Zestaw 3
jelenie właściwe i rzekome
było
wymiary jenota
• 65-75 cm długości
• ogon 20 cm
• masa ciała 4-6 kg latem, 6-10 kg jesienią
watacha u dzików (skład ,kiedy-kto)
Wataha (rota):
- skład to samica z warchlakami (jesień)
- wielkość
- wataha rodzinna
- łączenie watah rodzinnych (jesień bo zagrożenia)
- zdobywanie żeru
- obrona
- watahy przelatków
- odyńce i wycinki
- poruszanie się watahy (przy żerowaniu, przemarszu przez otwarte tereny, przez gęstwinę, przez głęboki śnieg)
- dzik bardzo dobrze pływa (do 3-5km).
ile jaj, kiedy i jak długo wysiaduje kuropatwa
Zniesienie (ok. 15 jaj) w czasie 24-26 dni , Wysiadywanie 24 dni - brak odwiatru, eden lęg w roku. W kwietniu lub maju
rozwój i zrzucanie poroża u jelenia
Tworzenie poroża
Poroże - element doboru naturalnego
W wieku 7-8 mieś. wyrastają możdżenie
W wieku 12 mieś. możdżenie przbijają skórę i pokrywa je scypuł. Wzrost poroża.
Wzmożone wydzielanie testosteronu hamuje dalszytfozwój* poroża I szybkie kostnienie
Wycieranie (czemchanie) poroża u młodych byczków IXIX u starszych byków VII- VIII
Obniżenie produkcji testosteronu po rykowisku -uaktywnienie procesów demarkacyjnych i odrzucenie martwej tkanki poroża II-III-IV. Skrócenie i pogrubienie możdżeni.
Początki wzrostu poroża
(marzec)
wymień grążyce
Głowienka kaczka rdzawogłowa (Aythya ferina)
Czernica (Anthya fuligula)
1. pytania z pierwszej grupy zestaw 4:
1.wielkość jąder u rogacza
- jądra 12g w zimie i 70g w lecie
2.uzębienie dzika
Uzębienie (28 zębów):
3 1(okrągłe) 3 0 (3-4mce)
3 1 3 0
Wymiana zębów od okrajków (10-12m-cy):
- pojawia się kieł (trójkątne)
- pierwszy ząb przedtrzonowy
- dwa zęby trzonowe
Bardzo dobrze wykształcone kły (14-16mscy).
Dorosły dzik ma 44 zęby (19-20mscy):
6 1 4 3
3 1 4 3
Kły (oręż)dzika:
- kły mleczne do 8-11mscy, tępe, 6mm grubości
- kły stałe żuchwy (szable), szczęki (fajki) do ostrzenia szabli (osełka)
- szabla przyrasta 3 cm rocznie i tyle też ściera się
- szable samców do 30cm, trójkątny przekrój, 2/3 w zębodole aż pod PM3 dlatego niewyrywalny
- funkcje oręża dzików - walka w okresie rui
- powierzchnia szlifu dobrze zarysowana - do określania wieku
Kły samic:
- krótkie i owalne na przekroju
- przez pierwsze trzy lata jak u samców rosną, potem stopniowe zamykanie kanału (zamknięcie korzenia); zarastanie wpływa na jego odżywienie czyli mniejszy przyrost
3.pokarm dzika
Pożywienie:
- żer objętościowy: trawy, zioła, pędy
- żer treściwy: ziemniaki, korzenie, cebule, nasiona, żołędzie, pochodzenia zwierzęcego
- żer soczysty: ziemniaki, buraki, rzepa, marchew
Skład procentowy jest bardzo różny. Dzienne zapotrzebowanie 1,5kg treściwego i ok. 3kg soczystego. Występują sezonowe wahania pokarmowe. Aż 2/3 pożywienia dzik pozyskuje z ziemi i ściółki, 1/3 ha powierzchni; proporcje pożywienia roślinnego do zwierzęcego to 3:1.
Pokarm roślinny:
- w lesie to: grzyby (opieńki, rydze, smardze, piestrzenice), mchy, skrzypy, paprocie (pędy, liście), sadzonki, nadziemne jedno i dwuliścienne, nasiona dębu;
- na polach: zboża (owies, żyto jęczmień), proso, gryka, ziemniaki, marchew, rzepa, kapusta, buraki, topinambur
Pokarm zwierzęcy:
- gleba leśna (w 1g wiele tysięcy pierwotniaków, bakterii, śluzowców, glonów, grzybów, larw muchówek), pierścienice, stawonogi (szkodliwe owady lasów i pól, chrząszcze majowe), ryby (w mule spuszczonych stawów lub płytkich wodach), ptaki (jaja i pisklęta z gniazd naziemnych),ssaki od myszy po jelenia (młode zwierzyny płowej, zajączki, padlina; tropi po śladach krwi).
4.wymiary bażanta
Phasianus. colchicus colchicus bażant zwyczajny, 90 cm długości, 1,2-1,6 kg
Phasianus. colchicus mongolicus - bażant mongolski, 95 cm długości, 1,8 kg
5.wymiary lisa
Długość ciała 50-90 cm
Długość ogona 30-60 cm
Wysokość w kłębie 35-50 cm
Masa ciała 5-7 kg
6.różnica między jeleniami właściwymi a rzekomymi
Jelenie dzielą się na właściwe (jeleń europejski, jeleń sika, daniel) i rzekome (łoś, renifer, sarna, jelenie amerykańskie oprócz wapiti). Jelenie właściwe mają kości śródręcza zrośnięte z II i V palcem, a rzekome nie.\
7.co wiesz o gęsi zbożowej?
Gęś zbożowa , posiewnica zbożowa (Anser fabialis) (tajgowa i tundrowa)
Opis
Długość: 75 cm
Rozpiętość skrzydeł: 150-150 cm
Masa ciała: 3-4 kg.
Szaro-popielato-brązowe ciemne upierzenie, dość długi dziób czarny u nasady z czerwoną przepaską w połowie długości i czarnym paznokciem
Gatunek przelotny, dość powszechny w Polsce
Czasem zimuje na terenach Zachodniej Polski
Lecą w ciągu dnia
Zestaw 11
1) pokarm sarny
Zioła , trawy, rośliny uprawne, pedy drzew, krzewów, krzewinek ( 40%) to trawy,
2) waga jelenia i sarny
Sarna masa ciała 12kg (południowa Europa); 16 kg (Polska), 30 kg (Rosja)
Jeleń średnia masa tuszy jeleni (75%)
Sardynia i Korsyka............... 80 kg
Szkocja..............................100kg
Hiszpania i Francja...............100 kg
Niemcy............................ 120kg
Sudety.............................120kg
Mazury............................180 kg
Alpy...............................120-140 kg
Bieszczady..................... 200-250 kg
Karpaty wschodnie.............250-280 kg
3) rozrod dzika
Rozród:
- ruja (huczka - bo odgłosy odyńców, lochanie), XI - I (II), warunki terenowe
- krycie lochy ok. 4min (uderzenia szablami)
- dojrzałość płciowa - samice to jeden rok, samce - dwa
- 40% loch zapłodnionych (20-75%)
- ciąża trwa 133-140 dni stare i 114-130 młode lochy
- warchlaki rodzą się w IV (II, III, także VI, VII)
- barłóg porodowy - 2-10 warchlaków (5, 9)
przyrost pogłowia dzików 60-80% (30-130%).
4) pokarm lisa w %
Lis - drapieżnik oportunistyczny (zmienność sezonowa)
35% drobne gryzonie 30% zające, króliki ?
10-20% padlina
20% ptaki
1% owoce
odpadki śmietniskowe
5) czym sie rozni tchorz od kuny
6) uzebienie zajaca
- 28 zębów 2030
1032
7) budowanie gniazda przez kuropatwe
Gniazdowanie
Wyszukiwanie, wielkość i obrona "ostoi", zabawy
Kopulacja (inicjatywa kury)
Wyszukiwanie miejsca na gniazdo (osłona)
pobocza, miedze, nieużytki, zielonki pastewne, obrzeża
Gniazdo próbne - wykończenie gniazda + materiał maskujący - odkrycie pierwszego jaja - odkrycie całego zniesienia
zestaw 10
1 siersc sarny
- suknia letnia (1,5 - 3 - 6 cm; śr. O,1mm)
- suknia zimowa: włos sfalowany z czarną końcówką-brunatnozłoty-szary-biały; 2-4-7cm, śr.0,3mm)
- zmiana to wrzesień\październik i kwiecień\maj
- jeśli zmiana opóźnia się w czasie to znaczy, że zwierzę jest w złej kondycji (ewentualny odstrzał)
2 rozrod jeleni
Głosy:Wabienie łani: „oing"
■ Straszenie (krótkie stęknięcie)
■ Ryk byków w czasie rui
Rykowisko
IX-X - ruja u łań
Walki byków
Kilka kopulacji co kilkanaście minut
Młodsze krążą wokół szukając szczęścia
Ciąża trwa 33-34tyg.
W połowie maja wysokocielne łanie odłączają się od chmary i w zacisznym miejscu rodzą 1-2 cieląt o płowo-czerwonej sukni z białożółtymi cętkami.
Cielę po 1 godz wstaje.
Po kilku tyg. cętki znikają
Po 6 tyg łania z cielęciem wraca do chmary.
Karmi cielę co 30 min., potem kilka razy dziennie aż do zimy.
3 rozrod wydry
Rozród:
• ruja II-III
• ciąża 61-63 dni
• IV-VI rodzi 2-4 młode w głębokiej norze, które są ślepe
• Po 28-35 dniach otwierają oczy
• Do 9 miesiąca są przy matce
• Przez 9 tygodni są karmione mlekiem
• Dojrzałość płciową osiągają po 2 latach
• Żyją 10-15 lat
4 wymien kaczki wlasciwe
Krzyżówka (Anas platyrynchos)
Cyranka (Anas querquedula)
Cyraneczka (Anas crecca)
Krakwa (Anas strepera)
Rożeniec (Anas acuta)
Płaskonos (Anas clypeata)
5 borsuk - wymiary i waga
Długość ok. 90 cm
Wysokość ok.30 cm
Ogon 15-20 cm
Masa ciała ok. 12 kg latem i 15-29 kg jesienią
6 pokarm dzika - co i ile
było
7 jak odroznic koguta kuropatwy szarej od kury
Zestaw 6
1. Ile pokarmu zjada jeleń i sarna
2-4 (0,4-0,8 suchej masy) kg masy zielonej sarna i 16 -17 kg masy zielonej jeleń ( 60% paszy zielonej)
2. Wzór zębowy jelenia
Uzębienie
Szczęka O—1—3—3
Żuchwa 3+1------3—3
3. Wszystko o rozrodzie lisa
Rozród
►Zwierzęta monoestralne
►Cieczka 1-6 dni (w Polsce przełom I/II)
Związki monogamiczne (?)- poligamiczna ale czasem monogamiczna natura samców
Kopulacja 15-30 min na powierzchni
Ciąża 51-53 dni
Młode III/IV
wielkość miotu 4-8 młodych(śmiertelność prenatalna ok.25%)
wiek samicy 1-6 lat(5-45% niepłodnych)
baza pokarmowa (prognozowanie)
4. Rozpoznawanie wieku zająca
Rozpoznawanie wieku:
- znamię Strocha (chrząstka pomiędzy trzonem i nasadą kości łokciowej) do 8 miesięcy! w 9-tym miesiącu stopniowo zanika
- większa masa soczewki właściwie u starszych zajęcy
5. Wymień gęsi występujące w Polsce
Gęś gęgawa (Anser anser)
Gęś białoczelna (Anser albifrons)
Gęś zbożowa , posiewnica zbożowa (Anser fabialis) (tajgowa i tundrowa)
6. Waga kuropatwy szarej i bażanta
Kuropatwa szara masa ciała ok.400 g, a wiosna 200-
250 g (pisklę 7-9 g, a po 120 dniach 360 g) bażant zwykły 1,6 mongoslki 1,8 kg
7. Wymień i oceń zmysły u dzika
Zmysły:
- doskonały węch najlepszego posokowca, tropi po farbie, wyczuwa w ściółce larwy owadów, żołędzie, brukiew, orzechy, zamieszkane nory mysie
- dotyk: płytka ryjowa, włosy czuciowe na policzkach i pod żuchwą
- smak: liczne brodawki smakowe języka, duża wybiórczość żeru
- słuch: b. dobry jak u sarny (na pisk myszy)
- wzrok: reaguje na ruch (ale słaby).
Dzik jest inteligentniejszy od sarny i jelenia.
Głosy:
- małe warchlaki w barłogu - cicho
- warchlaki wędrujące za matką są hałaśliwe; długi ostry kwik - strach, ból; krótkie kwiknięcie po potrąceniu przez matkę , przy przepychaniu się do sutek lub zgubieniu watahy; po odnalezieniu chrząkają (O-O-O-)
- matka po zauważeniu niebezpieczeństwa wciąga powietrze i z impetem wypuszcza je
- przestraszone warchlaki zrywające się do ucieczki
- odyniec
zestaw 9:
1. ilość jeleni w Polsce
12,8-14,8 na 1000 ha
2. w jaki sposób określa się wiek dzika po szablach
Rozpoznawanie wieku po uzębieniu:
- stopień starcia kłów
- okres wymiany mlecznych na stałe
- stopień starcia zębów trzonowych
- położenie M3 w stosunku do spina cristae facialis
- różnica średnicy …(współczynnik WW: stosunek miejsca podstawy do…).
3. wymiary i waga gęsi gęgawy
Długość - 90 cm
Rozpiętość skrzydeł: 170 cm
Masa dała: 2,5 - 3,5 kg
4. stosunki rodzinne u lisów
Organizacja socjalna
►Samiec + samica, grupa socjalna
►Synowie
►Córki
►Wielkość terytorium (kilkadziesiąt ha - 20-30 km)
►Stabilność terytorium
►Ochrona terytorium (znakowanie zapachowe, atak
bezpośredni) samica-samiec
►Zagęszczenie: 1990 r.= 0,3- 1,0/km
obecnie = 6,0/km
5. czym się żywi lis a czym kuna
►Lis - drapieżnik oportunistyczny (zmienność sezonowa)
35% drobne gryzonie 30% zające, króliki ?
10-20% padlina
20% ptaki
1% owoce
odpadki śmietniskowe
►Wykorzystanie pokarmu 91%
ok. 450 g/dobę, karmiące x 2więcej
6-8 tyg. szczenięta 62%
13-24 tyg. 113%
►Wykorzystanie energii: 96% utrzymanie, 4% tkanki własne
Kuna Pokarm
Myszowate (65%latem i 40% zimą),wiewiórki, jaja, ptaki (gołębie),króliki, zające, koźlęta sarny, żaby, ślimaki, owady (gniazda os i trzmieli), jagody, owoce leśne,
rzadziej padlina
6. rozród u zająca
Ciąża 40-43 dni
Okres rozrodczy: III - IX (3-4 mioty)
Samica rodzi rocznie 7,4 młodych
Superfetacja
Plemniki żywotne przez 30 dni
Resorpcja płodów
Pierwsze karmienie bezpośrednio po urodzeniu (23% tłuszczu).
Po 1-2 dniach następne karmienia (w nocy) raz na dobę, kilka minut
Dojrzałość płciowa: samce 5-6miesięcy
samice 7 miesięcy
Parkoty I-II (gonitwy,pary, walki)
Czynniki redukcji pogłowia
Mechanizacja rolnictwa - zbiór zielonek (koszenie co 6 tyg.), uprawa okopowych
Środki ochrony roślin (herbicydy, insektycydy i rodentycydy)- ok. 15%
Wypadki komunikacyjne (samochody, kolej)
Monokultury
Drapieżniki:, lis, kruk, myszołów, wrona siwa, kot, pies)
Choroby zakaźne i inwazyjne (kokcydioza, robaczyce przewodu pokarmowego, rodencjoza, pastereloza,
tularemia, stafylokokoza, bruceloza)
Warunki pogodowe.
7. rozród u sarny
Dojrzałość płciowa 14 miesięcy, ruja od połowy lipca do połowy sierpnia, koza grzeje się 2-3 dni i jest kryta kilkanaście razy ( krótki akt. Krycia) , walki rogaczy, ciąża 9,5 miesiąca ( zapłodnienie blastula 0.1 mm w świetle macicy przez 4mce w listopadzie albo w grudniu implantacja zarodka). Kocenie się w maju-czerwcu. 1-2 koźląt (1,6 kg) po 2-3 h chodzą, po 2-3 tyg. przeżuwają brak zapachu ( nieaktywne gruczoły zapachowe) przywarowują w niebezpieczeństwie , koza karmi do grudnia , ok. litr mleka dziennie
Sztuczny wychów koźląt:
Koźle samotne niekoniecznie jest opuszczone, wąski smoczek do butelki ( poniżej 10mm) mleko w proszku dla niemowląt ( 6 łyżeczek do herbata na 100 g wody lub wywaru z siemienia lnianego czy płatków owsianych)
Karmić co najmniej 5 razy dziennie po 100g mleka a potem 200-250g. po rozpoczęciu pobierania pokarmu roślinnego karmić 3 razy dziennie. Masować podbrzusze i okolicę odbytu, trzymać na dworze pod zadaszeniem, po 2 mc-ach umożliwić wychodzenie w teren i ograniczyc kontakt tylko do karmienia
4. Zestaw 5
1. zmysły szaraka
Narządy zmysłów:
- najlepiej rozwinięty słuch (wielkie uszy z czarnymi szczytami przyłożone do głowy wystają poza pysk, u bielaka - do końca pyska, a u królika krótsze niż pysk)
- oczy osadzone bocznie umożliwiają widzenie do przodu, na boki i do tyłu; brak widzenia przestrzennego - tylko ruch
- węch słaby
- dotyk dobrze rozwinięty (włosy czuciowe na końcu pyska).
2. gruczoły zapachowe sarny i jelenia
Sarna i jeleń
Gruczoły zapachowe:
- czołowe (między wyrostkami przednimi u rogacza): pociera rogami i w ten sposób znaczy swoją obecność
- szczoteczkowe (w okolicy skoku) u obu płci (jak szybko rusza zwierzę, to wtedy jest silne wyciśnięcie gruczołu i inne zwierzęta wiedzą o tym)
- napletkowi\sromowe - głównie w okresie rui się uaktywniają; umożliwiają spotkanie się samca z samicą
- budowa: duże gruczoły potowe, skupiska tkanki gruczołowej o szerokim świetle, wyścielane nabłonkiem izopryzmatycznym; są tu też komórki mioepitelialne; posiadają także przewód wydzielniczy
- są stymulowane czynnikami emocjonalnymi i hormonalnymi
- gęsta wydzielina jest rozkładana przez bakterie
3. kiedy kuropatwy zaczynają latać
Jak maja 2 tygodnie
4. kiedy jelenie tracą poroże i kiedy wytwarzają
było
5. wartości ekonomiczne i biologiczne łowiska
6. okres cieczki i długość ciąży jenota
• cieczka w II-III
• ciąża 61-62 dni
• w IV-V rodzi się 5-7 ślepych szczeniąt, które po 10 dniach widzą
7. okrywa letnia i zimowa sarny
Było
5. zestaw 8
1. zęby dzika
było
2. wymienić zajęcowate w polsce (czy cos takiego)
Zając szarak (Lepus europaeus), bielik i królik
3. wymienic gruczoly zapachowe chyba u sarny (albo jelen)
było
4. co je kuropatwa
Pokarm
Pisklęta przez 2 tyg. wyłącznie owady.
W 3 tyg. 50% żeru roślinnego
W 4 tyg. 97% żeru roślinnego
Średnio: 19% pokarmu zwierzęcego i 81% pokarmu roślinnego
Pokarm roślinny:
pączki, kwiaty, liście, nasiona zbóż i chwastów ( w lecie ok.. 38%)
potem więcej chwastów, korzonki (buraki), oziminy
Pokarm zwierzęcy:
owady i larwy (drobne chrząszcze) motyle, muchy, koniki polne,
mrówki, pająki - w IV 41%, w V 63%, w VI 50%
5. lisia nora
Nory
Długość: 5-7 m
►Szerokość: 25 - 35 cm
►Wysokość: 15 - 20 cm
►Wykorzystanie: okres wiosenno-letni, zimowy
► Liczba nor rodziny =13-20 ale używane jest 2-5 nor
Lokalizacja
6. wymiary i waga kuny i tchorza
kuna
Budowa ciała
Długość ok. 50 cm
Wysokość ok. 20 cm
Ogon 25 cm
Masa ciała 1 - 2 kg
Tchórz
Budowa ciała
Długość 30-45 cm
Ogon ok. 15 cm
Masa ciała 0,6 - 1,5 kg
7. kiedy i jak tworzy się i jest zrzucane poroże
bylo
zestaw 7
1. grczoly u sarny
było
2. chmara jeleni (kiedy i kto ja tworzy)
Życie w chmarach
Chmara łań: kilkanaście do kilkudziesięciu sztuk (łanie z cielętami, roczne jałowe łańki, roczne byczki, rzadziej 2-3 letnie byki. Chmarę prowadzi licówka z cielęciem(instynkt macierzyński) - szyk chmary
■ Po rykowisku (listopad)byki łączą się w chmary po kilkanaście do kilkudziesięciu sztuk prowadzone przez byki w średnim wieku."
Wiosną chmara byków rozpada się(wzrost poroża intensywne żerowanie)
Struktura płci: byki 1.2(1.5) : łanie 1.0
3. pokrya wlosowa dzika
Okrywa włosowa:
- skóra szaro-czarna; w okolicy karku, kłębu, grzbietu gruba + żywica
- włosy pokrywowe (ościste, szczecina) w kępkach po 3 zakończone 2-5 piórkami; na grzbiecie 15cm (czub), na przekroju okrągłe, czarne, na końcach szarawe
- włosy wełniste (wełna, podszycie) miękkie, gęste, skręcone, jasnobrunatne do jasnoszarych (tylko w zimie pod włosem pokrywowym)
- włosy czuciowe - krawędzie powiek, brodawki policzkowe i podżuchwowe
- zabarwienie sukni ciemnobrunatne, czarne, rdzawobrunatne, szarobrunatne
- policzki, podgardle, tylna część głowy i grzbiet - jaśniejsze
- warchlaki do 5-6 miesięcy rdzawobrunatne z żółtymi pręgami na grzbiecie i bokach ciała, spód i boki żółtawe
- wymiana włosa raz do roku III-IV
4. okres rozrodczy u borsuka
Rozród
Cieczka VII - VIII.
Pies przez kilka dni w norze suki
Ciąża 30-32 tyg. (do stycznia brak implantacji)!
W III - IV w dużej, ciepłej komorze nory
(100-150 cm rodzi się 3-6 ślepych młodych.)
Po miesiącu otwierają oczy
Karmione przez matkę do 11-16 tyg.
Po 2-3 mieś same żerują
Dojrzałość płciowa po 2 latach
Żyją do 15 lat
5. gruczoly lisa
Gruczoły zapachowe
Opuszki
Gruczoł ogonowy
Gruczoł okołoodbytowy
mocz
6. pokarm zajaca
Pokarm:
- 77 gat. roślin (35 w znacznej ilości)
- rośliny uprawne trawy, zioła, pąki, młode pędy, kora gałęzi. owoce, nasiona, grzyby
- dzienna dieta to 800-1000g masy zielonej tj. ok. jedna czwarta masy siała (sarna je jedną ósmą swojej masy)
- zapasy tłuszczu zimowego (dopuszczalna strata 15% masy ciała (dzik do 40%masy ciała), skromny zające jest dobrze otłuszczony
- kał - spłaszczone, suche bobki, zjadanie półpłynnego kały w czasie spoczynku
7.gat kaczek nurkujacych w Pl
Rozmnażanie i rozród kuny
Jak borsuk
Zęby lisa
Różnice miedzy gęgawymi a kaczkami
Kał miękki zająca znaczenie fizjologiczne