1)Co to procesy egzogeniczne,
wietrzenie , erozja , sedymentacja , akumulacja , ruchy masowe denudacja
procesy egzogeniczne zachodzą na powierzchni ziemi lub płytko pod jej powierzchnią pod wpływem en zewnetrznej któej zrodlem jest sonce, procesy te mogą mieć charakter niszczący lub modelujący i prowadzą do wyrównania pow ziemi
2)goloborza w jakiej erze,
→ paleozoicza (? bo zależy gdzie)
3)gdzie wystepuja tereny sejsmiczne w Polsce,
Najbardziej aktywne sejsmicznie s¹ Karpaty,
Sudety
4)krasy gdzie wystepuja,
→ wyz krakowsko czestochowska , sudety , góry świetokrzyskie ,beskidy ,pieniny, niecka Nidziańska
5)co to biegun magnetyczny,
miejsca na ziemi gdzie linie pola magnetycznego mają kierunek prostopadły do powierzchni kuli ziemskiej nazywają się biegunami magnetycznymi .płn biegun magnetyczny znajduje się na południu , a płd B.M znajduje się na północy
6) co powoduje zjawisko krasowe,
zjawiska krasowe to ogól procesów towarzyszących rozpuszczaniu skal wapiennych , gipsowych i soli , przez wode wzbogaconą CO2, powoduje powstanie jaskin
7)kim jest polska w handlu węglem,
importerem i eksporterem
8)jakie pochodzenie mają złoża miedzi w Polsce,
osadowe (?)
9)Gołoborza w G. Świętokrzyskich w jakiej erze,
kenozoiku
, 10)co spowodowało zaniknięcie jeziora aralskiego,
Budowa kanałów czyli czynik antropogeniczny nie wiem czy coś jeszcze ( w odp był jeszcze chyba czynnik biologiczny ale nie wiem czy to ma być)
11)obszary mezozoiczne w Polsce które to
wał kujawsko pomorski
12)ja mialem studnie artyzyjska
wody artezyjskie wypełaniaja pod duzym cisnieniem hydrostatycznym warstwę przepuszczalną położoną między warstwami nieprzepuszczalnymi , gdy warstwy te znajdują się w niecce .Po przewierceniu warstwy nieprzepuszczalnej (zostanie nawiercona tzw. studnia czyli pionowy szyb łączący powierzchnię gruntu z warstwami wodonośnymi) woda wydostanie się na powierzcnie samoistnie . Pierwsza studnia artezyjska powstała we francji , inne obsz wyst : Wielki basen Artezyjski( australia) , basen dakoty ( USA) , paryski ,londyński , moskiewski , niecka warszawska i łódzka
13)o weglu brunatnym w polsce,
Zagłębie Konińskie (Kopalnia Węgla Brunatnego Konin, Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów)
Zagłębie Turoszowskie (Kopalnia Węgla Brunatnego Turów)
Zagłębie Bełchatowskie (Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów)
14) o szczawach,
Szczawy, wody mineralne zawierające powyżej 1 g wolnego tlenku węgla(IV) (CO2) w 1 dm3 wody. Szczawy to wody infiltracyjne, które wsiąkając w podłoże napotykają wyziewy tlenku węgla(IV) (w Polsce związane z wulkanizmem Karpat w trzeciorzędzie). Nasycając się nim, stają się bardziej aktywne chemicznie i rozpuszczają skały, w których płyną (mineralizują się).
Występują w południowej części Beskidu Sądeckiego i na wschodnim pograniczu Pienin, w Szczawnicy, Krościenku nad Dunajcem, Krynicy, Piwnicznej, Muszynie, Wysowej, Żegiestowie-Zdroju, także w Szczawnie-Zdroju.
15)szelfy gdzie wystepuja
16)Gdzie sa platformy wiertnicze na morzu a)swinoujscie szcecin b)ustka gdansk c0 niepamietam - koło władysławowa
17)ja mialam jakie mineraly tworza bazalt chyba
Głównymi składnikami bazaltu są: plagioklazy (labrador-bytownit) i pirokseny (augit, hipersten, enstatyt, bronzyt), ponadto występują: amfibole (hornblenda, kaersutyt), melilit,biotyt, mogą występować: kwarc, trydymit lub krystobalit, albo też skaleniowce (leucyt, nefelin, analcym, hauyn), oliwiny, szkliwo a także akcesoryczne: magnetyt, ulvospinel,ilmenit, rzadziej hematyt, piryt i grafit, czasami apatyt. Zawartość kwarcu może dochodzić do 20%, skaleniowców (foidów) do 10% (obie grupy minerałów wykluczają się).
W bazaltach często występują ksenolity innych skał
Według danych podawanych przez spółkę KGHM jest szóstym producentem miedzi elektrolitycznej (około 500-550 tys. ton) oraz pierwszym co do wielkości wytwórcą srebra na świecie
18) sudety na jakiej platformie leza - Sudety - na fundamencie prekambryjskim / masyw czeski
ad. 19)wydobycie w brunatnego w polsce na tle europy: mniejsze niz w niemczech i grecji.
Sedymentacja (łac. sedimentum = osad) - proces opadania zawiesiny ciała stałego w cieczy w wyniku działania siły grawitacji lub sił bezwładności.
Erozja morza-dzialanosc geologiczna morza:
-sedymentacja
- erozja ze strefa przeobrazona
Głowne przyczyny ruchow wody- wiatry, sila przyciągania słońca i księżyca, oraz roznice chemizmu i właściwości fizyczne wod
3 rodzaje ruchow wod
- pływy ( spowodowane przyciąganiem księżyca i słońca
- falowe- związane z ruchem wiatru
- prady morskie - wywolane wiatrami stalymi i roznica chemizmu i właściwości fizycznych wod.
Budowa geologiczna
W Polsce stykają się trzy jednostki tektoniczne:
platforma wschodnioeuropejska - prekambryjska;
platforma paleozoiczna i orogeny waryscyjskie;
orogeny alpejski i zapadlisko przedgórskie.
Gołoborza świętokrzyskie powstały w wyniku wietrzenia późnokambryjskich piaskowców kwarcytowych, w Karkonoszach i Rudawach Janowickich - granitów i hornfelsów, na Śnieżniku -gnejsów, w Beskidach - piaskowców, w okresie czwartorzędu
20) i w jakich jednaostkach jest na rynku swiatowym sprzedawana ropa naftowa odp: barylka
21)wzor chemiczny galeny pirytu itp wzory to ; PbS, FeS2, Cu(...)
Zestaw pytań jakiś XLI chyba miałem.
22) . Gdzie występuję dziura ozonowa( stratosfera, troposfera,jonosfera)
->stratosfera
23) . Jaką rudę metali wydobycia się w Polsce najwięcej ( Cu, coś Zn PB , i Fe ).
24) Gdzie występuje przedgórze karpackie czy coś takiego ( na S od G. Świętokrzyskich, na N od Karpat, )
25) . Woda w Morzu Śródziemnym w porównaniu do Atlantyku(?) jest: , podobna lub srodziemne taka sama.
Zasolenie wód Morza Śródziemnego wynosi 33-39‰
Zasolenie wód Oceanu Atlantyckiego jest największe ze wszystkich oceanów, średnio 34,9‰, w pobliżu zwrotników sięga 38‰
26) . Coś o sejsmografie co pozwala wykryć ( trzęsienia ziemii,
27). Stopień geotermiczny ( wzrost temp wraz z głębkokoścą m/*C ;
28) . Coś o zjawiskach krasowych ( czym są spowodowane: , zjawiskiem naturalnym, wietrzenie skał (?)
29) Chyba coś o skałach
( wiem, że w 1. dolomit, wapień, gips, 2. składają się z kalcytu i dolomitu. 3. skały magmowe )
30 ) Co to klif ( rodzaj brzegu morza, stromy brzeg morza,
31) Coś o osuwiskach chyba gdzie występują
Osuwiskiem nazywamy szybkie przesuwanie się zwietrzeliny po stoku . Ze wzgedu na rodzaj osuwanego materialu osuwiska dzielimy na ziemne, wietrzelinowe, skalne. W Karpatach fliszowych powszechne są głębokie osuwiska skalne , spotykane na stokach Skrzycznego, Babiej Góry i Pilska,.
Wody mineralne:
A. wody chlorkowe, głównie solanki:
1. solanki permskie, występują wokół słupów solnych (150 m. pod powierzchnia ziemi) - Kujawy, Wał Kujawsko-Pomorski,Ciechocinek;
2. słone wody morskie, podsiąkające głownie w rejonie Pobrzeża na skutek eksploatacji wód słodkich (150 m. pod powierzchnią ziemi);
3. solanki mioceńskie - nawiązują do zasięgu morza mioceńskiego - Kotliny Podkarpackie (100 m. pod powierzchnią ziemi) - Solec Zdrój, rejon Gdowa, Bochnia, Tarnów Wieliczka;
B. wody siarczkowe i siarczanowe - związane z mioceńskimi gipsami na obrzeżu morza mioceńskiego - Solec Zdrój, Busko Zdrój, Swoszowice, też na Kujawach, na zachód od Włocławka;
C. szczawy - związane z wulkanizmem i zjawiskami powulkanicznymi. Dwutlenek węgla w strefie wód podziemnych wytwarza jon hydrowęglanowy, który działa agresywnie na węglan wapnia i zakwasza wodę, wzbogacając ją w jon wapniowy - wody te występują tam gdzie były dawniej wulkany: Sudety (Kotlina Kłodzka, Góry Orlickie, Góry Bystrzyckie, Góry Stołowe, Góry Izerskie), Karpaty, Pieniny po Krynicę, Muszynę, Wysową, też na nizinach - np. Nałęczów.
W Polsce jest 37 uzdrowisk statutowych, potencjalnych 63.
Wody termalne występują głównie w rejonach niecek geologicznych, w seriach uszczelinionych albo skrasowiałych, które są ograniczone seriami nieprzepuszczalnymi. Są pod bardzo dużym ciśnieniem np. 20 atmosfer na wypływie w Białym Dunajcu. Wody te służą do ogrzewania mieszkań, jest to czysta energia.
Przemysł wydobywczy.
węgiel kamienny: Górnośląski Okręg Przemysłowy (97% wydobycia krajowego), Bogdanka (Zagłębie Lubelskie);
węgiel brunatny (eksploatowany wyłącznie na potrzeby energetyki): Zagłębie Bełchatowskie, Zagłębie Konińskie i Zagłębie Turoszowskie;
gaz ziemny: Podkarpacie, Nizina Wielkopolska;
rudy miedzi: Legnicko-Głogowski Okręg Przemysłowy, rejon Olkusza;
sól kamienna: Inowrocław, Kłodawa;
Przemysł chemiczny
kwas siarkowy - Gdańsk, Police, Tarnobrzeg, Toruń;
sól warzona - Inowrocław, Janikowo;
chlor - Bydgoszcz;
nawozy fosforowe - Police, Tarnobrzeg;
farmaceutyki - Jelenia Góra, Kutno, Kraków, Pabianice, Poznań, Rzeszów Starogard Gdański, Warszawa;
proszki do prania - Cusson (Warszawa), Henkel (Racibórz), Unilever (Bydgoszcz);
środki higieniczne - Procter&Gamble (Warszawa);
włókna chemiczne - Gorzów Wielkopolski, Tomaszów Mazowiecki, Toruń;
opony - Dębica, Olsztyn;
Przemysł mineralny
gipsownie - Dolina Nidy (Gacki);
kleje do glazury - Atlas (Bydgoszcz, Łódź, Piotrków Trybunalski);
wyroby kamionkowe - Bolesławiec, Suchedniów;
ceramika łazienkowa - Koło, Krasnystaw, Wrocław; płytki ceramiczne - Opoczno, Paradyż;
huty szkła okiennego - Sandomierz, Strzemieszyce k. Dąbrowy Górniczej;
huty szkła opakowaniowego - Częstochowa, Jarosław, Krosno;
huty szkła kryształowego - Szklarska Poręba, Stronie Śląskie;
Budowa Ziemi:
- atmosfera
- skorupa ziemska
- płaszcz Ziemi
- jądro zewnętrzne
- jądro wewnętrzne
dzialalnosc lodowca cpo zostawia po sobie, to te kemy, sandrty itp
Pasy Van Allena - zwane też pasami radiacyjnymi, są obszarami intensywnego promieniowania. Otaczają Ziemię i składają się z naładowanych cząstek o wielkiej energii - głównie elektronów i protonów
Ruch obrotowy powoduje istnienie siły Coriolisa. Jej wynikiem jest odchył wiatrów w kierunkach południkowych na półkuli północnej a na półkuli południowej w lewo.
Prędkość ruchu ziemi Nie jest wielkością stałą - w perihelium (odległość najbliższa Słońcu) - porusza się szybciej, zaś w aphelium (odległość najdalsza Słońcu) - porusza się powoli.
Albedo- zdolność do przyciągania promieni słonecznych
El Nino-układ pradow powietrza atmosferycznego
Egzosfera
Termosfera
Mezosfera
Stratosfera
Troposfera
Pierwiastki rodzime:
Do grupy tej należą minerały występujące w przyrodzie w stanie wolnym np.: złoto, srebro, platyna, siarka, diament, grafit (węgiel).
Erupcje centralne:
- typ hawajski - wylew wulkanicznej lawy przy dość spokojnym wydzielaniu się gazów
- typ stromboliański - eksplozje rytmiczne lub niemal ciągłe, lawa wyrzucana jest w postaci bomb wulkanicznych
- typ wezuwiański - bardzo gwałtowane erupcje, słup popiołu, kamieni i gazów może sięgać 30 kilometrów
- typ wulkaniański - lawa jest lepka i gęsta, rzadkie i bardzo gwałtowne eksplozje
- typ paleański - charakteryzuje wulkany o dużej lepkości lawy i gwałtowności eksplozji, tworzą się chmury gazowo-popiołowe
Produkty erupcji wulkanicznych:
- lawa
- materiały piroklastyczne - pyły, popioły, piaski, lapille, bomby wulkaniczne
- gazy wulkaniczne
Gazy wulkaniczne - po erupcji z kraterów i szczelin wulkanicznych wydobywają się pary i gazy. Ich charakter i skład jest zmienny w przestrzeni i czasie, jaki upłynął od wygaśnięcia głównej fazy erupcji. Wyziewy (ekshalacje) wulkaniczne w zależności od temperatury dzielą się na:
- fumarole
- solfatary
- mofety
Wydmy w Polsce:
- wydmy (wybrzeże Bałtyku)
- piaski lotne (Pustynia Błędowska i Starczynowska)
- tarasy szerokich dolin rzecznych (Puszcza Kampinoska, pradolina Warty, Noteci, Wisły)
- wydmy kopalne (Cisowa Góra - trias dolny)
Brzegi rzeki:
- górny
- środkowy
- dolny
Górny brzeg rzeki:
- V-kształtna dolina
- duży spadek
- mała ilość wody
Środkowy brzeg rzeki:
- średni spadek
- średnia ilość wody
Dolny brzeg rzeki:
- mały spadek
- duża ilość wody
- erozja boczna
- akumulacja
Akumulacja rzeczna - rzeki agradujące osadzają nadmiar naniesionego materiału (aluwia) na:
- mielizny korytowe (łachy)
- mielizny i wały odsypowe
- tarasy
- delty - zasypywanie płytkich zatok morskich
Moreny - główne formy akumulacji lodowcowej (moreny boczne i środkowe tylko dla lodowców górskich, moreny czołowe składają się z gliny zwałowej, piasku i żwiru, moreny denne).
Drumliny - eliptycznie wydłużone pagórki pochodzenia lodowcowego, zbudowane z gliny zwałowej, piasków i żwirów.
Akumulacja rzeczno-lodowcowa
Sandry - rozległe, płaskie stożki napływowe utworzone ze żwirów i piasków osadzonych przez wody wypływające spod lodowca i spływające z jego powierzchni.
Ozy - wąskie wały o stromych stokach i falistej linii grzbietowej, złożone głownie z piasków i żwirów osadzonych przez wody płynące pod lodowcem.
Kemy - pagórki lub zwały zbudowane głównie z piaskowców i żwirów warstwowych, osadzonych w szczelinach lodowca w czasie jego tajania.
Zastoiska (osady limnoglacjalne).
Krioturbacje - występujące czasami gwałtownie nasunięcia lodowca tzw. szarże powodujące spychanie materiału skalnego.