszcze bitwa zawrzała, gdy wóz zdobywano po wozie. Biegnąc uliczkami wśród kolas, wypędzano piechotę krzyżacką na zewnątrz, wtrącano ją w fale Świecińskiego Jeziora, w błota grząskie, w topiele bajora.
Rycerze zakonni, postrzegłszy, iż wódz ich nie żyje, a obóz jest w ręku Polaków, nie chcąc słowa danego odmienić, iż z placu boju nie ujdą, woleli rzucić miecz pod nogi zwycięzców niż się ucieczką ratować. W niewolę zostali zabrani.
Gdy noc nadchodziła, pole bitwy było w ręku Polaków. Cała prawie jazda Zakonu trupem poległa w świecińskiej nizinie. Jeden oddział wpadł w ucieczce do lasu, lecz zabrnąwszy we własne pułapki, zasieki, wilcze doły, zaręby, nie mógł się z matni wydostać i wpadł w ręce zwycięzców.
Dwa tysiące poległych trzeba było w ziemię zakopać. Na polach Domatowa i Polchowa usypano wysokie mogiły. Sześciuset poszło w niewolę, wzięto dział piętnaście, dwieście wozów dobrem naładowanych wszelakim. Rozbiegli się Kaszubi, pod przymusem do tej walki pędzeni.
Od checzy do checzy, od dworu do dworu, od zamku do zamku szli borami, drożynami, ścieżkami, radosną wieść roznosząc, iż porażony jest Zakon.


Parę słów o miejscowości:
Około 3 km na wschód od Święcina znajdują się dwa duże głazy narzutowe. Mniejszy z nich zwany jest "Bożą Stopką", a większy, po prostu "Diabelskim Kamieniem". Oba wykorzystywane są od wieków jako kamienie graniczne. Z kamieniem "Boża Stopka" związana jest legenda o anielskiej interwencji w spór dwóch braci. Anioł dotknął stopą kamienia i do dziś widoczny jest tam ślad niedużej stopki.
Z Jeziorem Dobrym również związanych jest kilka legend. Jedna z nich mówi o mieszkającej tu księżniczce Morenie. Z zamorskich krajów przywieziono jej przecudną perłę, która miała chronić ją przed wszystkimi przeciwnościami losu. Pewnego razu w czasie kąpieli w jeziorze rzemyk, na którym królewna zawiesiła klejnot zawadził o konar zatopionego drzewa. Wszelki ślad po perle zaginął. Odnalazł ją w brzuchu wielkiego szczupaka skromny pastuszek. Na pamiątkę - jezioro, które zwróciło skarb księżniczce nazwano Dobrym.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1897 4287 7 4
św. Tereska z Lisiuex (1873-1897), religia, TEOLOGIA(1)
1897
1897
Grzesiak-metodyka, montessori, W roku 1897 podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzym
1897 Markt Ordnung fur die Stad Nieznany
1897
1897
1897
Duell Codex von Gustav Hergsell 2 te Erg Aufl mit 7 Taffeln (1897)
1897
1897 4287 7 4
św. Tereska z Lisiuex (1873-1897), religia, TEOLOGIA(1)
Jerzy Plechanow – O materialistycznym pojmowaniu dziejów (1897 rok)
1897 Ephemerides

więcej podobnych podstron