Homeostaza (w utrzymaniu homeostazy biorą udział wszystkie współdziałające ze sobą układy i organy, jednak funkcję koordynacyjną i kontrolującą spełnia układ nerwowy i hormonalny; układ nerwowy steruje szybkimi funkcjami elektrycznymi, układ hormonalny funkcjami biochemicznymi(wolnymi); oba układy wzajemnie uzupełniają się, a przenikanie ich funkcji najlepiej widać w pracy podwzgórza, które jest częścią międzymózgowia; tu zbiegają się włókna nerwowe przekazujące sygnały ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego. Reakcją podwzgórza jest wydzielanie neurohormonów wpływających na fizjologię organizmu)

Działanie hormonów Hormony mogą wpływać na przyspieszenie, zwalnianie, a także inicjowanie reakcji metabolicznych w komórce, a także na przepuszczanie błon komórkowych; różne hormony znajdują się w całym krwioobiegu, docierają do wszystkich komórek, ale tylko niektóre z tych komórek reagują na określony hormon; odbywa się to za pośrednictwem receptorów komórkowych i tylko komórki posiadające odpowiedni receptor będą reagowały na określony hormon.; białko receptora może być wbudowane nieruchomo w plazmalennę (błona komórkowa) tak jak jest to w przypadku hormonów peptydowych i pochodnych aminokwasów lub może stanowić wolny składnik cytoplazmy jak w przypadku hormonów sterydowych ;każdy hormon wydzielany jest bezpośrednio do krwi(wydzielanie dokrewne); gruczoły produkujące hormony nie mają przewodów wyprowadzających; jeśli hormon powstaje w narządzie w wyspecjalizowanym do tego celu - to jest to gruczoł dokrewny; część hormonów jest produkowana w tkankach lub nawet pojedynczych komórkach nie wyspecjalizowanych w tym kierunku - są to hormony tkankowe

Budowa hormonów (hormony mają różną budowę chemiczną ; dzielimy je na dwie grupy: zbudowane z aminokwasów lub związków pochodnych(hor. podwzgórza) przysadki, szyszynki, tarczycy, przytarczyc, trzustki i rdzenia nadnerczy; pochodne choresterolu (hormony sterydowe, steroidowe - hormony kory nadnerczy oraz gonad); łożysko wytwarza hormony obu rodzajów;

Ujemne sprzężenie zwrotne - w podwzgórzu znajdują się komórki nerwowe , które zamieniają sygnał elektryczny na biochemiczny(wydzielanie hormonów przez neurony nazywa się neurosekrecją); są tu jednocześnie neurony wrażliwe na hormony krążące we krwi; podwzgórze jest łącznikiem między układem nerwowym i hormonalnym; produkuje ono liberyny(uwalniające hormony tropowe przysadki mózgowej) oraz statyny (hamujące uwalnianie hormonów tropowych); przysadka mózgowa spełnia nadrzędną funkcję regulatora wydzielania w całym organizmie właśnie przy pomocy hormonów tropowych; hormony tropowe wydzielane przez przysadkę pobudzają czynność wydzielniczą innych gruczołów; z kolei hormony wydzielane przez gruczoły docelowe dla hormonów tropowych nie tylko działają na określone tkanki , ale także hamują wydzielanie hormonu tropowego przez przysadkę. Taki sposób regulacji nazywa się ujemnym sprzężeniem zwrotnym; większość gruczołów dokrewnych współdziała z przysadką na tej zasadzie.

Gruczoły dokrewne u człowieka przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoły przytarczyczne, tarczyca, grasica, nadnercze, trzustka, jajniki lub jądra

Gruczoł dokrewny	Hormony	Działanie	Niedobór	Nadmiar
Podwzgórze Wydzielane do układu wrotnego przysadki i z krwią trafiają do przedniej i środkowej przysadki	Liberyny	Uwalniają hormony tropowe z przysadki
		Statyny	Hamują uwalnianie hormonów tropowych
	Przekazywane za pomocą zakończeń nerwowych do tylnej (nerwowej) części przysadki	Wazopresyna antydiuretyna AOH	Pobudza wchłanianie H2O z kanalików nerkowych	Moczówka prosta	Nadmiar H2O w organizmie
		oksytocyna	Pobudza skurcze macicy i jajowodów
	Przysadka mózgowa 0,7g przedni płat	Somatotropina (hormon wzrostu)	Regulacja przemiany materii, stymulacja wzrostu, podziału komórek, syntezy białek;	karłowatość	Gigantyzm- wiek dziecięcy, po okresie wzrostu- akromegalia
		Prolaktyna	Pobudza wytwarzanie mleka przez gruczoły mleczne , hamuje wydzielanie hormonu folikulopropowego i lutinizującego, utrzymuje owulacje
		Tyreotropina	Pobudza czynność tarczycy
	Przysadka mózgowa cd.	Hormon lutenizujący- luropina	Współdziała z folikulotropiną w jajnikach pobudza owulacje i rozwój ciałka żółtego w jądrach pobudza produkcje testosteronu
		Hormon folikulotropowy folikulotropina	Reguluje czynności gonad, produkcję hormonów płciowych i gametogenezę
Syszynka	melatonina	Antagonista melanotropiny wpływa na ośrodki snu i czuwania, zwiększa koncentracje barwnika w skórze, wpływa na dojrzewanie płciowe	Opóźnienie dojrzewania płciowego	Przedwczesny rozwój narządów płciowych
Tarczyca	Tyroksyna -hormon T4 Trójjodotynina - T3	Przyspieszają przemianę materii	Wiek dojrzały -obrzęk śluzowaty(obniżona temp. Ciała, ospałość, obrzmiała skóra, wpadanie włosów); wole -niedobór jodu Wiek dziecięcy - kretynizm, niski iloraz inteligencji, karłowatość, nie dojrzewa płciowo	Basadowa - podwyższona temperatura ciała, wychudzenie, nerwowość, wytrzeszcz oczu
		kalcytonina	Antagonista parathormonu hamuje resorpcję wapnia z kości , powodując zmniejszenie stężenia wapnia we krwi
Przytarczyce	parthormon	Pobudza resorpcje wapnia z kości jelit, zwiększa stężenie wapnia, zmniejsza stężenie fosforu we krwi	Tężyczka-nadwrażliwość mięśni i nerwów; może prowadzić do drgawek , kurczy, śmierci	Zmiękczenie kości, łamliwość, mniej wrażliwe mięśnie, kamienie nerkowe
Grasica	Tymozyna	Pobudza produkcję limfocytów i dojrzewanie limfocytów	Obniżenie liczby limfocytów we krwi, zanik odporności typu komórkowego
		tymoboietyna	Hamuje przewodzenie między neuronami a komórkami mięśni	Wzrost siły skurczów mięśni	osłabienie
	Trzustka Wyspy Landgerharsa	Kom beta - insulina	Wiązanie glukozyw glikogen w wątrobie, zmniejsza stężenie glukozy we krwi	Cukrzyca - wydalanie cukru z moczem, pragnienie, utrata wagi, tzw.kwasica	Hipoglikemia-niedobór Konwulsja, utrata przytomności
		Kom alfa- glukagon	Uwalnia glukozę z glikogenu do krwi
Nadnercza Kora-pochodzenia gruczołowego	Kortyzol	Przemiana aminokwasów w glukozę, tłumienie reakcji odpornościowych	Choroba Addisona- za mało glukozy; utrata sodu z moczem, brązowienie skóry może doprowadzić do wstrząsu	Choroba Cuschinga- obrzęk twarzy, otyłość tułowia, podniesienie poziomu glukozy, obniżona odporność

Nadnercza cd Rdzeń -pochodzenia nerowowego	Aldosteron	Reguluje zawartość sodu i potasu w płynach tkankowych	Zmniejszenie resorpcji jonów	Zbyt duża resorpcja jonów
		Androgeny	Rozwój drugorzędowych cech płciowych męskich, regulacja gospodarki białkowej	Hamowanie syntezy białek	Przedwczesne dojrzewanie chłopców, maskulinizacja dziewcząt
		Adrenalina, noradrenalina	Hormon walki, pojawia się w stresie, powoduje wzrost ciśnieniakrwi, tępa bicia sercai oddechu, wzrost poziomu cukru we krwi
Jądra	Testosteron	Drugorzędowe cechy płciowe, popęd płciowy, czynniki rozrodcze	Wysoki głos(brak mutacji), brak owłosienia twarzy, wąskie barki, zbyt gruba podskórna warstwa tkanki tłuszczowej, zaburzenia popędu płciowego i płodności ; zatrzymanie wody w organizmie;
Jajniki	Estradial	Drugorzędne cechy płciowe, cykl płciowy, popęd płciowy	Niekobieca budowa ciała, zbyt wąskie biodra, cienka warstwa podskórnej tkanki tłuszczowej, zaburzenia popędu płciowego płodności
		Progesteron	Kontrola przebiegu ciąży

---