Przedsiębiorczość
Różne ujęcia w zależności od dyscypliny naukowej, która się tym zajmuje.
Ogólnie chodzi o powiększanie zyskowności i poprawę sytuacji
Przedsiębiorca - twórczy innowacyjny, zna problemy zarządzania i potrafi zarządzać w praktyce. Cechy te są cechami charakteru os. Która się tym zajmuje
Innowacja - atrybut przedsiębiorczości wg. Adamczyka
Osoba przedsiębiorcza
Umiarkowana skłonność do ryzyka
inicjatywa
siła perswazji
elastyczności
kreatywności
niezależności
um. Rozwiązywania problemów
wew. Poczucie kontroli
cechy przywódcze
um. Ciężkiej pracy
podejście psychologiczne - przedsiębiorcy - osoby zaangażowane i konsekwentnie zmierzające do celu , ma zdolności intelektualne i zdolności mediacji i negocjacji.
Cechy korelujące z przedsiębiorczością wg.. Tyszki:
system wartości - a w nim:
niezależność
dążenie do osiągnięć
większe znaczenie dla pracy niż rodziny
Osoby w trudnej sytuacji np. pochodzące z mniejszości, ludzie z biedniejszych rodzin - ucza się przedsiębiorczości
Potrzeba wewnątrzsterowności - większa niezależność
Temperament a przedsiębiorczość :
odwrotna zależność miedzy przedsiębiorczością a zapotrzebowaniem na stymulacje
osoby wysoko reaktywne gorzej radzą sobie ze stresem sytuacyjnym w podobnych sytuacjach niż osoby nisko reaktywne
Przypuszczalnie duża rola edukacji
samodzielnosc
odpowiedzialnosc
um. Wspolpracy
Badania na UW - wydzial pedagogiczny
2 grupy
nie pracujący, bądź pracujacy dorywczo
przedsiebiorczy - majacy swoje firmy, bądź współzałozyciele
Grupa druga znala taki model zycia zazwyczaj z domów - ich rodzice bądź bliscy prowadzili wlasna dzialalnosc gosp. W grupie 1 było takich os. Mniej
Wewnatrzsterowność większa u osób które prowadzily wlasna dzialanosc gosp.
Grupa 1 odczuwal niechęc i „deficyt motywacji osiągnięć \”
„SYNDROM PRZEDSIĘBIOCZOŚCI
wewnątrzsterownośc
wytrwalosc i upor
sklonnosc do wyznaczania sobie dlugoterminowych celow
motywacja osiagniec
umiarkowana sklonnosc do ryyka
zawyzony poziom aktywnosci
Wyższe wyksztalcenie korzystnie wplywa na przedsiebiorczosc
Uczenie przedsiebiorczości
Można się nauczyc w pewnym stopniu ale lekscje w szkole nie wystarcza - potrzebne jest dzialanie wychowawcze, rozwoj cech osobowosci potrzebnych w osiagnieciu sukcesu
Przedsiebiorczosc (D. Drucker)!!! To PRAKTYKA (odkrywcze)
By wychowac czl. Przedsiebiorczego trzeba:
tworzyc w rodzinach jednolity i spojny system wartosci - naczelne wartosci: praca, samodzielnosc, odpowiedzialnosc, samokontrola
stworzyc mozliwosc wychowankowi eksperymentowania „myślowego”, dostaczac nowej wiedzy i uczyc samodzielnego jej poszukiwania
wymagac i egzekwowac na odpowiednim poziomie- aby pobudzac motywacje osiagniec
podawac wzrory zachowan: rozsadne ryzyko, opanowanie.
Psychologiczne mechanizmy zachowania człowieka w organizacji
Zasoby przedsiębiorstwa
zasoby finansowe
zasoby materialowe
zasoby informacyjne
zasoby ludzkie
1. Adaptacja i transgresja w pracy zawodowej:
proces i efekty pracy ludzie
celowe dzialania jednostek i grup decydują o sukcesach lub porazkach
Ludzie którzy po opuszczneniu miejsca pracy „pozostają w nim” tworza „nowoczesne zasoby ludzkie”
Dzialania ludzkie wg. Kozieleckiego
adaptacyjne - codzienne i powszechne i nawykowe i rutynowe , adaptacja człowieka do pracy - przystosowane do okreslonego srodowiska. Jest to proces w czasie którego czlowiek spelnia wymagania stawiane przez zaklad pracy. Za to uzyskuje place, nagrody. By się zaadaprowac potrzebna jest plastycznosc- umozliwiajaca osiagniecie rownowagi z otoczeniem. Czlowiek aktywny jest uczestnikiem zdarzen ale i tworcą. Adaptacja sluzy do zmiany pracownika na tyle by mogl sprostac wymaganiom z pracy i utrzymac rownowage.
Transgesyjne - czlowiek swiadomie przekracza dotychcasowe granice materialne, spoleczne i symboliczne - nowe odkrycia i wynalazki, dziela sztuki, ksztaltuja się orginalne struktury polityczne. Aktywnosc transgresyjna w sr. Pracy to dzilalnosc samodzielnych komórek sztabowych oraz liniowych zmuszajacych do wprowadzania zmian. Także nowoczesna zarzadzanie praca i tworcze kierowanie ludzmi. Robią to zespoy specjalistow. W działalnosci organizacji 10 -15 % podejmuje dzialalnosc trangrsyjną.
2. Model przystosowania zawodowego
podstawą jest:
STOSUNEK / ADEKWATNOSC MIEDZY PRACOWNIKIEM A JEGO SRODOWISKIEM PRACY
Czlowiek musi dzialac tak by realizowac w pracy wymagania.
Polega na
adaptacji
zmianie srodowisk
w obu przypadkach musi zachodzić związek odpowiedzialnosci!!!
Podstawowe pojęcia modelu przystosowania zawodowego to:
sprawnosc zawodowa , mozliwosci ogolne do wykonywania pracy zgodnie z wymaganiami
wartości oczekwiane - to czeo pracownik oczekuje od pracy
środowisko pracy wszystkie skladniki warunkow pracy, zadan, sytuacji zawodowych dzielimy je na
sr. Materialne - warunki, zadania, otoczenie, maszyny, dokumentacja, ksiazki, komputery, procedury dzialan, akty prawne
sr.spoleczne - inni ludzie
wymagania sr pacy
przydatnosc zawodowa
satysfakcja z pracy - odpowiedniosc miedzy oczekiwaniami a wzmocnieniami uzyskiwanymi (kary i nagrody)
przystosowanie zawodowe - przydatnosc zawodowa+satysfakcja z pracy
zadowolenie z pracy - emocja
subiekktywny stopień pradopodobienstwa uzyskania wartosci oczekiwanych SSP - w zaleznosci od podmiotu oceniajacego molziwosc uzyskania za prace okreslonych gratyfikacji
Sprawność psychiczna - Istnieją skladniki zachowania ludzkiego które stanowia potencjal wykorzystywany przy rozwiązywaniu roznych sytuacji - system cech pozwalajacy na aaptacje siebie do otoczenia i otoczenia do siebie.
Wchodza w to cechy wrodzone
procesy poznawcze
pr. Emocjonalne
cechy temperamentu
osobowość, charakter
psychomotoryka i wł. Psychofizyczne
i nabyte m.in.:
doświadczenia (wiedza, umiejętnosci, wprawa)
procesy motywacyjne
postawy podmiotu
sprawnosc psychiczna wykorzystywana w pracy sprawnosc zawodowa
zaspokajanie potrzeby samorealizjacji - pewna własciwosc osobowosci polegajaca na tendencji do pozytywnego wartosciowania siebie i swiata. Samorealizjacja sprzyja dobrym stosunkom interpersonalnym (wieksza sprawnosc zawodowego funkcjonowania jednostki) i zapobiega neurotyzacji. U osob z wyzszym wyksztalceniem poziom samorealizjacji jest wyzszy.
Wysoki poziom realizjacji:
pelni funkcje integracyjna
pomaga radzic sobie z trudnosciami i przeciwienstwami
Maslow samorealizacja - tozsama ze zdrowiem psychicznym
Adaptacja do warunków i zaan wynikajacych ze stanowiska pracy to przydatnosc zawodowa.
Stosunek odpowiedzialnosci - jeśli czlowiek dziala zgodnie z wymogami
Gdy wymagania zbyt wysokie czlowiek może im nie sprostac przeciazenie spadek efektywnosci dzialania i bledy
Gdy wymagania są zby niskie - poczucie niewykorzystania, niedowartosciowania, stan demobilizacji psychologicznej błędy wynikaja z lekcewazenia sygnalow, spadku czujnosci i niedoceniania tempa zmian.
Brak odpowiedniosci między sprawnością a wymogami sprzyja 2 rodzajom błędów:
błędom w wyniku przeciązenia jd.
błędom z powodu demobilizacji psychicznej
Kolejnym wymiarem w modelu przystosowania do srodowiska jest występowanie sprastwa - czł chce być przekonany, że skutki tego co robi zależą od niego samego - jeśli nie bezradnosc
Decyzja o dzialaniu - zalezy od tego czy jd. Uwaza ze jest w stanie osiagnac zamierzony cel, (subiektywne)/.
Blad w dzialaniu może być wynikiem
zlej oceny prawdopodobienstawa
złego „nastawienia” - sposobu realizacji
nastawienie - preferowany sposób realizjacji potrzeb wybor metody do osiągniecia cenionych w pracy wartosci
Ocena stopnia prawdopodobienstwa -subiektywna
Charakter DYMESJI ma ocena szans na sukces. Jeden biegun - os. Przekonane o tymm ze wszystko musi się udać. Drugi biegun - os. Z niska samooceną
Często uwarunkowane wczesniejszymi doswiadczeniami
2 TYPY STRATEGII PRZYDZIAŁU ZADAŃ WOBEC DWOCH GRUP MLODYCH PRACOWNIKOW
strategi 1 - nowy pracownik (pewny siebie) osiąga sukces należy przydzielic mu trudniejsze zadanie - tak by przezyl porażke „drobna kleskę” i był pozniej ostrozniejszy.
Strategi 2 - nowy pracownik niepewny siebie - latwiejsze zadanie na poczatku tak by w siebie uwierzył.
Srodowisko - wzmocnienie pozytywne/negatywne o charakterze społecznym/ materialnym
Oczekiwania a wzmocnienia satysfakcja z zycia - wytwarza się wiez z przedsiebiorstwem
Pracownicy potrzebuja mozliwosci samorealizjaci i rozwoju a nie tylko pieniędzy.
Satysfakcja - gdy pracownik poprzez prace uzyskuje cenione wartosci poczucie samorealizacji emocjonalny stan zadowolenia
Zadowolenie - np. z warunków pracy, z kontaktów koleżeńskich,
Wzmocnienia < oczekiwania niezadowolenie
Fluktacja - wynika z braku satysfakcji z pracy
Brak przystosowania zawodowego:
niesdostosowanie stanowiące kontinuum ogólnego, niezadowalającego społecznego dostosowania jd. W zyciu proba zmiany stanu w szerszym kontekscie caloksztaltu kontaktow jd. Z otoczeniem
niedostosowanie ragmentaryczne, pzewaznie odwracalne, okreslona sytuacja w śr. Pracy zawodowej. analiza sytuacji zawodowej pracownika
4 gł formy przystosowania zawodowego
pelne przystosowanie zawodowe - pracownik przydatny w pracy i czerpie z niej satysfakcje
przystosowanie zawodowe wew. - pracownik przydatny ale brak satysfakcji
pzystosowanie wew. Pracownik nie może sporostac wymaganiom , znikoma przydatnośc , ale jest satysfakcja
brak przystosowania - brak przydatnosci i satysfakcji
Podstawą projektowania wykorzystywania mozliwosci ludzi , warunkiem motywacji do pracy, będą przede wszystkim oceny pracownikow dotyczace diagnozy stopnia przystosowania zawodowego oraz prognozy tego przystosowania jako procesu.
Niektóre mechanizmy psychologiczne zachowania czlowieka w oganizacji.
Zachowanie czlowieka
-czynniki zewnetrzne
- wł. Subiektywne
Srodowisko osrodki aktywnosci czlowieka zasady i regul danego osrodka (szkola, miejsce pracy)
Wyznaczniki funkcjonowania człowieka w otoczeniu 3 struktury organizmu :
fizyczna
psychiczna
spoleczna
opis trojkat z jednostka która podlega wplywom ale i sama aktywnie dziala przez cale zycie. Zburzenie ktorejes ze struktur -zaburzenie rownowagi np. choraoba fizyczna - ma wplyw na sfere psychiczna i spoleczna itp. zmusza do zmobilizowania sil by powrocic do stanu rownowagi (jej brak - dezintegracja systemu)
Praca zawodowa wplywa na wszystkie 3 sfery
Samowiedza - wazny czynnik regulujacy relacje ze srodowiskiem.
Zrodla wiedzy o nas samych
My - dowiadczenia, wlasna aktywnosc
Inni - podziw, dezaprobata
Samowiedza, samoocena, samoakceptacja
Wysoka pozycja -brak wiedzy o sobie ponieważ;
sa zbyt zaapsorbowani praca i soba
ludzie z którymi maja stycznosc albo im schlebiaja albo nie mowia nic.
Osoby podlegajace ocenie i pracujace w warunkach zagrozenia :
szkoleni we wsprawnym wgladzie w siebie
gromadzenie i wykorzystywanie doświadczeń duza wiedza o świecie, wiedza o sobie samym, samoocena.
Spelnienie tych trezch warunków powoduje ze czlowiek jest w stanie odpowienio dobrac sobie typ pracy do swoich umijejetnosci najwiekszy sukcs satysfakcja
Samoocena - ma wartosc dymensji - jest wymiarem osobowości o charakterze ciąglym, zależna od uwarunkowan wew. I zew. Wewnetrzne sa wzrocmi z których jd. Korzystala z dziecinstwie wg. Reykowskiego
Osoby z wysoka samoakceptacja lubia innych i odrwrotnie.
Brak wiary we wlasne mozliwosci - samospelniajaca się przepowiednia.
Zbyt duza wiara - podejmowanie się zbyt trudnych zadań.
brak zadowolenia
realny obraz samego siebie zalezy od: wg. M. Wagnera
poczucia wl. Wartosci
poczucia wl. Mozliwosci i kompetencji
poczucia przynaleznosci , bycia z innymi
SAMOREALIZAJCA
odpowiednia orientacja zawodowa
styl zycia
Dobry obraz samego siebie szanse na samorealizacje (potrzeba wg. Maslowa znajduje się wysoko w hierarchi - potrzeby drugiego rzedu)
Pracownicy samorealizujący się - samosterowni i aktywni
Niski poziom samorealizacji - ludzie nie radzasobie w sytuacjach trudnych i nowych , mniej tolerancyjni , oporni na zmiany.
Podejmowanie decyzji
Praca zawodowa - maksymalizacja korzysci osobistych kalkulacja proces decyzji
Decyzja - akt wyboru z co najmniej dwoch mozliwosci.
Sytuacje decyzynej:
pewne wynik jest znany, wartośc oczekiwanego wyniku
D = M x W gdzie M mozliwosc osiagniecia wyniku - sub. W- wartosc wyniku dla czlowieka (jeśli 1 czynnik iloczynu 0 wynik 0)
niepewne - najczesciej
czynności podejmowania decyzji ryzykownych składaja się z 3 czynnikow:
wartosciowania
okreslania subiektywnego prawdopodobienstwa uzyskania wartosci
wyboru dzilania
3 główne rodzaje decyzji
decyzje selekcyjne - ukald 1 -0. Wraz z podjeciem decyzji druga alternatywa nika
decyzje alokacyjne - kilka mozliwosci podzialow na kilka sposobow np. pieniedzy
decyzje hierarchiczne - rankingowe- ocena pracownikow - lista od najlepszego do najgorszego.
Decyzja często zawiera w sobie te 3 typy.
Podejmujac decyzje stosujemy roznie zasady HEURYSTYKI
Decyzje w pospiechu - wieksze ryzyko
Faworyzacja subiektywna - zachowanie innych bardziej ryzykowne niż nasze -ocena
Im cześciej mielismy doswiadczenia pewneych zdarzen tym bardziej przeceniamy prawdopodobienstwo ich wystapienia.
Złudzenia poznawcze wg. Kozieleckiego:
tendencja optymistyczna
zludzenie gracza - po serii niepowodzen musi przyjsc sukces
zludzenie nieuchronnsci - to co się zdarzylo musialo się zdarzyc - poszukiwanie powodow po zaistnieniu pewnych zdarzeń. redukcja napiecia, ze się nietrafnie atycypowało przyszłośc antycypacja - czynność wyprzedzania - przewidywanie zanim pojawi się okreslony sygnal.
Złudzenie walentne - bardziej wartosciowe to co uznawane i mało prawdopodobne.
Rożni ludzielubia rozne poziomy ryzyka, które daje im sadysfakcje
Asekuranci - gromadza nadmiar informacji niejasny obraz sytuacji , poszukiwanie wsprarcia u innych, przycisnieci do muru wybieraja czasem pierwsza nasuwająca się altenatywe. Często zaluja wyboru.
Osoby ambiwalentne - wycofywanie się w ostatniej chwili, zmuszeni do szybkich decyzji wpadaja w panike, po rozwiazaniu drecza się myslmi co by było gdyby
Wartosc psychologiczna może być rózna od wartosci rzeczywistej.
Zaleznośc pomiedzy decydentem a zachowaniem ryzyka - nastawienie kierownika a jego decyzje:
kierownicy nastawieni na utzymanie swojej władzy rzadziej podejmują decyzje ryzykowne
kierownicy nastawieni na zadania podejmują odważniejsze decyzje
kierownicy akceptowani przez swoich podwładnych są odważniejsi
Dobre decyzje - odoby zdroworozsadkowe
Złe decyzje - ludzie orginalni, twórczy - zbyt malo realistycznie podchodza do zycia.
Podejmowane decyzje - aspekt społeczny
Zyjac w okreslonym srodowisku - uczymy się jego sposobu wartosciowania
W momecie podejmowania decyzji caly system wartosci, norm i ocen srodowiskowych zaczyna oddzieływać na sposób myślenia i odczuwania decydenta często podswiadome
Przy podejmowaniu decyzji wpływ maja opinie i dziłania innych ludzi
Decyzja kupna - wazne opinie innych , kupujemy rzeczy które nie sa nam potrzebne
Nasza decyzja - korzystana dla innych - wazny czynnik - główny warunek podejmowania decyzji grupowych.
Łatwiej podejmuj decyzje osoby, które maja poczucie, ze to co się wokół nich dzieje zalezy od nich samych i ich aktywnosci. Poszukuja informacji zwiekszajacych szanse własciwego wyboru. Pomysły ryzykowne - badane sa wnikliwie, mniej emocji, wiecej faktów
Sprawność procesów poznawczych ma wpływ na decyzje i sposób kalkulacji.
Najwazniejsze!!! Wykształcenie i nteligencja - wiecej przeslanek się uwzglednia.
Kształcenie um. Podejmowania decyzji - motywacja!
Motywacja zbyt słaa - proces uczenia wolny
Motywacja zbyt silna - trudnosc racjonalnego myslenia
Prawa Yerkesa - Dodsona.
Podstawa normatywnych sytuacji decyzyjnych:
przed podjeciem ostatecznej decyzji rozwazamy wszystkie „za” i „przeciw”
oceniamy koszty i zyski - racjonalnie
Lęk i stres
Poziom lęku - rekacja na:
przewidywaną utrate wartoścu
przed neiznana i niepewną sytuacjąm na przykład zmiany organizacji
Lek - charakter przedmiotowy, niezalezny od rzeczywistego niebezpieczenstwa
Poziom czynniki zewnetrzne, spostrzegane subiektywnue, właściwosci psychiki, doswiadczenia (nawet z dzieciństwa)
Odzwierciedlenie
3